เตีย บัญ

พลเอก สมเด็จพิชัยเสนา เตีย บัญ (เขมร: សម្តេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ เทีย บาญ่; เกิดวันที่ 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1945) เป็นนักการเมืองกัมพูชาดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมแห่งพระราชอาณาจักรกัมพูชา และเป็นสมาชิกพรรคประชาชนกัมพูชา

สมเด็จพิชัยเสนา เตีย บัญ
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมกัมพูชา
อยู่ในวาระ
เริ่มดำรงตำแหน่ง 27 มิถุนายน ค.ศ. 2006
นายกรัฐมนตรี	สมเด็จอัครมหาเสนาบดีเดโช ฮุน เซน
ดำรงตำแหน่ง 1987–2004
นายกรัฐมนตรี	สมเด็จอัครมหาเสนาบดีเดโช ฮุน เซน สมเด็จกรมพระนโรดม รณฤทธิ์ อึงฮวด สมเด็จอัครมหาเสนาบดีเดโช ฮุน เซน
รองนายกรัฐมนตรีพระราชอาณาจักรกัมพูชา
อยู่ในวาระ
เริ่มดำรงตำแหน่ง 16 กรกฎาคม ค.ศ. 2004
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ พระบาทสมเด็จพระบรมนาถ นโรดม สีหมุนี
นายกรัฐมนตรี	สมเด็จอัครมหาเสนาบดีเดโช ฮุน เซน
รัฐมนตรีกระทรวงโยธาธิการและการขนส่ง รัฐมนตรีกระทรวงไปรษณีย์และโทรคมนาคม
ดำรงตำแหน่ง 1984–1987
นายกรัฐมนตรี	จัน ซี สมเด็จอัครมหาเสนาบดีเดโช ฮุน เซน
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ประจำจังหวัดเสียมเรียบ
อยู่ในวาระ
เริ่มดำรงตำแหน่ง 14 มิถุนายน ค.ศ. 1993
คะแนนเสียง	52,356 (13.24%)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	เตีย สังวาลย์ 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1945 (75 ปี) เกาะกง ประเทศกัมพูชา
พรรคการเมือง	พรรคประชาชนกัมพูชา
คู่สมรส	เตา เตือน (เตือนใจ ธรรมเกษร) (m. 1975)
บุตร	เตีย เซียม เตีย เซ็ยฮา เตีย กาญา
วิชาชีพ	นักการเมือง
ศาสนา	ศาสนาพุทธนิกายเถรวาท
การเข้าเป็นทหาร
รับใช้	กัมพูชา
สังกัด	กองทัพพระราชอาณาจักรกัมพูชา
ประจำการ	1962–
ยศ	นายอุดมเสนีย์ (นายพล)
บังคับบัญชา	National Committee for Maritime Security
การยุทธ์	สงครามกลางเมืองกัมพูชา

นอกจากนี้เตีย บัญยังเป็นชาวกัมพูชาที่มีเชื้อสายไทยเกาะกงอีกด้วย (ต่อมาเข้ารีตเป็นเขมรในภายหลัง)

ประวัติ

พลเอก สมเด็จพิชัยเสนา เตีย บัญ เกิดเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488 ที่จังหวัดเกาะกง (ซึ่งขณะนั้นเป็นของกัมพูชาแล้ว) เป็นบุตรคนที่ 3 ของนายเต็ก (เตีย ตึก-Tea Toek) ชาวไทยเชื้อสายจีน กับนางหนู เพ่งจินดา (นู เปงจันดา-Nou Pengchenda) ชาวไทยเกาะกง ปัจจุบันทั้งคู่เสียชีวิตแล้ว

เตีย บัญ มีชื่อที่พ่อแม่ตั้งให้คือ "สังวาลย์" หรือ เตีย สังวาลย์ (Tea Sangvan) โดยครอบครัวของเขาจะมี ว.แหวนอยู่เหมือนกันตั้งแต่ สวัสดิ์ สังเวียน สังวาลย์ วน และวิน ช่วงที่สงครามกับฝรั่งเศสใกล้จบ สังวาลย์ได้เข้าไปเรียนในอำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด เมื่อมาอยู่ไทยต้องมีนามสกุล มีลุงคนหนึ่งเห็นสังวาลย์กลิ้งไปกลิ้งมา เลยให้ใช้นามสกุลหินกลิ้ง เป็นสังวาลย์ หินกลิ้ง แต่พอกลับมากัมพูชา ซึ่งไม่ใช้นามสกุล เลยนำชื่อก๋ง (ปู่) มาใช้คือ เตีย เลยเป็นเตีย สังวาลย์ นอกจากนี้ยังมีอีกชื่อคือเยื่อ เนื่องจากหัวเราะดังเหมือนคนชื่อเยื่อ แต่ไม่มีใครใช้เรียกอีก ในสมัยที่กัมพูชาปกครองระบอบสังคมราษฎรนิยม ผู้นำประเทศขณะนั้นคือ เจ้านโรดม สีหนุได้ทรงดำเนินนโยบายต่อต้านไทยทำให้เกิดการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวไทยเกาะกงขึ้น สังวาลย์ซึ่งมีเชื้อสายไทยจึงถูกจับไปยิงทิ้ง แต่ว่าไม่ตาย ซึ่งคำว่า บัญ คือ ยิง วันนั้นเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2508 เตีย บัญ ถูกจับไปยิงพร้อมกัน 3 คน ขณะทหารลั่นไก เตีย บัญ หลับตา คิดว่าอย่างไรก็ตายแน่นอน ปรากฏว่าเลือดเพื่อนๆ ไหลมาเปื้อนตัว และล้มลงไปด้วยกัน เมื่อได้ยินเสียงทหารพูดกัน จึงลองขยับตัวดูแล้วรู้ว่ายังไม่ตาย เมื่อทหารคนหนึ่งหันมาเห็นหน้าเข้า แล้วรีบไปหยิบปืนมายิงซ้ำ แต่ปืนกลับด้าน สร้างความตกใจให้ทหารเป็นอันมาก ระหว่างนั้นเตีย บัญ จึงวิ่งหนีเข้าป่า ตั้งแต่นั้นชื่อ เตีย บัญ จึงเรียกขานมาตั้งแต่นั้นเอง

ต่อมาในภายหลังเมื่อเตีย บัญรอดชีวิตจากการกวาดล้างชาวไทย เขาได้เข้ารีตเป็นชาวเขมร โดยการแสดงความเป็นเขมรเพื่อข่มความเป็นไทยเอาไว้ เขาหัดเรียนภาษาเขมรจนคล่องแคล่วและเข้ารับราชการในกองทัพกัมพูชา

ด้านชีวิตส่วนตัว เตีย บัญ ได้สมรสในปี พ.ศ. 2518 กับเตือนใจ ธรรมเกษร (เตา เตือน-Tao Toeun) บุตรสาวของแช่ม ธรรมเกษร ซึ่งเป็น 1 ใน 7 อดีตผู้นำพรรคไทยเกาะกง ที่ถูกเขมรแดงลวงไปสังหารใน พ.ศ. 2517 โดยครอบครัวของเตียบัญกับเตือนใจ มีบุตรด้วยกัน 3 คน โดยเป็นบุตรชาย 2 คน และบุตรสาว 1 คน ได้แก่ เตีย สยาม (เตีย เซียม-Tea Siam) , เตีย สิงหา (เตีย เซ็ยฮา-Tea Tyhas) และเตีย กัญญา (เตีย กาญา-Tea Kanha)

เตีย บัญ มีความสามารถทางการทหาร มีความสัมพันธ์อันแนบแน่นกับใส่ ภู่ทอง และนายทหารระดับสูงของไทยจำนวนมาก ทำให้เขาสามารถดำรงอยู่จนถึงปัจจุบันนี้ได้ แม้ว่าสื่อมวลชนต่างประเทศจะมองว่าใส่ ภูทองถูกลดความสำคัญลง ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2538 ที่ใส่ ภูทองถูกย้ายเป็นคณะกรรมการตรวจสอบของพรรคประชาชนกัมพูชา อีกทั้งสุขภาพก็ทรุดโทรม และใช้เวลาส่วนใหญ่ในไทย ขณะที่เส้นสายของฮุน เซน และเจีย ซีมมีมากขึ้น ซึ่งน่าจะส่งผลกระทบต่อเตีย บัญ แต่ในเวลาเกือบ 2 ทศวรรษ เตีย บัญยังคงรักษาสถานะของตัวเองได้เป็นอย่างดี

สำหรับตำแหน่งหลังสุด เตีย บัญ ได้เป็นรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม และเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเสียมราฐ สังกัดพรรคประชาชนกัมพูชาในการเลือกตั้งทุกครั้งที่ผ่านมา

พระบาทสมเด็จพระบรมนาถ นโรดม สีหมุนี ทรงมีพระราชกฤษฎีกาพระราชทานบรรดาศักดิ์แก่พลเอกเตีย บัญ เป็นขุนนางชั้นสมเด็จ ที่ "สมเด็จพิชัยเสนา เตีย บัญ" เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2560

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

•   กัมพูชา:
  •   เครื่องราชอิสริยาภรณ์ชาตูปการ
  •   เครื่องราชอิสริยาภรณ์พระราชอาณาจักรกัมพูชา ชั้นมหาสิริวัฒน์
  •   เครื่องราชอิสริยาภรณ์สุวัตถารา ชั้นมหาสิริวัฒน์
  •   เครื่องราชอิสริยาภรณ์สมเด็จพระมหากษัตริยานีกุสุมะ นารีรัตน์ สิริวัฒนา ชั้นมหาเสนา
  •   เหรียญเสนาชยสิทธิ์
  •   เหรียญการป้องกันชาติ ประดับดาวทอง 2 ดวง
  •   เหรียญการป้องกันชาติ ประดับดาวเงิน 2 ดวง
  •   เหรียญการป้องกันชาติ ประดับดาวสำริด 2 ดวง
  •   เหรียญบำเหน็จแรงงาน
  •   เครื่องอิสริยาภรณ์การสร้างชาติ (2 ครั้ง)
•   ไทย:
• พ.ศ. 2544 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)

อ้างอิง

1. "ตั้ง "เตียบันห์" ขึ้นแท่น "สมเด็จ"". โพสต์ทูเดย์ออนไลน์. 31 กรกฎาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 31 กรกฎาคม 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. Tea Banh Accessed July 2, 2014.
3. His Excellency Tea Banh 2009-03-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
4. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2009-03-17. สืบค้นเมื่อ 2009-03-06.
5. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2008-07-05. สืบค้นเมื่อ 2009-03-06.
6. http://hilight.kapook.com/view/26898
7. Visit to Japan by Gen. Tea Banh, Deputy Prime Minister and Minister of National Defense of Cambodia
8. "Election results". Cambodia National Election Committee. Accessed June 18, 2008.
9. ราชกิจจานุเบกษา, http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/00020956.PDF. เล่ม ๑๑๘, ตอน ๑๙ ข, ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๔ม หน้า ๕

• รุ่งมณี เมฆโสภณ. คนสองแผ่นดิน. กรุงเทพ : บ้านพระอาทิตย์, มีนาคม 2551

แหล่งข้อมูลอื่น

• Curriculum Vitae 2008-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน