คอร์เทกซ์

คอร์เทกซ์ (อังกฤษ: cortex) มาจากคำในภาษาละตินที่แปลว่า เปลือก เปลือกไม้ เปลือกผลไม้ เปลือกเนยแข็ง หนังสัตว์ เปลือกหอย แกลบ เปลือกเมล็ด อาจจะหมายถึง

สมอง

ดูบทความหลักที่: เปลือกสมอง

• เปลือกสมอง (cerebral cortex) เรียกสั้น ๆ ว่า คอร์เทกซ์ ซึ่งเป็นเปลือกนอกของซีรีบรัม ในสัตว์มีกระดูกสันหลัง เป็นส่วนของสมองส่วนหน้า
  • Lateral Intraparietal Cortex เป็นคอร์เทกซ์ใน intraparietal sulcus อาจจะมีบทบาทในการเคลื่อนไหวตาแบบ saccades
  • คอร์เทกซ์กลีบขมับ (temporal cortex) เป็นอีกชื่อหนึ่งของ สมองกลีบขมับ
    • คอร์เทกซ์กลีบขมับส่วนล่าง (inferior temporal cortex) เป็นอีกชื่อหนึ่งของรอยนูนกลีบขมับส่วนล่าง (inferior temporal gyrus)
  • คอร์เทกซ์กลีบข้าง (parietal cortex) เป็นอีกชื่อหนึ่งของ สมองกลีบข้าง
    • คอร์เทกซ์กลีบข้างส่วนหลัง (posterior parietal cortex) มีบทบาทสำคัญในการก่อให้เกิดการเคลื่อนไหวที่เป็นไปตามแผน
  • คอร์เทกซ์กลีบหน้า (frontal cortex) เป็นอีกชื่อหนึ่งของ สมองกลีบหน้า
    • คอร์เทกซ์กลีบหน้าผากส่วนหน้า (prefrontal cortex) เป็นส่วนหน้าของสมองกลีบหน้า
  • คอร์เทกซ์สั่งการ (motor cortex) เป็นเขตต่าง ๆ ในเปลือกสมองที่มีบทบาทในการเคลื่อนไหว (คือสั่งการการเคลื่อนไหว) ใต้อำนาจจิตใจ ไม่ได้เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ
  • คอร์เทกซ์รับความรู้สึก (sensory cortex) ซึ่งอาจหมายถึงคอร์เทกซ์รับความรู้สึกทางกายปฐมภูมิ หรือคอร์เทกซ์ปฐมภูมิและทุติยภูมิของประสาทสัมผัสต่าง ๆ รวมทั้ง
    • คอร์เทกซ์การเห็น (visual cortex) เป็นเขตต่าง ๆ ในเปลือกสมองเกี่ยวข้องกับการเห็น เป็นเขตเดียวกันกับเขตบร็อดแมนน์ 17-18-19
    • คอร์เทกซ์การเห็นปฐมภูมิ (primary visual cortex) หรือเรียกว่า เขตสายตา V1 เป็นเขตระดับแรกในเปลือกสมองที่มีกิจเกี่ยวกับการเห็น เป็นเขตเดียวกันกับเขตบร็อดแมนน์ 17
    • คอร์เทกซ์นอกคอร์เทกซ์ลาย (extrastriate cortex) หรือ คอร์เทกซ์สายตานอกคอร์เทกซ์ลาย คือคอร์เทกซ์การเห็นที่ไม่รวมเขตสายตา V1 และเขตสายตา V2 เป็นเขตเดียวกันกับเขตบร็อดแมนน์ 18 และเขตบร็อดแมนน์ 19
    • คอร์เทกซ์รับความรู้สึกทางกาย (somatosensory cortex) เป็นเขตต่าง ๆ ในเปลือกสมองเกี่ยวข้องกับการรับรู้ความรู้สึกทางกาย เป็นเขตเดียวกับเขตบร็อดแมนน์ 3-1-2
    • คอร์เทกซ์รับความรู้สึกทางกายปฐมภูมิ (primary somatosensory cortex) เป็นเขตระดับแรกในเปลือกสมองที่มีกิจเกี่ยวกับการรับรู้ความรู้สึกทางกาย เป็นเขตเดียวกับเขตบร็อดแมนน์ 3
  • คอร์เทกซ์ใหม่ (neocortex) เป็นส่วนของเปลือกสมองของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม มีบทบาทในกิจหน้าที่ระดับสูงเช่นการรับรู้ความรู้สึกต่าง ๆ การสั่งการเคลื่อนไหว การจินตนาการวัตถุในปริภูมิ ความคิด และภาษา
• cortical homunculus เป็นการจัดระเบียบแบบแผนที่ภูมิลักษณ์ของนิวรอนในระบบรับความรู้สึกทางกาย
• การขยายในคอร์เทกซ์ (cortical magnification) เป็นคำชี้บอกว่า นิวรอนกี่ตัวในคอร์เทกซ์สายตา มีหน้าที่แปลผลเกี่ยวกับตัวกระตุ้นขนาดหนึ่ง โดยเป็นฟังก์ชันของตำแหน่งในลานสายตา
• คอลัมน์ในคอร์เทกซ์ (cortical column) เป็นเซลล์ประสาทกลุ่มหนึ่งในคอร์เทกซ์ ซึ่งสามารถใช้หัวตรวจ สอดเข้าไปเช็คตามลำดับตามแนวที่ตั้งฉากกับผิวคอร์เทกซ์ โดยที่เซลล์ประสาทกลุ่มนั้น มีลานรับสัญญาณที่เกือบจะเหมือนกัน

ดู

• กระดูกเนื้อแน่น (cortical bone) เป็นเนื้อเยื่อกระดูกประเภทหนึ่งจากสองประเภท ที่เป็นส่วนประกอบของกระดูก