พระเจ้าอโนรธามังช่อ หรือ พระเจ้าอโนรธา (อังกฤษ : Anawrahta Minsaw, Anawrahta , พม่า : အနိရုဒ္ဓ ; พ.ศ. 1587 – พ.ศ. 1620) พระองค์เป็นผู้ก่อตั้งอาณาจักรพุกาม ทรงถือเป็นบิดาของประเทศพม่า เนื่องจากทรงรวบรวมแว่นแคว้นต่าง ๆ จากเขตแห้งแล้งของพม่าตอนบนเข้าสู่จักรวรรดิพม่าครั้งแรกที่ทรงผลต่อการเป็นประเทศพม่าในปัจจุบัน ได้เริ่มมีการบันทึกประวัติศาสตร์พม่าหลังการครองบัลลังก์พุกามของพระองค์ในปี พ.ศ. 1587
เรื่องราวของพระเจ้าอโนรธานั้นมีกล่าวอยู่มากมายในประวัติศาสตร์พม่า ทั้งตำนาน พื้นบ้าน ศิลาจารึก และปรัมปรา ต่าง ๆ จนดูคล้ายเป็นกษัตริย์ในตำนานมากกว่าจะมีพระองค์จริง เช่น การขึ้นครองบัลลังก์ของพระองค์ด้วยการปราบดาภิเษกได้เพราะมีพระอินทร์ อุปถัมภ์ เป็นต้น
พระราชประวัติช่วงต้น พระเจ้าอโนรธาเป็นราชโอรสแห่งกษัตริย์พุกาม คือ กู้นซอจ้องพยู หลังจากที่พระองค์มีชัยต่อโซะกะเต้ พระเชษฐาต่างมารดาผู้แย่งบัลลังก์จากพระราชบิดาได้แล้ว พระองค์จึงมอบบัลลังก์นั้นคืนพระบิดาซึ่งผนวชอยู่ เมื่อพระบิดามิทรงรับพระเจ้าอโนรธาจึงเสวยราชบัลลังก์แทน
ในหลักฐานประวัติศาสตร์ทางวิชาการ ยอมรับว่าพระองค์คือกษัตริย์พม่าพระองค์แรกที่สร้างความปึกแผ่นแก่พม่า ทรงรวบรวมแว่นแคว้นต่าง ๆ ขึ้นเป็นหนึ่งเดียว อีกทั้งยังทรงสถาปนาพระพุทธศาสนา ให้สถิตย์อยู่ในพม่าตราบจนทุกวันนี้ด้วย
ครองราชย์และพระราชกรณียกิจในทางพุทธศาสนา พระเจ้าอโนรธาขึ้นครองราชย์ในปี พ.ศ. 1587 (ค.ศ. 1044) ช่วงเวลาที่พระองค์ขึ้นครองราชย์นั้น อาณาบริเวณของพุกามกินพื้นที่เพียงแถบเมืองพุกาม และประเทศพม่า (ในปัจจุบัน) ตอนกลางเท่านั้น ต่อมาพระองค์ได้ทำให้อาณาจักรแข็งแกร่งมั่นคงโดยรวมเอาเมืองประเทศราชต่าง ๆ เข้าด้วยกัน และเพื่อให้อาณาจักรพุกามรวมตัวกันได้อย่างมั่นคงในเบื้องแรก พระองค์จึงเริ่มดำเนินการให้มีเศรษฐกิจ แบบพึ่งตนเอง มีการกั้นเหมืองฝายตามคูคลองในพื้นที่เจาะแซอย่างเป็นระบบ ในพื้นที่นั้นได้มีการขุดอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ขึ้น 7 แห่งโดยอาศัยน้ำจากแม่น้ำปางลองและแม่น้ำซอจี แล้วตั้งหมู่บ้านขึ้น 11 แห่ง ในหนังสือแบบเรียนทางประวัติศาสตร์ของพม่าทุกวันนี้ ระบุว่าพระเกียรติยศของพระองค์ระบือไกลไปจนถึงอาณาจักรล้านนา และอยุธยา
ในทางสงครามทรงชนะศึกกับยะไข่ และสะเทิม จึงสามารถดำเนินการปกครองอย่างเป็นระบบ และสร้างเอกภาพโดยรวมให้กับพม่า
พระเจ้าอโนรธาเมื่อทรงครองราชย์แล้ว ไม่โปรดที่ชาวพม่าขณะนั้นนับถือความเชื่อพื้นเมือง เช่น ผี หรือ นะ และนักบวชอะยี เป็นต้น จึงทรงสถาปนาพระพุทธศาสนาให้สถิตย์อยู่ในอาณาจักรพม่า ซึ่งในขณะนั้น มีพระ รูปหนึ่ง ชื่อ พระชินอรหันต์ กำลังจารึกแสวงบุญจากเมืองสะเทิมมายังพุกาม พระเจ้าอโนรธาได้แสดงความนอบนบต่อพระชินอรหันต์ พระองค์ก็ทรงมีศรัทธาเป็นอย่างยิ่ง จึงทรงขอร้องให้พระชินอรหันต์เผยแผ่พระศาสนาในพุกาม และด้วยความช่วยเหลือของพระชินอรหันต์ พระเจ้าอโนรธาจึงสามารถกำจัดความเชื่อดั้งเดิมลงได้ พวกอะยีถูกจับสึกแล้วให้คนเหล่านั้นรับใช้ในงานอันควรแก่อาณาจักรต่อไป ด้วยเหตุนี้ความเชื่อถือแบบอะยีจึงค่อย ๆ หมดไปจากพุกาม ซึ่งต่อมาพระชินอรหันต์เป็นผู้ที่พระเจ้าอโนรธาให้ความเคารพอย่างมาก และเป็นผู้ที่กล้าแสดงความคิดคัดค้านการบริหารปกครองบ้านเมืองของพระองค์ด้วย
นอกจากนี้เมื่อครั้งพระองค์ยกทัพไปตีเมืองสะเทิม ได้ทรงอัญเชิญพระไตรปิฎก และพระเถระผู้เชี่ยวชาญในพระคำภีร์มายังพุกาม พระเถระชาวมอญซึ่งชำนาญในคำภีร์ได้ช่วยพระชินอรหันต์เป็นอย่างมากเพื่อให้พุทธศาสนาเป็นที่แพร่หลาย และทรงสร้างก่อเจดีย์ มากมายหลายองค์ในทุกที่ที่พระองค์เสด็จไปถึงไม่เฉพาะแค่พุกาม ซึ่งเจดีย์องค์ที่มีชื่อที่สุดที่พระองค์ทรงสร้างคือ เจดีย์ชเวซีโกน
และพระองค์ยังส่งเสริมให้มีการเล่าเรียนพระไตรปิฏกในวัดต่าง ๆ และเชื่อว่าพระองค์เป็นผู้ทำการลบจุลศักราช เมื่อพุทธศักราช ล่วงแล้วได้ 1172 ปี เมื่อพระองค์ขึ้นครองราชย์
ในการรับรู้ของคนยุคปัจจุบัน ในการรับรู้ของชาวไทย จะรู้จัก พระเจ้าอโนรธาในแง่ของการเป็นกษัตริย์ที่ทรงนำพระพุทธศาสนาเข้ามาในพม่าเป็นพระองค์แรก ซึ่งคนไทยจะรู้จักพระองค์ในพระนามว่า พระเจ้าอนุรุทธ' หรือ พระเจ้าอนิรุทธ
พระเจ้าอโนรธามังช่อสวรรคตในปี พ.ศ. 1620 ตามพงศาวดารพม่าระบุว่า พระองค์สวรรคตด้วยอุบัติเหตุ ระหว่างออกล่าสัตว์ เนื่องจากถูกกระบือ เผือก ขวิด
ปัจจุบัน ทางพม่ายกย่องพระเจ้าอโนรธามังช่อ เป็น 1 ใน 3 กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งพม่า ซึ่งประกอบด้วย พระองค์, พระเจ้าบุเรงนอง แห่งราชวงศ์ตองอู และ พระเจ้าอลองพญา แห่งราชวงศ์อลองพญา และมีการอ้างอิงถึงพระองค์ในภาพยนตร์ สัญชาติพม่า ในปี พ.ศ. 2548 ซึ่งเป็นภาพยนตร์เกี่ยวกับวีรกรรมของพระเจ้าจานสิตา ในชื่อเรื่อง "Kyansit Min"
อ้างอิง Yazawin Thit Vol. 1 2012: 108, footnote #2 Harvey 1925: 34 Htin Aung 1967: 38 Coedès 1968: 133, 148–149, 155 IMDb Pe Maung Tin and G.H. Luce (trs.) The Glass Palace Chronicle of the Kings of Burma (Rangoon: Rangoon University Press 1960), pp. 64-79: Maung Htin Aung, A History of Burma (New York: Columbia University Press, 1967), p. 37 พระราชพงศาวดารเหนือ ประชุมพงศาวดารฉบับหอสมุดแห่งชาติ เล่ม ๑ (พระนคร : สำนักพิมพ์ก้าวหน้า, 2506 ) หน้า 88-97
พระเจ, าอโนรธาม, งช, หร, พระเจ, าอโนรธา, งกฤษ, anawrahta, minsaw, anawrahta, พม, အန, 1587, 1620, พระองค, เป, นผ, อต, งอาณาจ, กรพ, กาม, ทรงถ, อเป, นบ, ดาของประเทศพม, เน, องจากทรงรวบรวมแว, นแคว, นต, าง, จากเขตแห, งแล, งของพม, าตอนบนเข, าส, กรวรรด, พม, าคร, งแรกท. phraecaxonrthamngchx hrux phraecaxonrtha xngkvs Anawrahta Minsaw Anawrahta phma အန ရ ဒ ဓ ph s 1587 ph s 1620 phraxngkhepnphukxtngxanackrphukam thrngthuxepnbidakhxngpraethsphma enuxngcakthrngrwbrwmaewnaekhwntang cakekhtaehngaelngkhxngphmatxnbnekhasuckrwrrdiphmakhrngaerkthithrngphltxkarepnpraethsphmainpccubn 2 3 iderimmikarbnthukprawtisastrphmahlngkarkhrxngbllngkphukamkhxngphraxngkhinpi ph s 1587 4 phraecaxonrthamngchx အန ရထ xnusawriykhxngphraecaxonrthamngchxkstriyaehngphmakhrxngrachy11 singhakhm kh s 1044 11 emsayn kh s 1077rachaphiesk16 thnwakhm kh s 1044kxnhnaosakaettxipphraecasxluchayaAgga Mahethi 1 Pyinsa Kalayani Saw Mon Hla Manisandaphrarachbutrphraecasxlu phraecacansitaphranametmminsx mharachasirixniruththethwarachwngsphukamphrarachbidakunsxcxngphyuphrarachmardaMyauk Pyintheprasuti11 phvsphakhm kh s 1014 wnxngkhar khun 11 kha eduxn Nayon 376 MEphukamswrrkht11 emsayn kh s 1077 62 pi wnxngkhar aerm 3 kha eduxn Kason 439 MEphukamsasnaphuththethrwath kxnhnannnbthuxphuththaebbxayieruxngrawkhxngphraecaxonrthannmiklawxyumakmayinprawtisastrphma thngtananphunban silacaruk aelaprmpratang cndukhlayepnkstriyintananmakkwacamiphraxngkhcring echn karkhunkhrxngbllngkkhxngphraxngkhdwykarprabdaphieskidephraamiphraxinthrxupthmph epntn enuxha 1 phrarachprawtichwngtn 2 khrxngrachyaelaphrarachkrniykicinthangphuththsasna 3 inkarrbrukhxngkhnyukhpccubn 4 xangxingphrarachprawtichwngtn aekikhphraecaxonrthaepnrachoxrsaehngkstriyphukam khux kunsxcxngphyu hlngcakthiphraxngkhmichytxosakaet phraechsthatangmardaphuaeyngbllngkcakphrarachbidaidaelw phraxngkhcungmxbbllngknnkhunphrabidasungphnwchxyu emuxphrabidamithrngrbphraecaxonrthacungeswyrachbllngkaethninhlkthanprawtisastrthangwichakar yxmrbwaphraxngkhkhuxkstriyphmaphraxngkhaerkthisrangkhwampukaephnaekphma thrngrwbrwmaewnaekhwntang khunepnhnungediyw xikthngyngthrngsthapnaphraphuththsasnaihsthityxyuinphmatrabcnthukwnnidwykhrxngrachyaelaphrarachkrniykicinthangphuththsasna aekikhphraecaxonrthakhunkhrxngrachyinpi ph s 1587 kh s 1044 chwngewlathiphraxngkhkhunkhrxngrachynn xanabriewnkhxngphukamkinphunthiephiyngaethbemuxngphukamaelapraethsphma inpccubn txnklangethann txmaphraxngkhidthaihxanackraekhngaekrngmnkhngodyrwmexaemuxngpraethsrachtang ekhadwykn aelaephuxihxanackrphukamrwmtwknidxyangmnkhnginebuxngaerk phraxngkhcungerimdaeninkarihmiesrsthkicaebbphungtnexng mikarknehmuxngfaytamkhukhlxnginphunthiecaaaesxyangepnrabb inphunthinnidmikarkhudxangekbnakhnadihykhun 7 aehngodyxasynacakaemnapanglxngaelaaemnasxci aelwtnghmubankhun 11 aehng inhnngsuxaebberiynthangprawtisastrkhxngphmathukwnni rabuwaphraekiyrtiyskhxngphraxngkhrabuxiklipcnthungxanackrlannaaelaxyuthyainthangsngkhramthrngchnasukkbyaikhaelasaethim cungsamarthdaeninkarpkkhrxngxyangepnrabb aelasrangexkphaphodyrwmihkbphma ecdiychewsiokninpccubn phraecaxonrthaemuxthrngkhrxngrachyaelw imoprdthichawphmakhnannnbthuxkhwamechuxphunemuxng echn phi hrux na aelankbwchxayi epntn cungthrngsthapnaphraphuththsasnaihsthityxyuinxanackrphma sunginkhnann miphraruphnung chux phrachinxrhnt kalngcarukaeswngbuycakemuxngsaethimmayngphukam phraecaxonrthaidaesdngkhwamnxbnbtxphrachinxrhnt phraxngkhkthrngmisrththaepnxyangying cungthrngkhxrxngihphrachinxrhntephyaephphrasasnainphukam aeladwykhwamchwyehluxkhxngphrachinxrhnt phraecaxonrthacungsamarthkacdkhwamechuxdngedimlngid phwkxayithukcbsukaelwihkhnehlannrbichinnganxnkhwraekxanackrtxip dwyehtunikhwamechuxthuxaebbxayicungkhxy hmdipcakphukam sungtxmaphrachinxrhntepnphuthiphraecaxonrthaihkhwamekharphxyangmak aelaepnphuthiklaaesdngkhwamkhidkhdkhankarbriharpkkhrxngbanemuxngkhxngphraxngkhdwynxkcakniemuxkhrngphraxngkhykthphiptiemuxngsaethim idthrngxyechiyphraitrpidkaelaphraethraphuechiywchayinphrakhaphirmayngphukam phraethrachawmxysungchanayinkhaphiridchwyphrachinxrhntepnxyangmakephuxihphuththsasnaepnthiaephrhlay aelathrngsrangkxecdiymakmayhlayxngkhinthukthithiphraxngkhesdcipthungimechphaaaekhphukam sungecdiyxngkhthimichuxthisudthiphraxngkhthrngsrangkhux ecdiychewsioknaelaphraxngkhyngsngesrimihmikarelaeriynphraitrpitkinwdtang aelaechuxwaphraxngkhepnphuthakarlbculskrachemuxphuththskrachlwngaelwid 1172 pi emuxphraxngkhkhunkhrxngrachyinkarrbrukhxngkhnyukhpccubn aekikhinkarrbrukhxngchawithycaruck phraecaxonrthainaengkhxngkarepnkstriythithrngnaphraphuththsasnaekhamainphmaepnphraxngkhaerk sungkhnithycaruckphraxngkhinphranamwa phraecaxnuruthth hruxphraecaxniruththphraecaxonrthamngchxswrrkhtinpi ph s 1620 tamphngsawdarphmarabuwa phraxngkhswrrkhtdwyxubtiehturahwangxxklastw enuxngcakthukkrabuxephuxkkhwidpccubn thangphmaykyxngphraecaxonrthamngchx epn 1 in 3 kstriyphuyingihyaehngphma sungprakxbdwy phraxngkh phraecabuerngnxng aehngrachwngstxngxu aela phraecaxlxngphya aehngrachwngsxlxngphya aelamikarxangxingthungphraxngkhinphaphyntrsychatiphma inpi ph s 2548 sungepnphaphyntrekiywkbwirkrrmkhxngphraecacansita inchuxeruxng Kyansit Min 5 xangxing aekikh Yazawin Thit Vol 1 2012 108 footnote 2 Harvey 1925 34 Htin Aung 1967 38 Coedes 1968 133 148 149 155 IMDb Pe Maung Tin and G H Luce trs The Glass Palace Chronicle of the Kings of Burma Rangoon Rangoon University Press 1960 pp 64 79 Maung Htin Aung A History of Burma New York Columbia University Press 1967 p 37 phrarachphngsawdarehnux prachumphngsawdarchbbhxsmudaehngchati elm 1 phrankhr sankphimphkawhna 2506 hna 88 97kxnhna phraecaxonrthamngchx thdiposakaet phramhakstriyphma xanackrphmayukhthi 1 ph s 1587 ph s 1620 phraecasxluekhathungcak https th wikipedia org w index php title phraecaxonrthamngchx amp oldid 9298991, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม