การขนส่งระบบรางในประเทศอินโดนีเซีย

การขนส่งระบบรางในประเทศอินโดนีเซีย ส่วนใหญ่จะอยู่บนเกาะชวาซึ่งมีรถไฟสายหลักอยู่ 2 สาย ส่วนในเกาะสุมาตราจะมีสายรถไฟที่ไม่เชื่อมต่อกันถึง 5 สาย ซึ่งจะมีในจังหวัดอาเจะฮ์, จังหวัดสุมาตราเหนือ (พื้นที่รอบเมืองเมดัน), จังหวัดสุมาตราตะวันตก (พื้นที่รอบเมืองปาดัง), จังหวัดสุมาตราใต้ และจังหวัดลัมปุง สำหรับรถไฟทางไกลในอินโดนีเซีย ดำเนินการโดยรัฐวิสาหกิจบริษัท รถไฟอินโดนีเซีย จำกัด ส่วนรถไฟชานเมืองในจาการ์ตาดำเนินการโดยบริษัท รถไฟชานเมืองอินโดนีเซีย จำกัด

รถไฟ อาร์โก ขบวนหนึ่ง ที่สถานีรถไฟกัมบีร์ในจาการ์ตา

ขนาดความกว้างรางรถไฟ ส่วนใหญ่ใช้รางขนาด 1,067 mm (3 ft 6 in) นอกจากนี้ยังมีรางขนาด 1,435 mm (4 ft 8 ¹⁄₂ in) (รวมถึงสายรถไฟใหม่ในจังหวัดอาเจะฮ์) และ 750 mm (2 ft 5 ¹⁄₂ in) การจ่ายไฟฟ้าให้ระบบรางมีเฉพาะรถไฟชานเมืองในจาการ์ตาซึ่งใช้ระบบจ่ายไฟฟ้าเหนือหัว ไฟฟ้ากระแสตรง ความต่างศักย์ 1500 โวลต์

ประวัติโดยย่อ

ดูบทความหลักที่: ประวัติการขนส่งระบบรางในประเทศอินโดนีเซีย

ทางรถไฟสายแรกในอินโดนีเซีย เปิดใช้งานเมื่อ ค.ศ. 1867 ต่อมาได้มีการขยายเส้นทางทั้งสายของรัฐและสายของเอกชน

จากการยึดครองของญี่ปุ่นและการทำสงครามประกาศเอกราช ส่งผลให้สภาพทางรถไฟอยู่ในสภาพที่แย่มาก ใน ค.ศ. 1950 ได้มีการซื้อรถจักรไอน้ำ 100 คันเข้ามาใช้งาน ต่อมาใน ค.ศ. 1953 ได้สั่งซื้อรถจักรดีเซลไฟฟ้าคันแรกจากสหรัฐอเมริกา และมีรถจักรดีเซลไฟฟ้าครอบคลุมทั่วประเทศในช่วง ค.ศ. 1980 ส่วนรถไฟฟ้าได้สั่งซื้อมาจากประเทศญี่ปุ่นใน ค.ศ. 1970 เพื่อใช้แทนที่รถจักรไฟฟ้าที่ใช้งานมากว่า 60 ปี

ในช่วงแรก ๆ หลังประกาศเอกราช ทางรถไฟทุกสายควบคุมโดยรัฐบาล ต่อมาได้มีการก่อสร้างทางรถไฟหลายสายมากขึ้น ทั้งทางเดี่ยว ทางคู่ และทางสี่ ในอดีตเคยมีรถรางให้บริการ แต่ได้ถูกยกเลิก ทำให้ระยะทางของรางจาก 7,000 กิโลเมตร ลดลงเหลือเพียง 3,000 กิโลเมตร

การให้บริการ

 

ขบวนรถด่วน อาร์โกโบรโมอังเกริก วิ่งระหว่างจาการ์ตา - ซูราบายา

บริษัท รถไฟอินโดนีเซีย จำกัด ให้บริการสายรถไฟอย่างครอบคลุมบนเกาะชวาและเกาะสุมาตรา (ยกเว้นในจังหวัดสุมาตราตะวันตกซึ่งมีเฉพาะรถไฟนำเที่ยวประจำสัปดาห์) ชนิดตู้โดยสารมีหลากหลายชนิด อาทิ รถนั่งพิเศษปรับอากาศ รถนั่งธุรกิจไม่ปรับอากาศ รถนั่งชั้นประหยัดไม่ปรับอากาศ เป็นต้น ต่อมารถโดยสารสองชนิดหลัง ได้ติดตั้งระบบปรับอากาศเสร็จเรียบร้อยภายใน ค.ศ. 2013

ส่วนขบวนรถนอนล้วนนั้นไม่มีมานานแล้ว โดยรถนอนล้วนขบวนสุดท้ายคือ ขบวนรถด่วน บีมา ซึ่งให้บริการในช่วง ค.ศ. 1967-1984 ต่อมาได้ปรับเปลี่ยนมาเป็นขบวนรถนั่ง โดยมีรถนอนอยู่เพียง 1-2 คันต่อขบวนเท่านั้น จนกระทั่งใน ค.ศ. 1995 รถนอนจึงได้ถูกยกเลิก และได้ดัดแปลงมาเป็นรถนั่งทั้งหมด

 

รถนั่งพิเศษปรับอากาศในขบวนรถด่วน อาร์โกโบรโมอังเกร็ก

บนเกาะชวา ขบวนรถไฟส่วนใหญ่เชื่อมต่อระหว่างจาการ์ตากับเมืองห่างไกล โดยเฉพาะสายรถไฟจาการ์ตา-บันดุง มีความถี่ขบวนรถทุก ๆ ชั่วโมง ขบวนรถไฟส่วนใหญ่ (ยกเว้นรถไฟชานเมือง) จะมีชื่อเรียกเฉพาะ อาทิ ขบวนรถด่วน เดปก (รถด่วนวิ่งระหว่างจาการ์ตา-เดปก), ขบวนรถ โลกาวา (มาจากชื่อแม่น้ำแห่งหนึ่ง ซึ่งอยู่ใกล้กับเมืองปูร์โวเกร์โต), ขบวนรถ อาร์โกลาวู (มาจากชื่อภูเขาไฟลาวู ซึ่งอยู่ใกล้กับเมืองโซโล), ขบวนรถ บางุนการ์ตา (ย่อจากชื่อเมืองที่ขบวนรถไฟผ่าน ได้แก่เมือง จมบัง-มาดียุน-จาการ์ตา) และขบวนรถ มาตาร์มาจา (มาลัง-บลีตาร์-มาดียุน-จาการ์ตา)

 

รถนั่งธุรกิจในขบวนรถ กูมารัง

การบริการรถไฟโดยสาร ได้รับการฟื้นฟูในช่วง ค.ศ. 1995-1999 ซึ่งมีการเปิดเดินรถไฟด่วนอีกหลายขบวน ต่อมาอัตราค่าโดยสารเครื่องบินได้ลดลง ส่งผลให้การพัฒนารถไฟเกิดการชะลอตัว จำนวนผู้โดยสารรถไฟคงที่ ส่วนขบวนรถไฟถูกลดจำนวนลงครึ่งหนึ่ง

ตู้โดยสารสำหรับสุภาพสตรี

เนื่องจากมีการร้องเรียนถึงการล่วงละเมิดทางเพศในที่สาธารณะเป็นจำนวนมาก บริษัท รถไฟอินโดนีเซีย จำกัด จึงได้จัดตู้โดยสารสำหรับสุภาพสตรีในรถไฟชานเมืองบางขบวนของจาการ์ตา ตั้งแต่เดือนสิงหาคม ค.ศ. 2010 ต่อมาในวันที่ 13 พฤษภาคม ค.ศ. 2013 ได้เปลี่ยนมาพ่วงตู้โดยสารสำหรับสุภาพสตรีในขบวนรถไฟทางไกล โดยจะพ่วงในคันแรกและคันสุดท้ายของแต่ละขบวน

โครงข่ายรถไฟ

โครงข่ายรถไฟส่วนใหญ่อยู่บนเกาะชวา และสายรถไฟเชื่อมต่อระหว่างเมืองหลักสำคัญ เช่น รถไฟจากเมืองเมอรักซึ่งอยู่ทางตะวันตกสุดของเกาะ ไปยังเมืองบาญูวางี ซึ่งอยู่ทางตะวันออกสุดของเกาะ อย่างไรก็ตาม ยังมีสายรถไฟหลายสายที่ไม่ได้เชื่อมต่อบนเกาะสุมาตรา โดยสายรถไฟแต่ละส่วนจะอยู่ที่สุมาตราเหนือ สุมาตราตะวันตก และสุมาตราใต้ตามลำดับ สายรถไฟเหล่านี้สร้างในสมัยที่เป็นอาณานิคมเนเธอร์แลนด์ สำหรับในส่วนของสายรถไฟสุมาตราเหนือเคยปิดตัวไปครั้งหนึ่งเมื่อ ค.ศ. 1971 แต่ได้กลับมาเปิดใช้งานอีกครั้งใน ค.ศ. 2011

 

โครงข่ายรถไฟ อาร์โก

 

• หมายเหตุ ปัจจุบัน ขบวนรถ อาร์โกเกอเด ยกเลิกการให้บริการแล้ว และได้เปลี่ยนมาเป็นขบวนรถ อาร์โกปาราฮียางัน ซึ่งวิ่งในเส้นทางเดียวกันแทน

รถไฟบนเกาะสุมาตรา

ใน ค.ศ. 2013 มีทางรถไฟบนเกาะสุมาตรา 1,869 กิโลเมตร แต่มีระยะทางที่ใช้งานได้จริง 1,348 กิโลเมตร และมีโครงการ ทางรถไฟสายทรานส์สุมาตรา ซึ่งเป็นการรวมสายรถไฟทั้งภูมิภาคให้เชื่อมต่อกัน สำหรับสายรถไฟบนเกาะสุมาตรา แบ่งออกเป็น 3 ภูมิภาค ได้แก่

• ภูมิภาคที่ 1 (จังหวัดสุมาตราเหนือและจังหวัดอาเจะฮ์)
  • สายเมดัน – เตอบิงติงกี
  • สายอารัซกาบู – กูวาลานามู
  • สายเตอบิงติงกี – กีซารัน
  • สายกีซารัน – รันเตาปราปัต
  • สายกีซารัน – ตันจุงบาไล
  • สายเตอบิงติงกี – ซียันตาร์
  • สายเมดัน – เบอลาวัน
  • สายเมดัน – บินไจ
  • สายอาเจะฮ์ (กรูเว็งมาเน – กรูเว็งเกอกูเวะฮ์)
• ภูมิภาคที่ 2 (จังหวัดสุมาตราตะวันตก)
  • สายเตอลุกบายูร์ – ซาวะฮ์ลุนโต (156.5 กิโลเมตร)
  • สายมูวารากาลาบัน – ปาดังซีบูซุก (6.2 กิโลเมตร)
  • สายบูกิตปูตุซ – อินดารุง (14.5 กิโลเมตร)
  • สายลูบูกอาลุง – ปารียามัน (21.5 กิโลเมตร)
  • สายปารียามัน – ซูไงลีเมา (15 กิโลเมตร)
  • สายปาดังปันจัง – ปายากุมบุฮ์ (52.1 กิโลเมตร)
  • สายปายากุมบุฮ์ – ลิมบานัง (20.2 กิโลเมตร)
  • สายปาดังซีบูซุก – มูวาโรซีจุนจุง (19.9 กิโลเมตร)
  • สายปาดัง – ปูเลาไอร์ (5.5 กิโลเมตร)
  • สายดูกู – ท่าอากาศยานนานาชาติมีนังกาเบา
• ภูมิภาคที่ 3 (จังหวัดสุมาตราใต้และจังหวัดลัมปุง)
  • สายตาราฮัน – ปราบูมูลิฮ์
  • สายเกอร์ตาปาตี – ปราบูมูลิฮ์
  • สายซิมปัง – อินดราลายา
  • สายปราบูมูลิฮ์ – ลูบุกลิงเกา

การขนส่งสินค้า

 

ขบวนรถสินค้าขบวนหนึ่ง

บนเกาะชวา มีขบวนรถสินค้าไม่มากนัก เนื่องจากข้อจำกัดด้านปริมาณทางรถไฟ ขบวนรถสินค้าที่สำคัญ ได้แก่ ขบวนรถสินค้า กาลีมัซ วิ่งระหว่างจาการ์ตา-ซูราบายา นอกจากนี้ยังมีขบวนรถสินค้าอื่น ๆ อาทิ ขบวนรถน้ำมัน เป็นต้น ในช่วงปีที่ผ่านมา ได้มีการพัฒนาการขนส่งสินค้าระบบรางให้ดียิ่งขึ้น โดยการนำเข้ารถจักรจีอี ซีซี 206 อีกทั้งยังสร้างทางคู่เชื่อมระหว่างจาการ์ตา-ซูราบายาอีกด้วย

ในสุมาตราใต้ มีขบวนรถไฟขนถ่านหิน ส่วนในสุมาตราตะวันตก มีขบวนรถไฟขนปูนซีเมนต์ และในสุมาตราเหนือ มีขบวนรถไฟขนน้ำมันปาล์มและยางพารา

ระบบขนส่งมวลชนในตัวเมือง

จาการ์ตาและปริมณฑล

ในปัจจุบัน จาการ์ตามีระบบรถไฟชานเมือง กาเอร์เอ็ล โกมูเตอร์ไลน์ ให้บริการ ส่วนรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนจาการ์ตา มีกำหนดเปิดให้บริการใน ค.ศ. 2016

ซูราบายาและปริมณฑล

มีรถไฟชานเมืองวิ่งให้บริการในเขตเมืองซูราบายา นอกจากนี้ยังมีโครงการรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานอีกด้วย

การอนุรักษ์รถจักร

 

รถจักรไอน้ำดู โคร และบราวนส์ ในรถไฟป่าสายเซปู

อินโดนีเซียมีรถจักรหลายรุ่น จากหลายผู้ผลิต แต่อย่างไรก็ตาม เหลือรถจักรไอน้ำที่ใช้งานได้เพียง 3 คันเท่านั้น โดยทั้งสามคันนี้ตั้งอยู่ที่พิพิธภัณฑ์รถไฟอัมบาราวาทั้งหมด ส่วนรถจักรที่ปลดประจำการแล้ว ได้ถูกนำมาจัดแสดงไว้ที่พิพิธภัณฑ์การขนส่ง ในสวนสาธารณะของจาการ์ตา และพิพิธภัณฑ์รถไฟอัมบาราวาในเกาะชวาตอนกลาง โดยรถจักรไอน้ำหลายคัน ได้ถูกปลดประจำการตั้งแต่ช่วงวิกฤตการณ์ทางการเงินในเอเชียแล้ว บางส่วนได้ส่งคืนผู้ผลิต บางส่วนนำเข้าพิพิธภัณฑ์

รายการอ้างอิงนี้ แสดงรายชื่อรถจักรที่ยังคงอนุรักษ์ไว้อยู่

ลำดับเหตุการณ์

ค.ศ. 2010

• ทางรถไฟขนถ่านระยะทาง 122 กิโลเมตร บนเกาะกาลีมันตัน เปิดใช้งาน

แผนที่

• http://www.un.org/Depts/Cartographic/map/profile/indonesi.pdf

ดูเพิ่ม

อินโดนีเซีย

• บริษัท รถไฟอินโดนีเซีย จำกัด
• การขนส่งในประเทศอินโดนีเซีย
• กาเอร์เอ็ล โกมูเตอร์ไลน์
• รถไฟเซปู

บรรณานุกรม

• How the Railroad is Modernising Asia, The Advertiser, Adelaide, S. Australia, 22 March 1913. N.B.: The article is of approx. 1,500 words, covering approx. a dozen Asian countries.

อ้างอิง

1. Indonesia Railway Company Launches Women-Only Carriages
2. "Dahlan: yang dihapus kereta khusus wanita, bukan gerbong". May 15, 2013.
3. http://www.thejakartaglobe.com/columnists/the-slow-train/476582
4. http://bisniskeuangan.kompas.com/read/2013/12/10/2138302/Pemerintah.Bangun.Jalur.KA.Trans.Sumatra.Mulai.2014
5. http://www.thejakartapost.com/news/2011/01/22/railway-line-connect-airport-with-downtown-surabaya.html
6. http://keretapi.tripod.com/preserved.html
7. Railway Gazette International November 2010, p56

• United States Central Intelligence Agency (June 2, 2005), The World Fact Book: Indonesia. Retrieved June 17, 2005.
• Garratt, Colin. The World Encyclopedia of Locomotives Anness Publishing (London), 2003, p. 47.
• History of Railways in Indonesia

แหล่งข้อมูลอื่น

• PT เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ ของบริษัท รถไฟอินโดนีเซีย จำกัด
• Railways Info
• เว็บไซต์ของรถไฟชานเมือง
• กำหนดเวลารถไฟชานเมือง
• แผนที่