พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (5 ธันวาคม พ.ศ. 2426 — 18 ตุลาคม พ.ศ. 2490) พระนามเดิม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 47 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม พระสนมเอก เป็นต้นราชสกุลวุฒิชัย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม
ดำรงตำแหน่ง	8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - 30 มิถุนายน พ.ศ. 2475
ก่อนหน้า	พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช
ถัดไป	พระยาราชวังสัน
เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ
ดำรงตำแหน่ง	13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2468 - 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474
ภรรยา	ชายา หม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณ วุฒิชัย หม่อม หม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา
พระบุตร	10 องค์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาทับทิม พระสนมเอก
ประสูติ	5 ธันวาคม พ.ศ. 2426
สิ้นพระชนม์	18 ตุลาคม พ.ศ. 2490 (63 ปี)

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เสด็จเข้ารับการศึกษาในยุโรป ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2440 ขณะมีพระชันษาได้ 14 ปีบริบูรณ์ การเสด็จประพาสยุโรปครั้งนั้นมีพระราชโอรสตามเสด็จ 4 พระองค์ คือ

• สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์
• สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหมื่นลพบุราดิศร
• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ
• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ

ต่อมาในปี พ.ศ. 2448 เสด็จกลับประเทศไทย เข้ารับราชการทางทหารเรือ ถึงวันที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้สถาปนาเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร และในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 โปรดให้เลื่อนเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้เลื่อนยศตามลำดับจนเป็นนายพลเรือเอก เมื่อ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 ต่อมาได้เป็นนายพลเอกและเลื่อนกรมเป็น พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ทรงศักดินา 15,000 ตั้งแต่วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 และทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ ในวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467ต่อมาเมื่อมีการรวมกระทรวงกลาโหมกับกระทรวงทหารเรือเข้าเป็นกระทรวงเดียวกัน เป็นกระทรวงกลาโหม กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกรได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ตั้งแต่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 จนถึงวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2475 (หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง) จึงได้ลาออกจากราชการ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้เริ่มประชวรด้วยโรคพระวักกะ (ไต) พิการ อยู่เป็นเวลานาน ต่อมาประชวรเป็นอัมพาต และพระโรคนิ่ว ในปี พ.ศ. 2482 จนถึงวันที่ 28 กันยายน 2490 ก็ประชวรเป็นโรคน้ำในพระปัปผาสะ (ปอด) และสิ้นพระชนม์ในวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2490 สิริพระชันษา 63 ปี 10 เดือน ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2491

พระโอรส พระธิดา

 

ตราราชสกุลวุฒิชัย

พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เสกสมรสกับหม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณ วุฒิชัย (ราชสกุลเดิม ดิศกุล; 9 ธันวาคม พ.ศ. 2431 - 4 กันยายน พ.ศ. 2467) พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2449

1. หม่อมเจ้าทรงวุฒิไชย วุฒิชัย (27 มีนาคม พ.ศ. 2454 - 27 ธันวาคม พ.ศ. 2484) เสกสมรสกับคันธรสรังษี แสงมณี (เดิมคือ หม่อมเจ้าคันธรสรังษี วุฒิชัย; ราชสกุลเดิม รพีพัฒน์)
2. หม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย (11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 - 18 สิงหาคม พ.ศ. 2501) เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร
3. หม่อมเจ้าสุวภาพเพราพรรณ วุฒิชัย (14 มกราคม พ.ศ. 2459 - 20 กันยายน พ.ศ. 2530) เสกสมรสกับหม่อมเจ้านนทิยาวัด สวัสดิวัตน์
4. หม่อมเจ้าโต วุฒิชัย (30 มีนาคม พ.ศ. 2460 - 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2463)
5. หม่อมเจ้าพอ วุฒิชัย
6. หม่อมเจ้า (ยังไม่มีพระนาม)

มีพระโอรส-ธิดา กับหม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา (สกุลเดิม ชะตารุ่ง; 4 มีนาคม พ.ศ. 2452 - 27 ธันวาคม พ.ศ. 2526)

1. หม่อมเจ้าไกรสิงห์ วุฒิชัย (29 เมษายน พ.ศ. 2472 - 3 มีนาคม พ.ศ. 2519)
2. วุฒิสวาท อนุมานราชธน (8 ตุลาคม พ.ศ. 2473 - 23 มกราคม พ.ศ. 2557) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับพลตำรวจเอกเสริม จารุรัตน์
3. หม่อมเจ้าวุฒิเฉลิม วุฒิชัย (21 พฤษภาคม พ.ศ. 2477) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับวิรัช ณ สงขลา และอี. มอกัน กิลเบอร์ต
4. วุฒิวิฑู พี. เทอเสน (2 ธันวาคม พ.ศ. 2479 - 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2546) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับหม่อมราชวงศ์วิภากร รพีพัฒน์ และเคอร์ท โบรป พี. เทอเสน

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ (5 ธันวาคม พ.ศ. 2426 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 – 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 – 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 – 18 ตุลาคม พ.ศ. 2490)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2449 –   เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2474 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2455 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)
• พ.ศ. 2456 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2451 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2461 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.)
• พ.ศ. 2451 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2453 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2489 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 1 (อ.ป.ร.1)
• พ.ศ. 2449 –   เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2460 –   เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))

พระยศ

พลเอก พลเรือเอก นายหมวดเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร
รับใช้	กองทัพบกสยาม กองทัพเรือสยาม กองเสือป่า
ชั้นยศ	พลเอก   พลเรือเอก   นายหมวดเอก

พระยศทหาร

• พลเอก
• พลเรือเอก

พระยศเสือป่า

• นายหมวดเอก

ราชตระกูล

พระราชตระกูลในสามรุ่นของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร	พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: หม่อมน้อย
	พระชนนี: เจ้าจอมมารดาทับทิม	พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: จมื่นอินทร์ประพาส (เลี้ยง)
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท้าวมังสี (ขำ)
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ขรัวยายอิ่ม	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ

อ้างอิง

1. "พระบรมราชโองการ ประกาศ พระราชทานนามสกุลสำหรับเชื้อพระวงศ์พระบรมราชวงศ์ชั้น ๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 46 (0 ก): 24. 9 มิถุนายน 2472. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. "พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนและตั้งกรมพระองค์เจ้า และเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 29 (ก): 248–249. 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 131. สืบค้นเมื่อ 3 กันยายน พ.ศ. 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. "พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนกรม ตั้งกรมและตั้งเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 37 (0 ก): 293–294. 11 พฤศจิกายน 2463. สืบค้นเมื่อ 3 กันยายน 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. พระราชทานยศทหารเรือ
5. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศเลื่อนกรมและตั้งเจ้าพระยา, เล่ม 48, 15 พฤศจิกายน 2474, หน้า 405
6. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ
7. ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ ๓/๒๔๙๑ พระราชทานเพลิงพระศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๙๑ เล่ม 65, ตอน ๑๖ ง, 23 มีนาคม พ.ศ. 2491, หน้า 1117
8. http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/thailand/i127.html
9. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 978-974-312-022-0
10. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์. จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 4, พ.ศ. 2548. 136 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-746-7
11. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 23, ตอน 27, 30 กันยายน ร.ศ. 125, หน้า 679
12. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 48, ตอน 0 ง, 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474, หน้า 3094
13. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนักนี้ รายพระนามและนามผู้ที่จะได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล, เล่ม 29, ตอน 0 ง, 17 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 1829
14. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 30, ตอน 0 ง, 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456, หน้า 1963
15. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 25, ตอน 26, 27 กันยายน ร.ศ. 127, หน้า 756
16. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระราชทานฐานันดร เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี, เล่ม 35, ตอน 0 ง, 2 ธันวาคม พ.ศ. 2461, หน้า 2182
17. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม 25, ตอน 35, 29 พฤศจิกายน ร.ศ. 127, หน้า 1012
18. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน ฝ่ายหน้า, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 11 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2410
19. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายหน้า, เล่ม 43, ตอน 0 ง, 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469, หน้า 3120
20. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 63, ตอน 17 ง, 26 มีนาคม พ.ศ. 2489, หน้า 426
21. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม 23, ตอน 28, 7 ตุลาคม ร.ศ. 125, หน้า 716
22. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม 34, ตอน 0 ง, 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2460, หน้า 3217
23. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2457/D/2244.PDF

ก่อนหน้า		พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร		ถัดไป
นายพลเรือเอก สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา		เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ (13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 - 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474)		นายพลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ์ (วัน จารุภา)
พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช		เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - 19 มิถุนายน พ.ศ. 2475)		พลเรือโท พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน)
พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช		ผู้บัญชาการทหารบก (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475)		พลเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)