คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 16

คณะรัฐมนตรี คณะที่ 16 ของไทย (11 มิถุนายน พ.ศ. 2489 - 23 สิงหาคม พ.ศ. 2489)

คณะรัฐมนตรีปรีดี 2 คณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 แห่งราชอาณาจักรไทย
วันแต่งตั้ง	11 มิถุนายน​ 2489
วันสิ้นสุด	23 สิงหาคม​ 2489 (0 ปี 73 วัน)
บุคคลและองค์กร
ประมุขแห่งรัฐ	พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
หัวหน้าคณะรัฐมนตรี	ปรีดี พนมยงค์​
ประวัติ
ก่อนหน้า	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 15
ถัดไป	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 17

นายปรีดี พนมยงค์ เป็นนายกรัฐมนตรี ประกาศพระบรมราชโองการเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2489

คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ชั่วคราว ตาม รัฐธรรมนูญ มาตรา 11 ประกอบด้วย พระสุธรรมวินิจฉัย (ชม วณิกเกียรติ) พระยานลราชสุวัจน์ (ทองดี นลราชสุวัจน์) และนายสงวน จูทะเตมีย์เป็นผู้ลงนามในประกาศ

พันตรีวิลาศ โอสถานนท์ ประธานพฤฒสภา และนายเกษม บุญศรี ประธานสภาผู้แทน ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ

รายชื่อคณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 ของไทย

ในวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2489 มีการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี ดังนี้

1. พลโท จิร วิชิตสงคราม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม
2. นายปรีดี พนมยงค์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
3. นายดิเรก ชัยนาม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
4. นายทวี บุณยเกตุ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
5. พระยาสุนทรพิพิธ (เชย สุนทรพิพิธ) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข
6. นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
7. หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
8. นายสพรั่ง เทพหัสดิน ณ อยุธยา เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม
9. พันเอก ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
10. พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
11. นายเดือน บุนนาค เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
12. พันเอก ทวน วิชัยขัทคะ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม
13. นายวิจิตร ลุลิตานนท์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
14. พันเอก พระยาสุรพันธเสนี (อิ้น บุนนาค) เป็นรัฐมนตรี
15. ขุนระดับคดี (ปัญญา รมยานนท์) เป็นรัฐมนตรี
16. นายวิโรจน์ กมลพันธ์ เป็นรัฐมนตรี

การแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 ของไทย

คณะรัฐมนตรีแถลงนโยบายต่อรัฐสภาเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2489 และได้รับความไว้วางใจในวันเดียวกัน คำแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีคณะนี้ ปรากฏในหนังสือราชกิจจานุเบกษา พ.ศ. 2489 เล่ม 63 ตอน 42 หน้า 4

กรณีสวรรคตกับคณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 ของไทย

ก่อนหน้านี้ นายปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรี ได้ประกาศพระบรมราชโองการลงวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2489 ซึ่ง สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เป็นผู้ทรงลงพระปรมาภิไธยในประกาศ และพันตรีวิลาศ โอสถานนท์ ประธานพฤฒสภา และนายเกษม บุญศรี ประธานสภาผู้แทนฯ เป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ แต่ยังไม่ได้มีการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี

โดยที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลได้เสด็จสวรรคต นายปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรี จึงได้กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง และโดยที่เห็นว่า นายปรีดี พนมยงค์ เป็นผู้ที่สมควรไว้วางพระราชหฤทัย ที่จักได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จึงได้มีการแต่งตั้งนายปรีดี พนมยงค์ เป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้งหนึ่ง ในวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2489 และมีการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีชุดนี้

การสิ้นสุดของคณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 ของไทย

คณะรัฐมนตรีคณะนี้สิ้นสุดลง เพราะเหตุที่นายกรัฐมนตรีได้กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง เนื่องด้วยตรากตรำทำงานฉลองคุณประเทศชาติมาเป็นเวลาพอสมควร รู้สึกว่าสุขภาพเสื่อมโทรมลง ไม่สามารถจะปฏิบัติภารกิจของรัฐได้เต็มที่ จึงได้ลาออกเมื่อวันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2489

อ้างอิง

1. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๑๖ ราย)

แหล่งข้อมูลอื่น

• คณะรัฐมนตรีคณะที่ 16 จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี
• ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี