แม็ทธิว แพริส
แม็ทธิว แพริส (อังกฤษ: Matthew Paris) (ราว ค.ศ. 1200 - (ค.ศ. 1259) แม็ทธิว แพริสเป็นนักบวชเบ็นนาดิคติน, นักบันทึกพงศาวดาร (Chronicler) ของยุคกลาง, จิตรกรหนังสือวิจิตร, นักเขียนแผนที่ชาวอังกฤษผู้จำวัดอยู่ที่สำนักสงฆ์เซนต์อัลบันในฮาร์ทฟอร์ดเชอร์ในอังกฤษ แม็ทธิวเขียนงานหลายชิ้น ส่วนใหญ่เป็นงานเชิงประวัติศาสตร์ที่แม็ทธิวคัด (scribe) และวาดภาพวิจิตร (illuminate) ประกอบด้วยตนเอง งานส่วนใหญ่จะวาดบางส่วนด้วยสีน้ำที่บางครั้งก็เรียกว่า “tinted drawings” งานเขียนบางชิ้นก็เขียนเป็นภาษาละติน, บางชิ้นก็เป็นภาษาอังกฤษ-นอร์มัน หรือภาษาฝรั่งเศสสมัยกลาง บันทึกประวัติศาสตร์ “Chronica Majora” ที่แม็ทธิวเขียนเป็นหนังสือที่ได้รับการใช้ในการอ้างอิงบ่อยครั้ง แม้ว่านักประวัติศาสตร์สมัยใหม่จะทราบว่าเป็นงานเขียนที่ไม่ค่อยน่าเชื่อถือเท่าใดนักก็ตาม แม็ทธิวมักจะสรรเสริญสมเด็จพระจักรพรรดิฟรีดริชที่ 2 แห่งโรมันอันศักดิ์สิทธิ์อย่างเลิศลอย และจะหนักไปในทางประณามพระสันตะปาปา
| แม็ทธิว แพริส Matthew Paris | |
|---|---|
| นักบวช/นักบันทึกพงศาวดาร | |
| ภาพเหมือนตนเองของแม็ทธิว แพริส จากหนังสือต้นฉบับ “Historia Anglorum” | |
| ชาติ | ชาวอังกฤษ |
| อาชีพ | นักบันทึกประวัติศาสตร์ |
| สมัย | ยุคกลาง |
| งานสำคัญ | “Chronica Majora” “The Life of King Edward the Confessor” |
| ข้อมูลส่วนตัว | |
| เกิด | ค.ศ. 1200 |
| เสียชีวิต | ค.ศ. 1259 |
| นักบันทึกประวัติศาสตร์ | |
ชีวิตและงาน
แม้ว่ามีนามสกุลว่าปารีสและมีความรู้ภาษาฝรั่งเศสแต่แม็ทธิวเป็นชาวอังกฤษโดยกำเนิด แต่อาจจะได้รับการศึกษาในกรุงปารีสเมื่อยังหนุ่มหลังจากการศึกษาขั้นต้นที่เซนต์อัลบัน ลายลักษณ์อักษรเกี่ยวกับแม็ทธิวที่พบเป็นครั้งแรกมาจากงานเขียนของแม็ทธิวเองที่ว่าได้รับการรับเข้าเป็นนักบวชที่สำนักสงฆ์เซนต์อัลบันในปี ค.ศ. 1217 ที่ทำให้สันนิษฐานว่าคงจะมีอายุก่อนยี่สิบปี นักวิชาการบางท่านมีความเห็นว่าแม็ทธิวอาจจะมีอายุสิบปีแก่กว่าที่ประมาณกัน เพราะผู้เข้าเป็นนักบวชในยุคนั้นมักจะมีอาชีพอื่นมาก่อนที่จะหันเข้าไปใช้ชีวิตในสำนักสงฆ์ นอกจากนั้นก็ดูเหมือนว่าจะเป็นผู้ที่ไม่มีปัญหาในการติดต่อกับขุนนางหรือเจ้านายซึ่งทำให้สันนิษฐานได้ว่าอาจจะมาจากตระกูลที่มีตำแหน่งฐานะอยู่บ้าง แม็ทธิวดำรงชีวิตส่วนใหญ่ในสำนักสงฆ์ แต่ในปี ค.ศ. 1248 ก็ได้เดินทางไปนอร์เวย์ในฐานะผู้ถือพระราชสาส์นจากพระเจ้าหลุยส์ที่ 9 แห่งฝรั่งเศสไปถวายพระเจ้าฮาคอนที่ 4 แห่งนอร์เวย์ และเป็นที่โปรดปรานของราชสำนักนอร์เวย์จนได้รับการเชิญให้ไปดูแลการปฏิรูปสำนักสงฆ์เบ็นนาดิคตินนิดาร์โฮล์ม นอก Trondheim
นอกจากกิจการทำนองที่ว่านี้แล้วเท่าที่ทราบแม็ทธิวก็อุทิศตนเองในการเขียนงานประวัติศาสตร์ซึ่งเป็นกิจการที่นักบวชของสำนักสงฆ์เซนต์อัลบันมีชื่อเสียง หลักจากการรับศีลบวชในปี ค.ศ. 1217 แล้วแม็ทธิวก็ได้รับหน้าที่เป็นนักบันทึกประวัติศาสตร์ประจำสำนักสงฆ์ผู้มีหน้าที่บันทึกเหตุการณ์ต่างของสำนักสงฆ์ต่อจากโรเจอร์แห่งเวนโดเวอร์ในปี ค.ศ. 1236 แม็ทธิวทำการแก้ไขงานเขียนของโรเจอร์และของเจ้าอาวาสจอห์นแห่งวอลลิงฟอร์ด (John of Wallingford) หรือ จอห์น เดอ เซลลา โดยเพิ่มเติมเนื้อหาเพื่อให้รวมเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสมัยของตนเองด้วย บันทึกประวัติศาสตร์ “Chronica Majora” เป็นงานเขียนทางประวัติศาสตร์ชิ้นสำคัญโดยเฉพาะสำหรับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นระหว่าง ค.ศ. 1235 จนถึง ค.ศ. 1259 และสิ่งที่น่าสนใจพอๆ กันเนื้อหาคือภาพที่แม็ทธิวเขียนประกอบ
ลักษณะอุปนิสัย หรือความเกี่ยวพันกับงานเขียน หรือการใช้งานเขียนของแม็ทธิวแสดงให้เห็นได้ในโน้ตที่เขียนเป็นภาษาฝรั่งเศสกำกับบันทึก “Life of Saint Alban” และอื่นฉบับที่รักษาไว้ที่หอสมุดของวิทยาลัยทรินิทีในดับลิน ที่เขียนระหว่างราวปี ค.ศ. 1230 ถึง ปี ค.ศ. 1250:
- “ถ้าท่านทำได้ก็ช่วยเก็บหนังสือเล่มนี้ไว้ให้จนถึงอีสเตอร์”
- “จี ช่วยไปหาเลดี้เคานเทสอรันเดล, อิซาเบล และไปแจ้งว่าให้ส่งหนังสือเกี่ยวกับนักบุญทอมัส เบ็คเค็ท (Thomas Becket) และ นักบุญเอ็ดเวิร์ดผู้สารภาพที่ข้าก็อปปี (แปล?) และเขียนภาพประกอบ ที่เลดี้เคานเทสแห่งคอร์นวอลล์เก็บไว้ได้จนถึงวันเซนต์วิทซัน”
- ...ข้อเขียน...
- “ในหนังสือของเคานเทสแห่งวินเชสเตอร์ เพิ่มภาพสองภาพบนแต่ละหน้า” (ข้อเขียนบรรยายนักบุญสิบสามองค์)
จากโน้ตสุดท้ายอาจจะทำให้สรุปได้ว่าแม็ทธิวอาจจะมีหน้าที่เป็นที่ปรึกษาของเคานเทสแห่งวินเชสเตอร์ร่วมกับจิตรกรอื่นผู้เขียนภาพประกอบ
การที่สามารถให้งานเขียนยืมแก่สำนักของเจ้านายต่างๆ เป็นเวลาครั้งละหลายอาทิตย์หรือหลายเดือนทำให้อาจจะสันนิษฐานได้ว่าแม็ทธิวคงจะเขียนบันทึกภาพประกอบหลายเวอร์ชัน
งานเขียน
- “Chronica Majora” (ไทย: บันทึกประวัติศาสตร์ฉบับสมบูรณ์), ค.ศ. 1240-ค.ศ. 1253 (วิทยาลัยคอร์พัสคริสตี, เคมบริดจ์, Ms 26, 16, 362 x 244/248 mm. ff 141 + 281) -
- “Life of Saint Alban” และอื่นๆ, ราวระหว่าง ค.ศ. 1230-ค.ศ. 1250 (หอสมุดดับลิน, วิทยาลัยทรินิ, ดับลิน, Ms E.I.40. 77 ff พร้อมด้วยจุลจิตรกรรม 54 ภาพส่วนใหญ่ครึ่งหน้า. 240 x 165 mm.) -
- “Abbreviatio chronicorum” (ไทย: บันทึกประวัติศาสตร์ฉบับย่อ), บันทึกเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ระหว่าง ค.ศ. 1067 ถึง ค.ศ. 1253
- “Historia Anglorum” (ไทย: ประวัติศาสตร์อังกฤษ), ค.ศ. 1250-ค.ศ. 1259 (ห้องสมุดบริติช MS Royal 14.C.VII, 358 x 250 mm, ff 232)
- “Liber additamentorum” (ไทย: บันทึกเพิ่มเติม), (ห้องสมุดบริติช Cotton MS Nero D I, ff202 ด้วยกันทั้งหมด, ประกอบด้วยแผนที่, “Vitae duorum Offarum” (ไทย: พระราชประวัติของกษัตริย์ออฟฟาสองพระองค์) (ภาพประกอบ) และอื่นๆ)
- “The Life of Edward the Confessor” (ไทย: ชีวิตของนักบุญเอ็ดเวิร์ดผู้สารภาพ) คริสต์ทศวรรษ 1230 หรือ 1240 (หอสมุดมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, MS. Ee.3.59) -
- “Flores Historiarum” (ห้องสมัดเชทแธม, โรงพยาบาลเชทแธม, แมนเชสเตอร์, MS 6712) -
- “Flores Historiarum” (ห้องสมุดฮันทิงทัน, เบิร์คคลีย์, แคลิฟอร์เนีย, HM 30319) -
- “Becket Leaves” (ไทย: ชีวิตของนักบุญทอมัส เบ็คเค็ท) -
- “Liber Experimentarius of Bernardus Silvestris” (Bodleian Library, Oxford, Ms. Ashmole 304, 176 x 128 mm, ff72) -
- งานเขียนอื่นๆ โดยจอห์นแห่งวอลลิงฟอร์ด (ห้องสมุดบริติช MS Cotton Julius D.VII, 188 x 130mm, ff 134. 1247-58)
อ้างอิง
- Peter Jackson, Mongols and the West, p. 58
- Digital Scriptorium
แหล่งข้อมูลอื่น
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ แม็ทธิว แพริส
- Images
- Stanford Digitized texts - Works by and about Paris, including Vaughan etc, in huge pdf files
- (195907) 74%3A292%3C482%3AMP%3E2.0.CO%3B2-1 JSTOR review of Vaughan book
- Matthew Paris's Jerusalem pilgrim's travel guide: information, zoomable image British Library website
- Art Bulletin article on his maps;Imagined Pilgrimage in the Itinerary Maps of Matthew Paris. 12/1/1999 by Connolly, Daniel K
- Latin Chroniclers from the Eleventh to the Thirteenth Centuries:Matthew Paris from The Cambridge History of English and American Literature, Volume I, 1907–21.
- "Matthew Paris". สารานุกรมคาทอลิก. New York: Robert Appleton Company. 1913.
