เซลล์ประสาทสั่งการบน (อังกฤษ : Upper motor neuron ตัวย่อ UMN) เป็นเซลล์ประสาทสั่งการ ที่พบในเปลือกสมอง และก้านสมอง และส่งกระแสประสาท เพื่อกระตุ้นอินเตอร์นิวรอน และเซลล์ประสาทสั่งการล่าง (LMN ) ให้ทำงาน ซึ่งก็จะส่งกระแสประสาทต่อไปยังกล้ามเนื้อ เพื่อให้หดเกร็งหรือคลายตัว UMN ในเปลือกสมองโดยหลักเป็นแหล่งก่อการเคลื่อนไหวใต้อำนาจจิตใจ
เซลล์ประสาทสั่งการบน ลำเส้นใยประสาทสั่งการ (motor tract)
ตัวระบุ FMA 84631 อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ [แก้ไขบนวิกิสนเทศ]
UMN เป็นเซลล์พีระมิด ประเภทที่ใหญ่กว่าในเปลือกสมอง คือมีเซลล์พีระมิดยักษ์ (giant pyramidal cell) ที่เรียกว่า เซลล์เบ็ตซ์ และพบอยู่ใต้เปลือกสมองในชั้นที่ 5 (layer V) ของคอร์เทกซ์สั่งการปฐมภูมิ (primary motor cortex) เซลล์เบ็ตซ์เป็นเซลล์ประสาทที่ใหญ่สุดในสมองคือมีเส้นผ่าศูนย์กลาง เกือบถึง 0.1 มม.
คอร์เทกซ์สั่งการปฐมภูมิ หรือ precentral gyrus เป็นบริเวณสำคัญที่สุดบริเวณหนึ่งในสมองกลีบหน้า เป็นรอยนูน (gyrus) ด้านหลังสุดของสมองกลีบหน้าโดยอยู่หน้าร่องกลาง (central sulcus) เส้นใยประสาทของ UMN ส่งออกจาก precentral gyrus ไปสุดที่ก้านสมอง โดยจะข้ามไขว้ทแยง (decussate) ภายในก้านสมองส่วนท้าย (medulla oblongata) รวมเป็น corticospinal tract ด้านข้าง (lateral) ของไขสันหลังแต่ละข้าง ส่วนเส้นใยประสาทที่ไม่ข้ามไขว้ทแยงก็จะดำเนินผ่านก้านสมองส่วนท้ายรวมเป็น anterior corticospinal tract ใยประสาทจะดำเนินลงตามไขสันหลังไปที่รากเส้นประสาทไขสันหลัง (spinal nerve root) ในระดับที่สมควร ที่จุดนี้ UMN จะเชื่อมผ่านไซแนปส์ กับ LMN ซึ่งแต่ละตัวจะมีแอกซอนที่ส่งไปยังใยกล้ามเนื้อหนึ่ง ๆ
เซลล์ประสาท UMN เชื่อมสมองกับไขสันหลังในระดับที่สมควร เป็นจุดที่ LMN ส่งกระแสประสาทต่อไปยังกล้ามเนื้อ UMN ใช้สารสื่อประสาทกลูตาเมต
นักประสาทวิทยา ชาวอังกฤษ คือ เซอร์วิลเลียม เกาวส์ (William Gowers) ได้บัญญัติคำว่า upper motor neuron ในปี 1886
วิถีประสาท เซลล์ประสาทสั่งการบนส่งแอกซอนผ่านวิถีประสาทหลายวิถีภายในระบบประสาทกลาง
ลำเส้นใยประสาท วิถีประสาท หน้าที่ corticospinal tract จากคอร์เทกซ์สั่งการไปยังเซลล์ประสาทสั่งการล่าง ใน anterior horn ของไขสันหลัง หน้าที่สำคัญก็คือควบคุมการเคลื่อนไหวแขนขาใต้อำนาจจิตใจ และควบคุมการปรับท่าทางร่างกายใต้อำนาจจิตใจด้วย corticobulbar tract จากคอร์เทกซ์สั่งการไปยังนิวเคลียส ต่าง ๆ ในพอนส์ และก้านสมองส่วนท้าย ควบคุมกล้ามเนื้อที่ใบหน้า และขากรรไกร มีหน้าที่เกี่ยวกับการกลืนและการขยับลิ้น colliculospinal tract (tectospinal tract) จาก superior colliculus ไปยังเซลล์ประสาทสั่งการล่าง มีหน้าที่ปรับตำแหน่งศีรษะเหนืออำนาจจิตใจเพื่อตอบสนองต่อข้อมูลทางตา rubrospinal tract จาก red nucleus ไปยังเซลล์ประสาทสั่งการล่าง มีบทบาทปรับตำแหน่งแขนเหนืออำนาจจิตใจโดยตอบสนองต่อข้อมูลการทรงตัว และช่วยพยุงร่างกาย vestibulospinal tract จาก vestibular nuclei ซึ่งแปลผลข้อมูลจากหลอดกึ่งวงกลม มีหน้าที่ปรับท่าทางเพื่อรักษาความสมดุล reticulospinal tract จาก reticular formation ควบคุมการเคลื่อนไหวเหนืออำนาจจิตใจและช่วยทรงตัว
รอยโรค รอยโรคที่ UMN ซึ่งเรียกว่า pyramidal insufficiency อาจเกิดที่วิถีประสาทเหนือส่วน anterior horn ของไขสันหลัง ซึ่งอาจมีเหตุจากโรคหลอดเลือดสมอง โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง ไขสันหลังบาดเจ็บ หรือสมองบาดเจ็บ ปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้อที่กว้างขวางและแตกต่างกันอาจจัดรวม ๆ กันว่าเป็นอาการเซลล์ประสาทสั่งการบน (upper motor neuron syndrome) อาการรวมทั้งกล้ามเนื้อไม่มีแรง ควบคุมกล้ามเนื้อได้น้อยลงรวมทั้งเคลื่อนไหวอย่างละเอียดไม่ได้ รีเฟล็กซ์ไขสันหลังที่แรงขึ้นโดยมีขีดเริ่มเปลี่ยน (threshold) ที่ลดลงรวมภาวะหดเกร็งกล้ามเนื้อ (spasticity), อาการกระตุกสั่น (clonus) และการตอบสนองของกล้ามเนื้อ extensor plantar ที่เรียกว่า Babinski sign
ดูเพิ่ม
เชิงอรรถ red nucleus หรือ nucleus ruber เป็นโครงสร้างในสมองส่วนกลาง ด้านหน้า (rostral) ที่มีบทบาทประสานงานการเคลื่อนไหว (motor coordination) มันมีสีชมพูอ่อน ซึ่งเชื่อว่ามาจากเหล็กในสองรูปแบบ คือ เฮโมโกลบิน และเฟอร์ริติน สมองส่วนกลาง ต่อจาก substantia nigra โครงสร้างสองอย่างนี้ คือ red nucleus บวกกับ substantia nigra เป็นศูนย์ใต้เปลือกสมองของระบบ extrapyramidal motor system
อ้างอิง Saladin, KS (2018). "Chapter 14 The Brain and Cranial Nerves". Anatomy and Physiology: The Unity of Form and Function (8th ed.). New York: McGraw-Hill. Motor Control, 533-535. ISBN 978-1-259-27772-6 . Rice University Purves, Dale; Augustine, George J.; Fitzpatrick, David; Katz, Lawrence C.; LaMantia, Anthony-Samuel; McNamara, James O.; Williams, S. Mark (2018-05-09). . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-05-03. สืบค้นเมื่อ 2018-05-09 – โดยทาง www.ncbi.nlm.nih.gov.
แหล่งข้อมูลอื่น motoneuron ใน พจนานุกรมศัพท์การแพทย์ดอร์แลนด์
เซลล, ประสาทส, งการบน, บทความน, ไม, การอ, างอ, งจากแหล, งท, มาใดกร, ณาช, วยปร, บปร, งบทความน, โดยเพ, มการอ, างอ, งแหล, งท, มาท, าเช, อถ, เน, อความท, ไม, แหล, งท, มาอาจถ, กค, ดค, านหร, อลบออก, 2010, เร, ยนร, าจะนำสารแม, แบบน, ออกได, อย, างไรและเม, อไร, บทความน,. bthkhwamniimmikarxangxingcakaehlngthimaidkrunachwyprbprungbthkhwamni odyephimkarxangxingaehlngthimathinaechuxthux enuxkhwamthiimmiaehlngthimaxacthukkhdkhanhruxlbxxk May 2010 eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir bthkhwamnixangxingkhristskrach khristthswrrs khriststwrrs sungepnsarasakhykhxngenuxha esllprasathsngkarbn xngkvs Upper motor neuron twyx UMN epnesllprasathsngkarthiphbinepluxksmxngaelakansmxng aelasngkraaesprasathephuxkratunxinetxrniwrxnaelaesllprasathsngkarlang LMN ihthangan sungkcasngkraaesprasathtxipyngklamenuxephuxihhdekrnghruxkhlaytw UMN inepluxksmxngodyhlkepnaehlngkxkarekhluxnihwitxanacciticesllprasathsngkarbn Upper motor neuron laesniyprasathsngkar motor tract twrabuFMA84631xphithansphthkaywiphakhsastr aekikhbnwikisneths UMN epnesllphiramidpraephththiihykwainepluxksmxng khuxmiesllphiramidyks giant pyramidal cell thieriykwa esllebts aelaphbxyuitepluxksmxnginchnthi 5 layer V khxngkhxrethkssngkarpthmphumi primary motor cortex esllebtsepnesllprasaththiihysudinsmxngkhuxmiesnphasunyklangekuxbthung 0 1 mm khxrethkssngkarpthmphumi hrux precentral gyrus epnbriewnsakhythisudbriewnhnunginsmxngklibhna epnrxynun gyrus danhlngsudkhxngsmxngklibhnaodyxyuhnarxngklang central sulcus esniyprasathkhxng UMN sngxxkcak precentral gyrus ipsudthikansmxngodycakhamikhwthaeyng decussate phayinkansmxngswnthay medulla oblongata rwmepn corticospinal tract dankhang lateral khxngikhsnhlngaetlakhang swnesniyprasaththiimkhamikhwthaeyngkcadaeninphankansmxngswnthayrwmepn anterior corticospinal tract iyprasathcadaeninlngtamikhsnhlngipthirakesnprasathikhsnhlng spinal nerve root inradbthismkhwr thicudni UMN caechuxmphanisaenpskb LMN sungaetlatwcamiaexksxnthisngipyngiyklamenuxhnung 1 2 esllprasath UMN echuxmsmxngkbikhsnhlnginradbthismkhwr epncudthi LMN sngkraaesprasathtxipyngklamenux UMN ichsarsuxprasathklutaemt kb LMN sungxasytwrbsarsuxprasathodyechphaa khux glutamatergic receptornkprasathwithyachawxngkvs khux esxrwileliym ekaws William Gowers idbyytikhawa upper motor neuron inpi 1886 enuxha 1 withiprasath 2 rxyorkh 3 duephim 4 echingxrrth 5 xangxing 6 aehlngkhxmulxunwithiprasath aekikhesllprasathsngkarbnsngaexksxnphanwithiprasathhlaywithiphayinrabbprasathklang laesniyprasath withiprasath hnathicorticospinal tract cakkhxrethkssngkaripyngesllprasathsngkarlangin anterior horn khxngikhsnhlng hnathisakhykkhuxkhwbkhumkarekhluxnihwaekhnkhaitxanaccitic aelakhwbkhumkarprbthathangrangkayitxanacciticdwycorticobulbar tract cakkhxrethkssngkaripyngniwekhliystang inphxnsaelakansmxngswnthay khwbkhumklamenuxthiibhnaaelakhakrrikr mihnathiekiywkbkarklunaelakarkhyblincolliculospinal tract tectospinal tract cak superior colliculus ipyngesllprasathsngkarlang mihnathiprbtaaehnngsirsaehnuxxanacciticephuxtxbsnxngtxkhxmulthangtarubrospinal tract cak red nucleus A ipyngesllprasathsngkarlang mibthbathprbtaaehnngaekhnehnuxxanacciticodytxbsnxngtxkhxmulkarthrngtw aelachwyphyungrangkayvestibulospinal tract cak vestibular nuclei sungaeplphlkhxmulcakhlxdkungwngklm mihnathiprbthathangephuxrksakhwamsmdulreticulospinal tract cak reticular formation khwbkhumkarekhluxnihwehnuxxanacciticaelachwythrngtwrxyorkh aekikhrxyorkhthi UMN sungeriykwa pyramidal insufficiency xacekidthiwithiprasathehnuxswn anterior horn khxngikhsnhlng sungxacmiehtucakorkhhlxdeluxdsmxng orkhplxkprasathesuxmaekhng ikhsnhlngbadecb hruxsmxngbadecb pyhaekiywkbklamenuxthikwangkhwangaelaaetktangknxaccdrwm knwaepnxakaresllprasathsngkarbn upper motor neuron syndrome xakarrwmthngklamenuximmiaerng khwbkhumklamenuxidnxylngrwmthngekhluxnihwxyanglaexiydimid rieflksikhsnhlngthiaerngkhunodymikhiderimepliyn threshold thildlngrwmphawahdekrngklamenux spasticity xakarkratuksn clonus aelakartxbsnxngkhxngklamenux extensor plantar thieriykwa Babinski sign 3 duephim aekikhesllprasathsngkarlang Upper motor neuron lesion Lower motor neuron lesionechingxrrth aekikh red nucleus hrux nucleus ruber epnokhrngsranginsmxngswnklangdanhna rostral thimibthbathprasanngankarekhluxnihw motor coordination mnmisichmphuxxn sungechuxwamacakehlkinsxngrupaebb khux ehomoklbinaelaefxrritin mnaebngxxkepnsxngswn khux swn magnocellular danhlng khux caudal aelaswn parvocellular danhna khux rostral mnxyuthi tegmentum insmxngswnklangtxcak substantia nigra okhrngsrangsxngxyangni khux red nucleus bwkkb substantia nigra epnsunyitepluxksmxngkhxngrabb extrapyramidal motor systemxangxing aekikh Saladin KS 2018 Chapter 14 The Brain and Cranial Nerves Anatomy and Physiology The Unity of Form and Function 8th ed New York McGraw Hill Motor Control 533 535 ISBN 978 1 259 27772 6 Frontal Lobe Rice University 2000 06 26 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2010 07 26 Purves Dale Augustine George J Fitzpatrick David Katz Lawrence C LaMantia Anthony Samuel McNamara James O Williams S Mark 2018 05 09 Damage to Descending Motor Pathways The Upper Motor Neuron Syndrome khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 05 03 subkhnemux 2018 05 09 odythang www ncbi nlm nih gov Unknown parameter deadurl ignored help Cite journal requires journal help aehlngkhxmulxun aekikhmotoneuron in phcnanukrmsphthkaraephthydxraelndekhathungcak https th wikipedia org w index php title esllprasathsngkarbn amp oldid 8540150, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
