ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 สายสามแยกพุแค – เลย เป็นทางหลวงแผ่นดินสายประธานแนวเหนือ-ใต้ ที่เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลางของประเทศไทยสู่จังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดเลย สายทางเริ่มต้นที่สามแยกพุแค อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี และสิ้นสุดที่อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย มีระยะทางตลอดทั้งสายรวม 412.874 กิโลเมตร

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21
ถนนคชเสนีย์, ถนนสามัคคีชัย ถนนเลย-หล่มสัก, ถนนสระบุรี-หล่มสัก
ข้อมูลของเส้นทาง
ความยาว:	412.87 กิโลเมตร (256.55 ไมล์)
มีขึ้นเมื่อ:	พ.ศ. 2511 (ปรับปรุง) – ปัจจุบัน
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทิศใต้:	ถนนพหลโยธิน ใน อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.สระบุรี
	ทล.205 ใน อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี ทล.225 ใน อ.บึงสามพัน จ.เพชรบูรณ์ ทล.113 ใน อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ทล.234 ใน อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ทล.12 ใน อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์
ปลายทิศเหนือ:	ถนนสีคิ้ว-เชียงคาน ใน อ.เมือง จ.เลย
ระบบทางหลวง
ทางหลวงแผ่นดิน รายการ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานทางหลวงที่ 6 (เพชรบูรณ์) ระยะทางประมาณ 325 กิโลเมตร และอยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานทางหลวงที่ 11 (ลพบุรี) ระยะทางประมาณ 87 กิโลเมตร มีทางเลี่ยงเมือง 2 จุด ได้แก่ ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234) และทางเลี่ยงเมืองหล่มสัก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21)

รายละเอียดของเส้นทาง

ความยาว

	ไมล์	กิโลเมตร
จังหวัดสระบุรี	7.07	11.38
จังหวัดลพบุรี	47.03	75.68
จังหวัดเพชรบูรณ์	132.92	213.92
จังหวัดเลย	69.53	111.89
รวม	256.55	412.87

 

ช่วงถนนหล่มสัก-เลย ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2013 (ถนนบ้านแยง-โคกงาม) ที่สามแยกโคกงาม ในอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ทางซ้ายไป อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก

จังหวัดสระบุรีและจังหวัดลพบุรี

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 เป็นถนนที่แยกจากถนนพหลโยธินบริเวณสามแยกพุแค ที่หลักกิโลเมตรที่ 123 อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี เป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร เส้นทางมุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ ผ่านท้องที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ผ่านช่องเขาขาดบริเวณกิโลเมตรที่ 8 เข้าเขตอำเภอพระพุทธบาทเป็นอำเภอสุดท้ายของจังหวัดสระบุรี ระยะทางในจังหวัดสระบุรี 11.38 กิโลเมตร จากนั้นเส้นทางเข้าสู่จังหวัดลพบุรี ผ่านท้องที่อำเภอพัฒนานิคม และผ่านเทศบาลตำบลลำนารายณ์ ในอำเภอชัยบาดาล ชื่อถนนในตั้งแต่ตัวเมืองชัยบาดาลจะมีชื่อว่า ถนนคชเสนีย์ หลังจากนั้นข้ามสะพานห้วยมะกรูดเข้าเขตจังหวัดเพชรบูรณ์ โดยมีระยะทางของเส้นทางในจังหวัดลพบุรี 75.68 กิโลเมตร

จังหวัดเพชรบูรณ์

เมื่อเข้าสู่จังหวัดเพชรบูรณ์ ถนนจะผ่านอำเภอศรีเทพเป็นอำเภอแรก จากนั้นข้ามสะพานห้วยลำตะค้อเข้าเขตอำเภอวิเชียรบุรี ข้ามสะพานคลองจังหันเข้าเขตอำเภอบึงสามพัน แล้วตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 ที่แยกราหุล ในอำเภอบึงสามพัน จากนั้นมุ่งหน้าไปยังอำเภอหนองไผ่ แล้วเข้าอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 113 ที่บ้านสามแยกวังชมภู แล้วตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 หรือถนนเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ แยกไปทางซ้ายมือ จากนั้นเส้นทางจะมุ่งเข้าสู่ตัวเมืองเพชรบูรณ์ เมื่อข้ามคลองโซมก่อนที่จะตัดกับถนนเพชรบุระในตัวเมืองเพชรบูรณ์ จะเป็นจุดสิ้นสุดของถนนคชเสนีย์ และเป็นจุดเริ่มต้นของ ถนนสามัคคีชัย แล้วออกจากตัวเมืองบรรจบกับทางเลี่ยงเมือง เข้าเขตอำเภอหล่มสัก เมื่อถึงสามแยกบริเวณกิโลเมตรที่ 258 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 จะแยกออกไปทางซ้ายซึ่งเป็นทางเลี่ยงเมือง ซึ่งถ้าขับตรงไปจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 เพื่อเข้าตัวเมืองหล่มสัก เมื่อเข้าสู่ถนนเลี่ยงเมืองหล่มสัก จะตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จากนั้นกลับมาบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 มุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ ผ่านอำเภอหล่มเก่าเป็นอำเภอสุดท้ายในจังหวัดเพชรบูรณ์ มีระยะทางรวมในจังหวัด 213.92 กิโลเมตร

จังหวัดเลย

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 เมื่อเข้าเขตจังหวัดเลย จะเป็นเส้นทางภูเขาส่วนใหญ่เป็นทางเดี่ยว 2 ช่องจราจร และเป็นทางคู่ 4 ช่องจราจรเฉพาะในทางแยกเท่านั้น โดยจะผ่านอำเภอด่านซ้ายเป็นอำเภอแรก โดยเมื่อถึงสามแยกโคกงาม จะมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2013 ไปทางซ้าย และมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ไปทางขวา เพื่อเข้าสู่อำเภอภูเรือ และไปสิ้นสุดที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 บริเวณทางแยกหน้าแขวงการทางเลยที่ 1 ในอำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย มีระยะทางรวมในจังหวัดเลย 111.89 กิโลเมตร

ประวัติ

ถนนสระบุรี-หล่มสัก ช่วงตั้งแต่จากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2129 (ทางเข้าลำนารายณ์) ในอำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ขึ้นไปถึงอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ มีชื่อเรียกว่า ถนนคชเสนีย์ ซึ่งสมัยก่อนมีชื่อเรียกว่า ทางหลวงแผ่นดินสายชัยบาดาล-เพชรบูรณ์-หล่มสัก ได้รับการตั้งชื่อเป็น ถนนคชเสนี เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2493 เพื่อเป็นเกียรติแก่นายปฐม คชเสนี อดีตอธิบดีกรมทางหลวง แต่ต่อมามีการสะกดชื่อถนนผิดเพี้ยนเป็น ถนนคชเสนีย์ ส่วนถนนช่วงเพชรบูรณ์-หล่มสักมีชื่อเรียกอีกว่า ถนนสามัคคีชัย

ในอดีต สภาพถนนจากเมืองเพชรบูรณ์ลงไปทางทิศใต้ผ่านเมืองวิเชียรบุรีไปยังจังหวัดลพบุรีและจังหวัดสระบุรีนั้น ค่อนข้างเป็นถนนทุรกันดาร หากจะเดินทางจากวิเชียรบุรีไปยังเพชรบูรณ์ จะต้องเดินทางไปที่ลพบุรีแล้วขึ้นรถไฟไปยังตะพานหิน จากนั้นจึงเดินทางโดยรถยนต์ข้ามเขามายังเมืองเพชรบูรณ์ได้ และในเวลาต่อมาได้มีการปรับปรุงทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ให้สามารถสัญจรไปมาได้อย่างสะดวก ซึ่งแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2511 ส่วนช่องจราจรของถนนเส้นนี้เดิมมีเพียง 2 ช่องจราจรเท่านั้น โดยเริ่มมีโครงการขยายช่องจราจรตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 เป็นต้นมา จนถึงปัจจุบันเป็นถนนขนาด 2-8 ช่องจราจร

แต่เดิมกรมทางหลวงได้กำหนดหมายเลขทางหลวงสำหรับถนนมิตรภาพไว้เป็นหมายเลข 21 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ในภายหลัง และหมายเลข 21 ได้นำมาใช้กำหนดในทางหลวงช่วงสามแยกพุแคจนถึงหล่มสัก ต่อมาในปัจจุบันกรมทางหลวงได้ยกเลิกรหัสหมายเลขของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 203 หรือถนนหล่มสัก−เลย แล้วยุบรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21

รายชื่อทางแยก

รายชื่อทางแยกบน   ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ทิศทาง: สามแยกพุแค – เลย

จังหวัด	อำเภอ	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
สามแยกพุแค – เลย
สระบุรี	เฉลิมพระเกียรติ	0.000	แยกพุแค	ถนนพหลโยธินไปอำเภอพระพุทธบาท, จังหวัดลพบุรี	ถนนพหลโยธิน ไปเข้าเมืองสระบุรี, กรุงเทพมหานคร
				ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3385	ไม่มี
ลพบุรี	พัฒนานิคม	13.170		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3334 ไปอำเภอพระพุทธบาท	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3334 ไปเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
		21.074	แยกซอย 12	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3017 ไปอำเภอเมืองลพบุรี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3017 ไปเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
		25.053	แยกบ้านมะนาวหวาน	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3333 ไปอำเภอพระพุทธบาท	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3333 ไปเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
	ชัยบาดาล	51.465	แยกม่วงค่อม	ถนนสุรนารายณ์ ไปอำเภอลำสนธิ, อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ	ถนนสุรนารายณ์ ไปอำเภอบ้านหมี่
		73.300	แยกชัยบาดาล	ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2129 (ทางเข้าลำนารายณ์)
		74.849		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2321 ไปอำเภอสระโบสถ์	ไม่มี
		82.957		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2340 ไปอำเภอสระโบสถ์	ไม่มี
เพชรบูรณ์	ศรีเทพ	91.763		ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2244
		102.110	แยกศรีเทพ	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2219 ไปอำเภอโคกเจริญ จังหวัดลพบุรี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2219 ไป อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ
	วิเชียรบุรี	125.403	แยกวิเชียรบุรี	ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2012 ไปตัวเมืองวิเชียรบุรี
	บึงสามพัน	140.870	แยกซับสมอทอด	ซอยซับสมอทอด–วังพิกุล ไปบ้านวังพิกุล อำเภอไพศาลี	ถนนโยธาธิการเพชรบูรณ์ 2044 ไปบึงสามพัน
		146.428	แยกราหุล	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 ไปอำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 ไปจังหวัดชัยภูมิ
	หนองไผ่	165.530	แยกหนองไผ่	ซอยที่ว่าการอำเภอ ไปบ้านซับพุทรา อำเภอชนแดน	ซอยตลาดแสงอาทิตย์ใต้
		176.845	แยกนาเฉลียง	ถนนยางงามพัฒนา 1 ไปบ้านซับพุทรา อำเภอชนแดน	ถนนนาเฉลียงพัฒนา 1 ไปบ้านหัวโตก
	เมืองเพชรบูรณ์	188.066	แยกเนินสง่า	ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2320
				ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2007
			แยกวังชมภู (1)	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 113 ไปจังหวัดพิจิตร	ไม่มี
			แยกวังชมภู (2)	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 113 ไปจังหวัดพิจิตร	ไม่มี
		215.125		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 (ถนนเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์)	ไม่มี
				ทางเข้าค่ายพ่อขุนผาเมือง	ถนนศรีเพชรบูรณ์ ไปโรงเรียนเซนต์โยเซฟศรีเพชรบูรณ์
				ทางเข้าค่ายพ่อขุนผาเมือง	ถนนหน้าค่าย
			แยกเพชรรัตน์	พช.6046 ถนนเพชรบุระ	พช.6046 ถนนเพชรบุระ
			แยกไร่ยาสูบ	ถนนบุรกรรมโกวิท ไปอ่างเก็บน้ำห้วยป่าแดง	ถนนเพชรเจริญ เข้าเมืองเพชรบูรณ์
			แยกบูรพา	ไม่มี	ถนนนิกรบำรุง เข้าเมืองเพชรบูรณ์
				สำนักงานขนส่งจังหวัดเพชรบูรณ์	พุทธอุทยานเพชรบุระ
		231.525	แยกสำนักหมัน	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 (ถนนเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์)	ไม่มี
		236.212		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2196 ไปอำเภอเขาค้อ	ไม่มี
	หล่มสัก	246.528		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2278	ไม่มี
		249.474		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2302 ไปอำเภอเขาค้อ	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2215 ไปท่าอากาศยานเพชรบูรณ์
		257.485		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2474 ไปบ้านห้วยลาน	ไม่มี
		258.637		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 (ถนนเลี่ยงเมืองหล่มลัก)	ไม่มี
				ตรงไป:   ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 เข้าเมืองหล่มสัก
		262.976	แยกอาเซียน	ถนนมิตรภาพ ไปจังหวัดพิษณุโลก	ถนนมิตรภาพ ไปอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น
		265.971		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2008 ไปบ้านน้ำก้อ	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2008 เข้าเมืองหล่มสัก
		273.775		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ไปอำเภอหล่มเก่า	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 เข้าเมืองหล่มสัก
		273.775		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ไปจังหวัดเลย	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 เข้าเมืองหล่มสัก
	หล่มเก่า			ไม่มี	พช.3034
		279.729	แยกหล่มเก่า	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2005 เข้าตัวอำเภอหล่มเก่า	ไม่มี
			แยกบ้านกุด	ถนนพิทักษ์บำรุง เข้าตัวอำเภอหล่มเก่า	ไม่มี
		292.565	แยกกกกะทอน	ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2216 ไปอำเภอน้ำหนาว
เลย	ด่านซ้าย	321.987	แยกโป่งชี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2014 ไปอำเภอด่านซ้าย	ไม่มี
		345.903	แยกโคกงาม	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2013 ไปอำเภอด่านซ้าย	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ไปอำเภอภูเรือ จังหวัดเลย
	ภูเรือ	359.953		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2294 ไปบ้านห้วยติ้ว	ไม่มี
		375.949		ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2399 ไปอำเภอท่าลี่	ไม่มี
	เมืองเลย	412.874	แยกแขวงการทาง	ไม่มี	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 ไปอำเภอชุมแพ
				ตรงไป:   ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 ไปอำเภอเชียงคาน
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

ทางหลวงที่เกี่ยวข้อง

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234

ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์
ที่ตั้ง	อ.เมืองเพชรบูรณ์ จ.เพชรบูรณ์
ความยาว	18.367 กิโลเมตร (11.413 ไมล์)

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 หรือ ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ เป็นเส้นทางที่ใช้เลี่ยงการจราจรที่หนาแน่นในตัวเมืองเพชรบูรณ์ เป็นทางเลี่ยงเมืองของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ด้านตะวันตก เดิมทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ใช้หมายเลขเดียวกันกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ต่อมากรมทางหลวงได้ปรับเปลี่ยนรหัสหมายเลขใหม่เป็น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 มีระยะทางตลอดทั้งสาย 18.367 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นทางทิศใต้บนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 บริเวณกิโลเมตรที่ 215 ในตำบลบ้านโตก อำเภอเมืองเพชรบูรณ์ แยกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ แล้วเลี้ยวไปทางทิศเหนือขนานกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 แล้วสิ้นสุดบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 บริเวณกิโลเมตรที่ 231 ในตำบลนางั่ว อำเภอเมืองเพชรบูรณ์

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466

ทางเข้าเมืองหล่มสัก
ที่ตั้ง	อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์
ความยาว	13.594 กิโลเมตร (8.447 ไมล์)

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 สายโคกหนองม่วง–สักหลง หรือ ทางเข้าเมืองหล่มสัก เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ต่อมากรมทางหลวงได้ปรับเปลี่ยนรหัสหมายเลขใหม่ โดยกำหนดทางเข้าเมืองหล่มสักเป็น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 ส่วนทางเลี่ยงเมืองหล่มสักตลอดทั้งสาย กรมทางหลวงได้กำหนดเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21

อ้างอิง

1. ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง
2. http://bmm.doh.go.th/website/index.php/statistics-for-maintenance/map-distance-control/44-highways-agency-6 แผนที่ระยะทางควบคุม สำนักงานทางหลวงที่ 6 เพชรบูรณ์
3. http://bmm.doh.go.th/website/index.php/statistics-for-maintenance/map-distance-control/49-highways-agency-11 แผนที่ระยะทางควบคุม สำนักงานทางหลวงที่ 11 ลพบุรี
4. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งชื่อทางหลวงแผ่นดินและสะพานขนาดใหญ่ - ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 67 ตอน 67 ง, 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493
5. เพชรบูรณ์ .. ทำไมต้องรถไฟทางขวาง ??
6. เรื่องราวในอดีตของถนนมิตรภาพ : กรุงเทพฯ - หนองคาย ใน 8 ชั่วโมง

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม