ภาษาฟินแลนด์
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ภาษาฟินนิช (suomi ออกเสียง: [ˈsuo̯mi] ( ฟังเสียง) ซัวมิ) เป็นภาษาตระกูลยูรัลที่มีผู้พูดส่วนใหญ่อยู่ในประเทศฟินแลนด์ ภาษาฟินนิชเป็นหนึ่งในภาษาทางการของประเทศฟินแลนด์ โดยเป็นภาษาแม่ของประชากรฟินแลนด์ร้อยละ 87.3%
| ภาษาฟินนิช | |
|---|---|
| suomi ซัวมิ | |
| ประเทศที่มีการพูด | ฟินแลนด์, เอสโตเนีย (ชาวอิงเกรียนฟินน์) สวีเดน (หุบเขาทอร์เน) , นอร์เวย์ (ฟินน์มาร์ก) , รัสเซียตะวันตกเฉียงเหนือ (คาเรเลีย) |
| ภูมิภาค | ยุโรปเหนือ |
| จำนวนผู้พูด | 5.4 ล้าน (2552-2555) |
| ตระกูลภาษา | ยูรัล
|
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ | ฟินแลนด์ สหภาพยุโรป |
| ผู้วางระเบียบ | กองวางแผนภาษาของสถาบันการศึกษาภาษาของฟินแลนด์ |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | fi |
| ISO 639-2 | fin |
| ISO 639-3 | fin |
ภาษาฟินนิชเป็นภาษาประเภทรูปคำติดต่อ และมีการผันคำตามบทบาทในประโยค ภาษาฟินนิชใช้การระบบการเขียนที่อิงจากอักษรละติน และมีระบบการเขียนที่ตรงตามหน่วยเสียง
สัทวิทยา
ระบบเสียงสระ
| หน้า | หลัง | ||
|---|---|---|---|
| ปากไม่ห่อ | ปากห่อ | ||
| ปิด | i | y | u |
| กลาง | e | ø | o |
| เปิด | æ | ɑ | |
ภาษาฟินนิชมีหน่วยเสียงสระเดี่ยว 8 เสียง อันได้แก่ /i e æ y ø u o a/ และมีการแยกความแตกต่างกันระหว่างเสียงสั้นและเสียงยาว โดยเสียงยาวสามารถวิเคราะห์ในทางสัทวิทยาได้ว่าเป็นหน่วยเสียงเดียวกันติดต่อกันสองเสียง ภาษาฟินนิชมีสระประสม 16 แบบ ได้แก่ /ai æi ei oi ui ou æy ey ie uo yø/
ระบบเสียงสระในภาษาฟินนิชมีการสอดคล้องกลมกลืนของสระ ซึ่งเป็นลักษณะหนึ่งของภาษาตระกูลยูรัล คำในภาษาฟินนิชจะไม่สามารถมีเสียงสระจากทั้งกลุ่ม /ɑ, o, u/ ซึ่งเป็นสระหลัง และกลุ่ม /æ, ø, y/ ซึ่งเป็นสระหน้า ร่วมกันในคำเดียวกันได้ ส่วนเสียงสระ /e, i/ จะอยู่ร่วมได้กับทั้งกลุ่มสระหน้าและสระหลังข้างต้น
ระบบเสียงพยัญชนะ
| ริมฝีปาก | ริมฝีปากกับฟัน | ฟัน | ปุ่มเหงือก | หลังปุ่มเหงือก | เพดานแข็ง | เพดานอ่อน | เส้นเสียง | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียงระเบิด | p, (b) | t, d | k, (g) | ʔ | ||||
| เสียงนาสิก | m | n | ŋ | |||||
| เสียงรัว | r | |||||||
| เสียงเสียดแทรก | (f) | s | (ʃ) | h | ||||
| เสียงเปิดข้างลิ้น | l | |||||||
| เสียงกึ่งสระ | ʋ | j |
ไวยากรณ์ภาษาฟินนิช
- สรรพนาม
สรรพนามของภาษาฟินนิชไม่มีลักษณะการแบ่งเพศ แต่มีการแบ่งพจน์เหมือนภาษาอังกฤษ
| ภาษาฟินนิช | ภาษาอังกฤษ | ภาษาไทย |
|---|---|---|
| Minä | I | ฉัน ผม |
| Sinä | You | คุณ เธอ |
| Hän | He,She | เขา เธอ |
| Me | We | พวกเรา เรา |
| Te | You (พหูพจน์) | พวกคุณ |
| He | They | พวกเขา |
| Se | It | มัน |
| Ne | They (พหูพจน์ของ It) | พวกมัน |
บางครั้ง Te อาจใช้แทน Sinä ในภาษาทางการหรือสุภาพมาก ๆ
- คำกริยา
คำกริยาของภาษาฟินนิชมีกฎของการผันเช่นเดียวกับภาษาฝรั่งเศส คือการกระจายรูปของคำกริยาตามประธานของประโยค นอกจากนี้ยังต้องผันตามกาล แต่ผันเฉพาะอดีตกาล และปัจจุบันกาลเท่านั้น เราสามารถแบ่งกลุ่มของกริยาตามรูปแบบการผันในภาษาฟินนิชได้เป็น 5 แบบ (ไม่รวมกริยายกเว้น) โดยจะยกตัวอย่างของ V.Asua แปลว่า อยู่ อาศัย (ผันตามกฎรูปแบบที่ 1) Preesens ปัจจุบันกาล Minä asun (-n) Sinä asut (-t) Hän asuu (-Vokaali) Me asumme (-mme) Te asutte (-tte) He asuvat (-vat, vät)
Imperfekti อดีตกาล Minä asuin Sinä asuit Hän asui Me asuimme Te asuitte He asuivat จะสังเกตได้ว่าการผันกริยาไม่ว่าในกาลไหนก็ตามจะมีการเปลี่ยนรูปเฉพาะด้านหลังเท่านั้น ซึ่งเปลี่ยนไปตามประธานแต่ละตัว
- คำนาม
คำนามในภาษาฟินนิชมีลักษณะที่ต่างจากภาษายุโรปอื่น ๆ มาก โดยรากศัพท์ส่วนใหญ่มาจากภาษาซามิ (ชนเผ่าทางเหนือของสแกนดิเนเวียและรัสเซียตะวันตก) ภาษาเอสโตเนีย นอกจากนี้ ปัจจุบันคำที่ยืมมาจากภาษาอังกฤษ ภาษาสวีดิช และภาษาเยอรมัน ก็เป็นที่นิยมอยู่ไม่น้อย แต่นอกจากคำนามเหล่านี้จะมีรูปเอกพจน์และพหูพจน์แล้ว ยังต้องผันคำตามรูปแบบของคำที่ถูกใช้ในประโยคด้วย ทั้งนี้เป็นเพราะภาษาฟินนิชไม่มีคำบุพบท ในที่นี้ขอยกตัวอย่างคำว่า Talo ซึ่งแปลว่าบ้าน
| รูปแบการผัน | ||||
|---|---|---|---|---|
| ชื่อ | ตัวที่เติมลงไป | เอกพจน์ | พหูพจน์ | แทนคำบุพบท |
| nominatiivi | -t (ในกรณีที่เป็นพหูพจน์) | talo | talot | - |
| genetiivi | -n, -en, -in, -den, -ten, ten | talon | talojen | แสดงความเป็นเจ้าของ |
| akkusatiivi | เอกพจน์ -n, พหูพจน์ -en, -den/-tten tai -ten, -en, -in | talo tai talon | talot | แสดงการเป็นกรรม (ทั้งนี้หมายถึงทั้งส่วนของคำนาม) |
| partitiivi | -a, -ä, -ta, -tä | taloa | taloja | แสดงว่าเป็นบางส่วนของคำนาม (รวมถึงเมื่อเป็นกรรมของประโยคด้วย) |
| essiivi | -na, -nä | talona | taloina | แสดงสถานะ |
| translatiivi | -ksi, (-kse) | taloksi | taloiksi | แสดงถึงสภาวะ (ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า as) |
| ผันเพื่อแสดงการเข้าออกสถานที่ | ||||
| inessiivi | -ssa, -ssä | talossa | taloissa | อยู่ใน... (in) |
| elatiivi | -sta, -stä | talosta | taloista | มาจาก (from) |
| illatiivi | loppuvokaalin pidentymä + n, h + sanavartalon loppuvokaali + n, -seen, -siin | taloon | taloihin | ไปยัง, เข้าไปยัง (to, into) |
| แสดงถึงจุดที่อยู่ | ||||
| adessiivi | -lla, -llä | talolla | taloilla | ที่ บน (on, at) |
| ablatiivi | -lta, -ltä | talolta | taloilta | จากที่ มาจากบน... มาจากที่ (from...on, at) |
| allatiivi | -lle | talolle | taloille | ไปที่ ไปยังบน (to...on, at) |
| อื่น ๆ ซึ่งใช้ในภาษาเขียน ข่าว หรือบทกวี | ||||
| abessiivi | -tta | talotta | taloitta | vajanto |
| komitatiivi | -ne- | taloineen | taloineen | keinonto |
| instruktiivi | -n | taloin | taloin | seuranto |
- คำคุณศัพท์
คำคุณศัพท์เมื่อขยายคำนามก็ต้องผันตามคำนามที่ขยายด้วย เช่น iso talo บ้านใหญ่ isot talot บ้านใหญ่ (หลายหลัง) isossa talossa ในบ้านหลังใหญ่ (หลังเดียว) isoissa taloissa ในบ้านหลังใหญ่ (หลายหลัง)
การใส่คำปฏิเสธ
คำว่า"ไม่"่ในภาษาฟินนิชยังสามารถเปลี่ยนตามประธานได้อีกคือ en, et, ei, emme, ette และ eivät แต่โดยทั่วไปเมื่อต้องการแสดงการปฏิเสธหรือไม่ต้องการ ผู้พูดมักจะพูดว่า Ei!
การเขียน
ระบบการเขียนของภาษาฟินนิชใช้อักษรละตินเป็นพื้นฐาน และได้รับระบบตัวอักษรจากอักษรสวีดิช อักษรฟินนิชมีทั้งหมด 29 ตัว อันได้แก่ A-อา B-เบ C-เซ D-เด E-เอ F-แอฟ G-เก H-โฮ I-อี J-ยี K-โก L-แอล M-แอม N-แอน O-โอ P-เป Q-กู R-แอรฺ S-แอส T-เต U-อู V-เว W-กักโชยส์-เว (Kaksois-Vee) X-แอกซ์ Y-อวี (หรือ อื) Z-เซตตา Å-โอของสวีเดน (Ruotsin-Oo) Ä-แอ Ö-เออวฺ อย่างไรก็ตาม ตัวอักษรหลายตัว ได้แก่ C Q W X Z และ Å ไม่มีใช้ในคำภาษาฟินนิชพื้นถิ่น และมีใช้ในเฉพาะคำยืมและชื่อจากภาษาต่างประเทศเท่านั้น
การเขียนภาษาฟินนิช มีลักษณะการสะกดตามหน่วยเสียงอย่างมาก โดยแต่ละหน่วยเสียงจะตรงกับตัวอักษรหนึ่งตัว
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- "Finnish" (18th ed.). Ethnologue. 2015.
- "Finnish Language Board". Institute for the Languages of Finland. สืบค้นเมื่อ 2019-12-28.
- Statistics Finland. "Tilastokeskus – Population". Stat.fi. สืบค้นเมื่อ 2011-12-17https://www.tilastokeskus.fi/tup/suoluk/suoluk_vaesto.html#v%C3%A4est%C3%B6kielenmukaan. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ Suomi, Kari; Toivanen, Juhani; Ylitali, Riikka (2008). Finnish sound structure: Phonetics, phonology, phonotactics and prosody (PDF). Oulu: Oulu University Press. ISBN 978-951-42-8984-2.
- ↑ Karlsson, F. (2006). "Finnish". ใน Brown, Keith (บ.ก.). Encyclopedia of Language & Linguistics (2 ed.). Oxford: Elsevier. pp. 474–475. doi:10.1016/B0-08-044854-2/04391-1. ISBN 978-0-08-044854-1.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Collection of Finnish bilingual dictionaries