ท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอด

ท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอด หรือ สนามบินแม่สอด (IATA: MAQ, ICAO: VTPM) ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก โดยตั้งอยู่ห่างจากอำเภอแม่สอดประมาณ 3 กิโลเมตร และห่างจากอำเภอเมืองตากประมาณ 87 กิโลเมตร เป็นท่าอากาศยานในสังกัดกรมท่าอากาศยาน กระทรวงคมนาคม และได้ประกาศเป็นท่าอากาศยานศุลกากรเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2547 และเป็นท่าอากาศยานที่มีประวัติยาวนานตั้งแต่สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 แต่ได้มีการสร้างอาคารผู้โดยสารหลังใหม่ มีพื้นที่ทั้งหมด 12,000 ตารางเมตร สามารถรองรับผู้โดยสารได้ 600 คนต่อชั่วโมงและขยายทางวิ่งเป็น 2,100 เมตรในปีพ.ศ. 2556-2563

ท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอด
IATA: MAQ ICAO: VTPM
ข้อมูลสำคัญ
การใช้งาน	สาธารณะ (ศุลกากร)
ผู้ดำเนินงาน	กรมท่าอากาศยาน
พื้นที่บริการ	อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
สถานที่ตั้ง	ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
ความสูงเหนือระดับน้ำทะเล	210 เมตร / 690 ฟุต
พิกัด	16°41′59″N 98°32′42″E / 16.69972°N 98.54500°E / 16.69972; 98.54500พิกัดภูมิศาสตร์: 16°41′59″N 98°32′42″E / 16.69972°N 98.54500°E / 16.69972; 98.54500
เว็บไซต์	https://minisite.airports.go.th/maesot/home.php
แผนที่
MAQ ตำแหน่งของท่าอากาศยานในประเทศไทย
ทางวิ่ง
ทิศทาง ความยาว พื้นผิว เมตร ฟุต 09/27 1,500 4,921 ยางมะตอย
สถิติ (2563)
ผู้โดยสาร 77,503 เที่ยวบิน 1,532
แหล่งข้อมูล: http://www.airports.go.th

ประวัติ

การบินในช่วงแรก

ท่าอากาศยานแม่สอดเดิมเป็นท่าอากาศยานเล็ก ๆ อยู่ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศไทย สร้างขึ้นมาหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ใช้ในกิจการทหารอยู่ในความดูแลของกองทัพอากาศ ต่อมามีการดำเนินการขนส่งพัสดุภัณฑ์ และผู้โดยสารในกิจการการบินพลเรือนขึ้น ซึ่งในระยะเริ่มแรกนั้นการดำเนินกิจการอยู่ในความรับผิดชอบของทหาร และใช้ท่าอากาศยานแม่สอดเป็นครั้งคราว

ในปี พ.ศ. 2473 กิจการการบินพลเรือนของประเทศได้แยกตัวออกจากกิจการบินทหาร โดยมีบริษัท เดินอากาศ จำกัด เป็นผู้ดำเนินการการขนส่งทางอากาศ โดยได้รับสัมปทานการขนส่งทางอากาศเมื่อ พฤษภาคม พ.ศ. 2475 ได้เปิดขยายดำเนินการขนส่งทางอากาศในทาง พิษณุโลก-อำเภอเมืองตาก-แม่สอด ขึ้น จนเมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 บริษัทฯ จึงได้งดบินและยุบเลิกกิจการเนื่องจากมีอุปสรรคบางประการ โดยเฉพาะเครื่องบินของบริษัทฯ ถูกเครื่องบินฝ่ายตรงข้ามยิงตก บริษัทฯ จึงงดทำการบินเมื่อ วันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2488 และยุบเลิกกิจการด้านการบินในปี พ.ศ. 2489

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ประเทศญี่ปุ่น ได้ใช้สนามบินแห่งนี้เป็นหน่วยบินในการปฏิบัติการทางอากาศ โจมตีฝ่ายสัมพันธมิตรในประเทศพม่า ซึ่งในขณะนั้นพื้นผิวทางวิ่ง ยังเป็นดินลูกรัง ทางวิ่งเป็น 05 - 23 ขนาดประมาณ 30 x 1,100 เมตร บริเวณโดยรอบเป็นป่าโปร่งและหนองน้ำ ยังไม่มีเครื่องช่วยในการเดินอากาศใดๆ ทั้งสิ้น แต่เมื่อสงครามโลกครั้งที่สอง สงบลงในปี พ.ศ. 2489 กองทัพอากาศ ได้ริเริ่มดำเนินการบินขึ้นใหม่

ต่อมาในปี พ.ศ. 2503-2504 สำนักงานการบินพลเรือนได้เห็นความสำคัญในการขนส่งทางอากาศในขณะนั้น จึงได้ปรับปรุงสภาพท่าอากาศยานโดยทำการเสริมพื้นผิวบดอัดดินลูกรังให้แน่นและเรียบขึ้น และทำการสร้างอาคารท่าอากาศยานและหอบังคับการบิน โดยเป็นอาคารไม้สองชั้นครึ่ง สำหรับให้บริการควบคุมจราจรทางอากาศ สร้างสถานีเครื่องช่วยการเดินอากาศ และได้ทำการติดตั้งอุปกรณ์เครื่องช่วยการเดินอากาศ NDB (NONDIRECTIONAL BEACON) ขึ้นในปีต่อมา ซึงในช่วงเวลาดัวกล่าวนี้ บริษัทเดินอากาศไทยได้นำเครื่อง DC-3 หรือ DAGOTA มาใช้บริการรับ-ส่งผู้โดยสาร สินค้า และพัสดุภัณฑ์

ช่วงพัฒนาท่าอากาศยาน

ในปี พ.ศ. 2506 สำนักงานการบินพลเรือน กรมการขนส่ง ได้รับการยกฐานะเป็นกรม ชื่อว่ากรมการบินพาณิชย์ ในระหว่างนี้ท่าอากาศยานแม่สอดก็ได้เปิดให้บริการเรื่อยมา จนกระทั่ง บริษัทเดินอากาศไทย ได้ทำการงดบินในปี พ.ศ. 2513 เพื่อให้กรมการบินพาณิชย์ดำเนินการพัฒนาปรับปรุงท่าอากาศยานแม่สอดอีกครั้งเพื่อให้เป็นมาตรฐาน คือการสร้างทางวิ่งใหม่ กำหนดทางวิ่ง 09 - 27 พื้นผิวลาดยางแอสฟัลส์ ขนาด 30x1500 เมตร สร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2515 และสร้างหอควบคุมจราจรทางอากาศขึ้นใหม่แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2517 แต่เมื่อสร้างเสร็จ บริษัท เดินอากาศไทย จำกัด ก็ยังไม่เปิดบินที่ท่าอากาศยานแม่สอดทันที คงเปิดบริการ ขึ้น-ลง เฉพาะเครื่องบินของทางราชการ ทั้งทางราชการ หน่วยบินตำรวจและเกษตร เท่านั้น

ในปี พ.ศ. 2526 บริษัทเดินอากาศไทย ได้ส่งเจ้าหน้าที่มาสำรวจข้อมูลที่จะเปิดบินใหม่ และกรมการบินพาณิชย์ ได้ส่งเจ้าหน้าที่มาสำรวจทางวิ่ง อาคารผู้โดยสาร และสิ่งอำนวยความสะดวกอื่นๆ โดยได้ซ่อมแซมปรับแต่งอาคารที่ทำการท่าอากาศยานอีกครั้งหนึ่ง แล้วเสร็จเมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2527 จากนั้นจึงได้เปิดเส้นทางบิน พิษณุโลก-อำเภอเมืองตาก–แม่สอด-เชียงใหม่ ในเดือนพฤศจิกายน 2528 กรมการบินพาณิชย์ได้ทำการซ่อมผิวทางวิ่ง ลานจอด ถนนต่างๆ ภายในท่าอากาศยาน แล้วเสร็จในเดือน กุมภาพันธ์ 2529

จากนั้นเดือน กรกฎาคม 2530 กรมการบินพาณิชย์ทำการขยายและต่อเติมอาคารที่ทำการท่าอากาศยาน ดำเนินการแล้วเสร็จในเดือน มิถุนายน 2531 ด้วยงบประมาณ 4,347,000 บาท โดยสร้างเป็นอาคารชั้นครึ่ง

ชั้นบนจัดเป็นห้องทำงานของฝ่ายบริหารและห้องประชุม ส่วนชั้นล่างเป็นส่วนที่ใช้บริการและอำนวยความสะดวกแก่ผู้โดยสาร โดยได้ขยายเนื้อที่ใช้สอยมากขึ้นจากเดิมอีกประมาณ 734 ตารางเมตร ประกอบด้วยบริเวณที่ทำการของบริษัทการบิน ห้องพักผู้โดยสารขาออก ห้องรับรองพิเศษ ห้องโถงสำหรับผู้โดยสารขาเข้าและผู้ รับ-ส่ง ผู้โดยสาร บริเวณที่รับกระเป๋า ร้านจำหน่ายของที่ระลึก รวมถึงห้องสุขา

ในพื้นที่ของอาคารที่ทำการเดิมนั้น จัดเป็นห้องทำงานของฝ่ายควบคุมจราจรทางอากาศ ห้องทำงานของฝ่ายช่างสื่อสารและเครื่องช่วยการเดินอากาศ ห้องทำงานของฝ่ายสื่อสารการบิน ห้องเก็บพัสดุและงานรักษาความสะอาด สถานที่ของฝ่ายบริหาร ห้องทำงานของตำรวจ และหน่วยรักษาความปลอดภัยท่าอากาศยาน

การปรับปรุงพัฒนาหลังจากเป็นท่าอากาศยานนานาชาติ

เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2547 ท่าอากาศยานแม่สอดได้ประกาศเป็นท่าอากาศยานศุลกากร ทำให้สามารถรับเที่ยวบินจากต่างประเทศได้ และต่อมาได้ต่อเติมและปรับปรุงอาคารที่พักผู้โดยสาร พื้นที่ศุลกากร ด่านตรวจคนเข้าเมือง และด่านควบคุมโรคพร้อมสายพานลำเลียงกระเป๋า งบประมาณทั้งสิ้น 1,980,000 บาท

ในปีพ.ศ. 2556 ท่าอากาศยานแม่สอดได้ซ่อมปรับปรุงอาคารที่พักผู้โดยสาร งบประมาณ 2,975,000 บาท โดยได้ปรับปรุงขยายทางวิ่ง (รันเวย์) ให้มีความยาวมากขึ้น จากเดิม 1,500 เมตร เป็น 2,100 เมตร เพื่อให้สามารถรองรับเครื่องบินขนาดโบอิง 737 และแอร์บัส เอ320 และขยายพื้นที่จอดเครื่องบิน ให้สามารถจอดเครื่องบินขนาดดังกล่าวได้ 3 ลำในเวลาเดียวกัน รวมถึงการก่อสร้างอาคารผู้โดยสารหลังใหม่ โดยแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2562 และกรมท่าอากาศยานมีแผนที่จะใช้ท่าอากาศยานแม่สอดเป็นฐานการบินในการเชื่อมต่อไปยังประเทศเพื่อนบ้าน อาทิ จีน เวียดนาม และลาว

อาคารสถานที่

อาคารผู้โดยสาร

อาคารผู้โดยสารหลังใหม่ มีพื้นที่ทั้งหมด 12,000 ตารางเมตร สามารถรองรับผู้โดยสารได้ 600 คนต่อชั่วโมง หรือ 1,700,000 คนต่อปี มีทั้งหมด 2 ชั้น โดยมีรายละเอียดดังนี้

• ชั้น 1 - บริเวณขายตั๋ว บริเวณตรวจบัตรโดยสาร ห้องอาหาร โถงผู้โดยสารขาเข้าและสายพานรับกระเป๋า และบริการรถเช่า
• ชั้น 2 - โถงผู้โดยสารขาออก และสำนักงานท่าอากาศยาน

ลานจอดอากาศยานมีขนาด 60x180 เมตร และ 85x180 เมตร สามารถรองรับเครื่องบินขนาดโบอิง 737 จำนวน 3 ลำ และ เอทีอาร์ 72 จำนวน 2 ลำ

ทางวิ่ง (รันเวย์) และทางขับ (แท็กซี่เวย์)

ทางวิ่งของท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอดมี 1 เส้น ความกว้าง 45 เมตร พร้อมไหล่ทางวิ่งข้างละ 7.5 เมตร และความยาว 1,500 เมตร (อยู่ระหว่างการขยายเป็น 2,100 เมตร) พร้อมพื้นที่ปลอดภัยปลายทางวิ่ง (blastpads) ขนาดกว้างข้างละ 60 และ 90 เมตร และความยาวข้างละ 60 เมตร

ทางขับของท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอดมี 3 เส้น ขนาด 23x150 เมตร 1 เส้น และ ขนาด 23x178 เมตร 2 เส้น

รายชื่อสายการบิน

รายชื่อสายการบินที่ให้บริการ

สายการบิน	จุดหมายปลายทาง	หมายเหตุ
บางกอกแอร์เวย์	กรุงเทพฯ-สุวรรณภูมิ (เลื่อนไม่มีกำหนด)	ภายในประเทศ
นกแอร์	กรุงเทพ-ดอนเมือง	ภายในประเทศ
	เชียงใหม่	ภายในประเทศ
แอร์เคบีแซด	ย่างกุ้ง	ระหว่างประเทศ

รายชื่อสายการบินที่เคยให้บริการ

สายการบิน	จุดหมายปลายทาง	ปีที่ให้บริการ	หมายเหตุ
บริษัท เดินอากาศ จำกัด	อำเภอเมืองตาก (ก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง)	พ.ศ. 2473-2484	ภายในประเทศ
เดินอากาศไทย	อำเภอเมืองตาก, เชียงใหม่	พ.ศ. 2505-2513, พ.ศ. 2527-2531	ภายในประเทศ
การบินไทย	กรุงเทพฯ-ดอนเมือง, อำเภอเมืองตาก, เชียงใหม่		ภายในประเทศ
แอร์อันดามัน	กรุงเทพฯ-ดอนเมือง	พ.ศ. 2545	ภายในประเทศ
ภูเก็ตแอร์ไลน์	กรุงเทพฯ-ดอนเมือง	พ.ศ. 2548	ภายในประเทศ
แอร์ฟินิกซ์	กรุงเทพฯ-ดอนเมือง	พ.ศ. 2551	ภายในประเทศ
พีบีแอร์	กรุงเทพฯ-สุวรรณภูมิ	พ.ศ. 2552	ภายในประเทศ
กานต์แอร์	กรุงเทพฯ-ดอนเมือง, เชียงใหม่		ภายในประเทศ
นกมินิ	เชียงใหม่		ภายในประเทศ
	ย่างกุ้ง, มะละแหม่ง		ระหว่างประเทศ
นกแอร์	ย่างกุ้ง		ระหว่างประเทศ
วิสดอมแอร์เวย์	ท่าอากาศยานนานาชาติเชียงใหม่		ภายในประเทศ

สถิติ

ข้อมูลสถิติการขนส่งทางอากาศ

ข้อมูลสถิติการขนส่งทางอากาศในแต่ละปีปฏิทิน

ปี (พ.ศ.)	ผู้โดยสาร	ความเปลี่ยนแปลง	จำนวนเที่ยวบิน	คาร์โก้ (ตัน)
2544	31,686		868	60.68
2545	24,151	32.78%	1,065	20.73
2546	16,225	32.82%	627	11.16
2547	19,975	23.11%	779	5.57
2548	16,225	18.77%	626	6.33
2549	18	99.89%	4	0.00
2550	71	294.44%	13	0.00
2551	479	574.65%	23	0.00
2552	1,827	281.42%	106	0.00
2553	1,853	1.42%	172	0.00
2554	12,854	593.69%	794	0.00
2555	34,212	166.16%	1,451	0.00
2556	87,454	155.62%	3,620	0.00
2557	96,330	10.15%	2,285	0.00
2558	144,598	50.11%	2,664	3.34
2559	174,612	20.76%	2,769	22.48
2560	180,094	3.14%	3,056	0.068
2561	193,329	7.35%	3,038	0.00
2562	197,132	1.97%	2,863	0.003
2563	77,503	60.68%	1,532	0.133

การเดินทางสู่ท่าอากาศยาน

ท่าอากาศยานนานาชาติแม่สอดตั้งอยู่ริมทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 (เขตแดนไทย/พม่า–มุกดาหาร) ในบริเวณ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก และมีลานจอดรถยนต์ความจุประมาณ 165 คันหน้าอาคารผู้โดยสารหลังใหม่

ที่ท่าอากาศยานมีบริการรถเช่าอยู่หลายบริษัท

อ้างอิง

1. "รายชื่อท่าอากาศยานของกรมท่าอากาศยาน". กรมท่าอากาศยาน. สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate= (help)
2. "รายชื่อท่าอากาศยานศุลกากร". กรมท่าอากาศยาน. สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate= (help)
3. "ประวัติความเป็นมาของท่าอากาศยานแม่สอด". กรมท่าอากาศยาน. สืบค้นเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2560. Check date values in: |accessdate= (help)
4. "แม่สอดปรับสนามบินใหม่ เชื่อมจีน-เวียดนาม-ลาว". โพสต์ทูเดย์. 22 ธันวาคม 2561. สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. "ประเดิม! "ไพรินทร์" ต้อนรับผู้โดยสารเที่ยวบินแรกของอาคารที่พักผู้โดยสารหลังใหม่สนามบินแม่สอด". ประชาชาติธุรกิจ. 3 เมษายน 2562. สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
6. "หน้าหลักของท่าอากาศยานแม่สอด". กรมท่าอากาศยาน. สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate= (help)
7. https://mgronline.com/onlinesection/detail/9630000109110
8. กาญจนา อาสนะคงอยู่; เอกชัย โกมล (2553). การพัฒนายุทธศาสตร์เชิงวัฒนธรรมในเขตเมือง กรณีศึกษา จังหวัดพิษณุโลก (รายงาน). กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. pp. 123. http://research.culture.go.th/ebook/nt142/files/assets/common/downloads/publication.pdf. เรียกข้อมูลเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2560. 
9. . การบินไทย. 15 มิถุนายน 2545. สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2553. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
10. . ผู้จัดการออนไลน์. 11 กันยายน 2548. สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2553. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
11. . 30 เมษายน 2552. สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2553. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
12. . 5 มิถุนายน 2552. สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2553. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
13. "ข้อมูลสถิติท่าอากาศยานสังกัดกรมท่าอากาศยาน". กรมท่าอากาศยาน. สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate= (help)
14. "รถเช่าที่ สนามบินแม่สอด". สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. Check date values in: |accessdate= (help)