AGROVOC

AGROVOC ได้ถูกพัฒนาขึ้นในปี 1980 โดยเป็นอรรถาภิธานศัพท์พหุภาษาแบบมีโครงสร้าง ในด้านการเกษตร วนศาสตร์ การประมง อาหาร โภชนาการ และสาขาที่เกี่ยวข้อง (เช่น สิ่งแวดล้อม) อรรถาภิธานนี้เป็นคำศัพท์มาตรฐานที่กำหนดคำดรรชนีให้ถูกต้องตรงกัน ทั้งนี้เพื่อช่วยให้การสืบค้นสารสนเทศมีประสิทธิภาพ และยังช่วยขยายผลการสืบค้นสารสนเทศให้มีความครอบคลุมและกว้างขวางยิ่งขึ้น ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา AGROVOC เป็นเครื่องมือที่ให้องค์กรต่างๆ ใส่องค์ความรู้ และพัฒนาออนโทโลยี เพื่อให้มีความสามารถในการสืบค้นได้ แต่ในปัจจุบัน AGROVOC ได้ถูกพัฒนาขึ้นเป็นแม่ข่ายทางมโนทัศน์ (Concept Server) ซึ่งเปรียบเสมือนอรรถาภิธานคำศัพท์ (Term-based hesaurus)

AGROVOC ได้ถูกใช้งานโดยกลุ่มคนทั่วโลก เช่นนักวิจัย บรรณารักษ์ ผู้จัดการเทคโนโลยีสารสนเทศ และบุคคลอื่นๆ เพื่อใช้ในการทำดรรชนี การค้นคืน และการจัดการข้อมูลที่เกี่ยวข้องกันในด้านสารสนเทศทางการเกษตร สิ่งสำคัญก็คือการทำให้การอธิบายเชิงความหมายมีมาตรฐาน ทั้งนี้เพื่อทำให้ระบบต่างๆ สามารถทำงานประสานกันได้ และเพื่อให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลให้กว้างขึ้น

อรรถาภิธานศัพท์เกษตร AGROVOC ประกอบด้วยคำศัพท์ใน 6 ภาษาหลัก คือ ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส ภาษาสเปน ภาษาอาหรับ ภาษาจีน ภาษารัสเซีย และได้ถูกแปลเป็นภาษาอื่น ๆ อีก ได้แก่ ภาษาเช็ก ภาษาเปอร์เซีย ภาษาเยอรมัน ภาษาฮินดี ภาษาฮังการี ภาษาอิตาลี ภาษาญี่ปุ่น ภาษาเกาหลี ภาษาลาว ภาษาโปแลนด์ ภาษาโปรตุเกส ภาษาสโลวัก และภาษาไทย สำหรับคำศัพท์ในภาษามลายู ภาษามอลโดวา ภาษาเตลูกู ภาษาตุรกี และภาษายูเครน อยู่ในระหว่างดำเนินการ

โครงสร้างของ AGROVOC

อรรถาภิธานศัพท์เกษตร AGROVOC ประกอบด้วยคำศัพท์ซึ่งอาจประกอบด้วยคำเดียว หรือหลายคำที่มีความหมายหรือแนวคิดเดียวกัน การนำเสนอคำศัพท์อยู่ในรูปแบบทั้งที่เป็นลำดับชั้น และไม่เป็นลำดับชั้น โดยคำศัพท์แต่ละคำจะมีความสัมพันธ์ในลักษณะของคำที่กว้างกว่า (BT : broader term), คำที่แคบกว่า (NT : narrower term); คำที่เกี่ยวข้อง (RT : related term) และ คำพ้อง (UF : use for) คำจำกัดความ (Scope Notes) และความหมาย (Definitions) ที่ใช้ใน AGROVOC ทำให้เข้าใจในความหมายและบริบทของคำนั้นๆ ได้ง่าย

มลพิษ

NT: การสะสมของกรด NT: มลพิษทางอากาศ NT: มลพิษไร้แหล่ง NT: มลพิษที่เกิดจากการตกตะกอน NT: มลพิษทางอากาศ RT: การเสื่อมสภาพของสิ่งแวดล้อม RT: สารมลพิษ RT: สารป้องกันกำจัดศัตรูพืช 

มลพิษทางอากาศ

BT: มลพิษ RT: บรรยากาศ RT: สภาพเรือนกระจก 

ความสัมพันธ์ของคำศัพท์ดังกล่าว เป็นตัวกำหนดขอบเขตและโครงสร้างของ AGROVOC ตัวอย่างเช่น คำว่า “มลพิษทางอากาศ” มีคำที่กว้างกว่า ได้แก่คำว่า “มลพิษ” และมีคำที่มีความเกี่ยวข้องกัน ได้แก่ คำว่า “บรรยากาศ” และ “สภาพเรือนกระจก” นอกจากนี้ ยังมีการกำหนดคำขยายความ (scope note) เพื่ออธิบายความเพิ่มเติมสำหรับคำศัพท์บางคำที่มีความจำเป็นต้องขยายความ นอกจากนี้ยังมีคำศัพท์อนุกรมวิธานและคำศัพท์ภูมิศาสตร์ ซึ่งสามารถเรียกดู และเลือกดาวน์โหลดได้ตามความต้องการ

The AGROVOC Concept Server

ในปัจจุบันได้มีการเปลี่ยน AGROVOC จากอรรถาภิธานคำศัพท์ (Term-based thesaurus) ซึ่งมีชนิดของความสัมพันธ์แบบเก่า (BT, NT, RT และ UF) ให้มาเป็น Concept-based System ซึ่งปัจจุบันเรียกว่า AGROVOC Concept Server (CS) โดยที่ AGROVOC Concept Server นี้ ผู้ใช้สามารถเพิ่มชนิดของความสัมพันธ์ใหม่ได้เช่น ความสัมพันธ์แบบเฉพาะระหว่างมโนทัศน์ หรือความสัมพันธ์ในแบบหลายภาษา เช่น คำเหมือน (has synonym) คำแปล (has translation) โดยที่ทั้งหมดนี้เป็นโครงสร้างทรัพยากรและคำศัทพ์ทางการเกษตรที่เป็นมาตรฐาน สำหรับผู้ใช้ที่หลากหลายและระบบที่แตกต่างกันทั่วโลก

The Concept Server Workbench

Concept Server Workbench มีสภาพแวดล้อมทำงานบบเว็บ เพื่อที่จะจัดเก็บ AGROVOC Concept Server เครื่องมือนี้สนับสนุนการบำรุงรักษาข้อมูลแม่ข่ายมโนทัศน์ (Concept Server) โดยอนุญาตให้ผู้ใช้สามารถ เพิ่ม แก้ไข และลบ คำ (Term) และมโนทัศน์ (Concept)ได้ พร้อมทั้งสร้างความสัมพันธ์ระหว่างคำหรือมโนทัศน์เหล่านั้นในสภาวะแวดล้อมที่ทำงานร่วมกันจากต่างสถานที่ โดยเครื่องมือนี้มีระบบจัดการผู้ใช้งาน และมีคุณสมบัติการจัดกลุ่มผู้ใช้งาน ได้แก่ขั้นตอนการบำรุงรักษา การตรวจสอบความถูกต้อง การส่งออกข้อมูล การตรวจสอบคุณภาพของกลุ่มข้อมูล (เช่น ตรวจสอบความสอดคล้องของข้อมูล)

ระบบนี้สามารถเข้าใช้ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย โดยให้บริการด้านกลุ่มมโนทัศน์ (Concept) ทางการเกษตร และเป็นจุดเริ่มต้นสำหรับการพัฒนาออนโทโลยีในกลุ่มโดเมนเฉพาะด้าน

AGROVOC เว็บเซอร์วิส

AGROVOC สามารถเข้าใช้งานได้โดยผ่าน เว็บเซอร์วิส ซึ่งสามารถเรียกใช้งานจากระบบใช้งานใดก็ได้ (Client Application) โดยที่เว็บเซอร์วิส ใช้ Apache Axis ซึ่งทำงานบน Apache Tomcat โดยสามารถเรียกใช้โดยใช้มาตรฐาน SOAP และตอบข้อมูลกลับมาเป็นมาตรฐาน SOAP เช่นกัน การใช้งานเว็บเซอร์วิสจะทำให้ผู้ใช้เข้าถึง AGROVOC Concept Server ได้อย่างรวดเร็ว และลดระยะเวลาในการดาวน์โหลด โดยข้อมูลที่เว็บเซอร์วิสตอบสนองนั้น จะเป็นข้อมูลล่าสุดที่อยู่ใน AGROVOC Concept Server

รูปแบบ

อรรถาภิธานศัพท์เกษตร AGROVOC สามารถดาวน์โหลดได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย โดยฐานข้อมูลคำศัพท์มีให้เลือกในหลายรูปแบบ ได้แก่ MySQL, Microsoft Access, OWL, SKOS, Postgres, TagText, XML, และ ISO2709

แหล่งข้อมูลอื่น

• มาตรฐานการจัดการสารสนเทศการเกษตร
• AGRIS
• Metadata Element Set การเกษตร
• ออนโทโลยีทางภูมิรัฐศาสตร์

แหล่งข้อมูลอื่น

• AGROVOC