fbpx
วิกิพีเดีย

สมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาในจักรวรรดิการอแล็งเฌียง

ในจักรวรรดิการอแล็งเฌียง สมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา (อังกฤษ: Carolingian Renaissance) เกิดขึ้นเมื่อปลายคริสต์ศตวรรษที่ 8 จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 9 โดยมีจุดที่รุ่งเรืองที่สุดในรัชสมัยของจักรพรรดิชาร์เลอมาญและจักรพรรดิหลุยส์ผู้ศรัทธาพระราชโอรส

การอแล็งเฌียงสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา
Carolingian Renaissance
ส่วนหนึ่งของ: การฟื้นฟูการศึกษาและ
วัฒนธรรมตะวันตก

พระวรสารอาเคิน” (ราว ค.ศ. 820)
ซึ่งเป็นตัวอย่างงานเอกสารตัวเขียนสีวิจิตรของการอแล็งเฌียงสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา
ประวัติศาสตร์วัฒนธรรม
ช่วงเวลา ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 8 จนถึง คริสต์ศตวรรษที่ 9
ภูมิภาค ฝรั่งเศส
เกี่ยวข้อง ศิลปะไบแซนไทน์
สมัยต่อมา ศิลปะโรมาเนสก์
วัฒนธรรมตะวันตก

ระหว่างช่วงเวลานี้ก็มีการศึกษาวรรณคดี, การเขียน, ศิลปะ, สถาปัตยกรรม, นิติศาสตร์, และหนังสือทางเทววิทยาศาสนาคริสต์กันอย่างแพร่หลาย นอกจากนั้นก็ยังเป็นสมัยของการวิวัฒนาการภาษาละตินสมัยกลาง และอักษรกาโรแล็งเฌียงกันขึ้น ซึ่งเป็นการสร้างภาษาและวิธีการเขียนที่เป็นสามัญที่สามารถนำมาใช้ในการสื่อสารไปได้เกือบทั่วทั้งยุโรป

การใช้คำว่า “renaissance” หรือ “สมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา” ในการบรรยายช่วงเวลานี้ก็เป็นประเด็นที่โต้แย้งกัน เพราะการเปลี่ยนแปลงส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นในยุคนี้เป็นการเปลี่ยนแปลงที่จำกัดอยู่เฉพาะในกลุ่มนักบวชเท่านั้น และขาดการเคลื่อนไหวโยกย้ายอย่างกว้างขวางเช่นที่เกิดขึ้นในอิตาลีสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาต่อมา แทนที่จะเป็นการรื้อฟื้นของขบวนการทางวัฒนธรรมใหม่ ยุคนี้เป็นเพียงการพยายามที่จะเลียนแบบวัฒนธรรมของจักรวรรดิโรมันก่อนหน้านั้น

ความพยายามของผู้มีการศึกษา

ดูเพิ่มเติมที่: Carolingian minuscule และ Medieval Latin

ความขาดแคลนผู้มีการศึกษาในคริสต์ศตวรรษที่ 8 ของยุโรปตะวันตกก่อให้เกิดปัญหาสำหรับนักปกครองกาโรแล็งเฌียงโดยจำกัดจำนวนผู้ที่มีความสามารถที่จะเข้ารับราชการในราชสำนักในฐานะนักคัด นอกจากนั้นปัญหาที่ใหญ่กว่าต่อประมุขผู้เคร่งครัดทางศาสนาคือนักบวชบางองค์ก็ไม่มีความรู้หรือความเชี่ยวชาญพอที่จะอ่านคัมภีร์ไบเบิลฉบับภาษาละติน (Vulgate Bible) ได้ ปัญหาอื่นก็คือภาษาละตินพื้นบ้านของจักรวรรดิโรมันตะวันตกเริ่มที่จะขาดมาตรฐานและเพี้ยนไปเป็นภาษาท้องถิ่น ที่เป็นบรรพบุรุษของภาษากลุ่มโรมานซ์ในปัจจุบัน ภาษาที่เพี้ยนไปก็เป็นภาษาที่ไม่มีความหมายและทำให้ผู้มีการศึกษาจากภูมิภาคต่าง ๆ ในยุโรปไม่อาจจะสื่อสารกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 
อัลควิน (กลาง) นักการศึกษาคนสำคัญของยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาคาโรแล็งเชียง

ในการพยายามแก้ปัญหาดังกล่าวจักรพรรดิชาร์เลอมาญจึงมีพระบรมราชโองการให้ก่อตั้งสถานศึกษาต่าง ๆ ขึ้น องค์ประกอบสำคัญของโครงการปฏิรูปของพระองค์คือการพยายามดึงดูดผู้นำทางการศึกษาเข้ามารับราชการในราชสำนัก กลุ่มคนแรกในบรรดาผู้ที่ทรงเรียกตัวมายังราชสำนักก็ได้แก่ชาวอิตาลี: ปีเตอร์แห่งปิซาผู้ถวายอักษรภาษาละตินให้แก่พระองค์ระหว่าง ค.ศ. 776 จนถึงราว ค.ศ. 790 และพอลินัสที่ 2 แห่งอควิเลเอียระหว่าง ค.ศ. 776 จนถึง ค.ศ. 787 ผู้ที่จักรพรรดิชาร์เลอมาญทรงแต่งตั้งให้เป็นบิชอปแห่งอควิเลเอียในปี ค.ศ. 787 พอลเดอะดีคอนจากลอมบาร์ดีถูกนำตัวมายังราชสำนักในปี ค.ศ. 782 และอยู่ต่อมาจนถึง ค.ศ. 787 เมื่อจักรพรรดิชาร์เลอมาญทรงแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสที่มอนเตคาสซิโน ทีโอดุลฟ์แห่งออร์เลอองส์ผู้เป็นชาววิซิกอธสเปนรับราชการในราชสำนักระหว่างปี ค.ศ. 782 จนถึงปี ค.ศ. 797 เมื่อได้รับการแต่งตั้งให้เป็นบิชอปแห่งออร์เลอ็อง ทีโอดุลฟ์มีบทบาทในการสร้างมาตรฐานให้แก่คัมภีร์ไบเบิลฉบับภาษาละตินแข่งอย่างเป็นมิตรกับอัลคิวอิน อัลคิวอินเป็นนักบวชจากนอร์ทธัมเบรียผู้มีตำแหน่งเป็นประธานของสถานศึกษาของราชสำนักระหว่างปี ค.ศ. 782 จนถึงปี ค.ศ. 796 ยกเว้นระหว่างปี ค.ศ. 790 จนถึงปี ค.ศ. 793 เมื่อเดินทางกลับไปอังกฤษ หลังจากปี ค.ศ. 796 อัลคิวอินก็ดำเนินการค้นคว้าทางวิชาการในฐานะเจ้าอาวาสอยู่ที่สำนักสงฆ์เซนต์มาร์ตินที่เมืองตูร์ ในบรรดาผู้ติดตามอัลคิวอินข้ามจากอังกฤษไปรับราชการในราชสำนักของจักรพรรดิชาร์เลอมาญก็ได้แก่โจเซฟ สกอตตัสชาวไอร์แลนด์ หลังจากนักการศึกษารุ่นแรกที่เป็นชาวต่างประเทศแล้ว ลูกศิษย์ที่เป็นชาวแฟรงค์เช่นอองชิลแบร์ตก็มีบทบาทต่อมา

ราชสำนักต่อมาของจักรพรรดิหลุยส์ผู้ศรัทธาและ จักรพรรดิคาร์ลที่ 2 หรือ “ชาลส์เดอะบอลด์” ก็ทรงอุปถัมภ์กลุ่มนักการศึกษาเช่นเดียวกันในราชสำนัก บุคคลที่สำคัญที่สุดในบรรดานักการศึกษาเหล่านี้ก็ได้แก่โยฮันน์ส สโคทัส อีรูจินานักปรัชญา, นักเทววิทยา และกวีชาวไอร์แลนด์

กิจการสำคัญอย่างหนึ่งก็คือการสร้างหลักสูตรมาตรฐานเพื่อใช้ในสถานศึกษาต่าง ๆ ที่เพิ่งทำการก่อตั้งขึ้น อัลควินเป็นผู้นำในโครงการดังกล่าวและเป็นผู้รับผิดชอบในการเขียนตำรา, สร้างรายชื่อคำศัพท์ และวางรากฐานของไตรศาสตร์และจตุรศิลปศาสตร์เพื่อเป็นพื้นฐานของการศึกษา

อีกสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นในสมัยนี้คือการวิวัฒนาการอักษรกาโรแล็งเฌียง ที่ใช้เป็นครั้งแรกที่อารามคอร์บีและตูร์ ที่ประกอบด้วยการใช้อักษรตัวเล็ก (lower case) กันเป็นครั้งแรก นอกจากนั้นก็ยังมีการสร้างภาษาละตินมาตรฐานที่เป็นภาษาที่สามารถสร้างคำใหม่ได้ ขณะที่ยังคงรักษาโครงสร้างทางไวยากรณ์ของภาษาละตินคลาสสิกเอาไว้ ภาษาละตินสมัยกลางที่วิวัฒนาการขึ้นมากลายมาเป็นภาษากลางในการให้การศึกษา และสำหรับข้าราชการผู้บริหารและนักเดินทางสามารถเป็นที่เข้าใจในบริเวณต่าง ๆ ของยุโรป

ศิลปะการอแล็งเฌียง

ดูบทความหลักที่: ศิลปะการอแล็งเฌียง

ศิลปะกาโรแล็งเฌียงรุ่งเรืองอยู่ราวราว 120 ปี ราวระหว่าง ค.ศ. 780 จนถึง ค.ศ. 900 แม้ว่าจะเป็นช่วงระยะเวลาอันสั้นแต่ก็เป็นช่วงที่มีการสร้างงานศิลปะที่มีอิทธิพล ศิลปะของยุโรปเหนือเริ่มเลียนแบบงานศิลปะคลาสสิกของเมดิเตอร์เรเนียนโรมันเป็นครั้งแรก ที่เป็นการวางรากฐานของศิลปะโรมาเนสก์ที่ตามมา และต่อมาศิลปะกอธิคในยุโรปตะวันตก งานศิลปะจากยุคนี้ที่ยังคงตกทอดมาให้เห็นก็ได้แก่งานเอกสารตัวเขียนสีวิจิตร, งานโลหะ, ประติมากรรมขนาดเล็ก, โมเสก และ จิตรกรรมฝาผนัง

สถาปัตยกรรมการอแล็งเฌียง

ดูบทความหลักที่: สถาปัตยกรรมการอแล็งเฌียง

สถาปัตยกรรมกาโรแล็งเฌียงเป็นลักษณะสถาปัตยกรรมของทางตอนเหนือของยุโรปที่เผยแพร่โดยจักรพรรดิชาร์เลอมาญ สมัยสถาปัตยกรรมเริ่มตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 8 จนถึง คริสต์ศตวรรษที่ 9 จนมาถึงรัชสมัยของจักรพรรดิออตโตที่ 1 ในปี ค.ศ. 936 และเป็นความพยายามที่จะฟื้นฟูสถาปัตยกรรมโรมัน, สถาปัตยกรรมคริสเตียนยุคแรก และ สถาปัตยกรรมไบแซนไทน์ผสานกับลักษณะบางอย่างของตนเองซึ่งทำให้เกิดลักษณะใหม่ขึ้น

ดนตรีการอแล็งเฌียง

ดูบทความหลักที่: ชาร์เลอมาญและดนตรีศาสนา

ในวัฒนธรรมตะวันตก ดนตรีเป็นส่วนหนึ่งของประเพณีนิยมที่มีหลักฐานมาตั้งแต่สมัยสุเมอเรียน (2500 ปีก่อนคริสต์ศักราช) ผ่านทางบาบิโลเนี และ เปอร์เซียเข้ามายังกรีซโบราณ และต่อมาโรม แต่การโยกย้ายถิ่นฐานของชาวเจอร์มานิค ในคริสต์ทศวรรษ 400 ทำให้ประเพณีนิยมทางด้านดนตรีต้องมายุติลง ยุโรปตะวันตกส่วนใหญ่ในช่วงหลายร้อยปีหลังจากนั้นไม่เข้าใจภาษากรีก ฉะนั้นโบเธียสผู้เข้าใจสถานการณ์จึงทำการแปลงานจากภาษากรีกมาเป็นภาษาละติน ที่กลายมาเป็นรากฐานของการศึกษาในยุคนั้น การปฏิรูปทางการศึกษาของจักรพรรดิชาร์เลอมาญผู้ทรงมีความสนพระทัยทางด้านดนตรีจึงเป็นการเริ่มสมัยของการเขียนและก็อปปีงานเขียนกันในสำนักสงฆ์ ที่รวมทั้งงานที่เกี่ยวกับทฤษฎีดนตรีด้วย “Musica enchiriadis” เป็นงานชิ้นแรกที่สุดชิ้นหนึ่งและเป็นงานที่น่าสนใจ จักรพรรดิชาร์เลอมาญทรงพยายามสร้างมาตรฐานสำหรับดนตรีที่ใช้ทางศาสนาโดยการกำจัดความแตกต่างที่มาจากอิทธิพลท้องถิ่น

อ้างอิง

  1. Scott pg 30
  2. Cantor pg 190
  3. Cantor pg 189
  4. Chambers pg 204-205
  • Norman F. Cantor (1993). The Civilization of the Middle Ages: a completely revised and expanded edition of Medieval history, the life and death of a civilization. HarperCollins. ISBN 0-06-017033-6.
  • Mortimer Chambers (1983). The Western Experience: To 1715 (3rd edition ed.). New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-394-33085-4. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)CS1 maint: extra text (link)
  • Martin Scott (1964). Medieval Europe. New York: Dorset Press. ISBN 0-88029-115-X.

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาคาโรแล็งเชียง

สม, ยฟ, นฟ, ลปว, ทยาในจ, กรวรรด, การอแล, งเฌ, ยง, บทความน, ใช, ระบบคร, สต, กราช, เพราะอ, างอ, งคร, สต, กราชและคร, สต, ศตวรรษ, หร, ออย, างใดอย, างหน, ในจ, กรวรรด, การอแล, งเฌ, ยง, สม, ยฟ, นฟ, ลปว, ทยา, งกฤษ, carolingian, renaissance, เก, ดข, นเม, อปลายคร, สต, ศ. bthkhwamniichrabbkhristskrach ephraaxangxingkhristskrachaelakhriststwrrs hruxxyangidxyanghnung inckrwrrdikarxaelngechiyng smyfunfusilpwithya xngkvs Carolingian Renaissance ekidkhunemuxplaykhriststwrrsthi 8 cnthungkhriststwrrsthi 9 odymicudthirungeruxngthisudinrchsmykhxngckrphrrdicharelxmayaelackrphrrdihluysphusrththaphrarachoxrskarxaelngechiyngsmyfunfusilpwithyaCarolingian Renaissanceswnhnungkhxng karfunfukarsuksaaelawthnthrrmtawntk phrawrsarxaekhin raw kh s 820 sungepntwxyangnganexksartwekhiynsiwicitrkhxngkarxaelngechiyngsmyfunfusilpwithyaprawtisastrwthnthrrmchwngewla playkhriststwrrsthi 8 cnthung khriststwrrsthi 9phumiphakh frngessekiywkhxng silpaibaesnithnsmytxma silpaormaenskwthnthrrmtawntkrahwangchwngewlanikmikarsuksawrrnkhdi karekhiyn silpa sthaptykrrm nitisastr aelahnngsuxthangethwwithyasasnakhristknxyangaephrhlay nxkcaknnkyngepnsmykhxngkarwiwthnakarphasalatinsmyklang aelaxksrkaoraelngechiyngknkhun sungepnkarsrangphasaaelawithikarekhiynthiepnsamythisamarthnamaichinkarsuxsaripidekuxbthwthngyuorpkarichkhawa renaissance hrux smyfunfusilpwithya inkarbrryaychwngewlanikepnpraednthiotaeyngkn ephraakarepliynaeplngswnihythiekidkhuninyukhniepnkarepliynaeplngthicakdxyuechphaainklumnkbwchethann aelakhadkarekhluxnihwoykyayxyangkwangkhwangechnthiekidkhuninxitalismyfunfusilpwithyatxma 1 aethnthicaepnkarruxfunkhxngkhbwnkarthangwthnthrrmihm yukhniepnephiyngkarphyayamthicaeliynaebbwthnthrrmkhxngckrwrrdiormnkxnhnann 2 enuxha 1 khwamphyayamkhxngphumikarsuksa 2 silpakarxaelngechiyng 3 sthaptykrrmkarxaelngechiyng 4 dntrikarxaelngechiyng 5 xangxing 6 duephim 7 aehlngkhxmulxunkhwamphyayamkhxngphumikarsuksa aekikhduephimetimthi Carolingian minuscule aela Medieval Latin khwamkhadaekhlnphumikarsuksainkhriststwrrsthi 8 khxngyuorptawntkkxihekidpyhasahrbnkpkkhrxngkaoraelngechiyngodycakdcanwnphuthimikhwamsamarththicaekharbrachkarinrachsankinthanankkhd nxkcaknnpyhathiihykwatxpramukhphuekhrngkhrdthangsasnakhuxnkbwchbangxngkhkimmikhwamruhruxkhwamechiywchayphxthicaxankhmphiribebilchbbphasalatin Vulgate Bible id pyhaxunkkhuxphasalatinphunbankhxngckrwrrdiormntawntkerimthicakhadmatrthanaelaephiynipepnphasathxngthin thiepnbrrphburuskhxngphasaklumormansinpccubn phasathiephiynipkepnphasathiimmikhwamhmayaelathaihphumikarsuksacakphumiphakhtang inyuorpimxaccasuxsarknidxyangmiprasiththiphaph xlkhwin klang nkkarsuksakhnsakhykhxngyukhfunfusilpwithyakhaoraelngechiyng inkarphyayamaekpyhadngklawckrphrrdicharelxmaycungmiphrabrmrachoxngkarihkxtngsthansuksatang khun xngkhprakxbsakhykhxngokhrngkarptirupkhxngphraxngkhkhuxkarphyayamdungdudphunathangkarsuksaekhamarbrachkarinrachsank klumkhnaerkinbrrdaphuthithrngeriyktwmayngrachsankkidaekchawxitali pietxraehngpisaphuthwayxksrphasalatinihaekphraxngkhrahwang kh s 776 cnthungraw kh s 790 aelaphxlinsthi 2 aehngxkhwielexiyrahwang kh s 776 cnthung kh s 787 phuthickrphrrdicharelxmaythrngaetngtngihepnbichxpaehngxkhwielexiyinpi kh s 787 phxledxadikhxncaklxmbardithuknatwmayngrachsankinpi kh s 782 aelaxyutxmacnthung kh s 787 emuxckrphrrdicharelxmaythrngaetngtngihepnecaxawasthimxnetkhassion thioxdulfaehngxxrelxxngsphuepnchawwisikxthsepnrbrachkarinrachsankrahwangpi kh s 782 cnthungpi kh s 797 emuxidrbkaraetngtngihepnbichxpaehngxxrelxxng thioxdulfmibthbathinkarsrangmatrthanihaekkhmphiribebilchbbphasalatinaekhngxyangepnmitrkbxlkhiwxin xlkhiwxinepnnkbwchcaknxrththmebriyphumitaaehnngepnprathankhxngsthansuksakhxngrachsankrahwangpi kh s 782 cnthungpi kh s 796 ykewnrahwangpi kh s 790 cnthungpi kh s 793 emuxedinthangklbipxngkvs hlngcakpi kh s 796 xlkhiwxinkdaeninkarkhnkhwathangwichakarinthanaecaxawasxyuthisanksngkhesntmartinthiemuxngtur 1 inbrrdaphutidtamxlkhiwxinkhamcakxngkvsiprbrachkarinrachsankkhxngckrphrrdicharelxmaykidaekocesf skxttschawixraelnd hlngcaknkkarsuksarunaerkthiepnchawtangpraethsaelw luksisythiepnchawaefrngkhechnxxngchilaebrtkmibthbathtxmarachsanktxmakhxngckrphrrdihluysphusrththaaela ckrphrrdikharlthi 2 hrux chalsedxabxld kthrngxupthmphklumnkkarsuksaechnediywkninrachsank bukhkhlthisakhythisudinbrrdankkarsuksaehlanikidaekoyhnns sokhths xirucinankprchya nkethwwithya aelakwichawixraelndkickarsakhyxyanghnungkkhuxkarsranghlksutrmatrthanephuxichinsthansuksatang thiephingthakarkxtngkhun xlkhwinepnphunainokhrngkardngklawaelaepnphurbphidchxbinkarekhiyntara srangraychuxkhasphth aelawangrakthankhxngitrsastraelactursilpsastrephuxepnphunthankhxngkarsuksa 3 xiksinghnungthiekidkhuninsmynikhuxkarwiwthnakarxksrkaoraelngechiyng thiichepnkhrngaerkthixaramkhxrbiaelatur thiprakxbdwykarichxksrtwelk lower case knepnkhrngaerk nxkcaknnkyngmikarsrangphasalatinmatrthanthiepnphasathisamarthsrangkhaihmid khnathiyngkhngrksaokhrngsrangthangiwyakrnkhxngphasalatinkhlassikexaiw phasalatinsmyklangthiwiwthnakarkhunmaklaymaepnphasaklanginkarihkarsuksa aelasahrbkharachkarphubriharaelankedinthangsamarthepnthiekhaicinbriewntang khxngyuorp 4 silpakarxaelngechiyng aekikhdubthkhwamhlkthi silpakarxaelngechiyng silpakaoraelngechiyngrungeruxngxyurawraw 120 pi rawrahwang kh s 780 cnthung kh s 900 aemwacaepnchwngrayaewlaxnsnaetkepnchwngthimikarsrangngansilpathimixiththiphl silpakhxngyuorpehnuxerimeliynaebbngansilpakhlassikkhxngemdietxrereniynormnepnkhrngaerk thiepnkarwangrakthankhxngsilpaormaenskthitamma aelatxmasilpakxthikhinyuorptawntk ngansilpacakyukhnithiyngkhngtkthxdmaihehnkidaeknganexksartwekhiynsiwicitr nganolha pratimakrrmkhnadelk omesk aela citrkrrmfaphnngsthaptykrrmkarxaelngechiyng aekikhdubthkhwamhlkthi sthaptykrrmkarxaelngechiyng sthaptykrrmkaoraelngechiyngepnlksnasthaptykrrmkhxngthangtxnehnuxkhxngyuorpthiephyaephrodyckrphrrdicharelxmay smysthaptykrrmerimtngaetplaykhriststwrrsthi 8 cnthung khriststwrrsthi 9 cnmathungrchsmykhxngckrphrrdixxtotthi 1 inpi kh s 936 aelaepnkhwamphyayamthicafunfusthaptykrrmormn sthaptykrrmkhrisetiynyukhaerk aela sthaptykrrmibaesnithnphsankblksnabangxyangkhxngtnexngsungthaihekidlksnaihmkhundntrikarxaelngechiyng aekikhdubthkhwamhlkthi charelxmayaeladntrisasna inwthnthrrmtawntk dntriepnswnhnungkhxngpraephniniymthimihlkthanmatngaetsmysuemxeriyn 2500 pikxnkhristskrach phanthangbabioleni aela epxresiyekhamayngkrisobran aelatxmaorm aetkaroykyaythinthankhxngchawecxrmanikh inkhristthswrrs 400 thaihpraephniniymthangdandntritxngmayutilng yuorptawntkswnihyinchwnghlayrxypihlngcaknnimekhaicphasakrik channobethiysphuekhaicsthankarncungthakaraeplngancakphasakrikmaepnphasalatin thiklaymaepnrakthankhxngkarsuksainyukhnn karptirupthangkarsuksakhxngckrphrrdicharelxmayphuthrngmikhwamsnphrathythangdandntricungepnkarerimsmykhxngkarekhiynaelakxppinganekhiynkninsanksngkh thirwmthngnganthiekiywkbthvsdidntridwy Musica enchiriadis epnnganchinaerkthisudchinhnungaelaepnnganthinasnic ckrphrrdicharelxmaythrngphyayamsrangmatrthansahrbdntrithiichthangsasnaodykarkacdkhwamaetktangthimacakxiththiphlthxngthinxangxing aekikh 1 0 1 1 Scott pg 30 Cantor pg 190 Cantor pg 189 Chambers pg 204 205 Norman F Cantor 1993 The Civilization of the Middle Ages a completely revised and expanded edition of Medieval history the life and death of a civilization HarperCollins ISBN 0 06 017033 6 Mortimer Chambers 1983 The Western Experience To 1715 3rd edition ed New York Alfred A Knopf ISBN 0 394 33085 4 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help CS1 maint extra text link Martin Scott 1964 Medieval Europe New York Dorset Press ISBN 0 88029 115 X duephim aekikhsilpayukhklang prawtisastryuorp silpatawntk silpaibaesnithn silpaormaensk silpaaexngokl aesksxn silpaihebxron aesksxn hnngsuxwicitr silpakhaoraelngechiyng silpasmykaroykyaythinthanaehlngkhxmulxun aekikh wikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb yukhfunfusilpwithyakhaoraelngechiyngekhathungcak https th wikipedia org w index php title smyfunfusilpwithyainckrwrrdikarxaelngechiyng amp oldid 8242493, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม