อำเภอป่าโมก
อำเภอป่าโมก เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอ่างทอง
อำเภอป่าโมก | |
---|---|
การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
• อักษรโรมัน | Amphoe Pa Mok |
คำขวัญ: โบราณสถานล้ำค่า ตุ๊กตาชาววัง กลองดัง อิฐแกร่ง แหล่งก้านธูป | |
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°29′24″N 100°26′53″E / 14.49000°N 100.44806°E | |
ประเทศ | ไทย |
จังหวัด | อ่างทอง |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 80.9 ตร.กม. (31.2 ตร.ไมล์) |
ประชากร (2563) | |
• ทั้งหมด | 27,794 คน |
• ความหนาแน่น | 343.56 คน/ตร.กม. (889.8 คน/ตร.ไมล์) |
รหัสไปรษณีย์ | 14130 |
รหัสภูมิศาสตร์ | 1503 |
ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอป่าโมก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง 14130 |
ประวัติ
ท้องถิ่นอำเภอป่าโมกมีชื่อปรากฏในพระราชพงศาวดารมานานตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชซึ่งทรงทำสงครามกับพม่าหลายครั้งเพื่อกอบกู้เอกราชของชาติไทย พระองค์เสด็จยกกองทัพเรือมาประทับประชุมพล ณ ตำบลป่าโมก และทำพิธีตัดไม้ข่มนามเอาฤกษ์ชัย
ท้องถิ่นอำเภอป่าโมก เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเมืองอ่างทอง ทางราชการได้แบ่งพื้นที่การปกครองเมื่อบริเวณหมู่บ้านป่าโมก ตำบลป่าโมก แขวงเมืองอ่างทอง มณฑลกรุงเก่า เป็นพื้นที่ห่างไกลจากอำเภอเมือง มีหลังคาเรือนประมาณ 900 หลัง และมีประชากรประมาณ 17,000 คน จึงจัดตั้งตำบลป่าโมก เป็น อำเภอป่าโมก แขวงเมืองอ่างทองขึ้น ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2444 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 7 เมษายน ปีเดียวกัน
- วันที่ 7 เมษายน 2444 ยกฐานะหมู่บ้านป่าโมก ตำบลป่าโมก อำเภอเมืองอ่างทอง ขึ้นเป็น อำเภอป่าโมก
- วันที่ 16 มกราคม 2481 ยุบตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก และโอนท้องที่ที่ยุบไปขึ้นกับตำบลบางจัก อำเภอวิเศษไชยชาญ
- วันที่ 26 ธันวาคม 2481 โอนพื้นที่ตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก ไปขึ้นกับ อำเภอวิเศษไชยชาญ
- วันที่ 15 พฤษภาคม 2482 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอป่าโมก (1,2,3) จังหวัดอ่างทอง
- (1) ยุบตำบลบางปลากด และหมู่บ้านหมู่ที่ 1-5 ตำบลเอกราช รวมเข้าตำบลป่าโมก และจัดตั้งเป็น ตำบลป่าโมก
- (2) ยุบตำบลโรงช้าง รวมเข้าตำบลสายทอง และจัดตั้งเป็น ตำบลสายทอง
- (3) ยุบตำบลตะพุ่น ตำบลบางแพ และหมู่บ้านหมู่ที่ 6-10 ตำบลเอกราช และจัดตั้งเป็น ตำบลเอกราช
- วันที่ 12 มิถุนายน 2482 ยุบตำบลปะขาว รวมเข้าตำบลโผงเผง และจัดตั้งเป็น ตำบลโผงเผง
- วันที่ 15 ตุลาคม 2483 จัดตั้งเทศบาลตำบลป่าโมก ในท้องที่ตำบลป่าโมกทั้งตำบล
- วันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2490 โอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลหัวไผ่ อำเภอเมืองอ่างทอง ไปขึ้นกับตำบลสายทอง อำเภอป่าโมก
- วันที่ 25 พฤศจิกายน 2490 ตั้งตำบลบางปลากด แยกออกจากตำบลป่าโมก
- วันที่ 28 มิถุนายน 2492 ตั้งตำบลบางเสด็จ แยกออกจากตำบลโผงเผง ตั้งตำบลนรสิงห์ แยกออกจากตำบลเอกราช และตั้งตำบลโรงช้าง แยกออกจากตำบลสายทอง
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอป่าโมกตั้งอยู่ทางตอนใต้สุดของจังหวัดอ่างทอง ห่างจากอำเภอเมืองอ่างทองประมาณ 12 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองอ่างทองและอำเภอวิเศษชัยชาญ
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางปะหันและอำเภอมหาราช (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบางบาล (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอผักไห่ (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอป่าโมกแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 ตำบล 47 หมู่บ้าน ได้แก่
1. | บางปลากด | (Bang Pla Kot) | |
2. | ป่าโมก | (Pa Mok) | |
3. | สายทอง | (Sai Thong) | |
4. | โรงช้าง | (Rong Chang) | |
5. | บางเสด็จ | (Bang Sadet) | |
6. | นรสิงห์ | (Norasing) | |
7. | เอกราช | (Ekkarat) | |
8. | โผงเผง | (Phong Pheng) |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอป่าโมกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลป่าโมก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางปลากดและตำบลป่าโมกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสายทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสายทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโรงช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโรงช้างทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางเสด็จ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเสด็จทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนรสิงห์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนรสิงห์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเอกราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเอกราชทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโผงเผง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโผงเผงทั้งตำบล
ทรัพยากรธรรมชาติ
แหล่งน้ำที่สำคัญ ได้แก่
- แม่น้ำเจ้าพระยา
- บึงสำเภาลอย
- หนองเจ็ดเส้น
- หนองขโมย
เศรษฐกิจ
- อาชีพหลัก ได้แก่ ทำนา ทำสวนไม้ผล และการประมง ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ ข้าว มะม่วง มะพร้าวอ่อน
- อาชีพเสริม ได้แก่ ทำอิฐ ทำกลอง ตุ๊กตาชาววัง ชาสมุนไพร ทำก้านธูป
- ธนาคาร มีอยู่ 3 แห่ง คือ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารออมสิน และธนาคารกรุงไทย
โรงงานอุตสาหกรรมสำคัญ
- บริษัท ธีระมิตรอุตสาหกรรม เลขที่ 121 หมู่ที่ 3 ตำบลบางเสด็จ
- บริษัท KTMSG เลขที่ 9 ถนนอยุธยา-อ่างทอง หมู่ที่ 4 ตำบลบางเสด็จ
- บริษัท อ.ป.ก.ดาวคู่ เลขที่ 168/ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
- โรงอิฐ อ.ป.ท. เลขที่ 164/ข หมู่ที่ 6 ตำบลบางปลากด
- ห.จ.ก.โรงงานอุตสาหกรรมอิฐอ่างทอง เลขที่ 4 หมู่ที่ 4 ตำบลนรสิงห์
- ห.จ.ก.โรงงานทำอิฐ บ.บ.ก. เลขที่ 17 หมู่ที่ 5 ตำบลบางเสด็จ
- บริษัท เฮ้งมุ่ยหลีอิฐ บ.ป.ก.จำกัด เลขที่ 240/ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
- โรงอิฐ อ.ม.ท. เลขที่ 199/ก หมู่ที่ 1 ตำบลป่าโมก
- คลังสินค้าอ่างทองซูการ์เทอร์มินัล เลขที่ 1ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
- คลังสินค้ากลุ่มวังขนาย ตำบลบางเสด็จ
สถานที่ท่องเที่ยว
- วัดป่าโมกวรวิหาร อยู่ในเขตเทศบาลตำบลป่าโมก ริมแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ห่างจากอำเภอเมืองอ่างทองไปประมาณ 18 กิโลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลขแผ่นดิน 309 สายอ่างทอง-อยุธยา เดิมมีวัด 2 วัด อยู่ติดกันคือ วัดตลาดกับวัดชีปะขาว เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ที่งดงามมากองค์หนึ่งของประเทศไทย มีความยาวจากพระเมาลีถึงปลายพระบาทประมาณ 22.58 เมตร ก่ออิฐถือปูนปิดทอง องค์พระนี้สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยสุโขทัย มีประวัติความเป็นมาน่าอัศจรรย์เล่าขานว่า ได้ลอยน้ำมาจมอยู่หน้าวัดราษฎรบวงสรวงแล้วชักลากขึ้นมาไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำ ในพระราชพงศาวดารกล่าวว่าสมเด็จพระนเรศวรมหาราชก่อนจะยกทัพไปรบกับพระมหาอุปราชได้เสด็จมาชุมนุมพล และถวายสักการบูชาพระพุทธรูปองค์นี้ ในปี พ.ศ. 2269 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ ได้เสด็จมาควบคุมการชะลอองค์พระ ให้พ้นจาก กระแสน้ำเซาะตลิ่งพังไปไว้ยังวิหารใหม่ที่วัดตลาดห่างจากฝั่งแม่น้ำ 168 เมตร แล้วโปรดให้รวม ทั้งสองเป็นวัดเดียวกันพระราชทานนามว่าวัดป่าโมกเพราะบริเวณนั้นมีต้นโมกมากมาย สิ่งที่น่าสนใจในวัดนี้มีมากมาย อาทิ พระวิหารพระพุทธไสยาสน์ วิหารเขียน มณฑปพระพุทธบาท 4 รอย เป็นต้น
- วัดสระแก้ว อยู่ถัดจากวัดท่าสุทธาวาสประมาณ 200 เมตร ตามถนนเลียบคันคลองชลประทาน หากเดินทางมาจากอยุธยาตามเส้นทางอยุธยา-อ่างทอง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309) ทางเข้าวัดจะอยู่ซ้ายมือห่างจากอยุธยาประมาณ 15 กิโลเมตร วัดนี้สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2242 เดิมชื่อว่า "วัดสระแก" เป็นสถานเลี้ยงเด็กกำพร้าที่มีเด็กอยู่ในความดูแล และได้จัดตั้งคณะลิเกเด็กกำพร้าวัดสระแก้ว เพื่อหารายได้ช่วยเหลือค่าใช้จ่าย ในการเลี้ยงดูเด็กกำพร้าด้วย นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของ "สามัคคีสมาคาร" ซึ่งเป็นศูนย์โครงการทอผ้าตามพระราชประสงค์ก่อตั้ง
เมื่อ พ.ศ. 2524 อยู่ในความรับผิดชอบของกองอุตสาหกรรมในครอบครัว กระทรวงอุตสาหกรรม ที่บ้านบางเสด็จนี้จะมีกี่ทอผ้าอยู่แทบทุกหลังคาเรือน ชาวบางเสด็จจะขยันขันแข็งมุ่งผลิตสินค้าผ้าทอต่าง ๆ เช่น ผ้าซิ่น ผ้าขาวม้า ผ้าปูโต๊ะ ปลอกหมอน ฯลฯ ให้มีคุณภาพดีและมีความสวยงามจนเป็นที่รู้จักแพร่หลายทั่วไป สินค้าเหล่านี้จะรวบรวมไปจัดจำหน่ายแก่ผู้สนใจที่ศูนย์สามัคคีสมาคาร ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0 3561 1169
- หมู่บ้านทำกลอง ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านแพ ตำบลเอกราช หลังตลาดป่าโมก ริมฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยา การเดินทางใช้ถนนสายใน ผ่านหน้าที่ทำการเทศบาลอำเภอป่าโมกซึ่งขนานไปกับลำคลองชลประทาน ระยะทางประมาณ 17 กิโลเมตร ชาวบ้านแพเริ่มผลิตกลองมาตั้งแต่ พ.ศ. 2470 โดยจะเริ่มหลังฤดูเก็บเกี่ยว วัตถุดิบที่ใช้ได้แก่ไม้ฉำฉาเพราะเป็นไม้เนื้ออ่อนที่สามารถขุดเนื้อไม้ได้ง่ายกับหนังวัว นอกจากคุณภาพที่ประณีตสวยงามแล้วยังมีหลายขนาดให้เลือกอีกด้วย โดยเฉพาะกลองขนาดจิ๋วจะเป็นที่นิยมหาซื้อไว้เป็นของที่ระลึกซึ่งขายดีมาก
- วัดท่าสุทธาวาส อยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาด้านทิศตะวันออกเขตตำบลบางเสด็จ หากใช้เส้นทางสายอยุธยา-อ่างทอง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309) ทางเข้าวัดจะอยู่ทางซ้ายมือห่างจากตัวจังหวัดอ่างทองประมาณ 17 กิโลเมตร หรือห่างจากจังหวัดพระนครศรีอยุธยาประมาณ 14 กิโลเมตร วัดนี้เป็นวัดเก่าแก่แต่โบราณ สมัยอยุธยาตอนต้นในการศึกสงครามครั้งกรุงศรีอยุธยา บริเวณนี้จะเป็นเส้นทางเดินทัพข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาปัจจุบัน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารีทรงรับไว้ในพระราชอุปถัมภ์ มีการจัดสร้างพลับพลาที่ประทับกลางสระน้ำ พระเจดีย์เพื่อแสดงพระพุทธรูปโบราณและโบราณวัตถุต่าง ๆ รวมทั้งพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมเด็จพระเอกาทศรถ ภายในพระอุโบสถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จิตรกรส่วนพระองค์และนักเขียนโครงการศิลปาชีพเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังด้วย บริเวณวัดแห่งนี้มีความร่มรื่นด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่และทิวทัศน์สวยงามริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาชวนให้เป็นที่น่าพักผ่อน
- ตุ๊กตาชาววังบางเสด็จ ตำบลบางเสด็จตั้งอยู่ริมเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309 จากอยุธยาไปจังหวัดอ่างทองประมาณ 16 กิโลเมตร จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าสู่บ้านบางเสด็จ อยู่ติดกับวัดท่าสุทธาวาส ตำบลนี้เดิมชื่อ "ตำบลบ้านวัดตาล" เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนินพระราชทานความช่วยเหลือแก่ราษฎรผู้ประสบอุทกภัยใน ปี พ.ศ. 2518 สร้างความปลื้มปิติให้แก่ราษฎรเป็นอันมาก เพื่อเป็นการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ จึงพร้อมใจกันเปลี่ยนชื่อบ้านวัดตาลเป็น "บ้านบางเสด็จ" ภายในหมู่บ้านบางเสด็จนี้ นอกจากจะได้ชมทัศนียภาพอันร่มรื่น และสวยงามริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาแล้ว ยังสามารถเดินชมการปั้นตุ๊กตาในบริเวณบ้านเรือนราษฎรละแวกนั้นได้อย่างเป็นกันเอง
โครงการตุ๊กตาชาววังที่บ้านบางเสด็จเป็นโครงการที่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถมีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2519 เพื่อให้เป็นอาชีพเสริมเพิ่มพูนรายได้ให้แก่ราษฎร มีการรวมกลุ่มในรูปสหกรณ์โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่ด้านหน้าวัดท่าสุทธาวาส ซึ่งจะจัดให้สมาชิกมาสาธิตการปั้นพร้อมกับจัดจำหน่ายในราคาที่ย่อมเยา ตุ๊กตาชาววังเป็นประดิษฐกรรมดินเหนียวที่สวยงาม จัดแสดงชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยทุกเพศทุกวัย วัฒนธรรมประเพณีไทย เช่น การละเล่นของเด็กไทย วงมโหรีปี่พาทย์ ตลอดจนผลไม้ไทยหลายหลากชนิดล้วนมีความสวยงาม น่ารัก และเหมาะที่จะซื้อเป็นของฝากหรือของที่ระลึกเป็นอย่างยิ่ง
- อิฐอ่างทอง เป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนคุณภาพสูงที่ผลิตขึ้น เพื่อจัดจำหน่ายไปทั่วประเทศไทย ส่วนมากจะใช้ในการทำอิฐโชว์แนวประดับอาคาร บ้านเรือน ผู้สนใจจะติดต่อซื้อได้จากโรงอิฐโดยตรงเฉพาะที่อำเภอป่าโมกจะมีโรงอิฐมากกว่า 42 แห่ง
การคมนาคม
ถนนสายสำคัญของอำเภอ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309 (แยกทางหลวงหมายเลข 1 (วังน้อย) -สิงห์บุรี)
- ↑ "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [ประกาศการที่ได้ทรงพระอนุโมทนาในส่วนกุศลการสร้างศาลาและสะพานข้ามห้วยขึ้นที่เมืองกุศุมาลย์ ,พระบรมราชานุญาตให้ตั้งอำเภอป่าโมก แขวงเมืองอ่างทอง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 18 (1): 7. 7 เมษายน 2444. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3394–3395. 16 มกราคม 2481. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3239–3241. 26 ธันวาคม 2481. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 435. 15 พฤษภาคม 2482. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 650–651. 12 มิถุนายน 2482. Check date values in:
|date=
(help) - "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลป่าโมก จังหวัดอ่างทอง พุทธศักราช ๒๔๘๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (0 ก): 540–544. 12 มิถุนายน 2482. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดพิษณุโลก ศรีสะเกษ ตราด สิงห์บุรี อ่างทอง เพชรบุรี และระนอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (9 ง): 254–257. 18 กุมภาพันธ์ 2490. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลในเขตเทศบาลจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (57 ง): 3056–3058. 25 พฤศจิกายน 2490. Check date values in:
|date=
(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 66 (34 ง): 2854–2856. 28 มิถุนายน 2492. Check date values in:
|date=
(help)