ธรณีวิทยาประเทศไทยที่เกี่ยวข้อง เนื่องจากไดโนเสาร์ มีชีวิตอยู่ในช่วงมหายุคมีโซโซอิก ซากดึกดำบรรพ์ ไดโนเสาร์จึงอยู่ในชั้นของหินตะกอน ที่สะสมตัวกันในช่วงนี้ ซึ่งในประเทศไทย หินที่มีอายุดังกล่าวพบอยู่ทั่วไปในบริเวณที่ราบสูงโคราช และพบอยู่เป็นแห่งๆ ในภาคเหนือ และภาคใต้ หินบริเวณที่ราบสูงโคราชนั้น เรียกว่า กลุ่มหินโคราช ซึ่งแบ่งออกเป็นหมวดหินย่อยๆ ได้อีก 6 หมวด คือ
หมวดหินน้ำพอง (มีอายุ 200 ล้านปี) หมวดหินภูกระดึง (มีอายุ 190-150 ล้านปี) หมวดหินพระวิหาร (มีอายุ 140 ล้านปี) หมวดหินเสาขัว (มีอายุ 130 ล้านปี)หมวดหินภูพาน (มีอายุ 120 ล้านปี) หมวดหินโคกกรวด (มีอายุ 100 ล้านปี)
ประวัติการค้นพบ การค้นหาซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในประเทศไทยเพิ่งจะเริ่มต้นขึ้นได้ไม่นาน โดยในปี พ.ศ. 2519 กรมทรัพยากรธรณี ได้ค้นพบโครงกระดูกขนาดใหญ่ในเขตอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งผลการวิจัยขณะนั้นทราบเพียงว่าเป็นไดโนเสาร์ซอโรพอด มีความยาวประมาณ 15 เมตร นับว่าเป็นรายงานการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ครั้งแรกในประเทศไทย ต่อมาในปี พ.ศ. 2524 และ พ.ศ. 2525 ได้มีการสำรวจที่บริเวณภูเวียงอีกทำให้พบกระดูกส่วนต่างๆ ของไดโนเสาร์และสัตว์อื่นๆอีกมากมายหลายชนิดเป็นจำนวนมากอยู่ในชั้นหิน จึงนับได้ว่าเป็นการเริ่มต้นการค้นหาซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์อย่างจริงจัง
ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในประเทศไทย ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ที่ถูกค้นพบในประเทศไทย สามารถแยกออกเป็นหมวดหมู่ได้ดังนี้
ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในยุคไทรแอสสิก พ.ศ. 2550 ได้สำรวจพบพบชิ้น ส่วนไดโนเสาร์ในพื้นที่ อ.ภูกระดึง จ.เลย ได้ขุดชิ้นส่วนกระดูกไดโนเสาร์ส่วนขา สันหลังจำนวนกว่า 10 ชิ้นที่อยู่ในสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ คาดว่าเป็นไดโนเสาร์กินเนื้อในยุคไทรแอสสิก อายุประมาณ 210 ล้านปี โดยเจอที่ชั้นกลุ่มหินน้ำพองห่างจากภูกระดึงประมาณ 6 กม. ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในยุคไทรแอสสิกตอนปลาย ในปี พ.ศ. 2535 กรมทรัพยากรธรณีสำรวจพบกระดูกสะโพกส่วนหน้าของไดโนเสาร์โพรซอโรพอด ที่ชั้นหินทรายสีแดงของหมวดหินน้ำพอง ในเขตอำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ มีอายุประมาณ 200 ล้านปี นับเป็นโครงกระดูกไดโนเสาร์ที่เก่าแก่ที่สุดที่พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และนับเป็นการพบซากดึกดำบรรพ์โพรซอโรพอดเป็นครั้งแรกในภูมิภาคนี้ เมื่อเปรียบเทียบกับฟอสซิลชนิดนี้จากแหล่งต่างๆ ทั่วโลก พบว่าโพรซอโรพอดของไทยมีขนาดใหญ่ แข็งแรง อาจยาวถึง 8 เมตร ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในยุคจูแรสสิก ในปี พ.ศ. 2539 คณะสำรวจไทย-ฝรั่งเศสได้พบแหล่งซากดึกดำบรรพ์ฟันไดโนเสาร์ที่อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ ในชั้นหินของหมวดหินภูกระดึง อายุประมาณ 150-190 ล้านปี เป็นฟันของไดโนเสาร์เทอโรพอด ไดโนเสาร์ซอโรพอด และไดโนเสาร์สเทโกซอร์ ซึ่งเป็นการพบซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์สเทโกซอร์ครั้งแรกในประเทศไทย ซากดึกดำบรรพ์คอมพ์ซอกนาธัส คอมพ์ซอกนาธัสเป็นไดโนเสาร์ที่มีขนาดตัวเล็กที่สุด แต่เดิมพบเฉพาะในบริเวณประเทศเยอรมนี และประเทศฝรั่งเศส สำหรับในประเทศไทยพบซากดึกดำบรรพ์คอมพ์ซอกนาธัสที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ซากดึกดำบรรพ์ที่ถูกค้นพบเป็นกระดูกชิ้นเล็กๆ สองชิ้น มีรูกลวงตรงกลางคล้ายกระดูกนกหรือกระดูกไก่ หลังการตรวจสอบพบว่าเป็นกระดูกขาหลังท่อนล่างชิ้นหนึ่ง และเป็นกระดูกขาหน้าชิ้นบนอีกชิ้นหนึ่ง ของไดโนเสาร์ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับคอมพ์ซอกนาธัสที่พบในแคว้นบาวาเรีย ประเทศเยอรมนี ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในยุคครีเทเชียส มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ในยุค ครีเทเชียส เป็นจำนวนมากในประเทศไทย ซึ่งจำแนกออกได้ดังนี้
การค้นพบรอยเท้าไดโนเสาร์ พบในชั้นหินของหมวดหินพระวิหาร อายุประมาณ 140 ล้านปี บริเวณที่พบมี 4 แห่ง ได้แก่
บริเวณลานหินป่าชาด อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น พบรอยเท้าไดโนเสาร์ซึ่งทำให้ทราบว่าเป็นไดโนเสาร์กินเนื้อ เดินด้วยขาหลัง เคลื่อนไหวว่องไว มีขนาดเล็ก นอกจากนี้ยังพบรอยเท้าไดโนเสาร์พวกคาร์โนซอร์ที่มีขนาดใหญ่กว่า พบรอยเท้าไดโนเสาร์เทอโรพอดขนาดใหญ่ มีรอยเท้ากว้าง 26 ซม. ยาว 31 ซม. รวมทั้งพวกออร์นิโธพอดและซีลูโรซอร์ซึ่งเป็นไดโนเสาร์ขนาดเล็ก รอยเท้ากว้าง 14 ซม. ยาว 13.7 ซม. พบรอยเท้าไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่พวกคาร์โนซอร์ รอยเท้ากว้าง 40 ซม. ยาว 45 ซม. พบรอยเท้าไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดย่อม แต่ยังไม่ได้ศึกษารายละเอียด ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์บริเวณแหล่งขุดค้นไดโนเสาร์ภูเวียง มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์หลายชนิดในชั้นหินของหมวดหินเสาขัว บริเวณแหล่งขุดค้นไดโนเสาร์ภูเวียง ดังนี้
สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส ในแสตมป์
ซากดึกดำบรรพ์สยามโมไทรันนัส ถูกค้นพบที่บริเวณหินลาดยาว อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2536 โดยพบกระดูกสันหลังหลายชิ้นโผล่ออกมาจากชั้นดินทรายสีแดงของหินหมวดเสาขัว ต่อมาพบกระดูกสะโพกด้านซ้าย และกระดูกส่วนหางอีกหลายชิ้นเรียงต่อกัน หลังจากที่คณะสำรวจไทย-ฝรั่งเศสได้ทำการศึกษาอย่างละเอียดแล้วก็พบว่า เป็นไดโนเสาร์ตระกูลใหม่ของไทย จึงได้ตั้งชื่อว่า สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส (Siamotyrannus isanensis ) ซากดึกดำบรรพ์ภูเวียงโกซอรัส ถูกค้นพบที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ประกอบด้วยกระดูกสันหลังส่วนคอ 3 ชิ้น กระดูกสันหลังส่วนกลางตัว 4 ชิ้น กระดูกซี่โครงหลายชิ้น กระดูกสะบักซ้ายและส่วนปลายสะบักขวา กระดูกต้นขาหน้าซ้าย บางส่วนของกระดูกแขน กระดูกสะโพกทั้งสองข้าง กระดูกต้นขาทั้งสองข้าง และกระดูกหน้าแข้งซ้าย ลักษณะของกระดูกที่พบบอกได้ว่าเป็นไดโนเสาร์ซอโรพอดขนาดใหญ่ มีขนาดใกล้เคียงกับ คัมมาราซอรัส ที่ถูกค้นพบในทวีปอเมริกาเหนือ แต่ไม่เหมือนกันทีเดียว จึงอัญเชิญพระนามาภิไธย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาตั้งเป็นชื่อใหม่ว่า ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน (Phuwiangosauraus sirindhornae ) สยามโมซอรัส สุธีธรนี ในแสตมป์
ซากดึกดำบรรพ์สยามโมซอรัส พบเพียงแค่ฟัน ที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น โดยฟันที่ค้นพบมีลักษณะเป็นแท่งกรวยปลายแหลม มีสันเล็กๆ ยาวตลอดฟัน ซึ่งต่างจากฟันของไดโนเสาร์เทอโรพอด ทั่วไป ที่แบน และมีรอยหยัก สันนิษฐานว่าสยามโมซอรัสเป็นเทอโรพอดที่มีลักษณะปากคล้ายสัตว์เลื้อยคลาน พวกกินปลา หรือเพลสซิโอซอร์ และได้ตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายวราวุธ สุธีธร ผู้ค้นพบ ว่า สยามโมซอรัส สุธีธรนี (Siamosaurus suteethorni ) ซากดึกดำบรรพ์กินรีไมมัส ถูกค้นพบในปี พ.ศ. 2552 ซากดึกดำบรรพ์คาร์โนซอร์ พบเพียงแค่ฟัน ที่บริเวณประตูตีหมา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น โดยฟันที่ค้นพบมีลักษณะแบน ปลายแหลม โค้งงอเล็กน้อยคล้ายมีดโค้ง ที่ขอบมีรอยหยักเหมือนมีดหั่นเนื้อ ฟันลักษณะนี้เป็นฟันของไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่พวกเทอโรพอด ซึ่งคาดว่าเป็นไดโนเสาร์คาร์โนซอร์ ซากดึกดำบรรพ์ ภูเวียงเวเนเตอร์ แย้มนิยมมี Phuwiangvenator yaemniyomi ซากดึกดำบรรพ์ วายุแรปเตอร์ หนองบัวลำภูเอนซิส Vayuraptor nongbualamphuensis
จากการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์เป็นจำนวนมากที่แหล่งขุดค้นไดโนเสาร์ภูเวียงนี่เอง ทำให้บริเวณนี้ถูกประกาศให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ภูเวียง ในปี พ.ศ. 2535 และเป็นอุทยานไดโนเสาร์แห่งแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์อื่นๆ ซิตตะโกซอรัส สัตยารักษ์กี ในแสตมป์
ซากดึกดำบรรพ์ซิททาโคซอรัส ซิตตะโกซอรัส ประเทศจีน ประเทศมองโกเลีย และไซบีเรีย สำหรับในประเทศไทยพบซากดึกดำบรรพ์ซิททาโคซอรัสที่จังหวัดชัยภูมิ ในชั้นหินของหมวดหินโคกกรวด ซึ่งประกอบด้วย ส่วนที่เป็นกะโหลกด้านซ้าย และกรามล่างด้านขวาที่มีฟันครบ และได้ตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายนเรศ สัตยารักษ์ ผู้ค้นพบ ว่า ซิตตะโกซอรัส สัตยารักษ์กี (Psittacosaurus sattayaraki )ดร.จงพันธ์ จงลักษมณี นักโบราณชีววิทยาของกรมทรัพยากรธรณี ได้พบฟอสซิลของอิกธิโอซอร์ ขนาดตัวยาวเพียง 20 ซม. ในหินปูนยุคไทรแอสสิกตอนปลาย ที่เขาทอง จังหวัดพัทลุง อิกธิโอซอร์ที่พบตัวนี้มีวิวัฒนาการอยู่ในช่วงปรับตัวเพื่อใช้ชีวิตในทะเลยังไม่สมบูรณ์ดี แขนทั้งสองข้างยังเปลี่ยนเป็นใบพายไม่สมบูรณ์นัก รูปร่างและโครงสร้างของกะโหลกยังเหลือร่องรอยของการสืบทอดจากสัตว์บกอยู่มาก ฟอสซิลของอิกธิโอซอร์ชิ้นนี้นั้บเป็นอิกธิโอซอร์ที่โบราณมาก แตกต่างไปจากพวกที่เคยพบมาแล้ว จึงได้ชื่อใหม่ว่า "ไทยซอรัส จงลักษมณี" (Thaisaurus chonglakmanii) เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ค้นพบ เป็นไดโนเสาร์กลุ่ม Iguanodontia ทีพบชิ้นส่วนของขากรรไกรบนด้านซ้ายที่สมบูรณ์และมีฟันติดอยู่ มีลักษณะโดดเด่นเฉพาะตัว พบที่บ้านสะพานหิน ตำบลโคกกรวด อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา และตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายวิทยา นิ่มงาม ผู้ค้นพบ ว่า สยามโมดอน นิ่มงามมิ (Siamodon nimngami ) แหล่งที่พบคือบริเวณสระน้ำของหมู่บ้านโป่งแมลงวัน ตำบลโคกกรวด อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา โดยซากดึกดำบรรพ์ราชสีมาซอรัสได้ถูกค้นพบในปี พ.ศ. 2554 ซากดึกดำบรรพ์ของจังหวัดกาฬสินธุ์ หลังจากที่มีการค้นพบซากฟอสซิลครั้งแรกเมื่อปี 2551 ต่อมาในปี พ.ศ. 2555 จังหวัดกาฬสินธุ์ได้พบฟอสซิลไดโนเสาร์กินเนื้อสกุลใหม่ของโลก และชนิดกินพืชตัวใหญ่ที่สุดในประเทศไทย โดยนักวิจัยระบุอยู่ในยุคจูราสสิกตอนปลายอายุ 150 ล้านปี
อ้างอิง บทความจากกรมทรัพยากรธรณี เสริมสกุล โทณะวณิก, 'ไดโนเสาร์และสัตว์ดึกดำบรรพ์ในประเทศไทย , สุวีริยาสาส์น, 2540. ISBN 9748265682 . กรมธรณีพบชิ้นส่วนไดโนเสาร์ 200 ล้านปีที่ภูกระดึง . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2009-07-03. สืบค้นเมื่อ 2011-05-06 . ↑ Adun Samathi; Phornphen Chanthasit; P. Martin Sander (2019). "Two new basal coelurosaurian theropod dinosaurs from the Lower Cretaceous Sao Khua Formation of Thailand". Acta Palaeontologica Polonica . 64 . doi :10.4202/app.00540.2018. http://news.voicetv.co.th/thailand/31419.html
หนังสืออ่านเพิ่มเติม วราวุธ สุธีธร, ไดโนเสาร์ของไทย , ฝ่ายเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ สำนักงานเลขานุการกรม กรมทรัพยากรธรณี, 2545. ISBN 9740125999 .
ไดโนเสาร, ในประเทศไทย, บทความน, องการข, อความอธ, บายความสำค, ญท, กระช, และสร, ปเน, อหาไว, อหน, าแรกของบทความเน, อหา, ธรณ, ทยาประเทศไทยท, เก, ยวข, อง, ประว, การค, นพบ, ซากด, กดำบรรพ, ซากด, กดำบรรพ, ไดโนเสาร, ในย, คไทรแอสส, ซากด, กดำบรรพ, ไดโนเสาร, ในย, คไทรแอสส. bthkhwamnitxngkarkhxkhwamxthibaykhwamsakhythikrachb aelasrupenuxhaiwyxhnaaerkkhxngbthkhwamenuxha 1 thrniwithyapraethsithythiekiywkhxng 2 prawtikarkhnphb 3 sakdukdabrrphidonesarinpraethsithy 3 1 sakdukdabrrphidonesarinyukhithraexssik 3 2 sakdukdabrrphidonesarinyukhithraexssiktxnplay 3 3 sakdukdabrrphidonesarinyukhcuaerssik 3 4 sakdukdabrrphidonesarinyukhkhriethechiys 3 4 1 karkhnphbrxyethaidonesar 3 4 2 sakdukdabrrphidonesarbriewnaehlngkhudkhnidonesarphuewiyng 3 4 3 sakdukdabrrphidonesarxun 4 xangxing 5 hnngsuxxanephimetimthrniwithyapraethsithythiekiywkhxng aekikhenuxngcakidonesarmichiwitxyuinchwngmhayukhmiososxik sakdukdabrrphidonesarcungxyuinchnkhxnghintakxnthisasmtwkninchwngni sunginpraethsithy hinthimixayudngklawphbxyuthwipinbriewnthirabsungokhrach aelaphbxyuepnaehng inphakhehnuxaelaphakhit hinbriewnthirabsungokhrachnn eriykwa klumhinokhrach sungaebngxxkepnhmwdhinyxy idxik 6 hmwd khux hmwdhinnaphxng mixayu 200 lanpi hmwdhinphukradung mixayu 190 150 lanpi hmwdhinphrawihar mixayu 140 lanpi hmwdhinesakhw mixayu 130 lanpi hmwdhinphuphan mixayu 120 lanpi hmwdhinokhkkrwd mixayu 100 lanpi prawtikarkhnphb aekikhkarkhnhasakdukdabrrphidonesarinpraethsithyephingcaerimtnkhunidimnan odyinpi ph s 2519 krmthrphyakrthrniidkhnphbokhrngkradukkhnadihyinekhtxaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn sungphlkarwicykhnannthrabephiyngwaepnidonesarsxorphxd mikhwamyawpraman 15 emtr nbwaepnrayngankarkhnphbsakdukdabrrphidonesarkhrngaerkinpraethsithy txmainpi ph s 2524 aela ph s 2525 idmikarsarwcthibriewnphuewiyngxikthaihphbkradukswntang khxngidonesaraelastwxunxikmakmayhlaychnidepncanwnmakxyuinchnhin cungnbidwaepnkarerimtnkarkhnhasakdukdabrrphidonesarxyangcringcngsakdukdabrrphidonesarinpraethsithy aekikhsakdukdabrrphidonesarthithukkhnphbinpraethsithy samarthaeykxxkepnhmwdhmuiddngni sakdukdabrrphidonesarinyukhithraexssik aekikh ph s 2550 idsarwcphbphbchin swnidonesarinphunthi x phukradung c ely idkhudchinswnkradukidonesarswnkha snhlngcanwnkwa 10 chinthixyuinsphaphkhxnkhangsmburn khadwaepnidonesarkinenuxinyukhithraexssik xayupraman 210 lanpi odyecxthichnklumhinnaphxnghangcakphukradungpraman 6 km 1 sakdukdabrrphidonesarinyukhithraexssiktxnplay aekikh inpi ph s 2535 krmthrphyakrthrnisarwcphbkraduksaophkswnhnakhxngidonesarophrsxorphxd thichnhinthraysiaedngkhxnghmwdhinnaphxng inekhtxaephxnahnaw cnghwdephchrburn mixayupraman 200 lanpi nbepnokhrngkradukidonesarthiekaaekthisudthiphbinexechiytawnxxkechiyngit aelanbepnkarphbsakdukdabrrphophrsxorphxdepnkhrngaerkinphumiphakhni emuxepriybethiybkbfxssilchnidnicakaehlngtang thwolk phbwaophrsxorphxdkhxngithymikhnadihy aekhngaerng xacyawthung 8 emtrsakdukdabrrphidonesarinyukhcuaerssik aekikh inpi ph s 2539 khnasarwcithy frngessidphbaehlngsakdukdabrrphfnidonesarthixaephxkhamwng cnghwdkalsinthu inchnhinkhxnghmwdhinphukradung xayupraman 150 190 lanpi epnfnkhxngidonesarethxorphxd idonesarsxorphxd aelaidonesarsethoksxr sungepnkarphbsakdukdabrrphidonesarsethoksxrkhrngaerkinpraethsithysakdukdabrrphkhxmphsxknathskhxmphsxknathsepnidonesarthimikhnadtwelkthisud aetedimphbechphaainbriewnpraethseyxrmni aelapraethsfrngess sahrbinpraethsithyphbsakdukdabrrphkhxmphsxknathsthibriewnpratutihma xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn sakdukdabrrphthithukkhnphbepnkradukchinelk sxngchin miruklwngtrngklangkhlaykraduknkhruxkradukik hlngkartrwcsxbphbwaepnkradukkhahlngthxnlangchinhnung aelaepnkradukkhahnachinbnxikchinhnung khxngidonesarthimilksnaiklekhiyngkbkhxmphsxknathsthiphbinaekhwnbawaeriy praethseyxrmnisakdukdabrrphidonesarinyukhkhriethechiys aekikh mikarkhnphbsakdukdabrrphidonesarinyukhkhriethechiysepncanwnmakinpraethsithy sungcaaenkxxkiddngni karkhnphbrxyethaidonesar aekikh phbinchnhinkhxnghmwdhinphrawihar xayupraman 140 lanpi briewnthiphbmi 4 aehng idaek briewnlanhinpachad xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaeknphbrxyethaidonesarsungthaihthrabwaepnidonesarkinenux edindwykhahlng ekhluxnihwwxngiw mikhnadelk nxkcakniyngphbrxyethaidonesarphwkkharonsxrthimikhnadihykwabriewnnaisihy xuthyanaehngchatiekhaihy cnghwdpracinburiphbrxyethaidonesarethxorphxdkhnadihy mirxyethakwang 26 sm yaw 31 sm rwmthngphwkxxrniothphxdaelasiluorsxrsungepnidonesarkhnadelk rxyethakwang 14 sm yaw 13 7 sm briewnphuaefk kingxaephxnakhu cnghwdkalsinthuphbrxyethaidonesarkinenuxkhnadihyphwkkharonsxr rxyethakwang 40 sm yaw 45 sm briewnphueka cnghwdhnxngbwlaphuphbrxyethaidonesarkinenuxkhnadyxm aetyngimidsuksaraylaexiydsakdukdabrrphidonesarbriewnaehlngkhudkhnidonesarphuewiyng aekikh mikarkhnphbsakdukdabrrphidonesarhlaychnidinchnhinkhxnghmwdhinesakhw briewnaehlngkhudkhnidonesarphuewiyng dngni syamomithrnns xisanexnsis inaestmp sakdukdabrrph syamomithrnns xisanexnsissakdukdabrrphsyamomithrnns thukkhnphbthibriewnhinladyaw xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn emuxeduxnsinghakhm ph s 2536 odyphbkraduksnhlnghlaychinophlxxkmacakchndinthraysiaedngkhxnghinhmwdesakhw txmaphbkraduksaophkdansay aelakradukswnhangxikhlaychineriyngtxkn hlngcakthikhnasarwcithy frngessidthakarsuksaxyanglaexiydaelwkphbwa epnidonesartrakulihmkhxngithy cungidtngchuxwa syamomithrnns xisanexnsis Siamotyrannus isanensis phuewiyngoksxrs sirinthren sakdukdabrrph phuewiyngoksxrs sirinthrensakdukdabrrphphuewiyngoksxrs thukkhnphbthibriewnpratutihma xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn prakxbdwykraduksnhlngswnkhx 3 chin kraduksnhlngswnklangtw 4 chin kraduksiokhrnghlaychin kraduksabksayaelaswnplaysabkkhwa kraduktnkhahnasay bangswnkhxngkradukaekhn kraduksaophkthngsxngkhang kraduktnkhathngsxngkhang aelakradukhnaaekhngsay lksnakhxngkradukthiphbbxkidwaepnidonesarsxorphxdkhnadihy mikhnadiklekhiyngkb khmmarasxrs thithukkhnphbinthwipxemrikaehnux aetimehmuxnknthiediyw cungxyechiyphranamaphiithy smedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari matngepnchuxihmwa phuewiyngoksxrs sirinthren Phuwiangosauraus sirindhornae syamomsxrs suthithrni inaestmp sakdukdabrrph syamomsxrs suthithrnisakdukdabrrphsyamomsxrs phbephiyngaekhfn thibriewnpratutihma xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn odyfnthikhnphbmilksnaepnaethngkrwyplayaehlm misnelk yawtlxdfn sungtangcakfnkhxngidonesarethxorphxdthwip thiaebn aelamirxyhyk snnisthanwasyamomsxrsepnethxorphxdthimilksnapakkhlaystweluxykhlanphwkkinpla hruxephlssioxsxr aelaidtngchuxephuxepnekiyrtiaek naywrawuth suthithr phukhnphb wa syamomsxrs suthithrni Siamosaurus suteethorni 2 sakdukdabrrph kinriimmssakdukdabrrphkinriimms thukkhnphbinpi ph s 2552sakdukdabrrphkharonsxrsakdukdabrrphkharonsxr phbephiyngaekhfn thibriewnpratutihma xaephxphuewiyng cnghwdkhxnaekn odyfnthikhnphbmilksnaaebn playaehlm okhngngxelknxykhlaymidokhng thikhxbmirxyhykehmuxnmidhnenux fnlksnaniepnfnkhxngidonesarkinenuxkhnadihyphwkethxorphxd sungkhadwaepnidonesarkharonsxrsakdukdabrrph phuewiyngewenetxr aeymniymmi Phuwiangvenator yaemniyomi 3 sakdukdabrrph wayuaerpetxr hnxngbwlaphuexnsis Vayuraptor nongbualamphuensis 3 cakkarkhnphbsakdukdabrrphidonesarepncanwnmakthiaehlngkhudkhnidonesarphuewiyngniexng thaihbriewnnithukprakasihepnxuthyanaehngchati phuewiyng inpi ph s 2535 aelaepnxuthyanidonesaraehngaerkinexechiytawnxxkechiyngit sakdukdabrrphidonesarxun aekikh sittaoksxrs styarkski inaestmp sakdukdabrrphsiththaokhsxrssittaoksxrs epnidonesarpaknkaekwchnidhnung aetedimphbechphaainbriewnpraethscin praethsmxngokeliy aelaisbieriy sahrbinpraethsithyphbsakdukdabrrphsiththaokhsxrsthicnghwdchyphumi inchnhinkhxnghmwdhinokhkkrwd sungprakxbdwy swnthiepnkaohlkdansay aelakramlangdankhwathimifnkhrb aelaidtngchuxephuxepnekiyrtiaek nayners styarks phukhnphb wa sittaoksxrs styarkski Psittacosaurus sattayaraki sakdukdabrrphxikthioxsxrdr cngphnth cnglksmni nkobranchiwwithyakhxngkrmthrphyakrthrni idphbfxssilkhxngxikthioxsxr khnadtwyawephiyng 20 sm inhinpunyukhithraexssiktxnplay thiekhathxng cnghwdphthlung xikthioxsxrthiphbtwnimiwiwthnakarxyuinchwngprbtwephuxichchiwitinthaelyngimsmburndi aekhnthngsxngkhangyngepliynepnibphayimsmburnnk ruprangaelaokhrngsrangkhxngkaohlkyngehluxrxngrxykhxngkarsubthxdcakstwbkxyumak fxssilkhxngxikthioxsxrchinninbepnxikthioxsxrthiobranmak aetktangipcakphwkthiekhyphbmaaelw cungidchuxihmwa ithysxrs cnglksmni Thaisaurus chonglakmanii ephuxepnekiyrtiaekphukhnphbsakdukdabrrph syamomdxnepnidonesarklum Iguanodontia thiphbchinswnkhxngkhakrrikrbndansaythismburnaelamifntidxyu milksnaoddednechphaatw phbthibansaphanhin tablokhkkrwd xaephxemuxngnkhrrachsima cnghwdnkhrrachsima aelatngchuxephuxepnekiyrtiaek naywithya nimngam phukhnphb wa syamomdxn nimngammi Siamodon nimngami sakdukdabrrph rachsimasxrsaehlngthiphbkhuxbriewnsranakhxnghmubanopngaemlngwn tablokhkkrwd xaephxemuxng cnghwdnkhrrachsima odysakdukdabrrphrachsimasxrsidthukkhnphbinpi ph s 2554sakdukdabrrphkhxngcnghwdkalsinthuhlngcakthimikarkhnphbsakfxssilkhrngaerkemuxpi 2551 txmainpi ph s 2555 cnghwdkalsinthuidphbfxssilidonesarkinenuxskulihmkhxngolk aelachnidkinphuchtwihythisudinpraethsithy odynkwicyrabuxyuinyukhcurassiktxnplayxayu 150 lanpi 4 xangxing aekikhbthkhwamcakkrmthrphyakrthrni esrimskul othnawnik idonesaraelastwdukdabrrphinpraethsithy suwiriyasasn 2540 ISBN 9748265682 krmthrniphbchinswnidonesar 200 lanpithiphukradung lksnathangkaywiphakhkhxngidonesar khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2009 07 03 subkhnemux 2011 05 06 3 0 3 1 Adun Samathi Phornphen Chanthasit P Martin Sander 2019 Two new basal coelurosaurian theropod dinosaurs from the Lower Cretaceous Sao Khua Formation of Thailand Acta Palaeontologica Polonica 64 doi 10 4202 app 00540 2018 http news voicetv co th thailand 31419 htmlhnngsuxxanephimetim aekikhwrawuth suthithr idonesarkhxngithy fayephyaephraelaprachasmphnth sanknganelkhanukarkrm krmthrphyakrthrni 2545 ISBN 9740125999 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title idonesarinpraethsithy amp oldid 9610690, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
