จีนโพ้นทะเล

ชาวจีนโพ้นทะเล (อังกฤษ: Overseas Chinese; จีน: 海外华人; พินอิน: Hǎiwài Huárén) คือกลุ่มคนเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่ภายนอกประเทศจีน คำว่าประเทศจีนในที่นี้ หมายความได้ถึงจีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง มาเก๊า และไต้หวัน

จีนโพ้นทะเล

海外华人
ประชากรทั้งหมด
50 ล้านคน (2018)
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
ไทย	9,300,000 (รวมบรรพบุรุษ)
มาเลเซีย	6,840,000
สหรัฐ	4,143,982
อินโดนีเซีย	3,200,000
สิงคโปร์	2,570,000 (เฉพาะบรรพบุรุษ) 451,481 (ทั้งประเทศ)
แคนาดา	1,769,195
พม่า	1,560,100
ฟิลิปปินส์	1,350,000
ออสเตรเลีย	1,213,903
เกาหลีใต้	1,070,566
ญี่ปุ่น	922,000
เวียดนาม	749,466
ฝรั่งเศส	600,000-700,000
สหราชอาณาจักร	466,000
เวเนซุเอลา	400,000
เปรู	382,979
บราซิล	360,000
อิตาลี	320,794
แอฟริกาใต้	300,000–400,000
คาซัคสถาน	288,339
นิวซีแลนด์	270,100
สเปน	215,970
เยอรมนี	212,000
อาร์เจนตินา	200,000
ลาว	190,000
อินเดีย	189,000
สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์	180,000
ปานามา	135,000
บังกลาเทศ	93,000
แซมเบีย	80,000
มาดากัสการ์	70,000–100,000
ภาษา
แมนดาริน กวางตุ้ง หมิ่นใต้
ศาสนา
พุทธ ลัทธิเต๋า คริสต์
กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง
ชาวจีน

การใช้คำ

มีศัพท์เพียง 2 คำที่ได้บัญญัติความหมายใช้เรียกชาวจีนโพ้นทะเลอย่างเป็นทางการ ได้แก่ หัวเฉียว (จีน: 番客; จีนตัวย่อ: 华侨; จีนตัวเต็ม: 華僑; พินอิน: Huáqiáo; เป่อ่วยจี: Hoan-kheh) หมายถึงชาวจีนโพ้นทะเลที่เกิดในประเทศจีน ในขณะที่ หัวอี้ (จีนตัวย่อ: 华裔; จีนตัวเต็ม: 華裔; พินอิน: Huáyì; เป่อ่วยจี: Hôa-è) ใช้เรียกลูกหลานของบรรพบุรุษชาวจีนที่เกิดในประเทศต่าง ๆ อาจไม่สามารถใช้คำจำกัดความของชาวจีนโพ้นทะเลข้างต้นมาอธิบายได้ เนื่องจากชาวจีนใน 2 ประเภทนี้ มีวัฒนธรรมและสังคมที่ใกล้เคียงกันอย่างยิ่งกับประเทศจีน เพียงแค่ที่อยู่ทางภูมิศาสตร์ที่ห่างไกลเท่านั้น แต่มุมมองนี้ถูกทำให้น่าเชื่อถือน้อยลง จากผลสำรวจที่ว่าชาวจีนใน 2 ประเภทนี้ มีความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของชาติที่ตนอยู่มากกว่าประเทศจีน

ประวัติ

ชาวจีนมีประวัติการอพยพไปยังดินแดนต่าง ๆ มานานแล้ว ประวัติศาสตร์สมัยแรกของชาวจีนโพ้นทะเลปรากฏอยู่ในสมัยราชวงศ์หมิง นายพลเจิ้งเหอ นักเดินเรือผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์จีน ได้ส่งคนนับพันไปสำรวจทะเลจีนใต้ และมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งส่วนมากเป็นชาวกวางตุ้ง และฮกเกี้ยน ผู้คนที่ส่งออกไปสำรวจทะเลนั้น จำนวนมากที่อยู่ถาวร ณ ที่ต่าง ๆ และมิได้กลับมายังประเทศจีนอีกเลย

ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นยุคล่าอาณานิคม ในขณะเดียวกัน ยุคการกระจายตัวของชาวจีนโพ้นทะเลจึงเริ่มขึ้น ในขณะนั้นเป็นสมัยของราชวงศ์ชิง อาณานิคมจำนวนมากขาดแคลนแรงงาน ในขณะที่จังหวัดฮกเกี้ยน และกวางตุ้ง มีแรงงานเกินความต้องการ รัฐบาลของรางวงศ์ชิงจึงถูกเจ้าอาณานิคมทั้งหลายบีบบังคับให้นำประชากรจีนไปเป็นแรงงานในดินแดนอาณานิคมของตน ชาวฮกเกี้ยน และชาวกวางตุ้งจำนวนมาก เลือกที่จะไปทำงานในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องด้วยความสัมพันธ์ของชาวจีนและดินแดนนี้มีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์หมิง ส่วนประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและออสเตรเลีย ต้องการแรงงานจำนวนมากในงานที่อันตราย เช่น งานในเหมืองแร่ และการสร้างทางรถไฟ เนื่องจากปัญหาความอดอยากในกวางตุ้ง ทำให้ชาวกวางตุ้งจำนวนมากออกไปเสี่ยงโชคในดินแดนเหล่านี้ และหวังที่จะทำให้ความเป็นอยู่ของครอบครัวที่ยังอยู่ในประเทศจีนดีขึ้นด้วย หลังจากที่ได้สร้างทางรถไฟเสร็จแล้ว ชาวจีนโพ้นทะเลจำนวนมากในประเทศแคนาดาและสหรัฐอเมริกาประสบปัญหาการเหยียดเชื้อชาติ และถูกกีดกันไม่ให้เข้าประเทศ

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ก็ได้เกิดสงครามกลางเมืองระหว่างฝ่ายสาธารณรัฐและพรรคคอมมิวนิสต์ ทำให้ชาวจีนบอบช้ำไปมาก ชาวจีนส่วนหนึ่งได้อพยพออกนอกประเทศก่อนที่พรรคคอมมิวนิสต์จะขึ้นปกครองประเทศ โดยเฉพาะชาวจีนผู้มีการศึกษา พวกเขาไม่ยอมกลับสู่ประเทศบ้านเกิดเมืองนอนอีกเลย ส่วนชาวจีนในฮ่องกงและนิวทอริทอรี่ภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร เลือกที่จะไปใช้ชีวิตในอังกฤษ และ ฮอลแลนด์เพื่อชีวิตที่ดีกว่า

ในยุค 1980 สหราชอาณาจักรให้คำสัญญาว่าจะส่งฮ่องกงคืนให้กับสาธารณรัฐประชาชนจีน สิ่งนี้ทำให้เกิดกระแสอพยพของชาวจีนเข้าสู่ อังกฤษ ออสเตรเลีย แคนาดา สหรัฐอเมริกา และดินแดนอื่น ๆ นอกจากนี้ การสังหารหมู่ผู้เรียกร้องประชาธิปไตย ณ จัตุรัสเทียนอันเหมินใน พ.ศ. 2532 ยังเพิ่มอัตราการอพยพอีกด้วย

จำนวนในปัจจุบัน

ชาวจีนโพ้นทะเลส่วนมาก ประมาณ 34 ล้านคน อาศัยอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และกลายเป็นประชากรส่วนใหญ่ของสิงคโปร์ และยังเป็นประชากรที่มีสัดส่วนสูงใน ประเทศไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม ชาวจีนอพยพเข้ามาในดินแดนดังกล่าวในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง คริสต์ศตวรรษที่ 19 และส่วนมาก มาจากมณฑล กวางตุ้ง ฮกเกี้ยน และไหหลำ ตามลำดับ การอพยพครั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องจากการอพยพครั้งใหญ่ในคริสต์ศตวรรษที่ 10 ถึง คริสต์ศตวรรษที่ 10 สู่ดินแดนมะละกา และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ทิศทางการอพยพส่วนใหญ่ในปัจจุบัน มักมุ่งไปที่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา และออสเตรเลีย

ความกลมกลืน

โดยทั่วไป ชาวจีนโพ้นทะเลจะรวมตัวกันเป็นชุมชนตามเมืองต่างๆ เรียกว่า ชุมชนชาวจีน หรือ ไชน่าทาวน์ ความกลมกลืนของชาวจีนโพ้นทะเลกับชาวพื้นเมืองในดินแดนแต่ละดินแดนต่างกันไป

ชาวจีนในประเทศไทย

ดูบทความหลักที่: ชาวไทยเชื้อสายจีน

 

ร้านค้าในเยาวราชแหล่งชาวจีนโพ้นทะเลในกรุงเทพมหานคร

• การแต่งงานข้ามเชื้อชาติระหว่างไทยกับจีน และชาวจีนในประเทศไทยก็ใช้ชีวิตกลมกลืนกับชาวไทยจนเป็นเรื่องปรกติ และมีคนไทยเชื้อสายจีนส่วนใหญ่ที่เชื่อว่าตนเป็นคนไทยไม่ใช่คนจีน หรือไม่ทราบว่ามีเชื้อสายจีน ทำให้ไม่สามารถหาจำนวนประชาชนที่เป็นเชื้อสายจีนที่ชัดเจนได้ รวมถึงภาษาจีนในประเทศไทยไม่มีคนพูดแล้ว
• ชาวจีนที่อพยพมาก่อนรัชกาลที่ 5 (ย้อนไปถึงต้นรัตนโกสินทร์-อยุธยา) ในปัจจุบันมักจะเรียกตนเองว่าคนไทยและพูดภาษาจีนไม่ได้แล้ว ชาวจีนในยุคแรก ๆ ที่โล้สำเภามามักจะมีแต่ผู้ชายเพื่อมาทำแรงงานและได้แต่งงานกับชาวพื้นเมือง เช่นจังหวัดนครสวรรค์ ในสมัยปลายอยุธยาและยุครัตนโกสินทร์มีชาวจีนโล้สำเภามาทำการค้าและแรงงาน ได้แต่งงานกับชาวพื้นเมือง มีลูกหลานพูดภาษาไทย และลูกหลานได้แต่งงานผสมกับคนไทยอีกหลายรุ่น จึงทำให้เชื้อสายจีนหายไป และไม่มีการสืบทอดวัฒนธรรมแต่อย่างใด
• ชาวจีนที่อพยพมายุคหลังรัชกาลที่ 5-8 มักจะพูดภาษาจีนได้แค่รุ่นแรก ๆ เท่านั้นๆ เช่นในยุคปัจจุบันลูกหลานชาวจีนพูดภาษาไทยและไม่สามารถพูดภาษาจีนได้ แต่รุ่นปู่ย่า-ตายาย-ทวด จะพูดภาษาจีนได้ เช่นที่เยาวราช ชาวจีนรุ่นแรกสามารถพูดภาษาจีนได้ แต่รุ่นหลัง ๆ ไม่สามารถพูดภาษาจีนได้ ด้วยสภาพสังคมและวัฒนธรรมไทยที่ห้อมล้อม
• ชาวจีนยุครัชกาลที่ 9 เรามักจะระบุชัดเจนเรื้องสัญชาติและเชื้อชาติ ชาวจีนที่แต่งงานกับชาวไทยและมีลูกเรามักจะเรียกว่าลูกครึ่ง และมีการระบุรองรับสัญชาติไทย-จีนตามกฎหมาย ชาวจีนที่ย้ายมาอยู่ในประเทศไทยมักจะถูกเรียกว่าชาวต่างชาติ
• ในอดีตประเทศไทยมีการยกเลิกระบบโรงเรียนจีน จึงทำให้ลูกหลานชาวจีนจำนวนมากอ่าน-เขียน-พูด ภาษาจีนไม่ได้
• ในอดีตสมัยราชวงศ์ซ่งใต้ มีเส้นทางการค้าในภาคใต้ของไทย ทั้งในอาณาจักรนครศรีธรรมราช ลังกาสุกะ (ปัตตานี) มีชาวจีนจำนวนมากเดินทางมาแลกเปลี่ยนค้าขายและได้ตั้งหลักแหล่งผสมกับชาวพื้นเมือง แต่ในปัจจุบันถูกชาวพื้นเมืองกลืนไปหมดแล้ว
• ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการสร้างทางรถไฟสายเหนือ แรงงานชาวจีนจำนวนมากได้สร้างทางรถไฟ และเมื่อสร้างเสร็จชาวจีนที่พอใจในหลักแหล่งมักจะตั้งถิ่นฐานที่นั่น เช่น จังหวัดนนทบุรี จังหวัดนครสวรรค์ จังหวัดลำปาง, จังหวัดเชียงใหม่ แรงงานจำนวนมากเป็นผู้ชาย และได้แต่งงานกับชาวพื้นเมือง ในปัจจุบันถูกชาวพื้นเมืองกลืนไปหมดแล้ว มีจำนวนน้อยเท่านั้นที่ชักจูงญาติมาอยู่อาศัยด้วยกันและสืบทอดเชื้อสายจีน

ชาวจีนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

• ในพม่า การแต่งงานข้ามเชื้อชาติยังมีน้อยมาก มีการนำวัฒนธรรมพม่ามาใช้บ้าง แต่ยังคงเห็นความแตกต่างระหว่าง 2 วัฒนธรรมอย่างชัดเจน ชาวจีนในพม่าส่วนมากพูดภาษาจีนได้ แต่ก็มีจำนวนไม่น้อยที่ไม่สามารถพูดภาษาพม่าได้
• ประเทศไทย อินโดนีเซีย เวียดนาม และพม่า ไม่ให้ตั้งชื่อแบบจีน คือ ใช้แซ่ นำหน้าชื่อ และยังไม่เป็นที่นิยมที่จะใช้ชื่อเป็นภาษาจีน ดังนั้นจึงไม่สามารถหาจำนวนชาวจีนที่แน่นอนในประเทศเหล่านี้ได้
• สิงคโปร์ ในทางตรงกันข้าม ชาวจีนโพ้นทะเลมีจำนวนมากและเกาะกลุ่มกันอย่างเหนียวแน่น อีกทั้งยังคงดำรงวัฒนธรรมเอกลักษณ์ในชุมชนของตน แต่ก็สามารถเข้ากันได้ดีกับชาวพื้นเมือง อาจเป็นเพราะว่าสังคมของประเทศนี้ยอมรับวัฒนธรรมหลายหลาย (multi-cultural society)
• ในบางประเทศวัฒนธรรมจีนมีอิทธิพลอย่างสูงกับวัฒนธรรมเดิม เช่น ในประเทศเวียดนาม เดิมเวียดนามรับวัฒนธรรมจีนเข้ามาบ้างแล้วในอดีต เช่น การไหว้บรรพบุรุษ และชอบลูกชายมากกว่าลูกสาว ในสภาพสังคมปัจจุบันชาวเวียดนามนิยมทำแท้งเมื่อรู้ว่าลูกในท้องไม่ใช่ลูกชาย จำทำให้ประเทศเวียดนามมีปัญหาด้านประชากรไม่สมดุล มีผู้ชายมากกว่าผู้หญิง ฯลฯ จึงทำให้ชาวจีนและชาวเวียดนามอาศัยกันอยู่แบบกลมกลืน
• มาเลเซีย ชาวจีนในมาเลเซียมีการแยกกันอยู่กับชนพื้นเมือง มีเพียงจำนวนน้อยที่กลมกลืนกับชนพื้นเมืองเดิม เช่นในเมืองหลวงกัวลาลัมเปอร์มีชาวจีน อินเดีย มาเลเซียอาศัยอยู่ร่วมกันได้ ชาวจีนจำนวนมากในมาเลเซียสามารถพูดภาษาจีนได้ รักษารากวัฒนธรรมไว้เหนียวแน่น มีประเพณีที่ครบถ้วน รวมถึงสถาปัตยกรรมสไตล์จีนในมาเซียจำนวนมาก และไม่ได้แต่งงานกับชนพื้นเมืองใด ๆ ชาวจีนในมาเลเซียจำนวนมากไม่สามารถพูดภาษามาเลเซียได้ สาเหตุเป็นเพราะชาวมาเลเซียนับถือศาสนาอิสลาม ส่วนชาวจีนนับถือพุทธหรือลักธิเต๋า จึงไม่สามารถทำให้อาศัยอยู่ด้วยกันได้ ในยุคปัจจุบันนิยมใช้ภาษาอังกฤษและมาเลเซียเป็นภาษาราชการแทน ในประเทศมาเลเซียนิยมให้ภูมิบุตรเดิมเป็นชนชั้น 1 และชาวจีน,อินเดียมักจะมีปัญหาเรื่องการทำงาน หลายครั้งที่มีการประท้วงเรื่องภูมิบุตรในมาเลเซีย

ความสัมพันธ์กับประเทศจีน

ทั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน และสาธารณรัฐจีนบนเกาะไต้หวัน มีความสัมพันธ์อย่างซับซ้อนกับชาวจีนโพ้นทะเลในดินแดนต่าง ๆ ทั้ง 2 ประเทศดำรงความสัมพันธ์ระดับรัฐบาลกับชาวจีนโพ้นทะเล และรัฐบาลท้องถิ่นในสาธารณรัฐประชาชนจีน ยังมีหน่วยงานที่ตั้งขึ้นเพื่อติดต่อกับชาวจีนโพ้นทะเลโดยเฉพาะด้วย และทั้ง 2 ประเทศยังรักษาตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไว้สำหรับชาวจีนโพ้นทะเลด้วย

ระหว่างยุค 1950 และ 1960 สาธารณรัฐจีน พยายามที่จะหาแรงสนับสนุนจากชุมชนชาวจีนโพ้นทะเลผ่านสาขาของพรรคก๊กมินตั๋ง ที่ตั้งขึ้นจากการที่ ซุน ยัตเซ็น เคยไปลี้ภัยและเคยได้เรี่ยรายเงินเพื่อมาทำการปฏิวัติ ในขณะเดียวกัน สาธารณรัฐประชาชนจีน ก็พยายามจะแสวงหาชาวจีนโพ้นทะเลที่ต้องสงสัยว่าจะเข้าไปในจีนแผ่นดินใหญ่เพื่อเผยแพร่ลัทธิทุนนิยม และยังสร้างความสัมพันธ์กับประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้นมากว่าที่จะขอความสนับสนุนจากชาวจีนโพ้นทะเล

หลังจาก เติ้งเสี่ยวผิง ขึ้นมาอำนาจ นโยบายต่อชาวจีนโพ้นทะเลก็ได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างชัดเจน จากที่เคยเห็นเป็นผู้ที่ไม่น่าไว้วางใจ กลายเป็นแนวร่วมพัฒนาชาติเพราะว่าเป็นผู้มีความสามารถและเงินทุน ในยุค 1980 รัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้ขอความสนับสนุนที่มากขึ้น โดยได้คืนทรัพย์สินที่เคยยึดไปในช่วงการปฏิวัติ พ.ศ. 2492 นโยบายล่าสุดของ สาธารณรัฐประชาชนจีน คือการสนับสนุนให้ชาวจีนที่อพยพไปประเทศตะวันตก ได้มีการศึกษาที่ดี

บางครั้ง ชาวจีนโพ้นทะเลก็มีบทบาทสำคัญกับการเมืองในประเทศจีน เช่น การปฏิวัติล้มล้างราชวงศ์ชิง หรือการปฏิวัติซินไฮ่ ใน พ.ศ. 2454 แกนนำสำคัญเป็นชาวจีนโพ้นทะเล ชาวจีนโพ้นทะเลบางส่วนต้องอพยพมาเพื่อเหตุผลทางการเมือง ชาวจีนโพ้นทะเลยังเป็นผู้ลงทุนจำนวนมหาศาลในจีนแผ่นดินใหญ่ ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า ชาวจีนโพ้นทะเลเป็นผู้กุมเศรษฐกิจสาธารณรัฐประชาชนจีน ไว้อยู่

สถิติ

ทวีป/ประเทศ	จำนวนประชากร	% ของประชากรทั้งประเทศ	% ของประชากรชาวจีนโพ้นทะเล
ทวีปเอเชีย	28,800,000 (1998)	0.7%	81%
กัมพูชา	150,000 (2003)	1.2%	0.4%
อินโดนีเซีย	7.3 ล้าน (2003)	3.1%	20.7%
ญี่ปุ่น	175,000 (2003)	0.1%	0.5%
เกาหลีเหนือ	50,000 (2003)	0.2%	0.1%
เกาหลีใต้	100,000 (2003)	0.2%	0.3%
ลาว	50,000 (2003)	1%	0.1%
มาเลเซีย	7 ล้าน (2004)	25%	19.9%
พม่า	1.3 ล้าน (2003)	3%	3.7%
ฟิลิปปินส์	1.5 ล้าน	2%	4.3%
สิงคโปร์	3.4 ล้าน (2004)	76.8%	9.7%
ประเทศไทย	10.3 ล้าน	15%	20.7%
เวียดนาม	2.3 ล้าน (2003)	3%	6.5%
ทวีปอเมริกา	5,020,000 (1998)	0.6%	14.5%
บราซิล	100,000 (2002)	0.05%	0.3%
แคนาดา	1.2 ล้าน (2004)	3.69%	3.4%
ปานามา	150,000	5%	0.4%
สหรัฐอเมริกา	2.4 ล้าน (2000)	0.8%	6.8%
ทวีปยุโรป	945,000 (1998)	0.1%	2.6%
รัสเซีย	680,000	0.5%	1.9%
ฝรั่งเศส	300,000	0.5%	0.9%
สหราชอาณาจักร	247,403 (2001)	0.4%	0.7%
เนเธอร์แลนด์	100,000	1.4%	0.3%
ไอร์แลนด์	60,000 (2004) (จำนวนอย่างไม่เป็นทางการ 100,000+)	1.5%;	0.2%;
โอเชียเนีย	564,000 (1998)	1.7%	1.5%
ออสเตรเลีย	454,000 (2003)	2.5%	1.3%
นิวซีแลนด์	115,000 (2003)	2.8%	0.3%
ทวีปแอฟริกา	126,000 (1998)	0.02%	0.4%
แอฟริกาใต้	100,000 (2003)	0.2%	0.3%
รวม	35,175,000	0.6%	100%

หมายเหตุ: จำนวนและร้อยละเป็นเพียงการประมาณ ณ ปีที่สำรวจเท่านั้น ไม่ใช่ข้อมูลปัจจุบัน

• ในประเทศไทยนับแบบผสม ทั้งชาวจีนแท้ๆ และชาวจีนที่ผสมกับชนพื้นเมือง (ถึงแม้ชาวจีนนั้นจะมีเชื้อสายไทยด้วย)
• ชาวจีนในทวีฟอเมริกาเหนือและใต้ มักจะเป็นชาวจีนสายเลือดแท้โดยไม่มีการแต่งงานกับชนพื้นเมือง

ชาวจีนโพ้นทะเลในประเทศไทย

ดูเพิ่มที่บทความหลัก ชาวไทยเชื้อสายจีน

ในปัจจุบัน ชาวจีนโพ้นทะเลในประเทศไทย มีสัดส่วนเป็นจำนวนมากถึง 12% (พ.ศ. 2546) ของประชากรทั้งประเทศ ส่วนมากอาศัยอยู่ในเมือง ประกอบอาชีพค้าขาย นอกจากนี้ยังแทรกซึมอยู่ในทุกวงการ อีกทั้งยังเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียง นักการเมือง รวมทั้งเชื้อพระวงศ์ก็ยังมีเชื้อสายจีนด้วย

เหตุที่ชาวจีนโพ้นทะเลในประเทศไทย สามารถผสมกลมกลืนกับชาวไทยได้ดียิ่ง ก็เพราะการแต่งงานข้ามเชื้อชาติ แม้ในสมัยก่อนจะมีในอัตราน้อย เพราะชาวไทยและชาวจีนบางกลุ่มยังถือเรื่องการแบ่งแยกเชื้อชาติ แต่ปัจจุบัน แทบจะไม่มีการแบ่งแยกเชื้อชาติให้เห็น คนไทยรับเอาวัฒนธรรมจีนไปปฏิบัติในหลายเรื่อง และชาวจีนก็เช่นกัน

ชาวจีนโพ้นทะเลในไทยหลายคนยังมีบทบาทสำคัญในช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์การเมืองของไทย เช่น ช่วงสงครามโลกครั้งที่สองมีนโยบายการต่อต้านชาวจีน หากแต่มิใช่การต่อต้าน ขับไล่ แต่เป็นการ "กลืนเป็นไทย" ตัวอย่างชาวไทยเชื้อสายจีนที่มีบทบาทในการเมืองไทย เช่น หลวงวิจิตรวาทการ, บรรหาร ศิลปอาชา, ทักษิณ ชินวัตร เป็นต้น

ชาวจีนโพ้นทะเลในประเทศไทย เรียกตนเองว่า "ชาวไทยเชื้อสายจีน" ด้วยสำนึกว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของชาวไทยภายใต้พระบรมโพธิสมภารของพระมหากษัตริย์ไทย แต่ก็ยังคงรำลึกถึงบรรพบุรุษและยังรักษาประเพณีของตน

หมายเหตุ

1. ไม่รวมผู้ที่มีเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่ในประเทศ นับเฉพาะพลเมืองสิงคโปร์ที่มีบรรพบุรุษเป็นชาวจีน
2. รวมผู้ที่มีเชื้อสายจีนในประเทศสิงคโปร์

อ้างอิง

1. 張明愛 (11 March 2012). "Reforms urged to attract overseas Chinese". China.org.cn. สืบค้นเมื่อ 28 May 2012.
2. Wang, Huiyao (24 May 201). "China's Competition for Global Talents: Strategy, Policy and Recommendations" (PDF). Asia Pacific. p. 2. สืบค้นเมื่อ 28 May 2012.
3. "Chinese Dispora". Academy for Cultural Diplomacy. Center for Cultural Diplomacy gGmbH. สืบค้นเมื่อ 26 June 2021.
4. "僑委會全球資訊網". www.ocac.gov.tw.
5. ="Current Population Estimates, Malaysia, 2020". Department of Statistics, Malaysia.
6. ="ASIAN ALONE OR IN ANY COMBINATION BY SELECTED GROUPS". U.S. Census Bureau. สืบค้นเมื่อ 2 February 2020.
7. "Indonesia People 2020, CIA World Factbook".
8. (PDF). Singapore Government. September 2015. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 16 February 2016. สืบค้นเมื่อ 14 February 2016.
9. "International migrant stock 2019". United Nations. สืบค้นเมื่อ August 18, 2020.
10. "Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]". 8 February 2017.
11. "Burma". The World Factbook. Cia.gov. สืบค้นเมื่อ 21 February 2021.
12. . State.gov. 3 August 2011. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 22 January 2017. สืบค้นเมื่อ 7 May 2012.
13. Macrohon, Pilar (January 21, 2013). "Senate declares Chinese New Year as special working holiday" (Press release). PRIB, Office of the Senate Secretary, Senate of the Philippines.
14. "2016 Australian Census - Quickstats - Australia". Australian Bureau of Statistics.
15. "국내 체류 외국인 236만명…전년比 8.6% 증가", Yonhap News, 28 May 2019, สืบค้นเมื่อ 1 February 2020
16. "在日华人统计人口达92万创历史新高". rbzwdb.com.
17. General Statistics Office of Vietnam. "Kết quả toàn bộ Tổng điều tra Dân số và Nhà ở Việt Nam năm 2009–Phần I: Biểu Tổng hợp" (ภาษาเวียดนาม). p. 134/882. สืบค้นเมื่อ 13 December 2012.
18. "Coming out of the shadows: what it means to be French and Chinese". 26 November 2019. สืบค้นเมื่อ 15 November 2021.
19. . Government of the United Kingdom. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 17 March 2017. สืบค้นเมื่อ 18 March 2015.
20. (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 24 February 2014.
21. "South America :: Peru — the World Factbook - Central Intelligence Agency". 22 September 2021.
22. "I cittadini non comunitari regolarmente soggiornanti". 2014. จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 November 2014. สืบค้นเมื่อ 14 January 2020.
23. Liao, Wenhui; He, Qicai (2015). "Tenth World Conference of Overseas Chinese: Annual International Symposium on Regional Academic Activities Report (translated)". The International Journal of Diasporic Chinese Studies. 7 (2): 85–89.
24. Sadovskaya 2017, pp. 162–170
25. "National ethnic population projections, by age and sex, 2018(base)-2043 Information on table". สืบค้นเมื่อ 31 October 2021.
26. (PDF). Instituto Nacional de Estadística. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 29 March 2019. สืบค้นเมื่อ 29 March 2019.
27. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 18 October 2013.
28. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 4 January 2011.
29. [1]^{[URL เปล่า]}
30. . 4 December 2008. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2008-12-04.
31. =":0"> McAdam, Marika (2004). Bangladesh. Lonely Planet. pp. 38–. ISBN 978-1-74059-280-2.
32. "Mines, Money, Mandarin: China in Zambia". thediplomat.com.
33. Goodkind, Daniel. "The Chinese Diaspora: Historical Legacies and Contemporary Trends" (PDF). U.S. Census Bureau. สืบค้นเมื่อ 31 August 2021.

อ่านเพิ่ม

• Barabantseva, Elena. Overseas Chinese, Ethnic Minorities and Nationalism: De-centering China, Oxon/New York: Routledge, 2011.
• Brauner, Susana, and Rayén Torres. "Identity Diversity among Chinese Immigrants and Their Descendants in Buenos Aires." in Migrants, Refugees, and Asylum Seekers in Latin America (Brill, 2020) pp. 291–308.
• Chin, Ung Ho. The Chinese of South East Asia (London: Minority Rights Group, 2000). ISBN 1-897693-28-1
• Chuah, Swee Hoon, et al. "Is there a spirit of overseas Chinese capitalism?." Small Business Economics 47.4 (2016): 1095-1118 online
• Fitzgerald, John. Big White Lie: Chinese Australians in White Australia, (UNSW Press, Sydney, 2007). ISBN 978-0-86840-870-5
• Gambe, Annabelle R. (2000). Overseas Chinese Entrepreneurship and Capitalist Development in Southeast Asia (illustrated ed.). LIT Verlag Münster. ISBN 978-3825843861. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
• Kuhn, Philip A. Chinese Among Others: Emigration in Modern Times, (Rowman & Littlefield, 2008).
• Le, Anh Sy Huy. "The Studies of Chinese Diasporas in Colonial Southeast Asia: Theories, Concepts, and Histories." China and Asia 1.2 (2019): 225-263.
• López-Calvo, Ignacio. Imaging the Chinese in Cuban Literature and Culture, Gainesville, Florida: University Press of Florida, 2008. ISBN 0-8130-3240-7
• Ngai, Mae. The Chinese Question: The Gold Rushes and Global Politics (2021), Mid 19c in California, Australia and South Africa excerpt
• Ngai, Pun, and Jenny Chan. "Global capital, the state, and Chinese workers: The Foxconn experience." Modern China 38.4 (2012): 383-410. online
• Pan, Lynn. The Encyclopedia of the Chinese Overseas, (Harvard University press, 1998). ISBN 981-4155-90-X
• Reid, Anthony; Alilunas-Rodgers, Kristine, บ.ก. (1996). Sojourners and Settlers: Histories of Southeast China and the Chinese. Contributor Kristine Alilunas-Rodgers (illustrated, reprint ed.). University of Hawaii Press. ISBN 978-0824824464. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
• Sai, Siew-Min. "Mandarin lessons: modernity, colonialism and Chinese cultural nationalism in the Dutch East Indies, c. 1900s." Inter-Asia Cultural Studies 17.3 (2016): 375-394. online 27 มิถุนายน 2021 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Sai, Siew-Min. "Dressing Up Subjecthood: Straits Chinese, the Queue, and Contested Citizenship in Colonial Singapore." Journal of Imperial and Commonwealth History 47.3 (2019): 446-473. online 27 มิถุนายน 2021 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Tan, Chee-Beng. Chinese Overseas: Comparative Cultural Issues, Hong Kong University Press, 2004.
• Taylor, Jeremy E. ""Not a Particularly Happy Expression":"Malayanization" and the China Threat in Britain's Late-Colonial Southeast Asian Territories." Journal of Asian Studies 78.4 (2019): 789-808. online
• Van Dongen, Els, and Hong Liu. "The Chinese in Southeast Asia." in Routledge Handbook of Asian Migrations (2018). online

แหล่งข้อมูลอื่น

•   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Chinese expatriates