ลำดับเหตุการณ์สำคัญในอาณาจักรอยุธยา

ลำดับเหตุการณ์สำคัญในอาณาจักรอยุธยา

ภาพวาดกรุงศรีอยุธยา (ราว พ.ศ. 2206) วาดโดย Johannes Vingboons

สมัยราชวงศ์อู่ทอง (ครั้งที่ 1 : พ.ศ. 1893 – 1913)

• พ.ศ. 1893
  • สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง)ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ในนาม กรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา
• พ.ศ. 1912
  • สมเด็จพระเจ้าอู่ทองสวรรคต สมเด็จพระราเมศวรสืบราชสมบัติ

สมัยราชวงศ์สุพรรณภูมิ (ครั้งที่ 1 : พ.ศ. 1913 – 1931)

• พ.ศ. 1913
  • สมเด็จพระราเมศวรถวายราชสมบัติให้ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพะงั่ว) สถาปนาราชวงส์สุพรรณภูมิ
• พ.ศ. 1914
  • เจ้านครอินทร์ขณะครองเมืองสุพรรณบุรี ในฐานะราชทูตเสด็จเยือนจีนครั้งแรก ตรงกับรัชกาลจักรพรรดิหงอู่แห่งราชวงศ์หมิง
• พ.ศ. 1920
  • เจ้านครอินทร์เสด็จเยือนจีนครั้งที่ 2
• พ.ศ. 1931
  • ขุนหลวงพะงั่วสวรรคต สมเด็จพระเจ้าทองลันสืบราชสมบัติ สิ้นสุดการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ราชวงศ์สุพรรณภูมิ ครั้งที่ 1

สมัยราชวงศ์อู่ทอง (ครั้งที่ 2 : พ.ศ. 1931 – 1952)

• พ.ศ. 1931
  • สมเด็จพระราเมศวรชิงราชสมบัติจากสมเด็จพระเจ้าทองลันแล้วเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นครั้งที่ 2 สมเด็จพระเจ้าทองลันถูกสำเร็จโทษ
• พ.ศ. 1938
  • สมเด็จพระราเมศวรสวรรคต สมเด็จพระเจ้ารามราชาสืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 1952
  • สมเด็จพระอินทราชา (เจ้านครอินทร์) ครองราชสมบัติแทนสมเด็จพระเจ้ารามราชา สิ้นสุดการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ราชวงศ์อู่ทอง ครั้งที่ 2

สมัยราชวงศ์สุพรรณภูมิ (ครั้งที่ 2 : พ.ศ. 1952 – 2112)

• พ.ศ. 1952
  • สมเด็จพระอินทราชา สถาปนาการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ราชวงศ์สุพรรณภูมิ ครั้งที่ 2
• พ.ศ. 1964 – 1965
  • เจิ้งเหอและหม่าฮวนเดินทางเข้ามายังกรุงศรีอยุธยา
• พ.ศ. 1967
  • สมเด็จพระอินทราชาสวรรคต เจ้าอ้ายพระยากับเจ้ายี่พระยา ทำยุทธหัตถีเพื่อแย่งชิงราชสมบัติ แต่สิ้นพระชนม์ทั้งสองพระองค์
  • สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) เสด็จขึ้นครองราชย์
• พ.ศ. 1981
  • สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 ทรงผนวกกรุงสุโขทัยเข้าเป็นส่วนหนึ่งของกรุงศรีอยุธยา
• พ.ศ. 1991
  • สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 สวรรคต สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2006
  • สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเสด็จประทับที่เมืองพิษณุโลก เมืองพิษณุโลกมีฐานะเป็นราชธานีแทนกรุงศรีอยุธยาตั้งแต่ พ.ศ. 2006 ถึง 2031
• พ.ศ. 2031
  • สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถสวรรคต สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2034
  • สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 สวรรคต สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2042/2043
  • สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ทรงโปรดฯ ให้สร้างพระวิหารวัดพระศรีสรรเพชญ์และหล่อพระประธาน หลังจากที่ก่อนหน้านี้ในปี พ.ศ. 2035/2036 ทรงโปรดฯ ให้สร้างพระมหาสถูป 2 องค์เพื่อบรรจุพระอัฐิของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถและสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3
• พ.ศ. 2054
  • โปรตุเกสเป็นชาติยุโรปแรกที่เข้ามาเจริญสัมพันธไมตรีกับกรุงศรีอยุธยา ด้วยการส่งดูวาร์ตึ ฟือร์นังดึช (Duarte Fenandes) เป็นทูตมาเฝ้าสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 หลังจากที่โปรตุเกสเข้าพิชิตมะละกา
• พ.ศ. 2072
  • สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 สวรรคต สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2076
  • สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 สวรรคต สมเด็จพระรัษฎาธิราชสืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2077
  • สมเด็จพระรัษฎาธิราชถูกสมเด็จพระไชยราชาธิราชชิงราชสมบัติ สมเด็จพระรัษฎาธิราชถูกสำเร็จโทษ
• ราว พ.ศ. 2083
  • จุดกำเนิดหมู่บ้านโปรตุเกสในกรุงศรีอยุธยา ตามพระบรมราชโองการฯ ของสมเด็จพระไชยราชาธิราช ที่พระราชทานที่ดินให้ชาวโปรตุเกส 120 คน โดยเป็นบำเหน็จการทำความดีความชอบจากการเข้าร่วมรบในสงครามเชียงกรานจนได้รับชัยชนะ
  • โบราณสถานซานเปโตร หรือ โบสถ์เซนต์โดมินิค ในคณะโดมินิกัน เป็นโบสถ์คริสต์ศาสตร์แห่งแรกที่สร้างขึ้นในอาณาจักรอยุธยา ตั้งอยู่บริเวณหมู่บ้านโปรตุเกส
• พ.ศ. 2085 (ในบางแหล่งระบุเป็น พ.ศ. 2065 แต่น่าจะคลาดเคลื่อน)
  • สมเด็จพระไชยราชาธิราชโปรดฯ ให้ขุดคลองลัดแม่น้ำบริเวณเมืองบางกอก จากปากคลองบางกอกน้อยไปยังปากคลองบางกอกใหญ่ ซึ่งในปัจจุบันคือแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่บริเวณหน้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จนถึงปากคลองตลาด
• พ.ศ. 2089
  • สมเด็จพระไชยราชาธิราชสวรรคต สมเด็จพระยอดฟ้าสืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2091
  • นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ทรงอ้างว่าสมเด็จพระยอดฟ้ายังทรงพระเยาว์ หัวเมืองเหนือก็ไม่เป็นปกติจึงปรึกษากับขุนนางว่าจะให้ขุนวรวงศาธิราชว่าราชการแผ่นดินกระทั่งสมเด็จพระยอดฟ้าทรงเจริญพระชันษา เหล่าขุนนางก็เห็นชอบด้วย เมื่อขุนวรวงศาธิราชขึ้นครองราชย์แล้ว ก็สถาปนานายจันขึ้นเป็นพระมหาอุปราช แล้วนำสมเด็จพระยอดฟ้าไปสำเร็จโทษ
  • ขุนวรวงศาธิราชและแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ถูกสังหารขณะเสด็จฯ ทางชลมารคไปทรงคล้องช้าง
  • พระเทียรราชาลาสิกขาบทแล้วราชาภิเษก เฉลิมพระนาม สมเด็จพระมหาจักรพรรดิราชาธิราชเจ้า
• พ.ศ. 2093
  • สมเด็จพระมหาจักรพรรดิทรงให้ก่อกำแพงพระนครศรีอยุธยาก่ออิฐถือปูนตามแบบฝรั่งเป็นครั้งแรก จากเดิมที่ถมดินเป็นเชิงเทินแล้วปักเสาไม้ระเนียดด้านบน
• พ.ศ. 2103
  • เริ่มก่อสร้างพระธาตุศรีสองรัก เพื่อเป็นสักขีพยานในการช่วยเหลือซึ่งกันและกันระหว่างกรุงศรีอยุธยากับกรุงศรีสัตนาคนหุต
• พ.ศ. 2104
  • เกิดเหตุการณ์กบฏพระศรีศิลป์ พระศรีศิลป์ (พระราชโอรสในสมเด็จพระไชยราชาธิราช) สิ้นพระชนม์
• พ.ศ. 2107
  • พระเจ้าบุเรงนองยกทัพเข้าตีเมืองพิษณุโลกและได้เมืองในวันที่ 12 มกราคม
  • ในเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม สมเด็จพระมหาจักรพรรดิเข้าเฝ้าพระเจ้าบุเรงนองเพื่อขอเป็นไมตรี ซึ่งพระเจ้าบุเรงนองได้ทรงขอพระราเมศวร พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ และช้างเผือก 4 ช้างกลับไปกรุงหงสาวดี
  • เกิดเหตุการณ์กบฏปัตตานี พระยาตานีศรีสุลต่านพระยาตานีแห่งปัตตานีที่ได้เข้ามาช่วยอยุธยารบกับพม่า ก่อความวุ่นวายในกรุงและได้บุกเข้าไปในวังหลวง
• พ.ศ. 2112
  • ขณะที่ถูกทัพพม่าปิดล้อมพระนครอยู่นั้น สมเด็จพระมหาจักรพรรดิสวรรคต สมเด็จพระมหินทราธิราชสืบราชสมบัติ
  • ทัพพม่านำโดยพระเจ้าบุเรงนองเข้ายึดกรุงได้สำเร็จ เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม (การเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่หนึ่ง)

สมัยราชวงศ์สุโขทัย (พ.ศ. 2112 – 2173)

 

ภาพวาดทหารญี่ปุ่น

• พ.ศ. 2112
  • ภายหลังการการเสียกรุงศรีอยุธยาในแก่อาณาจักรตองอู พระเจ้าบุเรงนองได้ถอดสมเด็จพระมหินทราธิราชจากราชสมบัติ แล้วราชาภิเษกสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชให้ครองกรุงศรีอยุธยาแทน อันเป็นการสิ้นสุดการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ราชวงศ์สุพรรณภูมิ และสถาปนาราชวงศ์สุโขทัย
  • สมเด็จพระมหินทราธิราชสวรรคตที่เมืองแครง ใกล้กรุงหงสาวดี
• พ.ศ. 2124
  • เกิดเหตุการณ์กบฏไพร่ญาณพิเชียร
• พ.ศ. 2126
  • ราล์ฟ ฟิทช์เป็นชาวอังกฤษคนแรกที่บันทึกว่าได้เดินทางเข้ามาในพื้นที่ซึ่งปัจจุบันเป็นประเทศไทย โดยเดินทางมายังนครเชียงใหม่
• พ.ศ. 2127
  • สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงประกาศอิสรภาพ ที่เมืองแครง
• พ.ศ. 2133
  • สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชสวรรคต สมเด็จพระนเรศวรฯ สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2135
  • สมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชาได้รับชัยชนะ
• พ.ศ. 2138
  • สมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงยกทัพไปตีกรุงละแวก กรุงละแวกแตก
• พ.ศ. 2141
  • ติดต่อกับสเปนเป็นครั้งแรก
• พ.ศ. 2145
  • เรือสำเภาบรรทุกสินค้าของ เฉกอะหมัด กุมมี และน้องชายคือ มะหะหมัด ซาอิด เข้ามาเทียบท่าที่ป้อมเพชร เพื่อเข้ามาตั้งห้างค้าขายอยู่ในกรุงศรีอยุธยา
• พ.ศ. 2147
  • ติดต่อกับฮอลันดาเป็นครั้งแรก
• พ.ศ. 2148
  • สมเด็จพระนเรศวรฯ สวรรคต สมเด็จพระเอกาทศรถสืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2151
  • คณะราชทูตจำนวน 20 คน ที่สมเด็จพระเอกาทศรสทรงส่งไปเจริญสัมพันธไมตรียังประเทศฮอลันดาได้เดินทางถึงกรุงเฮก เมื่อวันที่ 10 กันยายน และเข้าพบเจ้าชายมอร์ริส เจ้าชายแห่งออเรนจ์ในรุ่งขึ้น นับว่าเป็นการส่งคณะทูตไปเจริญทางสัมพันธไมตรีกับประเทศในทวีปยุโรปครั้งแรกในประวัติศาสตร์
• พ.ศ. 2153
  • สมเด็จพระเอกาทศรถทรงมีพระราชสาส์นตอบสาส์นจากโชกุนอิเอยาสุ
  • สมเด็จพระเอกาทศรถสวรรคต สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2154
  • สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ถูกสำเร็จโทษ พระศรีสินเสด็จขึ้นครองราชย์ ทรงพระนาม สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม
• พ.ศ. 2155
  • ติดต่อกับอังกฤษเป็นครั้งแรก
  • เกิดเหตุการณ์กบฏญี่ปุ่น โดยที่กองกำลังทหารญี่ปุ่นบุกเข้าวังหลวงหมายจะจับพระเจ้าทรงธรรม
• พ.ศ. 2164
  • สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมทรงส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับญี่ปุ่น เป็นครั้งแรกในรัชกาล นำโดยขุนพิชิตสมบัติและขุนประเสริฐ เดินทางถึงเมืองเอโดะเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2164
  • ติดต่อกับเดนมาร์กเป็นครั้งแรก โดยที่เรือสินค้าเดนมาร์กได้เดินทางมาถึงเมืองตะนาวศรีและได้นำปืนไฟมาขาย
• พ.ศ. 2166
  • สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมทรงส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับญี่ปุ่น เป็นครั้งที่สองในรัชกาล นำโดยหลวงท่องสมุทรและขุนสิทธิ
• พ.ศ. 2167
  • โปรตุเกสซึ่งขณะนั้นรวมประเทศกับสเปน ยึดเรือฮอลันดาในแม่น้ำเจ้าพระยา สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมทรงบังคับให้โปรตุเกสคืนเรือแก่ฮอลันดา ทำให้โปรตุเกสประกาศสงครามต่อกรุงศรีอยุธยา แต่สงครามมิได้เกิดขึ้น
• พ.ศ. 2168
  • สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมทรงส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับญี่ปุ่น เป็นครั้งที่สามในรัชกาล นำโดยขุนรักษาสิทธิผล
• พ.ศ. 2171
  • สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมสวรรคต สมเด็จพระเชษฐาธิราชสืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2172
  • มีการส่งคณะทูตไปเจริญพระราชไมตรีกับญี่ปุ่น นำโดยหลวงสกลเดชและขุนโยคมาตย์ เพื่อแจ้งการเปลี่ยนแผ่นดินใหม่
  • สมเด็จพระเชษฐาธิราชถูกสำเร็จโทษ สมเด็จพระอาทิตยวงศ์สืบราชสมบัติ
  • สมเด็จพระอาทิตยวงศ์ถูกถอดจากราชสมบัติ เป็นอันสิ้นสุดการปกครองโดยพระมหากษัตริย์ราชวงศ์สุโขทัย โดยที่เจ้าพระยากลาโหมขึ้นครองราชย์แทน ฉลองพระนาม สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง

สมัยราชวงศ์ปราสาททอง (พ.ศ. 2172 – 2231)

 

ภาพวาดราชทูตฝรั่งเศสเข้าเฝ้าสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ณ พระที่นั่งสรรเพชญ์มหาปราสาท วันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2228 (ค.ศ. 1685)

 

ภาพวาดราชทูตสยาม ณ พระราชวังแวร์ซาย ณ วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2229 (ค.ศ. 1686)

• พ.ศ. 2172
  • สมเด็จพระเจ้าปราสาทเสด็จขึ้นครองราชย์ สถาปนาราชวงศ์ปราสาททอง
• พ.ศ. 2173
  • สมเด็จพระเจ้าปราสาททองมีพระราชโองการให้ทำลายหมู่บ้านญี่ปุ่น แต่โปรดฯ ให้ฟื้นฟูขึ้นในภายหลัง
• พ.ศ. 2180
  • สมเด็จพระอาทิตยวงศ์ถูกสำเร็จโทษ
• พ.ศ. 2199
  • เป็นปีที่มีพระมหากษัตริย์ 4 พระองค์ ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง สมเด็จเจ้าฟ้าไชย สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา และสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
  • สมเด็จพระเจ้าปราสาททองสวรรคต สมเด็จเจ้าฟ้าไชยสืบราชสมบัติ
  • สมเด็จเจ้าฟ้าไชยส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับญี่ปุ่น แต่ญี่ปุ่นไม่ตอบรับ อ้างว่าตนดำเนินนโยบายปิดประเทศตั้งแต่ พ.ศ. 2179
  • สมเด็จเจ้าฟ้าไชยถูกสำเร็จโทษ สมเด็จพระศรีสุธรรมราชาเสด็จขึ้นครองราชย์ แต่อยู่ในราชสมบัติได้เพียงสองเดือนเศษ ก็ถูกสมเด็จพระนารายณ์ฯ จับสำเร็จโทษ สมเด็จพระนารายณ์ฯ เสด็จขึ้นครองราชย์
• พ.ศ. 2204
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ ทรงส่งคณะทูตไปญี่ปุ่น แต่ไม่ปรากฏสาส์นตอบจากโชกุน
• พ.ศ. 2209
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเมืองลพบุรีขึ้นเป็นราชธานีแห่งที่ 2
• พ.ศ. 2215
  • คาดว่าเป็นปีที่พระโหราธิบดีประพันธ์หนังสือจินดามณี (ฉบับพระโหราธิบดี)
• พ.ศ. 2216
  • สังฆราชแห่งเฮลิโอโปลิสได้นำพระราชสาสน์ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 และศุภอักษรของสมเด็จพระสันตะปาปาเคลเมนต์ที่ 9 มาถวายสมเด็จพระนารายณ์ฯ เพื่อขอบคุณที่ทรงอนุญาตให้คณะบาทหลวงเผยแพร่ศาสนาได้
• พ.ศ. 2217
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดฯ ให้ย้ายเมืองโคราฆะเดิมและเมืองเสมามาสร้างเมืองใหม่เป็น "เมืองนครราชสีมา" วางผังเมืองโดยวิศวกรชาวฝรั่งเศส
• พ.ศ. 2223
  • บริษัทอินเดียตะวันออกของฝรั่งเศสได้เข้ามาตั้งสถานีการค้าขึ้นในกรุงศรีอยุธยาเป็นครั้งแรก
  • คาดว่าเป็นปีที่มีเริ่มจัดทำพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ
  • เริ่มก่อสร้างป้อมวิไชยประสิทธิ์ที่เมืองบางกอก
• พ.ศ. 2228
  • คณะราชทูตไทยที่ไปฝรั่งเศสกลับถึงกรุงศรีอยุธยาเมื่อวันที่ 23 กันยายน พร้อมคณะราชทูตของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 โดยมีเชอวาลีเยเดอโชมงเป็นราชทูต
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ ทรงมอบให้ฟอลคอน เป็นผู้แทนพระองค์มีอำนาจเต็มแห่งพระเจ้าอยู่หัว ทำสัญญากับเอกอัครราชทูตวิสามัญ เชอวาลีเยเดอโชมง ตามสัญญาฉบับนี้ฝรั่งเศสได้สิทธิในการเผยแพร่คริสต์ศาสนา และทำการสั่งสอนศิลปวิทยาการแก่ราษฎรไทยได้ เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดเกล้าฯ ให้คณะราชทูตไทยไปเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 พร้อมกับคณะราชทูตฝรั่งเศสที่เข้าเฝ้ากราบถวายบังคมลา คณะราชทูตไทยประกอบด้วย ออกพระวิสูตรสุนทร ราชทูต ออกหลวงกัลยาไมตรี อุปทูต ออกขุนศรีวิศาลวาจา ตรีทูต เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม
• พ.ศ. 2229
  • เกิดกบฏมักกะสันที่กรุงศรีอยุธยา ฟอลคอนเป็นหัวหน้าดำเนินการปราบปรามได้สำเร็จ
  • คณะราชทูตสยามนำโดยพระวิสูตรสุนทร (โกษาปาน) ถึงฝรั่งเศสเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน และเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ที่พระราชวังแวร์ซาย เมื่อวันที่ 1 กันยายน
• พ.ศ. 2230
  • ออกญาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี พระยาพระคลัง และออกพระศรีพิพัทธ์รัตนราชโกษาได้ลงนามในสัญญาการค้ากับฝรั่งเศส แต่ไม่ได้ให้สัตยาบันต่อกัน จึงไม่มีผลบังคับ
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ ทรงประกาศสงครามกับอังกฤษอันเนื่องมาจากข้อพิพาทกันทางการค้าเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม แต่รัฐบาลอังกฤษถือว่าเป็นการสงครามระหว่างอยุธยากับบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ
  • ซีมง เดอ ลา ลูแบร์ ผู้ประพันธ์จดหมายเหตุลาลูแบร์ เดินทางถึงกรุงศรีอยุธยาเมื่อวันที่ 27 กันยายน
• พ.ศ. 2231
  • คณะราชทูตสยามออกเดินทางจากสันดอนแม่น้ำเจ้าพระยา สมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดเกล้าฯ ให้บาทหลวง ตาชาร์ด เป็นราชทูตพิเศษอัญเชิญพระราชสาส์นไปถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 และสมเด็จพระสันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11 เมื่อวันที่ 4 มกราคม
  • ออกพระเพทราชากระทำการรัฐประหารโดยจับกุมเจ้าพระยาวิชเยนทร์ และควบคุมสมเด็จพระนารายณ์ฯ ไว้ในพระราชวังลพบุรีเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม
  • สมเด็จพระนารายณ์ฯ เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม สิ้นสุดการปกครองของพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์ปราสาททอง
  • ภายหลังเหตุการณ์ล้อมบางกอกในการปฏิวัติ พ.ศ. 2231 สยามตัดความสัมพันธ์ทางการทูตกับบรรดาชาติตะวันตก โดยเฉพาะฝรั่งเศสอย่างสิ้นเชิง

สมัยราชวงศ์บ้านพลูหลวง (พ.ศ. 2231 – 2310)

 

คณะราชทูตสยามพร้อมด้วยบาทหลวงตาชาร์เข้าเฝ้าสมเด็จพระสันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11

• พ.ศ. 2231
  • สมเด็จพระเพทราชาเสด็จขึ้นครองราชย์และสถาปนาราชวงศ์บ้านพลูหลวง
  • คณะราชทูตสยาม อาทิ ออกขุนชำนาญใจจง ออกขุนวิเศษภูบาล และออกหมื่นพิพิธราชา เข้าเฝ้าสมเด็จพระสันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11 ที่กรุงโรม เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม
• พ.ศ. 2232
  • คณะราชทูตสยามเข้าเฝ้าสมเด็จพระสันตะปาปาอินโนเซนต์ที่ 11 ที่กรุงโรม เมื่อวันที่ 5 มกราคม อีกครั้ง และเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ในเดือนกุมภาพันธ์
• พ.ศ. 2246
  • สมเด็จพระเพทราชาสวรรคต สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ) สืบราชสมบัติ
• พ.ศ. 2249
  • เกิดอัสนีบาตต้องยอดมณฑปพระมงคลบพิตร เครื่องบนมณฑปทรุดโทรมพังลงมาต้องพระศอพระมงคลบพิตรหัก สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 โปรดฯ ให้รื้อเครื่องบนออก ก่อสร้างใหม่แปลงเป็นมหาวิหาร
• พ.ศ. 2251
  • สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 สวรรคต สมเด็จพระเจ้าท้ายสระสืบราชสมบัติ
• ราว พ.ศ. 2260
  • ชาวสเปนได้รับพระราชทานหมู่บ้านญี่ปุ่นเป็นที่ตั้งหมู่บ้านของตน
• พ.ศ. 2275
  • สมเด็จพระเจ้าท้ายสระสวรรคต
  • เกิดสงครามแย่งชิงบัลลังก์ระหว่างเจ้าฟ้าอภัย (พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ) กับเจ้าฟ้าพร
  • สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์
• พ.ศ. 2277
  • สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชพระราชสมภพเมื่อวันที่ 22 มีนาคม
• พ.ศ. 2279
  • พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชพระราชสมภพเมื่อวันที่ 20 มีนาคม
• พ.ศ. 2296
  • พระเจ้ากีรติสิริราชสิงห์ กษัตริย์ลังกาได้ส่งราชทูตมาขอพระมหาเถระและคณะสงฆ์ไปช่วยฟื้นฟูพุทธศาสนาในลังกาซึ่งเสื่อมโทรมลงไป สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศจึงทรงโปรดฯ ให้ส่งคณะสมณทูตประกอบด้วยพระราชาคณะสองรูปคือพระอุบาลีเถระและพระอริยมุนี พร้อมคณะสงฆ์อีก 12 รูป ไปลังกาได้ไปตั้งสยามนิกายขึ้นในลังกา
• พ.ศ. 2298
  • เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ต้องพระราชอาญาเฆี่ยนและสวรรคต
• พ.ศ. 2301
  • สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศสวรรคต สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรสืบราชสมบัติ
  • สมเด็จพระที่นั่งสุริยาสน์อมรินทร์เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายแห่งกรุงศรีอยุธยา
• พ.ศ. 2303
  • พระเจ้าเอกทัศได้ทรงขอให้พระเจ้าอุทุมพรลาผนวชมาช่วยบัญชาการรบ ครั้งพระเจ้าอลองพญาได้ยกกองทัพเข้ามาตีกรุงศรีอยุธยา
• พ.ศ. 2309
  • พม่าตีค่ายใหญ่ที่บางระจันแตกเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน
• พ.ศ. 2310
  • กองทัพพม่าตีกรุงศรีอยุธยาแตก อาณาจักรอยุธยาล่มสลาย สิ้นสุดราชธานีกรุงศรีอยุธยาเมื่อวันที่ 7 เมษายน

อ้างอิง

1. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/thammasat_history/article/view/115073
2. https://www.silpa-mag.com/history/article_10473
3. https://www.matichonweekly.com/column/article_109685
4. https://www.silpa-mag.com/history/article_44650
5. https://www.car.chula.ac.th/display7.php?bib=b1919113
6. https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_642880
7. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 80
8. http://www.ayutthaya.go.th/1254-500%20%E0%B8%9B%E0%B8%B5%20%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2-%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B8%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%AA
9. https://www.silpa-mag.com/history/article_37466
10. [1]
11. https://www.saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=33&chap=3&page=t33-3-infodetail03.html
12. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ พันจัน69
13. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม), หน้า 70
14. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 107
15. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 122
16. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 123
17. อาจหมายถึง บุคคลสองคน ได้แก่ พระยาศรีสุลต่าน และพระยาตานี
18. https://www.baanjomyut.com/library_3/extension-1/ayutthaya_provinces/04.html
19. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 124
20. ถ้าพิจารณาตามปฏิทินจันทรคติไทย สมเด็จพระมหาจักรพรรดิสวรรคตใน พ.ศ. 2111]]
21. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 129
22. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 131
23. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม), หน้า 129
24. พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1, หน้า 172
25. https://www.baanjomyut.com/library_2/proletarian_revolt/01.html
26. CPAmedia.com: The Asia Experts, Ralph Fitch: An Elizabethan Merchant in 16th Century Chiang Mai
27. การปรับแก้เทียบศักราช และ การอธิบายความ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ, หน้า 131
28. http://www.satit.up.ac.th/BBC07/AroundTheWorld/ir/64.htm
29. https://www.komchadluek.net/news/knowledge/133211
30. https://www.museumthailand.com/th/2268/storytelling/%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AE%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B2/
31. ประวัติสัมพันธไมตรีสยาม-เนเธอร์แลนด์ รัชกาลสมเด็จพระเอกาทศรถ (1)
32. [2]
33. https://sites.google.com/site/pongsagorn45434/khwam-samphanth-kab-tang-prathes/xangkvs
34. https://www.silpa-mag.com/history/article_45718
35. [3]
36. The Last Samurai in Nakhon Si Thammarat การเข้ามาในเมืองไทยของ ซามูไร ยามาดะ
37. http://www.thaiembassy.org/copenhagen/th/other/53280-%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81.html
38. [4]
39. https://sites.google.com/site/pongsagorn45434/khwam-samphanth-kab-tang-prathes/xangkvs
40. https://www.silpa-mag.com/history/article_618
41. [5]
42. [6]
43. https://www.talontiew.com/japanese-village-museum-ayutthaya/
44. หน้า 28
45. หน้า 28
46. http://www.satit.up.ac.th/BBC07/AroundTheWorld/ir/65.htm
47. http://www.koratdaily.com/blog.php?id=8613
48. https://siamrath.co.th/n/85269
49. http://119.46.166.126/self_all/selfaccess8/m2/198/lesson4/2/p2.php
50. [7]
51. [8]
52. [ไฟล์:///C:/Users/108146/Downloads/6211-Article%20Text-12009-1-10-20130221.pdf] บทวิจารณ์หนังสือ: จดหมายเหตุ ลา ลูแบร์ ราชอาณาจักรสยาม แปลโดย สันต์ ท. โกมลบุตร สำนักพิมพ์ศรีปัญญา. 2552, 685 หน้า
53. [9]
54. ออกพระเพทราชา ยึดอำนาจเบ็ดเสร็จ ออกคำสั่งประหารฟอลคอน
55. Siam: An Account of the Country and the People, Peter Anthony Thompson, 1910 p.28
56. หน้า 29