ภาษาชาบากาโน

ภาษาชาบากาโน เป็นภาษาครีโอลในประเทศฟิลิปปินส์ที่มีที่มาจากภาษาสเปน คำว่า chabacano ซึ่งเป็นที่มาของชื่อชาบากาโน (Chavacano) เป็นภาษาสเปน หมายถึง รสชาติแย่ สามัญ หรือหยาบ

ภาษาชาบากาโน
Chabacano
ประเทศที่มีการพูด	ฟิลิปปินส์
ภูมิภาค	ซัมโบวังกาซิตี, ซัมโบวังกาเดลนอร์เต, ซัมโบวังกาซีบูไก, ซัมโบวังกาเดลซูร์, บาซีลัน, จาไวต์, โจตาเบโต, ดาเวา; มีผู้พูดบางส่วนในเซ็มปอร์นา, มาเลเซีย
จำนวนผู้พูด	293,000 คน  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	ภาษาสเปนลูกผสม ภาษาลูกผสมที่ใช้ภาษาสเปนเป็นพื้นฐาน ภาษาชาบากาโน
รหัสภาษา
ISO 639-1	none
ISO 639-2	crp
ISO 639-3	cbk

ผู้พูดภาษาชาบากาโนส่วนใหญ่อยู่ในเมืองซัมโบวังกาซิตี จังหวัดซัมโบวังกา บาซีลัน จาไวต์ และบางบริเวณในดาเวาและโจตาบาโต มีผู้พูด 607,200 คนเมื่อ พ.ศ. 2543 มีผู้พูดภาษานี้ในเซ็มปอร์นา รัฐซาบะฮ์ มาเลเซีย ทางเหนือของเกาะบอร์เนียว ซึ่งเคยเป็นอาณานิคมของสเปนมาก่อน ชนกลุ่มน้อยชาวมุสลิมในซัมโบวังกา เช่นชาวเตาซุก ชาวซามัลส์ และชาวยากันส์ในบาซีลัน พูดภาษานี้ได้ด้วย ในจังหวัดใกล้เคียงคือ ซูลูและตาวี-ตาวี มีมุสลิมที่พูดภาษาชาบากาโน

สำเนียง

ภาษาชาบากาโนมีหลายสำเนียง สำเนียงที่ใช้ภาษาตากาล็อกเป็นภาษาเริ่มต้นมีสามสำเนียงคือ สำเนียงกาบิเต สำเนียงเตอร์นาตี และสำเนียงเอร์มิตา (สูญแล้ว) สำเนียงอื่น ๆ มีภาษาเซบัวโนเป็นสำเนียงเริ่มต้น สำเนียงซัมโบวังกามีผู้พูดมากที่สุด และเป็นภาษาหลักของเมืองซัมโบวังกา คำศัพท์ส่วนใหญ่มาจากภาษาสเปน แต่ไวยากรณ์ยึดตามภาษาในฟิลิปปินส์เช่นภาษาตากาล็อกและภาษาเซบัวโน ยังใช้ในการศึกษา สื่อตีพิมพ์ โทรทัศน์ และวิทยุ

ประวัติ

สำเนียงซัมโบวังกา

เมื่อ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2178 ซัมโบวังกาเป็นอาณานิคมของสเปนอย่างสมบูรณ์ การจู่โจมของสุลต่านแห่งมินดาเนาและการตัดสินใจเผยแพร่ศาสนาคริสต์ลงไปทางใต้ของฟิลิปปินส์ทำให้ทางกองทัพตัดสินใจนำเข้าแรงงานจากลูซอนและวิซายา ทำให้บริเวณนั้น ประกอบไปด้วยกลุ่มคนที่หลากหลายคือ คือทหารจากสเปนและเม็กซิโก ประชาชนจากเซบูและอีโลอีโล และคนหลายเผ่าพันธุ์ในซัมโบวังกา ความแตกต่างทางด้านสำเนียงและวัฒนธรรม ทำให้คนแต่ละกลุ่มยากที่จะสื่อสารกัน ภาษาที่ใช้เป็นทางการคือภาษาสเปนแต่คนส่วนใหญ่ไม่ได้เรียนภาษาสเปน แต่จำเป็นต้องใช้ในการสื่อสาร จึงเกิดภาษาผสมและกลายเป็นภาษาลูกผสมไปอย่างสมบูรณ์ และกลายเป็นภาษากลางในซัมโบวังกาในปัจจุบัน

สำเนียงกาบิเต/เตอร์นาตี

ชาวเมร์ดิกาสเป็นชนเผ่าในเตอร์นาตีในหมู่เกาะโมลุกกะที่มีอาณานิคมขนาดเล็กของสเปน เตอร์นาตีเคยเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสมาก่อนที่สเปนจะเข้ามาปกครอง ใน พ.ศ. 2117 อาสาสมัครชาวเมร์ดิกาสได้ไปสู่กาวิเตเพื่อสนับสนุนสเปน ต่อต้านโจรสลัดชาวจีนที่เรียกลิมาฮอง ชาวเมร์ดิกาสเข้าไปตั้งรกรากในบริเวณบาร์ราเด มารากอนดอนซึ่งอยู่ใกล้ปากแม่น้ำมารากอนดอน ปัจจุบัน บริเวณนี้เรียกเตอร์นาตี และชุมชนของชาวเมร์ดิกาสยังใช้ภาษาสเปนลูกผสมที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาโปรตุเกสซึ่งเรียกว่าสำเนียงเตร์นาเตญโญ

สรรพนาม

คำสรรพนามภาษาชาบากาโนมีพื้นฐานมาจากภาษาตากาล็อก ภาษาเซบัวโน และภาษาสเปน เฉพาะสำเนียงซัมโบวังกาเท่านั้นที่แยกระหว่างสรรพนามบุรุษที่หนึ่งพหูพจน์รวม (kita) กับไม่รวมผู้ฟัง (kame) ยกเว้นในรูปเป็นทางการที่ใช้ nosotros ทั้งสองกรณี ต่อไปนี้เป็นตารางแสดงสรรพนามแทนบุคคลในภาษาชาบากาโนสำเนียงต่าง ๆ

	สำเนียงซัมโบวังกา	สำเนียงกาบิเต	สำเนียงเตอร์นาตี
บุรุษที่ 1 เอกพจน์	iyo yo	yo
บุรุษที่ 2 เอกพจน์	evo(s) (ทั่วไป) vo(s) (ทั่วไป) tu (เป็นกลาง ๆ) uste(d) (ทางการ)	tu vo uste	vo uste
บุรุษที่ 3 เอกพจน์	el ele	eli
บุรุษที่ 1 พหูพจน์	kame (ไม่รวมผู้ฟัง) kita (รวมผู้ฟัง) nosotros (ทางการ)	nisos	mijotro motro
บุรุษที่ 2 พหูพจน์	kamo (ทั่วไป) vosotros (เป็นกลาง ๆ) ustedes (ทางการ)	vusos	ustedi tedi
บุรุษที่ 3 พหูพจน์	sila (ทั่วไป & เป็นกลาง ๆ) ellos (ทางการ)	ilos	lojotro lotro

 

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาชาบากาโน