ลำดับโปเจียมแห่งราชอาณาจักรไทย

ลำดับโปเจียมแห่งราชอาณาจักรไทย หรือ ธรรมเนียมที่พระบรมวงศานุวงศ์ทรงพระดำเนินเป็นลำดับกัน เป็นลำดับการเสด็จพระราชดำเนิน ทรงพระดำเนินหรือดำเนินก่อนหลังกันตามฐานะในพระราชวงศ์ คำว่า "โปเจียม" นั้น สันนิษฐานว่ามาจากภาษาจีน แปลว่าลำดับก่อนหลังกัน

ลำดับโปเจียม

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอธิบายหลักของธรรมเนียมที่พระบรมวงศานุวงศ์ทรงพระดำเนินเป็นลำดับกันไว้ในพระราชนิพนธ์เรื่อง “ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม” โดยมีลำดับโปเจียม ดังนี้

ธรรมเนียมที่ต้องเดินเป็นลำดับกันตามยศ

ถ้าจะเทียบยศ ตามลำดับที่ควรจะเดินหน้าเดินหลัง ตามศักดินา แลตามธรรมเนียมโบราณสืบมาดังนี้

• ที่ 1 พระบัณฑูรใหญ่ ตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลฝ่ายหน้า
• ที่ 2 พระบัณฑูรน้อย ตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลฝ่ายหน้า
• ที่ 3 พระบัญชา ตำแหน่งกรมพระราชวังบวร​สถานภิมุขฝ่ายหลัง
• ที่ 4 สมเด็จพระบรมอัยกาเธอเจ้าฟ้า
• ที่ 5 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้า
• ที่ 6 สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอเจ้าฟ้า
• ที่ 7 สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้า
• ที่ 8 สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้า

5 นี้ คือพระราชโอรสพระเจ้าแผ่นดิน

• ที่ 9 พระบรมอัยกาเธอพระองค์เจ้า
• ที่ 10 พระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้า
• ที่ 11 พระเจ้าพี่ยาเธอพระองค์เจ้า
• ที่ 12 พระเจ้าน้องยาเธอพระองค์เจ้า
• ที่ 13 พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้า
• ที่ 14 พระเจ้าราชวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า

2 นี้เดินสลับกันตามพระชนมพรรษา

6 นี้ คือพระราชบุตรพระเจ้าแผ่นดิน

• ที่ 15 สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ คือเจ้าฟ้าที่เป็นหลานพระเจ้าแผ่นดินตรง ๆ ฤๅเจ้าฟ้าที่เป็นลูกวังหน้า
• ที่ 16 พระเจ้าวรวงศ์เธอชั้น 1 พระองค์เจ้า
• ที่ 17 พระเจ้าวรวงศ์เธอชั้น 2 พระองค์เจ้า
• ที่ 18 พระเจ้าวรวงศ์เธอชั้น 3 พระองค์เจ้า
• ที่ 19 พระเจ้าวรวงศ์เธอชั้น 4 พระองค์เจ้า
• ที่ 20 พระบวรวงศ์เธอชั้น 1 พระองค์เจ้า
• ที่ 21 พระบวรวงศ์เธอชั้น 2 พระองค์เจ้า

6 นี้คือพระองค์เจ้าวังหน้า

• ที่ 22 พระเจ้าหลานเธอซึ่งเป็นพระองค์เจ้า เป็นหลานเธอตรง ๆ ของพระเจ้าแผ่นดินในขณะนั้น
• ที่ 23 พระประพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าในกรมหมื่นมาตยาพิทักษ ซึ่งเป็นพระอัยกาฝ่ายพระมารดาของพระเจ้าแผ่นดิน
• ที่ 24 พระวงศ์เธอพระองค์เจ้า คือหม่อมเจ้าลูกต่างกรมแลพระองค์เจ้าวังหลวงที่ยกขึ้นเป็นพระองค์เจ้า
• ที่ 25 พระสัมพันธวงศ์เธอพระองค์เจ้า คือหลานสมเด็จพระพี่นาง ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทั้งสองพระองค์
• ที่ 26 หม่อมเจ้าตามลำดับยศบิดา ซึ่งเรียก ๆ กันมาเหมือนข้างบน

ลำดับโปเจียมในปัจจุบัน

ลำดับ	พระนาม
1	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
2	สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
3	สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี
4	สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
5	สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี
6	ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี
7	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ
8	สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
9	สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา
10	สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ
11	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์
12	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ
13	หม่อมเจ้าอุทัยเที่ยง ชยางกูร
14	หม่อมเจ้าจรูญฤทธิเดช ชยางกูร
15	พลเรือเอก หม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์
16	หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี
17	หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์
18	พันโท หม่อมเจ้านวพรรษ์ ยุคล
19	หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
20	พลเอก หม่อมเจ้าเฉลิมศึก ยุคล
21	หม่อมเจ้าฑิฆัมพร ยุคล
22	หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล
23	พลเอก หม่อมเจ้าจุลเจิม ยุคล
24	หม่อมเจ้านภดลเฉลิมศรี ยุคล
25	ท่านผู้หญิงพลอยไพลิน เจนเซน
26	ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน
27	ท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม
28	ร้อยเอกจิทัศ ศรสงคราม
29	อินทุรัตนา บริพัตร
30	จุฑาวัชร วิวัชรวงศ์
31	วัชรเรศร วิวัชรวงศ์
32	จักรีวัชร วิวัชรวงศ์
33	วัชรวีร์ วิวัชรวงศ์
34	คุณหญิงวุฒิเฉลิม วุฒิชัย
35	พันธุ์วโรภาส เศวตรุนทร์
36	ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร
37	ภานุมา ยุคล
38	ศรีสว่างวงศ์ บุญจิตราดุลย์
39	ภุมรีภิรมย์ เชลล์
40	มาลินีมงคล อมาตยกุล
41	ปัทมนรังษี เสนาณรงค์

อ้างอิง

1. สารานุกรมไทย ฉบับกาญจนาภิเษก:ธรรมเนียมที่พระราชวงศ์ทรงดำเนินเป็นลำดับกัน พระราชนิพนธ์, สนุกดอตคอม, สืบค้นวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2556
2. พระราชนิพนธ์ ธรรมเนียมราชตระกูล ในกรุงสยาม

บรรณานุกรม

• ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม ; พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
• พระราชนิพนธ์ ธรรมเนียมราชตระกูล ในกรุงสยาม