เผ่า ศรียานนท์
บทความนี้ อาศัยการอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลปฐมภูมิมากเกินไป (เรียนรู้ว่าจะนำสารแม่แบบนี้ออกได้อย่างไรและเมื่อไร) |
พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ (1 มีนาคม พ.ศ. 2452 — 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503) อดีตอธิบดีกรมตำรวจ พ.ศ. 2494 - 2500 เจ้าของคำขวัญ "ภายใต้ดวงอาทิตย์นี้ ไม่มีสิ่งใดที่ตำรวจไทยทำไม่ได้ ในทางที่ไม่ขัดต่อศีลธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามและกฎหมายบ้านเมือง" เขาได้รับแต่งตั้งเป็นผู้รักษาความสงบภายในทั่วราชอาณาจักร ในเหตุการณ์การรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2494 โดย คณะบริหารประเทศชั่วคราวในวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 เนื่องจากเป็นอธิบดีกรมตำรวจ เขายังเป็นบุคคลหนึ่งที่มีบทบาททางการเมืองสูงมากในช่วงก่อนการรัฐประหาร พ.ศ. 2500
พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว. | |
---|---|
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย | |
ดำรงตำแหน่ง 31 มีนาคม พ.ศ. 2500 – 16 กันยายน พ.ศ. 2500 | |
นายกรัฐมนตรี | จอมพล แปลก พิบูลสงคราม |
ก่อนหน้า | จอมพล แปลก พิบูลสงคราม |
ถัดไป | พลตรี ประภาส จารุเสถียร |
รัฐมนตรี | |
ดำรงตำแหน่ง 6 ธันวาคม พ.ศ. 2494 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2494 | |
นายกรัฐมนตรี | จอมพล แปลก พิบูลสงคราม |
อธิบดีกรมตำรวจ | |
ดำรงตำแหน่ง 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2494 – 14 กันยายน พ.ศ. 2500 | |
ก่อนหน้า | พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล |
ถัดไป | พลตำรวจเอก ไสว ไสวแสนยากร |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 1 มีนาคม พ.ศ. 2452 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม |
เสียชีวิต | 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503 (51 ปี) เจนีวา สมาพันธรัฐสวิส |
พรรคการเมือง | เสรีมนังคศิลา |
คู่สมรส | คุณหญิงอุดมลักษณ์ ศรียานนท์ |
บุตร | ผ่องลักษณ์ ประศาสน์วินิจฉัย |
ลายมือชื่อ | |
การเข้าเป็นทหาร | |
ประจำการ | 2494 – 2500 |
ยศ | พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก พลตำรวจเอก |
ประวัติ
พลตำรวจเอกเผ่า ศรียานนท์ เกิดเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2452 ณ ตำบลบางขุนพรหม อำเภอบางขุนพรหม จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของพันตำรวจโท พระพลาพิรักษ์เสนีย์ (พลุ้ย ศรียานนท์) และนางพงษ์ ศรียานนท์ ครอบครัวมีเชื้อสายพม่า สมรสกับคุณหญิงอุดมลักษณ์ ศรียานนท์ (สกุลเดิม: ชุณหะวัณ) บุตรสาวของจอมพลผิน ชุณหะวัณ
การศึกษา
สอบไล่ได้ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนเบญจมบพิตร หรือโรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตรในปัจจุบัน ต่อมาสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2469[ต้องการอ้างอิง]
การรับราชการ
ประวัติการรับราชการของพลตำรวจเอกเผ่า มีดังนี้
- เริ่มเข้ารับราชการครั้งแรก เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 ในตำแหน่งยศนายร้อยตรี
- พ.ศ. 2477 (1 เม.ย.) รับพระราชทานยศเป็นร้อยโท
- พ.ศ. 2478 (1 เม.ย.) รับพระราชทานยศเป็นร้อยเอก
- พ.ศ. 2483 (1 เม.ย.) - รับพระราชทานยศพันตรี
- พ.ศ. 2486 เป็นทหารคนสนิทของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม มีความใกล้ชิดจอมพล ป.พิบูลสงคราม มาก จนกระทั่งจอมพล ป.ได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
- พ.ศ. 2485 เป็นผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์
- พ.ศ. 2486 (15 เม.ย.) - รับพระราชทานยศพันโท
- พ.ศ. 2486 เป็นเจ้ากรมเสมียนตรา กระทรวงกลาโหม
- พ.ศ. 2486 ได้รับพระราชทานยศเป็นพันเอก
- พ.ศ. 2487 เป็นเจ้ากรมเชื้อเพลิง และลาออกจากราชการเป็นการชั่วคราว
- พ.ศ. 2491 กลับเข้ารับราชการ โดยโอนมาอยู่กรมตำรวจ
- พ.ศ. 2491 (22 มิ.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลตำรวจตรี
- พ.ศ. 2491 (1 ต.ค.) เป็นรองอธิบดีกรมตำรวจ
- พ.ศ. 2492 (1 ม.ค.) ได้รับพระราชทานยศ พลตรี
- พ.ศ. 2493 (3 มิ.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลตำรวจโท
- พ.ศ. 2494 (26 มี.ค.) เป็นรองปลัดกระทรวงมหาดไทย
- พ.ศ. 2494 (10 ก.ค.) เป็นอธิบดีกรมตำรวจ
- พ.ศ. 2494 (11 ธ.ค.) เป็นรัฐมนตรี และเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
- พ.ศ. 2495 (17 มี.ค.) (16 เม.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลโท พลเรือโท และพลอากาศโท
- พ.ศ. 2495 (21 ก.ค.) ได้รับพระราชทานยศเป็นพลตำรวจเอก
- พ.ศ. 2496 (4 พ.ค.) ได้รับพระราชทานยศ พลเอก และรับพระราชทานตำแหน่งนายทหารพิเศษประจำ กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์
- พ.ศ. 2497 (15 ม.ค.) (31 มี.ค.) เป็นอธิบดีกรมประมวลราชการแผ่นดิน และประธานกรรมการในคณะกรรมการองค์การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
- พ.ศ. 2497 (16 ก.พ.) เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
- พ.ศ. 2499 ได้รับพระราชทานยศ พลเรือเอก และ พลอากาศเอก
บทบาททางการเมือง
พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ เป็นนายตำรวจที่ประชาชนชาวไทยในยุคสมัยนั้นรู้จักเป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นเสมือนมือขวาของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ผู้ที่ได้ชื่อว่าเป็น นายกรัฐมนตรีเผด็จการทหารในสมัยนั้น เริ่มแรก พล.ต.อ.เผ่านั้นรับราชการเป็นทหารมาก่อน ก่อนจะย้ายตัวเองมาเป็นตำรวจ
ยุคของพล.ต.อ.เผ่านั้น ถูกเรียกว่ายุค "รัฐตำรวจ" หรือ "อัศวินผยอง" เนื่องจาก พล.ต.อ.เผ่า ได้เสริมสร้างขุมกำลังตำรวจจนสามารถเทียบเท่ากับกองทัพ ๆ หนึ่งเหมือนทหารได้ โดยเริ่มให้มี ตำรวจน้ำ, ตำรวจพลร่ม, ตำรวจม้า, ตำรวจรถถัง ตลอดจนให้มีธงไชยเฉลิมพลเหมือนทหาร จนมีการกล่าวในเชิงประชดว่า อาจจะมีถึงตำรวจเรือดำน้ำ เป็นต้น โดยประโยคที่สะท้อนให้เห็นถึงตัวตนของตำรวจในสมัยนั้น ซึ่งเป็นประโยคของพล.ต.อ.เผ่าเอง คือ "ภายใต้ดวงอาทิตย์นี้ ไม่มีสิ่งใดที่ตำรวจไทยทำไม่ได้ ในทางที่ไม่ขัดต่อศีลธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามและกฎหมายบ้านเมือง" จนได้รับฉายาจากสื่อต่างประเทศว่า "บุรุษเหล็กแห่งเอเซีย"
ในทางการเมือง พล.ต.อ.เผ่า มีฐานะเป็นเลขาธิการพรรคเสรีมนังคศิลาของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 ซึ่งเป็นการเลือกตั้งที่ถูกกล่าวว่าสกปรกที่สุดในประวัติศาสตร์ เพราะมีตั้งแต่การข่มขู่ผู้ลงคะแนนให้เลือกแต่พรรคเสรีมนังคศิลา มีการเวียนเทียนลงคะแนนกันหลายรอบ ที่เรียกว่า พลร่ม หรือ ไพ่ไฟ และนับคะแนนกันถึง 7 วัน 7 คืน โดยในยุคนั้นประชาชนทุกคนต่างรู้ดีว่า ไม่ควรจะกระทำการใดที่เป็นการต่อต้านอำนาจรัฐเพราะอาจมีอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เช่น กรณีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรีที่ถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 13 เมื่อปี พ.ศ. 2492 หลังเหตุการณ์กบฏวังหลวง หรือการจับถ่วงน้ำ นายหะยีสุหรง อับดุลกาเดร์ อิหม่ามชาวจังหวัดปัตตานี ที่ทะเลสาบสงขลา เป็นต้น ล้วนแต่เป็นฝีมือตำรวจ โดย พล.ต.อ.เผ่า และเป็นที่รับรู้กันว่าตำรวจเป็นผู้เลี้ยงบรรดานักเลง อันธพาลในยุคนั้นเป็นลูกน้องด้วย ซึ่งเรียกกันว่า "นักเลงเก้ายอด" อันมาจากการที่นักเลงอันธพาลเหล่านั้นสามารถเข้าออกกองบัญชาการตำรวจกองปราบที่สามยอดได้โดยสบาย ซึ่งทำให้เหล่านักเลงอันธพาลเกลื่อนเมือง
จากเหตุการณ์ทั้งหมดนี้ ส่งผลให้กลุ่มนายทหารที่นำโดย พลเอกสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ไม่พอใจ โดยเริ่มทำการปราศรัยโจมตีตำรวจที่ท้องสนามหลวงบนลังสบู่ ที่เริ่มกันว่า "ไฮปาร์ค" และทางตำรวจก็ตอบโต้ด้วยการไฮปาร์คบ้าง จนในที่สุดนำไปสู่การรัฐประหารเมื่อวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2500 ซึ่งเหตุการณ์ในวันนั้น พล.ต.อ.เผ่า ยังไม่ได้หลบหนีไปต่างประเทศเหมือนจอมพล ป. แต่ยอมเข้ามอบตัวแต่โดยดี โดยกล่าวว่า "อั๊วมาแล้ว จะเอายังไงก็ว่ามา"
วันรุ่งขึ้น พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ ได้ลี้ภัยการเมืองไปอยู่ที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ พล.ต.อ.เผ่า มีทรัพย์สินอยู่มากมาย มีคฤหาสน์หลังใหญ่ติดทะเลสาบที่นครเจนีวา จนครั้งหนึ่งเมื่อนิตยสารต่างประเทศฉบับหนึ่งจัดอันดับมหาเศรษฐี 10 อันดับของโลก ก็มีชื่อของ พล.ต.อ.เผ่า ติดอยู่ในอันดับด้วย
ถึงแก่อนิจกรรม
พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ ถึงแก่อนิจกรรมด้วยอาการหัวใจวายเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503 ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สิริอายุ 51 ปี
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
- พ.ศ. 2494 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2498 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
- พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
- พ.ศ. 2493 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
อ้างอิง
- ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๐ ราย) เล่ม 74 ตอน 33ก วันที่ 1 เมษายน 2500
- ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอน ๔๔ ง หน้า ๒๘๐๕ ๑๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๔
- แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง อนุญาตให้ข้าราชการลาออกจากราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๔ ตอน ๗๙ ง พิเศษ หน้า ๙ ๒๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๐
- ประวัติ พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์
- ประกาศของคณะบริหารประเทศชั่วคราว ฉบับที่ ๑ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอน ๗๑ ง หน้า ๙ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๙๔
- Encyclopædia Britannica
- One big happy family in Cambodia
- พระราชทานยศทหาร
- ประกาศพระราชทานยศทหารบก
- ประกาศพระราชทานยศทหารบก
- ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่องพระราชทานยศทหาร
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- "ประกาสสำนักนายกรัถมนตรี เรื่อง พระราชทหารยสทหาน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 60 (53): 3155. 5 ตุลาคม 2486. สืบค้นเมื่อ 10 สิงหาคม 2561. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานยศตำรวจ
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งรองอธิบดีและผู้บัญชาการตำรวจ
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานยศตำรวจ
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งรองปลัดกระทรวงมหาดไทย ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 68 ตอน 25 ง หน้า 1661 17 เมษายน พ.ศ. 2494
- ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการ
- พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๕ ราย)
- พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการ (จำนวน ๘ ราย)
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารและยศตำรวจ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 69 ตอน 48 ง หน้า 2420 5 สิงหาคม พ.ศ. 2495
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร แต่งตั้งนายทหารพิเศษ และราชองครักษ์พิเศษ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70 ตอน 29 ง หน้า 2047 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมประมวลราชการแผ่นดิน
- แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการขององค์การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
- ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 73 ตอน 26 ง หน้า 1 27 มีนาคม พ.ศ. 2499
- หนังสือชีวลิขิต โดย หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
- ↑ 2508 หน้า 222-262, "ประชาธิปไตยบนเส้นขนาน" โดยวินทร์ เลียววาริณ (กรุงเทพฯ, พ.ศ. 2540) ISBN 974-602-523-6
- หนังสือ มาร์ค เขาชื่อ...อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
- หนังสือ 2484 ญี่ปุ่นบุกไทย โดย ส.คลองหลวง
- ↑ นักการเมืองไร้แผ่นดิน, คอลัมน์ เรื่องเก่าเล่าใหม่ โดย โรม บุนนาค. หน้า 65-66 นิตยสาร all ฉบับเดือนมกราคม พ.ศ. 2550
- เอกสารทำเนียบอธิบดีกรมตำรวจ "30 อ.ตร." พ.ศ. 2403-2541 โดย กองวิชาการ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
- แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ ๘
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์
ก่อนหน้า | เผ่า ศรียานนท์ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการ | อธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2494 - พ.ศ. 2500) | พลตำรวจเอก ไสว ไสวแสนยากร |