ภาษาอาหรับยิวแบกแดด

ภาษาอาหรับยิวแบกแดด (อังกฤษ: Baghdad Jewish Arabic) เป็นสำเนียงของภาษาอาหรับที่พูดโดยชาวยิวในแบกแดดและเมืองอื่นๆทางภาคใต้ของอิรัก ต่างจากสำเนียงของชาวยิวที่อยู่ทางภาคเหนือของอิรัก เช่น โมซูลและอานา สำเนียงแบกแดดและสำเนียงอิรักเหนือจัดเป็นสำเนียงย่อยของภาษาอาหรับอิรักของชาวยิว

ภาษาอาหรับยิวแบกแดด
ประเทศที่มีการพูด	อิสราเอล, อิรัก
ตระกูลภาษา	แอโฟรเอชีแอติก ภาษากลุ่มเซมิติก ภาษากลุ่มเซมิติกตะวันตก ภาษากลุ่มเซมิติกกลาง ภาษากลุ่มเซมิติกกลางใต้ ภาษาอาหรับ ภาษาอาหรับยิวแบกแดด
ระบบการเขียน	อักษรฮีบรู
รหัสภาษา
ISO 639-3	–

การจัดจำแนก

ภาษาอาหรับยิวแบกแดดคล้ายกับสำเนียงอิรักเหนือและสำเนียงในซีเรียแต่ต่างจากภาษาอาหรับแบกแดดที่พูดโดยชาวมุสลิม คาดกันว่าภาษาอาหรับยิวแบกแดดและภาษาอาหรับเมโสโปเตเมียเหนือเป็นสำเนียงดั้งเดิมในเมโสโปเตเมีย ส่วนสำเนียงของชาวมุสลิมนั้นมาจากสำเนียงของชาวเบดูอิน ภาษาอาหรับยิวแบกแดดมีส่วนที่มาจากภาษาอราเมอิกเช่นเดียวกับภาษาอาหรับเมโสโปเตเมียเหนือและภาษาอาหรับซีเรีย

ประวัติ

ชาวยิวแบกแดดอพยพมาจากภาคเหนือของอิรักในช่วงที่ชาวมองโกลเข้ามาปกครองเมื่อราว พ.ศ. 1801 ส่วนใหญ่มาจากโมซูลและอเลบโป ชาวยิวแบกแดดจะพูดสำเนียงแบกแดดในหมู่ของตนและพูดสำเนียงของชาวมุสลิมเมื่อติดต่อกับชาวมุสลิม ภาษานี้ยังใช้ในหมู่ชาวยิวแบกแดดที่ไปตั้งรกรากที่อื่นระหว่างพุทธศตวรรษที่ 23-25 ที่บอมเบย์ กัลกัตตา สิงคโปร์ฮ่องกง แมนเชสเตอร์ และอื่นๆ เมื่อมีการอพยพชาวยิวในอิรักไปอิสราเอล อิสราเอลจึงกลายเป็นศูนย์กลางของผู้พูดภาษาอหรับยิวแบกแดด

ชาวยิวเขียนภาษาอาหรับยิวแบกแดดด้วยอักษรฮีบรู ใช้ในการแปลเอกสารสำคัญทางศาสนา เช่น ไบเบิล อักษรที่ใช้ ได้แก่

อักษร	คำอธิบาย
א	'ábu 'áġbaʿ ġūs		'alēf
	It has four heads
ב	ġazūna		bē
	It's a niche
ג	'ábu jənḥ		gimāl
	Has a wing
ד	nájaġ		dāl
	It's a hatchet
ה	ġə́jla məqṭūʿa		hē
	It has a severed leg
ו	'ə́bġi		wāw
	It's a needle
ז	dəmbūs		zān
	A pin
ח	'əmm ġəjeltēn ṣāġ		ḥēṯ
	Both its legs are intact
ט	ġə́jla b-báṭna		ṭēṯ
	Its leg is in its stomach
י	'ə́xtak lə-zġayyġi		yōd
	Your younger sister
כ	ġazūna mdáwwġa		kāf
	A round niche
ל	l-jámal		lamād
	A camel
מ	ġāsa zbibāyi		mīm
	Its head is a raisin
נ	čəngāl		nūn
	It's a hook
ס	mdáwwaġ		səmmāx
	It's circular
ע	'ábu ġasēn		ʿān
	It has two heads
פ	b-ṯə́mma zbibāyi		pē
	Has a raisin in its mouth
צ	ġasēn w-mə́ḥni		ṣād
	Has two heads and is bent
ק	ġə́jlu ṭwīli		qōf
	Has a long leg
ר	məčrūx		rōš
	It's curved
ש	'ábu tláṯ-ġūs		šīn
	It has three heads
ת	ġə́jla məʿġūja		tā
	Has a crooked leg
ﭏ	'alēf-lām	Salaam	Salaam
		bye bye

สัทวิทยา

ภาษาอาหรับยิวแบกแดดยังคงรักษาหน่วยเสียงของภาษาอาหรับคลาสสิกไว้ได้ เช่น /q/ ในภาษาอาหรับคลาสสิกยังคงเป็น /q/ ในภาษาอาหรับยิวแบกแดด และภาษาอาหรับแบกแดดของชาวคริสต์ แต่จะกลายเป็น /g/ ในสำเนียงของชาวมุสลิม

พยัญชนะภาษาอาหรับยิวแบกแดด

	Bilabial	Labio-dental	Interdental	Dental	Palato-dental	Palatal	Velar	Uvular	Pharyngeal	Glottal
Stop	b p (bˠ)			d t tˠ			g k	q		ʔ
Fricative		(v) f	ð θ ðˠ				ɣ x		ʕ ħ	h
Affricate					dʒ tʃ
Nasal	m (mˠ)			n (nˠ)
Lateral				l (lˠ)
Trill				r
Semivowel	w					j

อ้างอิง

1. Mansour 1991, p. 53.

• Blanc, Haim, Communal Dialects in Baghdad: Harvard 1964
• Kees Versteegh, et al. Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics: Brill 2006
• Mansour, Jacob, The Jewish Baghdadi Dialect: Studies and Texts in the Judaeo-Arabic Dialect of Baghdad: The Babylonian Jewry Heritage Centre 1991

แหล่งข้อมูลอื่น

• Jewish Baghdadi recordings