เคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ

เคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Chemistry Olympiad: IChO) เป็นการแข่งขันเคมีของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา และเป็นหนึ่งในการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการ โดยเริ่มจัดการแข่งขันครั้งแรกที่กรุงปราก ประเทศเชโกสโลวาเกีย ในปี พ.ศ. 2511 และได้จัดขึ้นเป็นประจำทุกปียกเว้นปี พ.ศ. 2514 ที่ได้มีการงดการจัดการแข่งขัน ประเทศส่วนใหญ่ที่เข้าร่วมการแข่งขันครั้งแรกมาจากโลกตะวันออก

เหรียญรางวัลสำหรับการแข่งขันเคมีโอลิมปิก ครั้งที่ 29 ที่มอนทรีออล ประเทศแคนาดา

ตราสัญลักษณ์ของการแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ครั้งที่ 47 ในปี พ.ศ. 2558 ณ กรุงบากู ประเทศอาเซอร์ไบจาน

ประวัติการแข่งขัน

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประะเทศเริ่มต้นขึ้นครั้งแรกในเชโกสโลวาเกียเมื่อปี ค.ศ. 1968 โดยมีเป้าหมายให้มีจำนวนประเทศที่เข้าร่วมการแข่งขันมากขึ้นจนกระทั่งและเปลี่ยนเป็นการแข่งขันระหว่างประเทศในที่สุด โดยแรกเริ่มเชกโกวาเกียได้ส่งคำเชิญไปยังประเทศที่มีระบอบการปกครองแบบสังคมนิยม ยกเว้นโรมาเนีย แต่ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1968 ความสัมพันธ์ทางการเมืองระหว่างเชโกสโลวาเกียกับสหภาพโซเวียตย่ำแย่ลง ทำให้มีเพียงโปแลนด์และฮังการีเท่านั้นที่ตอบรับและเข้าร่วมในการแข่งขันครั้งแรก

การแข่งขันครั้งแรก จัดขึ้น ณ กรุงปราก ระหว่างวันที่ 18-21 มิถุนายน ค.ศ. 1968 มีจำนวนประเทศที่เข้าร่วมการแข่งขันทั้งหมด 3 ประเทศ โดยมีตัวแทนประเทศละ 6 คน มีข้อสอบภาคทฤษฎี (Theoretical Problems) 4 ข้อ ในการแข่งขันครั้งนั้น ได้เริ่มมีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการแข่งขันครั้งถัดไป ซึ่งการแข่งขันเคมีโอลิมปิก ครั้งที่ 2 จัดขึ้นในโปแลนด์ ครั้งนั้นบัลแกเรียได้ส่งตัวแทนเข้าร่วมการแข่งขันด้วย แต่จำนวนผู้เข้าแข่งขันได้ลดลงเหลือประเทศละ 5 คน และเริ่มมีการนำข้อสอบภาคปฏิบัติการ (Practical Problems) มาใช้ในการแข่งขันเป็นครั้งแรก ครั้งนั้น มีการเสนอให้ลดจำนวนตัวแทนประเทศลงเหลือประเทศละ 4 คน โดยการแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ครั้งที่ 3 จัดขั้นในประเทศฮังการี

กฎข้อบังคับในการแข่งขัน

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกกำหนดจำนวนนักเรียนที่จะเข้าร่วมแข่งขันจากแต่ละทีมไม่เกินทีมละ 4 คน และมี พี่เลี้ยง (Mentor) 2 คน (โดยหนึ่งใน 2 คนนี้จะถูกกำหนดให้เป็นหัวหน้าทีม) นักเรียนที่เข้าร่วมแข่งขันจะต้องมีอายุไม่เกิน 20 ปี และจะต้องยังไม่ไม่เข้าเรียนในสถาบันการศึกษาที่สูงกว่ามัธยมศึกษาตอนปลาย สำนักงานที่เป็นศูนย์ข้อมูลของการแข่งขันเคมีโอลิมปิกตั้งอยู่ที่ กรุงบราติสลาวา ประเทศสโลวาเกีย

ประเทศที่ต้องการเข้าร่วมการแข่งขันเคมีโอลิมปิก ต้องส่งผู้เข้าร่วมสังเกตการณ์ในการแข่งขันเคมีโอลิมปิกต่อเนื่อง 2 ครั้งก่อนที่จะส่งตัวแทนนักเรียนเข้าแข่งขัน ในการแข่งขันเคมีโอลิมปิก ครั้งที่ 47 ณ กรุงบากู ประเทศอาเซอร์ไบจาน มีจำนวนประเทศเข้าร่วมแข่งขันทั้งหมด 75 ประเทศโดยมีประเทศที่เข้าร่วมสังเกตการณ์จำนวน 4 ประเทศ

การแข่งขันประกอบด้วยการสอบ 2 ส่วน ได้แก่ การสอบภาคทฤษฎี (Theoretical Examination) และ การสอบภาคปฏิบัติ (Practical Examination) ซึ่งการสอบทั้งสองส่วนใช้เวลาอย่างละ 5 ชั่วโมง และจัดสอบแยกวัน โดยทั่วไปแล้วการสอบภาคปฏิบัติมักจัดขึ้นก่อนการสอบภาคทฤษฎี คะแนนข้อสอบภาคทฤษฎีคิดเป็น 60 คะแนน และข้อสอบภาคปฏิบัติคิดเป็น 40 คะแนน การสอบแต่ละส่วนคิดคะแนนแยกส่วนกันและผลการสอบทั้งหมดเป็นการคิดคะแนนรวมจากทั้งสองส่วน คณะกรรมการฝ่ายวิชาการซึ่งตั้งขึ้นโดยประเทศเจ้าภาพ จะเสนอคำถามที่ใช้เป็นข้อสอบซึ่งในการนี้คณะกรรมการโอลิมปิกระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยพี่เลี้ยงทั้ง 2 คนจากแต่ละประเทศที่เข้าร่วมแข่งขันจะทำการวิพากษ์ข้อสอบจากนั้นจะแต่ละประเทศจะแปลจากข้อสอบฉบับภาษาอังกฤษเป็นภาษาที่เหมาะสมสำหรับนักเรียนของประเทศตนเอง

นักเรียนที่เข้าร่วมแข่งขันจะได้รับข้อสอบฉบับแปลตามความต้องการของผู้สอบ ภาระการแปลข้อสอบจากภาษาอังกฤษจะเป็นหน้าที่ของพี่เลี้ยง หลังจากการตรวจข้อสอบและให้คะแนนโดยคณะกรรมการจากประเทศเจ้าภาพแล้ว ก่อนมอบรางวัล พี่เลี้ยงจากแต่ละประเทศจะวิพากษ์เกี่ยวกับการให้คะแนนให้เป้นไปด้วยความยุติธรรม อย่างไรก็ตาม เนื่องจากพี่เลี้ยงได้เห็นและทบทวนข้อสอบที่ใช้ในการแข่งขันก่อนที่จะส่งต่อให้นักเรียนในวันสอบ การสื่อสารระหว่างพี่เลี้ยงกับกับนักเรียนถูกกีดกันอย่างเข้มงวดโดยนักเรียนจะต้องมอบอุปกรณ์สื่อสาร อาทิ โทรศัพท์เคลื่อนที่และคอมพิวเตอร์วางตักให้กับผู้จัดการแข่งขัน

รายละเอียดของเนื้อหาที่ใช้ในการแข่งขันประกอบไปด้วยวิชาต่างๆในหลายๆแขนงของวิชาเคมี ได้แก่ เคมีอินทรีย์ เคมีอนินทรีย์ เคมีเชิงฟิสิกส์ เคมีวิเคราะห์ ชีวเคมี และสเปกโทรสโกปี ซึ่งเป็นเนื้อหาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายโดยทั่วไปหรืออาจจะสูงกว่า ทั้งนี้ประเทศเจ้าภาพต้องจัดเตรียม ข้อสอบตัวอย่าง (Preparatory Problems) ล่วงหน้า ซึ่งข้อสอบตัวอย่างนี้จะครอบคลุมหัวข้อเฉพาะต่างๆที่อาจจะมีเนื้อหาสูงกว่าระดับมัธยมศึกษา

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ปี 2016

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ครั้งที่ 48 เดิมจะจัดขึ้น ณ นครการาจี ประเทศปากีสถาน แต่ได้มีการเปลี่ยนประเทศเจ้าภาพอย่างกระทันหัน โดยจะจัดขึ้น ณ กรุงทบิลิซี ประเทศจอร์เจีย ทั้งนี้ เนื่องจากความกระชั้นชิด ทางคณะกรรมการวิชาการของประเทศเจ้าภาพได้เลือกข้อสอบตัวอย่างจากการแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ครั้งที่ 40 ณ กรุงบูดาเปสต์ ประเทศฮังการี มาใช้ภายใต้การอนุญาตตามกฎหมายลิขสิทธิ์ที่ถูกต้อง

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ปี 2020

การแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศ ครั้งที่ 52 เดิมจะแบบทั่วไป ณ นครอิสตันบูล ประเทศตุรกี แต่เนื่องจากมีการระบาดทั่วของไวรัสโคโรนา พ.ศ. 2562–2563 จึงได้ปรับการแข่งขันเป็นรูปแบบ การสอบเข้าถึงระยะไกล (Remote Access Exam) ณ ประเทศต่าง ๆ แทน และยกเลิกการสอบภาคปฏิบัติ

รายชื่อประเทศเจ้าภาพการแข่งขันเคมีโอลิมปิกในอนาคต

ครั้งที่	เมืองที่จัดการแข่งขัน	ประเทศที่ตั้ง	วันที่จัดการแข่งขัน
53	โอซะกะ	ญี่ปุ่น	กรกฎาคม 2564
54	เทียนจิน	จีน	กรกฎาคม 2565
55	ซูริก	สวิตเซอร์แลนด์	กรกฎาคม 2566
56	ยังไม่ระบุเมือง	ซาอุดิอาระเบีย	กรกฎาคม 2567
57	ยังไม่ระบุเมือง	สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์	กรกฎาคม 2568

รายชื่อประเทศเจ้าภาพการแข่งขันเคมีโอลิมปิกระหว่างประเทศที่ผ่านมา

ครั้งที่	เมืองที่จัดการแข่งขัน	ประเทศที่ตั้ง	วันที่จัดการแข่งขัน	ข้อสอบและข้อสอบตัวอย่าง
52	อิสตันบูล	ตุรกี	23-29 กรกฎาคม 2563	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ไม่มีการสอบภาคปฏิบัติ
51	ปารีส	ฝรั่งเศส	21-30 กรกฎาคม 2562	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
50	ปราก และบราติสลาวา	เช็กเกีย และ   สโลวาเกีย	19-29 กรกฎาคม 2561	ข้อสอบตัวอย่างภาคทฤษฎี ข้อสอบตัวอย่างภาคปฏิบัติ ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
49	นครปฐม	ไทย	5-15 กรกฎาคม 2560	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
48	ทบิลิซี	จอร์เจีย	23 กรกฎาคม - 1 สิงหาคม 2559	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
47	บากู	อาเซอร์ไบจาน	20-29 กรกฎาคม พ.ศ. 2558	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
46	ฮานอย	เวียดนาม	20-29 กรกฎาคม พ.ศ. 2557	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
45	มอสโก	รัสเซีย	15-24 กรกฎาคมพ.ศ. 2556	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
44	วอชิงตัน ดี.ซี.	สหรัฐอเมริกา	21–30 กรกฎาคม พ.ศ. 2555	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
43	อังการา	ตุรกี	9–18 กรกฎาคม พ.ศ. 2554	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
42	โตเกียว	ญี่ปุ่น	19-28 กรกฎาคม พ.ศ. 2553	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
41	เคมบริดจ์	สหราชอาณาจักร	18-27 กรกฎาคม พ.ศ. 2552	ข้อสอบตัวอย่างภาคทฤษฎี ข้อสอบตัวอย่างภาคปฏิบัติ ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
40	บูดาเปสต์	ฮังการี	12-21 กรกฎาคม พ.ศ. 2551	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ คำถามที่ถูกคัดออกจากการแข่งขัน
39	มอสโก	รัสเซีย	15-24 กรกฎาคม พ.ศ. 2550	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
38	คย็องซัน	เกาหลีใต้	1-11 กรกฎาคม พ.ศ. 2549	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
37	ไทเป	ไต้หวัน	16-25 กรกฎาคม พ.ศ. 2548	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
36	คีล	เยอรมนี	18-27 กรกฎาคม พ.ศ. 2547	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
35	เอเธนส์	กรีซ	5-14 กรกฎาคม พ.ศ. 2546	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
34	โครนิงเงิน	เนเธอร์แลนด์	5-14 กรกฎาคม พ.ศ. 2545	ข้อสอบตัวอย่างภาคทฤษฎี ส่วนที่ 1 ข้อสอบตัวอย่างภาคทฤษฎี ส่วนที่ 2 ข้อสอบตัวอย่างภาคปฏิบัติ ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
33	มุมไบ	อินเดีย	6-15 กรกฎาคม พ.ศ. 2544	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
32	โคเปนเฮเกน	เดนมาร์ก	6-15 กรกฎาคม พ.ศ. 2543	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
31	กรุงเทพมหานคร	ไทย	4-11 กรกฎาคม พ.ศ. 2542	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
30	เมลเบิร์น	ออสเตรเลีย	5-14 กรกฎาคม พ.ศ. 2541	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
29	มอนทรีออล	แคนาดา	13-22 กรกฎาคม พ.ศ. 2540	ข้อสอบตัวอย่าง ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
28	มอสโก	รัสเซีย	14-23 กรกฎาคม พ.ศ. 2539	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
27	ปักกิ่ง	จีน	13-20 กรกฎาคม พ.ศ. 2538	ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
26	ออสโล	นอร์เวย์	3-11 กรกฎาคม พ.ศ. 2537	ข้อสอบภาคทฤษฎี ข้อสอบภาคปฏิบัติ
25	เปรูจา	อิตาลี	11-22 กรกฎาคม พ.ศ. 2536	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
24	วอชิงตัน ดี.ซี.	สหรัฐอเมริกา	11-22 กรกฎาคม พ.ศ. 2535	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
23	วูช	โปแลนด์	7-15 กรกฎาคม พ.ศ. 2534	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
22	ปารีส	ฝรั่งเศส	8-17 กรกฎาคม พ.ศ. 2533	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
21	ฮัลเลอ	เยอรมนีตะวันออก	2-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2532	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
20	เอสโป	ฟินแลนด์	2-9 กรกฎาคม พ.ศ. 2531	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
19	แว็สเปรม	ฮังการี	6-15 กรกฎาคม พ.ศ. 2530	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
18	ไลเดิน	เนเธอร์แลนด์	6-15 กรกฎาคม พ.ศ. 2529	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
17	บราติสลาวา	เชกโกสโลวาเกีย	1-8 กรกฎาคม พ.ศ. 2528	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
16	แฟรงก์เฟิร์ต	เยอรมนีตะวันตก	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2527	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
15	ตีมีโชอารา	โรมาเนีย	2-11 กรกฎาคม พ.ศ. 2526	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
14	สต็อกโฮล์ม	สวีเดน	3-12 กรกฎาคม พ.ศ. 2525	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
13	บูร์กัส	บัลแกเรีย	13-23 กรกฎาคม พ.ศ. 2524	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
12	ลินซ์	ออสเตรีย	13-23 กรกฎาคม พ.ศ. 2523	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
11	เลนินกราด	สหภาพโซเวียต	2-11 กรกฎาคม พ.ศ. 2522	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
10	ทอรูน	โปแลนด์	3-13 กรกฎาคม พ.ศ. 2521	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
9	บราติสลาวา	เชโกสโลวาเกีย	4-14 กรกฎาคม พ.ศ. 2520	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
8	ฮัลเลอ	เยอรมนีตะวันออก	10-19 กรกฎาคม พ.ศ. 2519	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
7	แว็สเปรม	ฮังการี	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2518	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
6	บูคาเรสต์	โรมาเนีย	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2517	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
5	โซเฟีย	บัลแกเรีย	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2516	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
4	มอสโก	สหภาพโซเวียต	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2515	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
งดจัด
3	บูดาเปสต์	ฮังการี	1-5 กรกฎาคม พ.ศ. 2513	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
2	คาโตวีตเซ	โปแลนด์	16-20 มิถุนายน พ.ศ. 2512	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
1	ปราก	เชโกสโลวาเกีย	1-10 กรกฎาคม พ.ศ. 2511	ข้อสอบภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ

ดูเพิ่ม

• เคมีโอลิมปิกระดับชาติ

อ้างอิง

1. A short review on the development of the International Chemistry Olympiads
2. An official report of the 47th International Chemistry Olympiad (held in Baku)
3. IChO Regulations
4. Minutes of Steering Committee and International Jury.,47th International Chemistry Olympiad
5. 52th International Chemistry Olympiad
6. 53rd International Chemistry Olympiad, Osaka, Japan
7. [https://www.ichosc.org/ International Chemistry Olympiad Steering Committee Meeting, 2020
8. [https://www.ichosc.org/ International Chemistry Olympiad Steering Committee Meeting, 2020
9. [https://www.ichosc.org/ International Chemistry Olympiad Steering Committee Meeting, 2020
10. [https://www.ichosc.org/ International Chemistry Olympiad Steering Committee Meeting, 2020
11. 52nd INTERNATIONAL CHEMISTRY OLYMPIAD https://icho2020.tubitak.gov.tr/
12. 51st INTERNATIONAL CHEMISTRY OLYMPIAD https://icho2019.paris/en/
13. 50th INTERNATIONAL CHEMISTRY OLYMPIAD https://50icho.eu
14. 49th INTERNATIONAL CHEMISTRY OLYMPIAD http://icho2017.sc.mahidol.ac.th//