เมแทบอลิซึมของลิพิด

เมแทบอลิซึมของลิพิด (อังกฤษ: Lipid metabolism) เป็นกระบวนการสังเคราะห์และสลายของลิพิดภายในเซลล์ ประกอบด้วยการสลายหรือกักเก็บไขมันเพื่อใช้เป็นพลังงานและใช้ในกรสังเคราะห์ของลิพิดเชิงหน้าที่และโครงสร้าง เช่น ลิพิดในการสร้างเยื่อหุ้มเซลล์ ในสัตว์นั้น ไขมันเหล่านี้ได้รับมาจากอาหารหรือจากการสังเคราะห์โดยตับ กระบวนการสร้างไขมันนี้เรียกว่าลิพอเจเนซิส (Lipogenesis) ลิพิดส่วนใหญ่ที่พบในร่างกายมนุษย์ที่ได้มาจากการย่อยอาหารคือ ไตรกลีเซอไรด์ และ คลอเรสเตอรอล ส่วนลิพิดอื่น ๆ ที่พบในร่างกายคือกรดไขมัน และ ลิพิดเยื่อหุ้ม เมแทบอลิซึมของลิพิดนั้นมักถือว่าเป็นการย่อยและการดูดซึมของไขมันที่รับประทานเข้ามา อย่างไรก็ตามในสิ่งมีชีวิตมีไขมันจากสองแหล่งที่สามารถนำไปใช้ในการสร้างพลังงานได้คือจากการทานอาหารและจากไขมันที่เก็บสะสมไว้ สัตว์มีกระดูกสันหลัง (รวมทั้งมนุษย์) ใช้ไขมันจากทั้งสองแหล่งนี้ในการผลิตพลังงาน เนื่องจากลิพิดเป็นโมเลกุุลที่เป็นไฮโดรฟอบิก (hydrophobic) จึงต้องผ่านการทำเป็นสารละลาย (solubilised) ก่อนที่กระบวนการเมแทบอลิซึมจะเริ่มขึ้น เมแทบอลิซึมของลิพิดนั้นมักเริ่มต้นโดยการไฮโดรไลซิส, ซึ่งเกิดขึ้นโดยการช่วยเหลือของเอนไซม์หลายชนิดในระบบทางเดินอาหาร กระบวนการเมแทบอลิซึมในลิพิดนั้นสามารถเกิดขึ้นในพืช ถึงแม้จะมีความแตกต่างกันในบางส่วนเมื่อเทียบกับในสัตว์ ขั้นตอนที่สองต่อจากไฮโดรไลซิสคือการดูดซึมกรดไขมันเข้าไปในเซลล์เอพิเธเลียม (epithelial cells) ของผนังลำไส้ ในเซลล์เอพิเธเลียมนั้น กรดไขมันจะถูกบรรจุและขนส่งไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกายต่อไป

ชนิดของลิพิด

ชนิดของลิพิดที่เกี่ยวข้องในกระบวนการเมแทบอลิซึมของลิพิดได้แก่:

• ลิพิดเยื่อหุ้ม:
  • ฟอสฟอลิพิด: องค์ประกอบหลักของลิพิดไบเลเยอร์ในเยื่อหุ้มเซลล์และพบในหลายส่วนของร่างกาย
  • สฟิงโกลิพิด (Sphingolipid): พบมากในเยื่อหุ้มเซลล์ของเนื้อเยื่อประสาท
  • ไกลโคลิพิด (Glycolipid): มีหน้าที่หลักในการควบคุมเสถียรภาพของลิพิดไบเลเยอร์และช่วยในการจัดจำของเซลล์ (cell recognition)
  • กลีเซอรอฟอสฟอลิพิด (Glycerophospholipid): พบในปริมาณสูงในเนื้อเยื่อประสาทรวมถึงสมอง
• ลิพิดชนิดอื่น ๆ:
  • คลอเรสเตอรอล: หน้าที่หลักประการหนึ่งคือคงความยืดหยุ่นของเยื่อหุ้มเซลล์
  • สเตียรอยด์ – ดูเพิ่มที่ steroidogenesis: เป็นโฒเลกุลที่เซลล์ใช้ส่งสัญญาณที่สำคัญประการหนึ่ง
  • ไตรกลีเซอรอล (ไขมัน) – ดูเพิ่มที่ lipolysis และ lipogenesis: เป็นรูปหลักของการเก็บพลังงานในร่างกายมนุษย์
  • กรดไขมัน – ดูเพิ่มที่ fatty acid metabolism
  • เกลือน้ำดี: หลั่งจากตับและเกี่ยวข้องกับการย่อยไขมันในลำไส้
  • Eicosanoid
  • Ketone bodies

อ้างอิง

1. "Overview of Lipid Metabolism". Merck Manuals Professional Edition. สืบค้นเมื่อ 2016-11-01.
2. "Hydrolysis – Chemistry Encyclopedia – structure, reaction, water, proteins, examples, salt, molecule". chemistryexplained.com. สืบค้นเมื่อ 2016-11-01.
3. Freifelder D (1987). Molecular biology (2nd ed.). Boston: Jones and Bartlett. ISBN 978-0-86720-069-0.
4. Baynes D (2014). Medical Biochemistry. Saunders, Elsevier Limited. pp. 121–122. ISBN 978-1-4557-4580-7.
5. Arrese EL, Soulages JL (2010). "Insect fat body: energy, metabolism, and regulation". Annual Review of Entomology. 55: 207–25. doi:10.1146/annurev-ento-112408-085356. PMC 3075550. PMID 19725772.
6. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM (2000). Lehninger Principles of Biochemistry (3rd ed.). New York: Worth Publishers. ISBN 978-1-57259-931-4.
7. Ophardt CE (2013). "Lipid Metabolism Summary". Virtual Chembook. Elmhurst College.
8. Wedding RT (May 1972). "Reviewed Work: Plant Lipid Biochemistry". The New Phytologist. 71 (3): 547–548. JSTOR 2430826?.
9. Jo Y, Okazaki H, Moon YA, Zhao T (2016). "Regulation of Lipid Metabolism and Beyond". International Journal of Endocrinology. 2016: 5415767. doi:10.1155/2016/5415767. PMC 4880713. PMID 27293434.
10. Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P (2002). "The Lipid Bilayer". Molecular Biology of the Cell (4th ed.). Garland Science. ISBN 978-0-8153-3218-3.
11. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Gault_2010
12. Incardona JP, Eaton S (April 2000). "Cholesterol in signal transduction". Current Opinion in Cell Biology. 12 (2): 193–203. doi:10.1016/s0955-0674(99)00076-9. PMID 10712926.
13. Russell DW (2003). "The enzymes, regulation, and genetics of bile acid synthesis". Annual Review of Biochemistry. 72: 137–74. doi:10.1146/annurev.biochem.72.121801.161712. PMID 12543708.

Lipid metabolism ในหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน สำหรับหัวข้อเนื้อหาทางการแพทย์ (MeSH)