ลิพิด (อังกฤษ: lipid) คือสารชีวโมเลกุลที่ไม่ละลายในน้ำ (water-insoluble) มีหลายชนิด หรือ สารประกอบ ไม่มีขั้ว (non-polar) ละลายน้ำน้อยตลอดจนละลายน้ำมาก พวกที่ละลายน้ำได้มากจะเป็นสารประกอบจำพวก มีขั้ว (polar)
โครงสร้างลิพิด ลิพิดส่วนใหญ่ประกอบด้วยส่วนหัวเป็นโพลาร์ กรุ๊ป (
P) และส่วนหางที่เป็นนอนโพลาร์ (
U for unpolar) ลิพิดแสดงฟอสโฟลิพิด 2 หาง รูปซ้ายเป็นส่วนขยายของภาพทางขวา ที่แทน โซ่ลิพิด 1, 2 และ 3 เส้น
ลิพิดบางตัวมีโมเลกุลเป็นเส้นตรง อะลิฟาติก (aliphatic) บางตัวมีวงแหวนเรียก อะโรมาติก (aromatic) บางตัวยืดหยุ่นบางตัวเปราะบาง โมเลกุลของลิพิดมีสองส่วนทั้งที่มีขั้วและไม่มีขั้ว จึงทำให้ลิพิดสามารถละลายได้ทั้งในตัวทำละลายมีขั้วเช่นน้ำ และไม่มีขั้วเช่นน้ำมัน โมเลกุลเหล่านี้เรียกว่า แอมฟิฟิลิก (amphiphilic) คือใน โมเลกุล เดียวกันมีทั้งส่วนที่ชอบน้ำ ไฮโดรฟิลิก (hydrophilic) และส่วนที่กลัวน้ำ ไฮโดรโฟบิก (hydrophobic) ตัวอย่างเช่น คอเลสเตอรอลส่วนที่มีขั้วคือ -OH (ไฮดรอกซิล หรือ แอลกอฮอล์)
กรดไขมัน ดูบทความหลักที่:
กรดไขมันกรดไขมันเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่เป็นองค์ประกอบพื้นฐานของไขมันทุกชนิด มีคาร์บอนตั้งแต่ 4 – 36 ตัว ไม่แตกกิ่ง พันธะระหว่างคาร์บอนอาจเป็นพันธะเดี่ยวทั้งหมด ซึ่งเรียกว่ากรดไขมันอิ่มตัว หรือมีพันธะคู่ปนกับพันธะเดี่ยว ซึ่งเรียกว่ากรดไขมันไม่อิ่มตัว จำนวนของคาร์บอนในกรดไขมันส่วนใหญ่มักเป็นเลขคู่ จุดหลอมเหลวของกรดไขมันขึ้นกับจำนวนคาร์บอนและจำนวนพันธะคู่ เช่นที่อุณหภูมิห้อง กรดไขมันอิ่มตัวที่มีคาร์บอน 12 – 24 ตัวอยู่ในสภาพเป็นไข ในขณะที่กรดไขมันไม่อิ่มตัวที่มีคาร์บอนเท่ากันยังเป็นน้ำมันอยู่ เป็นต้น
ไตรกลีเซอไรด์ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) เป็นไขมันที่ประกอบด้วยกรดไขมันสามโมเลกุลรวมตัวกับกลีเซอรอล หนึ่งโมเลกุล เป็นโมเลกุลที่ไม่ละลายน้ำ เป็นพลังงานสะสมในสัตว์ และใช้สะสมใต้ผิวหนังเพื่อรักษาอุณหภูมิของร่างกาย
ฟอสโฟลิพิด ฟอสโฟลิพิด หรือ กลีเซอโรฟอสโฟลิพิด เป็นไขมันที่เป็นองค์ประกอบหลักของเยื่อหุ้มต่างๆในสิ่งมีชีวิต โครงสร้างคล้ายไตรกลีเซอไรด์ แต่มีกรดไขมันเพียงสองโมเลกุล โดยอีกตำแหน่งหนึ่งจะมีหมู่ฟอสเฟตมาเกาะและจะมีสารอื่นมาเกาะที่หมู่ฟอสเฟตอีกต่อหนึ่งซึ่งเป็นการกำหนดชนิดของฟอสโฟลิพิด เช่น โคลีน (choline) หรือ เซอรีน (serine) ถูกสร้างบนแกนกลางที่เป็น กลีเซอรอล (glycerol) ซึ่งเชื่อมต่อกับหางสองเส้นที่เป็นอนุพันธ์ของกรดไขมันโดยรูปแบบการเชื่อมต่อที่เป็นเอสเตอร์ (ester) และหนึ่งหัวที่มีรูปแบบการเชื่อมต่อเป็นฟอสเฟตเอสเตอร์
- กรดไขมัน เป็นสายโซ่ไฮโดรคาร์บอนที่ไม่มีสาขาและเชื่อมต่อกันด้วย
- ฟอสฟาติดิลคอลีน (phosphatidylcholine-lecithin)
- ฟอสฟาติดิลเอตทาโนลามีน (phosphatidylethanolamine)
- ฟอสฟาติดิลเซอรีน (phosphatidylserine)
- ฟอสฟาติดิลอินโนซิทอล (phosphatidylinositol)
ไขมันอื่นๆที่มีบทบาทในสิ่งมีชีวิต นอกจากไตรกลีเซอไรด์และฟอสโฟลิพิดแล้ว ในสิ่งมีชีวิตยังมีสารกลุ่มไขมันที่มีบทบาทสำคัญอีกหลายชนิด เช่น
- สฟิงโกลิพิด (sphingolipids) เป็นการรวมตัวของสฟิงโกซายน์ (sphingosine) กับกรดไขมันและหมู่ฟอสเฟต เป็นไขมันที่เป็นองค์ประกอบในเยื่อหุ้ม และมีบทบาทในการจดจำระหว่างเซลล์
- สเตอรอล (sterols) เป็นไขมันที่พบในเยื่อหุ้มของเซลล์ยูคาริโอต สเตอรอลชนิดหนึ่งคือคอเลสเตอรอล พบมากในเซลล์สัตว์
- ไขมันที่เป็นตัวส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ เช่น ฟอสฟาทิดิลอิโนซิทอล (phosphatidylinositol) เป็นตัวส่งสัญญาณเกี่ยวกับการรวมตัวของเยื่อหุ้มระหว่างเกิดการหลั่งสารออกนอกเซลล์ หรืออีโคซานอย (eicosanoi) เป็นตัวส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ที่อยู่ใกล้เคียงกัน
- ไขมันที่เป็นฮอร์โมน ได้แก่ฮอร์โมนกลุ่มสเตอรอยด์
- ไขมันที่เป็นวิตามิน ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเค
อ้างอิง - Lehninger, A.L., Nelson, D.L., and Cox, M.M. 1993. Principle of Biochemistry. 2nd ed. New York.: Worth
แหล่งข้อมูลอื่น - ApolloLipids - Provides dyslipidemia and cardiovascular disease prevention and treatment information as well as continuing medical education programs.
- Lipids, Membranes and Vesicle Trafficking - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology
- IUPAC glossary entry for the lipid class of molecules what is IUPAC?
บทความน, อาจต, องการตรวจสอบต, นฉบ, ในด, านไวยากรณ, ปแบบการเข, ยน, การเร, ยบเร, ยง, ณภาพ, หร, อการสะกด, ณสามารถช, วยพ, ฒนาบทความได, ระว, งส, บสนก, ไขม, บทความน, เป, นส, วนหน, งของบทความเคม, เคม, นทร, สารประกอบไฮโดรคาร, บอนอล, ฟาต, กอโรมาต, กเฮเทอรโรไซคล, กหม, ง. bthkhwamnixactxngkartrwcsxbtnchbb indaniwyakrn rupaebbkarekhiyn kareriyberiyng khunphaph hruxkarsakd khunsamarthchwyphthnabthkhwamidrawngsbsnkb ikhmn bthkhwamniepnswnhnungkhxngbthkhwamekhmiekhmixinthriysarprakxbihodrkharbxnxlifatikxormatikehethxroriskhlikhmufngkchnaexlkxhxl aexldiihd sarprakxbxaliiskhlik xaimd xamin kharobihedrt krdkharbxksilik exsetxr xiethxr khiotn liphidemxraekhpaethn initrlsetxrioxixosemxrisumkhxmfikuruechn xiaennthioxemxr cixxemtrikixosemxrisum khxnfxremchnptikiriyahlkptikiriyakaraethnthi ptikiriyakarkacdsepkothrsokpixltraiwoxelt wisiebilsepkothrsokpi xinfraerdsepkothrsokpi niwekhliyraemkentikerosaennssepkothrsokpi aemsssepkothrsokpisthaniyxyekhmixinthriy dkhk liphid xngkvs lipid khuxsarchiwomelkulthiimlalayinna water insoluble mihlaychnid hrux sarprakxb immikhw non polar lalaynanxytlxdcnlalaynamak phwkthilalaynaidmakcaepnsarprakxbcaphwk mikhw polar okhrngsrangliphid liphidswnihyprakxbdwyswnhwepnophlar krup P aelaswnhangthiepnnxnophlar U for unpolar liphidaesdngfxsofliphid 2 hang rupsayepnswnkhyaykhxngphaphthangkhwa thiaethn osliphid 1 2 aela 3 esn liphidbangtwmiomelkulepnesntrng xalifatik aliphatic bangtwmiwngaehwneriyk xaormatik aromatic bangtwyudhyunbangtwepraabang omelkulkhxngliphidmisxngswnthngthimikhwaelaimmikhw cungthaihliphidsamarthlalayidthngintwthalalaymikhwechnna aelaimmikhwechnnamn omelkulehlanieriykwa aexmfifilik amphiphilic khuxin omelkul ediywknmithngswnthichxbna ihodrfilik hydrophilic aelaswnthiklwna ihodrofbik hydrophobic twxyangechn khxelsetxrxlswnthimikhwkhux OH ihdrxksil hrux aexlkxhxl enuxha 1 krdikhmn 2 itrkliesxird 3 fxsofliphid 4 ikhmnxunthimibthbathinsingmichiwit 5 xangxing 6 aehlngkhxmulxunkrdikhmn aekikhdubthkhwamhlkthi krdikhmn krdikhmnepnsarprakxbihodrkharbxnthiepnxngkhprakxbphunthankhxngikhmnthukchnid mikharbxntngaet 4 36 tw imaetkking phntharahwangkharbxnxacepnphnthaediywthnghmd sungeriykwakrdikhmnximtw hruxmiphnthakhupnkbphnthaediyw sungeriykwakrdikhmnimximtw canwnkhxngkharbxninkrdikhmnswnihymkepnelkhkhu cudhlxmehlwkhxngkrdikhmnkhunkbcanwnkharbxnaelacanwnphnthakhu echnthixunhphumihxng krdikhmnximtwthimikharbxn 12 24 twxyuinsphaphepnikh inkhnathikrdikhmnimximtwthimikharbxnethaknyngepnnamnxyu epntnitrkliesxird aekikhitrkliesxird Triglyceride epnikhmnthiprakxbdwykrdikhmnsamomelkulrwmtwkbkliesxrxl hnungomelkul epnomelkulthiimlalayna epnphlngngansasminstw aelaichsasmitphiwhnngephuxrksaxunhphumikhxngrangkayfxsofliphid aekikhfxsofliphid hrux kliesxorfxsofliphid epnikhmnthiepnxngkhprakxbhlkkhxngeyuxhumtanginsingmichiwit okhrngsrangkhlayitrkliesxird aetmikrdikhmnephiyngsxngomelkul odyxiktaaehnnghnungcamihmufxseftmaekaaaelacamisarxunmaekaathihmufxseftxiktxhnungsungepnkarkahndchnidkhxngfxsofliphid echn okhlin choline hrux esxrin serine thuksrangbnaeknklangthiepn kliesxrxl glycerol sungechuxmtxkbhangsxngesnthiepnxnuphnthkhxngkrdikhmnodyrupaebbkarechuxmtxthiepnexsetxr ester aelahnunghwthimirupaebbkarechuxmtxepnfxseftexsetxr krdikhmn epnsayosihodrkharbxnthiimmisakhaaelaechuxmtxkndwy phnthaediyw single bonds tamlaphng echn krdikhmnximtw thngphnthaediyw single bonds aela phnthakhu double bond echn krdikhmnimximtw swnhwkhxngfxsofliphid thiphbin emmebrn thangchiwphaph biological membrane khux fxsfatidilkhxlin phosphatidylcholine lecithin fxsfatidilextthaonlamin phosphatidylethanolamine fxsfatidilesxrin phosphatidylserine fxsfatidilxinonsithxl phosphatidylinositol ikhmnxunthimibthbathinsingmichiwit aekikhnxkcakitrkliesxirdaelafxsofliphidaelw insingmichiwityngmisarklumikhmnthimibthbathsakhyxikhlaychnid echn sfingokliphid sphingolipids epnkarrwmtwkhxngsfingoksayn sphingosine kbkrdikhmnaelahmufxseft epnikhmnthiepnxngkhprakxbineyuxhum aelamibthbathinkarcdcarahwangesll setxrxl sterols epnikhmnthiphbineyuxhumkhxngesllyukharioxt setxrxlchnidhnungkhuxkhxelsetxrxl phbmakinesllstw ikhmnthiepntwsngsyyanrahwangesll echn fxsfathidilxionsithxl phosphatidylinositol epntwsngsyyanekiywkbkarrwmtwkhxngeyuxhumrahwangekidkarhlngsarxxknxkesll hruxxiokhsanxy eicosanoi epntwsngsyyanrahwangesllthixyuiklekhiyngkn ikhmnthiepnhxromn idaekhxromnklumsetxrxyd ikhmnthiepnwitamin idaek witaminex witamindi witaminxi aelawitaminekhxangxing aekikhLehninger A L Nelson D L and Cox M M 1993 Principle of Biochemistry 2nd ed New York Worthaehlngkhxmulxun aekikhApolloLipids Provides dyslipidemia and cardiovascular disease prevention and treatment information as well as continuing medical education programs Lipids Membranes and Vesicle Trafficking The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology IUPAC glossary entry for the lipid class of molecules what is IUPAC ekhathungcak https th wikipedia org w index php title liphid amp oldid 9188766, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
