หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล

พลตรี หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล (3 สิงหาคม พ.ศ. 2436 − 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513) มีพระนามลำลองว่า อั๋น เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการกับหม่อมพุก ประสูติเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2436 ทรงศึกษาที่โรงเรียนราชวิทยาลัย ที่บ้านสมเด็จเจ้าพระยา และจึงเดินทางไปศึกษาต่อที่โรงเรียนนายร้อยทหารบก หลังจากนั้นเสด็จไปทรงศึกษาที่โรงเรียนนายร้อยโกรลิชเตเฟลเดอ ประเทศเยอรมัน ต่อจากนั้นเข้าศึกษาที่โรงเรียนรบ Kriegschule ที่เมืองเมทซ์ เดินทางกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2456

พลตรี หม่อมเจ้า ปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล ป.จ., ป.ช., ป.ม.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ โดยมีจอมพล ป. พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง	15 เมษายน พ.ศ. 2491 – 28 มิถุนายน พ.ศ. 2492
รัชสมัย	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ก่อนหน้า	อรรถกิจ พนมยงค์
ถัดไป	พจน์ สารสิน
ชายา	หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ กฤดากร หม่อม หม่อมราชวงศ์สอางค์ ปราโมช แตงไทย เดชผล
พระบุตร	6 คน
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
พระมารดา	หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา
ประสูติ	3 สิงหาคม พ.ศ. 2436
สิ้นชีพิตักษัย	11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 (76 ปี)

ทรงรับราชการที่กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ พ.ศ. 2460 ทรงเป็นผู้บังคับการกรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ทรงเป็นกรรมการร่างแบบฝึกหัดทหารปืนใหญ่ ในปี พ.ศ. 2461 สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถโปรดให้ไปประทับด้วย ณ วังปารุสกวัน จนกระทั่งทิวงคตเมื่อ พ.ศ. 2463

หลังจากนั้นทรงดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตทหารบก ณ กรุงปารีสและกรุงลอนดอน ต่อมาในปี พ.ศ. 2467 ทรงเป็นผู้บังคับการกองโรงเรียนนายร้อยชั้นมัธยม พ.ศ. 2471 ทรงเป็นปลัดเสนาธิการทหารบก พ.ศ. 2473 ย้ายสังกัดจากกระทรวงกลาโหมไปประจำการในกระทรวงต่างประเทศ ทรงเป็นอัครราชทูตพิเศษผู้มีอำนาจเต็มของประเทศไทยประจำประเทศเยอรมนี เดนมาร์ก สวีเดน และ นอร์เวย์

ปี 2491 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513

ครอบครัว

หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ มีชายาเพียงองค์เดียวคือ หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ กฤดากร และมีหม่อม 2 ท่าน คือ หม่อมราชวงศ์สอางค์ ปราโมช (อดีตหม่อมในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์) และหม่อมแตงไทย เทวกุล ณ อยุธยา มีพระโอรส-ธิดารวมทั้งหมด 6 คน

1. หม่อมราชวงศ์สอางค์ เทวกุล (ราชสกุลเดิม: ปราโมช; 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2442 − 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518) พระธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ กับหม่อมนุ่ม ปราโมช ณ อยุธยา มีบุตรธิดา 4 คน คือ
   1. หม่อมราชวงศ์สุปรีดีเสพ เทวกุล (ช.) สมรสกับ สมศรี ลางคุลเสน มีบุตร 1 คน
   2. หม่อมราชวงศ์ทิพยางค์ กาญจนดุล (ญ.) สมรสกับประพาส กาญจนดุล มีบุตร 4 คน
   3. ท่านผู้หญิงสำอางวรรณ ล่ำซำ (ญ.) สมรสกับบัญชา ล่ำซำ มีบุตร 3 คน
   4. หม่อมราชวงศ์เทพยพงศ์ เทวกุล (ช.) สมรสกับ ประเทือง ศิลปรัศมี มีบุตร 4 คน
2. หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ เทวกุล (ราชสกุลเดิม: กฤดากร; 15 เมษายน พ.ศ. 2442 − 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2463) พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ กับหม่อมแช่ม กฤดากร ณ อยุธยา
3. หม่อมแตงไทย เทวกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม: เดชผล) มีบุตรชาย 2 คน คือ
   1. หม่อมราชวงศ์วงศ์ปิติ เทวกุล (ช.) สมรสกับหม่อมหลวงอรทัย ลดาวัลย์ มีบุตร 2 คน
   2. หม่อมราชวงศ์ปรีดิยาธร เทวกุล (ช.) สมรสและหย่ากับปอลิน อินทสุกิจ และสมรสครั้งที่สองกับประภาพรรณ เทวกุล ณ อยุธยา มีบุตร 3 คน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2511 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2500 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2492 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2498 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2462 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2497 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ                                   20. พระยาจินดารังสรรค์ (แก้วแขก)               10. หลวงอาสาสำแดง (แตง)                       5. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา                             11. ท้าวสุจริตธำรง (นาค)                       1. หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล                                         3. หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. "หม่อมราชวงศ์ทิพยางค์ กาญจนดุล". โรงเรียนราชินีบน. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2558. Check date values in: |accessdate= (help)
2. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘๕, ตอน ๔๔ , ๑๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๑
3. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษาฉบับพิเศษ เล่ม 74 ตอนที่ 6 12 มกราคม 2500
4. ราชกิจจานุเบกษา 3 มกราคม 2493 ตอนที่ 3 เล่ม 68 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/D/003/112.PDF
5. พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เล่ม 36 หน้า 3320 วันที่ 25 มกราคม 2462
6. พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายหน้า ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 43 หน้า 3123
7. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เล่ม 71 ตอนที่ 49