เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล)

มหาอำมาตย์โท เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) เป็นบุตรพระยาราชภักดี (โค) ซึ่งเป็นน้องชายของสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม) และคุณหญิงราชภักดี (ทองศุข สุจริตกุล) และมีน้องสาวเพียงคนเดียว คือ คุณท้าววนิดาพิจาริณี (เจ้าจอมเพิ่ม ในรัชกาลที่ 5) เกิดเมื่อวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2408 ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2422) พ.ศ. 2425 ออกไปศึกษาที่ประเทศอังกฤษ พ.ศ. 2433 สอบไล่กฎหมายได้เนติบัณฑิต พ.ศ. 2435 กลับเข้ามารับราชการในกระทรวงยุติธรรม

• 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นนายหัศบำเรอ หุ้มแพรวิเศษ ขณะเป็นมหาดเล็กเวรฤทธิ์ ถือศักดินา ๕๐๐
• 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2437 เป็นหัวหน้าผู้พิพากษาศาลโปริสภาที่ 3
• 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2440 เป็นผู้พิพากษาศาลคดีต่างประเทศ

เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล)
เกิด	26 สิงหาคม พ.ศ. 2408
เสียชีวิต	22 เมษายน พ.ศ. 2477
สัญชาติ	ไทย
ตำแหน่ง	เจ้าพระยา
คู่สมรส	กิมไล้ สุธรรมมนตรี เง็ก สุจริตกุล
บุตร	24 คน
บิดามารดา	พระยาราชภักดี (โค สุจริตกุล) คุณหญิงราชภักดี (ทองศุข สุจริตกุล)

ลำดับบรรดาศักดิ์

• 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 เป็น พระอรรถการประสิทธิ์ ถือศักดินา ๘๐๐
• 2 มกราคม พ.ศ. 2453 เป็น พระยาพิเชตพิเศษพิสัยวินิจฉัยโกศล ถือศักดินา ๑๐๐๐
• พ.ศ. 2466 เป็น เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี วัชรินทรศักดีมหาประยูรญาติ ไพรัชธรรมศาสตร์บัณฑิต อเนกราชนิติปรีชาคุณ สุจริตกุลวโรปสดมภ์ บรมขัตติยราชภักดี ศรีรัตนตรไยสรณธาดา มัทวเมตตาชวาธยาศัย อภัยพิริยปรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000

อสัญกรรม

เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 22 เมษายน ปีจอ พ.ศ. 2477 อายุ 68 ปี 8 เดือน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ๒๔๖๔ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.)‎
• พ.ศ. ๒๔๖๖ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
•   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นประถมาภรณ์ช้างเผือก
•   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นประถมาภรณ์มงกุฎไทย
•   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)
•   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
•   เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา

ภรรยา บุตร-ธิดา

คุณแพ (พระนมแพ) มีบุตรชาย 1

พระยาอุดมราชภักดี (โถ สุจริตกุล) สมรสกับ คุณหญิงเชิด สกุลเดิม ไกรฤกษ์

มีบุตรธิดา ๘ คน เป็นชาย ๔ คนและเป็นหญิง ๔ คน ทุกคนได้รับการตั้งชื่อให้มีความหมายว่าภาชนะทั้งสิ้น เนื่องจากท่านเจ้าคุณผู้เป็นบิดามีนามว่าโถ นั่นเอง มีรายนามดังนี้

๑. นายเตียบ สุจริตกุล สมรสครั้งแรกกับ คุณงามเฉิด อนิรุธเทวา (ถึงแก่กรรม) บุตรพระยาอนิรุธเทวา มีบุตร ๑ คน คือ นายติรวัฒน์ สุจริตกุล ธิดา ๑ คน คือ นางสาวงามโฉม สุจริตกุล และต่อมาสมรสครั้งที่ ๒ กับคุณกุณฑล วสันตสิงห์ มีศักดิ์เป็นหลายลุงของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล มีธิดา ๑ คน คือ นางสาวมนทิรา สุจริตกุล บุตร ๑ คน คือ นายตนัย สุจริตกุล

และในบรรดาธิดาทั้ง ๔ คนนั้น ในเวลาต่อมาได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า มีคำนำหน้านามว่าท่านผู้หญิงถึง ๓ คน คุณหญิงอีก ๑ คนคือ

๑.ท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์ ภริยานายพูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ อดีตเลขาธิการพระราชวังและผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

๒.ท่านผู้หญิงกรัณฑ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ภริยานายพิสิษฐ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา นางสนองพระโอษฐ์และพระสหายในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

๓.ท่านผู้หญิงถวิกา สารสิน ภริยาพลตำรวจเอกเภา สารสิน อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และอดีตอธิบดีกรมตำรวจ

๔.คุณหญิงผะอบทิพย์ ศาตะมาน ภริยาพลตำรวจโทประกาศ ศาตะมาน

ท่านผู้หญิงไล้ (กิมไล้) สกุลเดิม เตชะกำพุช มีบุตร 12

• พระสุจริตสุดา (เปรื่อง สุจริตกุล) พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
• พระสุจริตธำรง (สวาส สุจริตกุล) สมรสกับ คุณจรัสศรี อภัยวงศ์
• พระพิบูลย์ไอศวรรย์ (เปรียบ สุจริตกุล) สมรสกับ คุณโสภา
• คุณชั้น
• สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
• นายกวดหุ้มแพร (โต สุจริตกุล) สมรสกับ คุณกมะลา สุทธะสินธุ
• คุณเล็ก
• คุณจิตติ สุจริตกุล สมรสกับ ท่านหญิงสุริยนันทนา ในราชสกุล สุริยง
• คุณอั๋น
• คุณสุจินต์ สจริตกุล สมรสกับคุณชงค์ บุนนาค
• เด็กชาย
• นางปิ่มปลื้ม สุจริตกุล สมรสกับ คุณชาญ บุนนาค

คุณเง็ก มีธิดา 1

• ท่านผู้หญิงอนุรักษ์ราชมนเทียร (พัว สุจริตกุล) ภริยา พระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร (ก๊าด วัชโรทัย)
  • แก้วขวัญ วัชโรทัย สมรสกับ ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี วัชโรทัย (หม่อมหลวงเพ็ญศรี ศรีธวัช)
  • ขวัญแก้ว วัชโรทัย สมรสกับ พลตรีหญิง แพทย์หญิง ท่านผู้หญิงวัฒนา วัชโรทัย

คุณเทศ มีธิดา 1

ตุณเพียบ สุจริตกุล

จากภริยาท่านอื่น

• คุณเกื้อ สุจริตกุล
• คุณลมหวล สุจริตกุล
• คุณอานิก สุจริตกุล สมรสกับ พลเรือตรี กมล ชัมพุนพงศ์
• คุณอุทัย สุจริตกุล
• คุณสุปรีดา ภรรยานายประนอม วสุธาร มารดาชื่อ เนื่อง สุจริตกุล
• พันตำรวจโทเปรม สุจริตกุล

อ้างอิง

1. ดูที่ พงศาวดารโยนก หน้า ก.
2. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม ๑๐, หน้า ๙๐
3. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศว่าด้วยแบ่งแขวงของศาลโปริสภา ทั้งสี่ศาลในกรุงเทพฯ (หน้า ๔๔๙), เล่ม 40, หน้า 2612-2614
4. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงยุติธรรม, เล่ม 14, หน้า 222
5. พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศ (หน้า ๔๙๓)
6. พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า ๒๓๙๑)
7. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาเลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา, เล่ม 40, หน้า 2612-2614
8. พระราชทานตรารัตนวราภรณ์ ในงานเฉลิมพระชนมพรรษา
9. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า