สาเก (พรรณไม้)
| Breadfruit | |
|---|---|
| ต้นสาเกที่ถูกปลูกไว้ที่ฮาวาย | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไฟลัม: | Magnoliophyta |
| ชั้น: | Magnoliopsida |
| อันดับ: | Rosales |
| วงศ์: | Moraceae |
| สกุล: | Artocarpus |
| สปีชีส์: | A. altilis |
| ชื่อทวินาม | |
| Artocarpus altilis (Parkinson) Fosberg | |
สาเก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Artocarpus altilis; อังกฤษ: breadfruit, มลยาฬัม: kada-chakkai, ฮาวาย: อุลุ, อินโดนีเซีย: สุกุน ตากาลอก: โคโล) เป็นไม้ผลพื้นเมืองของหมู่เกาะในมหาสมุทรอินเดียตะวันออก และมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตก ต่อมาจึงแพร่หลายไปยังหมู่เกาะอินดีสตะวันตก และปลูกแพร่หลายทั่วไปในภูมิภาคเขตร้อน
ลักษณะ
ต้นสาเกมีความสูงเต็มที่ได้ถึง 20 เมตร มียางขาว มีใบใหญ่และหนา ร่องใบลึกถึงก้าน ทุกส่วนของสาเกมียางมีขาวข้น ผลกลมรีคล้ายขนุน แต่ลูกเล็กกว่า เปลือกนอกสีเขียว เนื้อในสีเหลืองซีดหรือขาว มีสองพันธุ์ คือ
- พันธุ์ข้าวเหนียว ผลใหญ่ เมื่อสุกเนื้อเหนียว ไม่ร่วน นิยมปลูกเพื่อทำขนม
- พันธ์ข้าวเจ้า ผลเล็กกว่า เนื้อหยาบร่วน ไม่นิยมรับประทาน
การใช้ประโยชน์
ผลสาเกนำไปต้มหรืออบจะได้เนื้อนุ่มเหมือนก้อนแป้ง ใช้ทำขนม เช่น เชื่อม แกงบวด ชาวอินโดนีเซียนำสาเกไปอบกรอบใช้เป็นอาหารว่าง และมีการนำไปป่นเป็นแป้งเพื่อทำขนมปังกรอบ เนื้อสาเกมีพลังงานสูง ให้แคลเซียมและวิตามินเอสูง ช่วยป้องกันโรคหัวใจและกระดูกพรุน ผลแก่ใช้ทำขนมปัง โดยหั่นเป็นชิ้นบางๆตากแดดหรืออบแห้ง ในฟิลิปปินส์นำผลสาเกต้มสุกกินกับน้ำตาลและมะพร้าวขูดฝอย หรือเคลือบน้ำตาลแล้วทำให้แห้ง ใบและผลใช้เป็นอาหารสัตว์ ยางสาเกนิยมใช้เป็นชันยาเรือและใช้ดักนก ก้านดอกตัวผู้มีเส้นใยนำมาผสมกับใยปอสาใช้ทอผ้า เปลือกลำต้นมีเส้นใย ใช้ทอผ้าได้เช่นกัน เนื้อไม้ใช้ทำเรือแคนู กระดานโต้คลื่น หีบและลังไม้
| คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์) | |
|---|---|
| พลังงาน | 431 kJ (103 kcal) |
27.12 g | |
| น้ำตาล | 11.00 g |
| ใยอาหาร | 4.9 g |
0.23 g | |
1.07 g | |
| วิตามิน | |
| วิตามินเอ | (0%) 0 μg(0%) 0 μg |
| ไทอามีน (บี1) | (10%) 0.110 มก. |
| ไรโบเฟลวิน (บี2) | (3%) 0.030 มก. |
| ไนอาซิน (บี3) | (6%) 0.900 มก. |
(9%) 0.457 มก. | |
| วิตามินบี6 | (8%) 0.100 มก. |
| คลอรีน | (2%) 9.8 มก. |
| วิตามินซี | (35%) 29.0 มก. |
| วิตามินอี | (1%) 0.10 มก. |
| วิตามินเค | (0%) 0.5 μg |
| แร่ธาตุ | |
| แคลเซียม | (2%) 17 มก. |
| เหล็ก | (4%) 0.54 มก. |
| แมกนีเซียม | (7%) 25 มก. |
| แมงกานีส | (3%) 0.060 มก. |
| ฟอสฟอรัส | (4%) 30 มก. |
| โพแทสเซียม | (10%) 490 มก. |
| โซเดียม | (0%) 2 มก. |
| สังกะสี | (1%) 0.12 มก. |
| องค์ประกอบอื่น | |
| น้ำ | 70.65 g |
| ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA Nutrient Database | |
รวมภาพ
อ้างอิง
- นิดดา หงส์วิวัฒน์ และทวีทอง หงส์วิวัฒน์. สาเก ใน ผลไม้ 111 ชนิด: คุณค่าอาหารและการกิน. กทม. แสงแดด. 2550 หน้า 245
- พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 2: ไม้ผลและไม้ผลเคี้ยวมัน. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544. หน้า 105