fbpx
วิกิพีเดีย

ขนาดสมอง

สิงหาคม 12, 2021

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

ในสาขากายวิภาคศาสตร์และวิวัฒนาการ ขนาดสมอง เป็นประเด็นที่ศึกษากันบ่อย ขนาดสมองบางครั้งวัดโดยน้ำหนัก บางครั้งโดยปริมาตร (คือด้วยการสร้างภาพโดย MRI หรือการวัดปริมาตรกะโหลกศีรษะ) ประเด็นที่ตรวจสอบบ่อย ๆ ก็คือความสัมพันธ์ระหว่างขนาดสมองกับเชาวน์ปัญญา ผลงานวิจัยในเรื่องสมองมนุษย์กับผู้ที่มีบรรพบุรุษเป็นคนยุโรป แสดงว่าปริมาตรสมองมนุษย์ผู้ใหญ่โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1,260 ซม3 สำหรับชายและ 1,130 ซม3 สำหรับหญิง แต่ก็ยังต่าง ๆ กันมาก งานศึกษากับผู้ใหญ่ 46 คนอายุระหว่าง 22-49 ปี ที่มีบรรพบุรุษเป็นคนยุโรปเช่นกันพบปริมาตรเฉลี่ยที่ 1,273.6 ซม3 สำหรับชายโดยมีค่าระหว่าง 1,052.9-1,498.5 ซม3 และปริมาตรเฉลี่ยที่ 1,131.1 ซม3 สำหรับหญิงโดยมีค่าระหว่าง 974.9-1,398.1 ซม3 งานศึกษาหนึ่ง ที่วัดกะโหลกศีรษะ 20,000 หัวจากประชากร 87 กลุ่มทั่วโลก คนเอเชียตะวันออกจากไต้หวัน ญี่ปุ่น เกาหลี และจีนมีสมองใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีปริมาตรเฉลี่ยเกิน 1,443 ซม3 ตามด้วยคนยุโรปที่มีค่าเฉลี่ยน้อยกว่าที่ 1,260 ซม3

มนุษย์

สมองใหญ่ซีกขวาปกติจะใหญ่กว่าซีกซ้าย สมองน้อยทั้งสองซีกปกติจะเท่ากันมากกว่า สมองมนุษย์ผู้ใหญ่หนักโดยเฉลี่ยราว 1.5 กก. ในชาย น้ำหนักเฉลี่ยอยู่ที่ 1,370 ก. เทียบกับหญิงที่ 1,200 ก. ปริมาตรอยู่ที่ราว ๆ 1,260 ซม3 ในชายและ 1,130 ซม3 ในหญิงแม้จะต่างกันมากในระหว่างบุคคล

วิวัฒนาการ

เริ่มจากไพรเมตยุคต้น ๆ แล้วต่อมาเป็นสัตว์สายพันธุ์มนุษย์ที่เรียกว่า โฮมินิด จนมาเป็นมนุษย์ปัจจุบันคือ Homo sapiens สมองก็ได้โตเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ในลำดับวิวัฒนาการ ปริมาตรสมองมนุษย์ได้เพิ่มขึ้นเริ่มตั้งแต่ 600 ซม3 ใน Homo habilis จนถึง 1,600 ซม3 ใน Homo neanderthalensis ซึ่งเป็นโฮมินิดที่มีสมองขนาดใหญ่สุด แต่ก็ไม่ได้ขยายขนาดเกินกว่านั้น ต่อจากนั้น ขนาดสมองโดยเฉลี่ยได้ลดลงใน 28,000 ปีที่ผ่านมา คือความจุของกะโหลกศีรษะได้ลดลงจากราว ๆ 1,550 ซม3 เหลือราว ๆ 1,440 ซม3 ในชายในขณะที่ลดลงจาก 1,500 ซม3 เหลือราว ๆ 1,240 ซม3 ในหญิง ส่วนงานวิจัยในทหารสหรัฐ 6,235 คนได้พบความจุกะโหลกของชายราว ๆ เช่นกัน แต่พบของหญิงที่ราว ๆ 1,330 ซม3 ซึ่งใหญ่กว่า

มีงานวิจัยต่าง ๆ ที่สัมพันธ์ขนาดสมองกับยีน เช่น ยีน ASPM ที่ถ้ากลายพันธุ์จะมีผลเป็นโรคพัฒนาการทางประสาท คือ microcephaly ที่มีผลต่อปริมาตรสมอง

ขนาดสมองของโฮมินิด
พันธุ์มนุษย์ ขนาดสมอง (ซม3)
Homo habilis 550-687
Homo ergaster 700-900
Homo erectus 600-1,250
Homo heidelbergensis 1,100-1,400
Homo neanderthalensis 1,200-1,750
Homo sapiens 1,400

ความแตกต่างทางชีวภูมิศาสตร์

งานศึกษาจำนวนหนึ่งได้พบว่า ขนาดสมองและสัณฐานของกะโหลกศีรษะมนุษย์มีสหสัมพันธ์กับบรรพบุรุษตามภูมิภาค ความต่าง ๆ ของความจุกะโหลกเชื่อว่า มีเหตุจากการปรับตัวให้เข้ากับภูมิอากาศซึ่งคัดเลือกศีรษะที่ใหญ่กลมในอากาศอันหนาวกว่าเพราะสงวนความร้อนได้ดีกว่า และคัดเลือกศีรษะที่เรียวกว่าในเขตอากาศร้อนใกล้กับเส้นศูนย์สูตร (ตาม Bergmann's rule และ Allen's rule)

งานศึกษาใหญ่สุดเท่าที่เคยทำในเรื่องความต่าง ๆ ของขนาดสมองตามเขตภูมิภาคเป็นงานในปี 1984 ซึ่งพบว่า ขนาดสมองมนุษย์ต่างกันไปตามละติจูดที่บรรพบุรุษอาศัยอยู่ งานศึกษาอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างละติจูดกับขนาดกะโหลกศีรษะว่าเป็นตัวอย่างของ Bergmann's rule คือ กะโหลกจะกลมกว่าในอากาศหนาวเพราะมวลจะเพิ่มขึ้นได้มากกว่าเทียบกับพื้นที่ผิว ซึ่งสงวนอุณหภูมิแกนในร่างกาย นี่มีผลโดยไม่ขึ้นกับเชื้อชาติ

เพศ

 
น้ำหนักสมองมนุษย์โดยเฉลี่ยสำหรับชายและหญิงตลอดชั่วอายุ ชายสีน้ำเงิน หญิงสีแดง แกนนอนแสดงอายุ แกนตั้งแสดงน้ำหนักสมอง จากงานศึกษา Changes in brain weights during the span of human life

ปริมาตรสมองผู้ใหญ่สำหรับบุคคลอายุและเพศต่าง ๆ คล้ายกันโดยพื้นฐาน ้นมี

พัฒนาการของโครงสร้างต่าง ๆ ในสมองของเด็กจะต่างกันในทั้งระหว่างบุคคลและระหว่างเพศ สมองทารกมนุษย์เมื่อคลอดมีปริมาตร 369 ซม3 โดยเฉลี่ย และเพิ่มในปีแรกไปถึงราว ๆ 961 ซม3 หลังจากนั้นอัตราการเพิ่มจะลดลง ปริมาตรสมองจะมากสุดเมื่อถึงอายุ 40 ปี หลังจากนั้นจะเริ่มลดลงที่อัตรา 5% ต่อทศวรรษ โดยเร่งลดเร็วขึ้นเมื่อถึงอายุราว ๆ 70 ปี

น้ำหนักสมองผู้ใหญ่ชายโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1,345 ก. เทียบกับหญิงที่ 1,222 ก. ผู้ชายมีปริมาตรของสมองทั้งหมด ของสมองน้อย และกลีบสมองโดยเฉลี่ยมากกว่า ยกเว้นน่าจะสมองกลีบข้างซีกซ้าย

เขตสมองโดยเฉพาะ ๆ ก็ยังมีขนาดต่างกันระหว่างเพศ งานศึกษาทั่วไปมักบ่งว่า ชายมีอะมิกดะลาและไฮโปทาลามัสที่ใหญ่กว่า หญิงมี caudate nucleus และฮิปโปแคมปัสที่ใหญ่กว่า เมื่อตรวจดูกับความแปรปรวนร่วมเกี่ยวเทียบกับปริมาตรในกะโหลกศีรษะ ความสูง และน้ำหนัก งานศึกษาปี 2007 พบว่า หญิงมีสัดส่วนเนื้อเทาที่สูงกว่า เทียบกับชายผู้มีสัดส่วนเนื้อขาวและน้ำหล่อสมองไขสันหลังที่สูงกว่า แต่ก็มีความแตกต่างระหว่างบุคคลสูงมากในงานศึกษาต่าง ๆ ส่วนงานศึกษาปี 2011 กลับไม่พบความแตกต่างระหว่างเพศที่มีนัยสำคัญทางสถิติสำหรับสัดส่วนเนื้อเทาสำหรับคนอายุต่าง ๆ ซึ่งจัดกลุ่มเป็นทศวรรษ ๆ ยกเว้นคนอายุในทศวรรษที่ 3 และ 6 โดยมีตัวอย่างหญิง 758 คนและชาย 702 คนอายุระหว่าง 20-69 ปี ผู้ชายอายุระหว่าง 20-29 ปี (ทศวรรษที่ 3) โดยเฉลี่ยมีอัตราเนื้อเทาสูงกว่าหญิงอายุรุ่นเดียวกัน เทียบกับกลุ่มทศวรรษที่ 6 ซึ่งหญิงโดยเฉลี่ยมีอัตราเนื้อเทาสูงกว่าอย่างสำคัญ แม้จะไม่พบความแตกต่างในกลุ่มทศวรรษที่ 7

ปริมาตรสมองและเนื้อเทาจะถึงจุดสูงสุดในระหว่างอายุ 10-20 ปี (ในหญิงก่อนกว่าชาย) เทียบกับปริมาตรเนื้อขาวและโพรงสมองที่ยังเพิ่มอยู่ รูปแบบทั่วไปเป็นการเพิ่มขนาดในช่วงวัยเด็กที่ถึงจุดสูงสุดแล้วตามด้วยการลดขนาดในช่วงวัยรุ่น (เช่น เพราะ synaptic pruning) ปริมาตรสมองโดยเฉลี่ยในเด็กชายจะใหญ่กว่าเด็กหญิงประมาณ 10% โดยสมกับที่พบในผู้ใหญ่ แต่ก็ไม่ควรตีความว่ามีผลให้ทำอะไรได้ดีกว่าหรือแย่กว่า เพราะค่าวัดคร่าว ๆ ของโครงสร้างต่าง ๆ อาจไม่สะท้อนถึงปัจจัยที่ให้ทำกิจได้อย่างแตกต่าง ปัจจัยเช่นการเชื่อมต่อกันระหว่างเซลล์ประสาทและความหนาแน่นของหน่วยรับ (receptor) อนึ่ง กลุ่มเด็กโดยเฉพาะ ๆ ก็ยังมีความแตกต่างของขนาดสมองสูง เช่น เด็กอายุเดียวกันอาจมีปริมาตรสมองโดยรวมต่างกันถึง 50% เด็กหญิงโดยเฉลี่ยมีปริมาตรฮิปโปแคมปัสที่ใหญ่กว่า และเด็กชายมีอะมิกดะลาที่ใหญ่กว่า

โครงสร้างสมองก็เปลี่ยนแปลงไปแบบพลวัตตลอดวัยผู้ใหญ่และวัยชรา โดยแตกต่างอย่างสำคัญในระหว่างบุคคล ในทศวรรษหลัง ๆ ชายเสียปริมาตรสมองทั้งหมด ปริมาตรสมองกลีบหน้า และสมองกลีบขมับมากกว่า เทียบกับหญิงที่เสียฮิปโปแคมปัสและสมองกลีบข้างมากกว่า ชายเสียปริมาตรของเนื้อเทาทั้งหมดมากกว่า แม้จะต่าง ๆ กันตามเขตในทั้งสองเพศ โดยบางเขตไม่ปรากฏว่าเสื่อมไปเลย เนื้อขาวโดยทั้งหมดไม่ปรากฏว่าลดลงตามอายุ แม้จะมีความต่างกันในเขตสมองต่าง ๆ

ปัจจัยทางยีน

งานศึกษาในแฝดเหมือนได้แสดงความสืบทอดได้ทางยีนของขนาดสมองทั่วไปในผู้ใหญ่โดยเป็นค่าระหว่าง 66-97% แต่ก็ต่าง ๆ กันแล้วแต่บริเวณสมอง โดยมีค่าสูงสำหรับขนาดสมองกลีบหน้า (90-95%) ค่าปานกลางสำหรับฮิปโปแคมปัส (40-69%) และปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมจะมีอิทธิพลต่อบริเวณสมองด้านใน (medial) ส่วนต่าง ๆ อนึ่ง ปริมาตรของโพรงสมองข้างโดยหลักอธิบายได้ด้วยปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม ซึ่งแสดงนัยว่า ปัจจัยเช่นนี้ก็มีผลต่อเนื้อสมองรอบ ๆ ด้วย ยีนอาจมีผลให้โครงสร้างสมองสัมพันธ์กับหน้าที่ทางประชาน หรือหน้าที่ทางประชานอาจมีอิทธิพลต่อโครงสร้างสมองในชั่วชีวิต มีการระบุหรือเสนอยีนที่อาจมีบทบาท แต่ก็ยังต้องรอการทำซ้ำผลงานวิจัย

เชาวน์ปัญญา

ข้อมูลเพิ่มเติม: ประสาทวิทยาศาสตร์กับขนาดสมอง § มนุษย์

งานศึกษาได้แสดงสหสัมพันธ์ระหว่างขนาดสมองกับเชาวน์ปัญญา คือสมองที่ใหญ่กว่าเป็นตัวพยากรณ์ว่าจะฉลาดกว่า แต่ก็ไม่ชัดเจนว่า ชี้ความเป็นเหตุหรือไม่

งานศึกษาทาง MRI ส่วนใหญ่รายงานว่ามีค่าสหสัมพันธ์พอสมควรคือ 0.3-0.4 ระหว่างปริมาตรสมองกับเชาวน์ปัญญา ความสัมพันธ์ที่สม่ำเสมอสุดพบที่สมองกลีบหน้า กลีบขมับ กลีบข้าง ฮิปโปแคมปัส และสมองน้อย แต่ก็อธิบายความแปรปรวนของระดับเชาวน์ปัญญา (IQ) ได้ค่อนข้างน้อย ซึ่งแสดงนัยว่า แม้ขนาดสมองอาจสัมพันธ์กับเชาวน์ปัญญา แต่ปัจจัยอื่น ๆ ก็อาจมีส่วน อนึ่ง ขนาดสมองยังไม่สัมพันธ์อย่างมีกำลังกับค่าวัดประสิทธิภาพทางประชานอื่น ๆ แม้ที่เฉพาะเจาะจงกว่า ในชาย ระดับเชาวน์ปัญญาสัมพันธ์กับปริมาตรเนื้อเทาในสมองกลีบหน้าและกลีบข้างมากกว่า เป็นส่วนที่คร่าว ๆ มีหน้าที่รวบรวมข้อมูลประสาทสัมผัสและควบคุมการใส่ใจ เทียบกับหญิงที่สัมพันธ์กับสมองกลีบหน้าและบริเวณโบรคา (Broca's area) ซึ่งมีหน้าที่ทางภาษา งานวิจัยที่วัดปริมาตรสมอง, ค่าศักย์ไฟฟ้าแบบ P300 auditory evoked potentials และระดับเชาวน์ปัญญาแสดงข้อมูลที่ขัดแย้งกัน คือทั้งปริมาตรสมองและความเร็วการเกิดค่า P300 มีสหสัมพันธ์กับลักษณะทางเชาวน์ปัญญาต่าง ๆ ที่วัด แต่ทั้งสองกลับไม่มีสหสัมพันธ์กับกันและกัน

หลักฐานยังไม่ตรงกันว่า ความแตกต่างของขนาดสมองสามารถพยากรณ์ระดับเชาวน์ปัญญาระหว่างพี่น้องได้หรือไม่ งานบางงานพบสหสัมพันธ์ระดับพอสมควร แต่งานอื่น ๆ ก็ไม่พบ งานทบทวนวรรณกรรมปี 2012 ชี้ว่า ขนาดสมองคร่าว ๆ ไม่น่าจะเป็นวิธีการวัดระดับเชาวน์ปัญญาที่ดี เช่น ขนาดสมองก็ต่างกันระหว่างหญิงกับชายโดยไม่ปรากฏความต่างของระดับเชาวน์ปัญญา

โครงสร้างสมองของผู้ใหญ่ยังเปลี่ยนไปเมื่อเรียนรู้ทักษะทางประชานหรือทางการเคลื่อนไหวใหม่ ๆ ด้วย คือ สภาพพลาสติกของระบบประสาท (neuroplasticity) เป็นการเพิ่มปริมาตรเนื้อเทา ได้พบในผู้ใหญ่หลังจากฝึกทักษะทางตา-การเคลื่อนไหว โดยการเปลี่ยนแปลงทางคุณภาพ (เช่น เรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ) ปรากฏกว่าสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างสมองยิ่งกว่าการฝึกเพื่อปรับปรุงทักษะที่มีอยู่แล้ว ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดพบว่าจะคงยืนอย่างน้อย 3 เดือนโดยไม่ต้องฝึกอย่างต่อเนื่อง ตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงที่มีผลอื่น ๆ รวมการเรียนรู้เสียงคำพูดใหม่ ๆ ดนตรี ทักษะในการหาหนทาง และเรียนรู้คำเขียนที่สะท้อนจากกระจก

สัตว์อื่น ๆ

วาฬสเปิร์มมีสมองใหญ่สุดและหนักราว 8 กก. สมองช้างหนักกว่า 5 กก. เล็กน้อย สมองโลมาปากขวดหนัก 1.5-1.7 กก. เทียบกับสมองมนุษย์ที่หนักราว 1.3-1.5 กก. ขนาดสมองมักจะเป็นไปตามขนาดร่างกาย แต่ก็ไม่ได้เป็นไปตามสัดส่วน คือ อัตรามวลสมองต่อมวลร่างกายจะต่าง ๆ กัน อัตราสูงสุดพบในหนูผี

ค่าเฉลี่ยน้ำหนักสมองของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งหมดเป็นไปตามกฎ power law (คือ  ) โดยมีเลขชี้กำลังราว ๆ 0.75 การเป็นไปตามกฎเช่นนี้ก็มีเหตุผลที่ดี เพราะขนาดร่างกายสัมพันธ์กับความยาวร่างกายตามกฎนี้โดยมีเลขชี้กำลัง 0.33 และขนาดร่างกายสัมพันธ์กับพื้นที่ผิวของร่างกายโดยมีเลขชี้กำลัง 0.67 แม้จะไม่มีคำอธิบายสำหรับค่า 0.75 แต่ก็น่าสนใจว่ามีค่าทางสรีรภาพบางอย่างที่สัมพันธ์กับขนาดร่างกายด้วยเลขชี้กำลังที่ใกล้ ๆ กัน เช่น อัตราเมแทบอลิซึมพื้นฐาน (basal metabolic rate)

สูตรในกฎนี้ใช้กับสมองโดยเฉลี่ยของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งหมด แต่สัตว์แต่ละวงศ์ (เช่น เสือและแมว สัตว์ฟันแทะ ไพรเมต เป็นต้น) ก็จะมีค่าต่างไปบ้าง ซึ่งทั่วไปสะท้อนถึงความซับซ้อนทางพฤติกรรม ไพรเมตตามขนาดร่างกาย มีสมองใหญ่เป็น 5-10 เท่าตามที่สูตรนี้พยากรณ์ สัตว์ล่าเหยื่อมักจะมีสมองใหญ่กว่าสัตว์ที่เป็นเหยื่อของมัน สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมใน Infraclass "placentalia" โดยมากมีสมองที่ใหญ่กว่าสัตว์มีกระเป๋าหน้าท้อง เช่น โอพอสซัม ค่ามาตรฐานที่ใช้ประเมินขนาดสมองจริง ๆ เทียบกับขนาดที่คาดหวังจากขนาดร่างกายเรียกว่า encephalization quotient (EQ) ซึ่งของมนุษย์อยู่ที่ระหว่าง 7.4-7.8

แม้ขนาดสมองของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอาจใหญ่ขึ้น แต่ก็ใช่ว่าส่วนย่อยทุก ๆ ส่วนจะใหญ่ขึ้นในอัตราเดียวกัน โดยเฉพาะก็คือ ยิ่งสมองใหญ่เท่าไร เปลือกสมองก็มีสัดส่วนใหญ่ขึ้นเท่านั้น ดังนั้น ในสัตว์ที่มีสมองขนาดใหญ่สุด โดยมากจะเป็นเปลือกสมอง และนี่ไม่ใช่เพียงแค่มนุษย์เท่านั้น แต่สัตว์อื่น ๆ ก็เช่นกัน ดังที่พบในปลาโลมา วาฬ และช้างเป็นต้น สมองได้ใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ ใน ประวัติวิวัฒนาการสองล้านปีของ Homo sapiens แม้จะอธิบายได้เป็นบางส่วนว่า เพราะร่างกายใหญ่ขึ้น แต่ก็มีความแตกต่างที่อธิบายอย่างเป็นระบบได้ยาก โดยเฉพาะก็คือ การปรากฏขึ้นของมนุษย์ปัจจุบันเมื่อ 300,000 ปีก่อน ซึ่งมีร่างกายเล็กลงแต่มีสมองใหญ่ขึ้น ถึงกระนั้น มนุษย์นีแอนเดอร์ทาล ซึ่งสูญพันธุ์ไปราว 40,000 ปีก่อน ก็มีสมองใหญ่ยิ่งกว่ามนุษย์ปัจจุบัน

นักวิจัยบางส่วนคิดว่า งานวิจัยให้ความสนใจกับขนาดสมองมากเกินควร เช่น บางคนอ้างว่า ปัจจัยอื่น ๆ นอกจากขนาดมีสหสัมพันธ์กับเชาวน์ปัญญาที่ยิ่งกว่า เช่น จำนวนเซลล์ประสาทในสมองและความเร็วของเส้นประสาทที่เชื่อมต่อกัน พวกเขายังชี้ด้วยว่า เชาวน์ปัญญาไม่ได้ขึ้นเพียงกับปริมาณเนื้อเยื่อในสมอง แต่ขึ้นกับรายละเอียดทางโครงสร้างของมันด้วย เช่น มันชัดเจนแล้วว่าพวกนกกา นกเรเวน และนกแก้วแอฟริกาเทา (Psittacus erithacus) เป็นสัตว์ฉลาดแม้จะมีสมองเล็ก

แม้มนุษย์จะมีค่า encephalization quotient สูงสุดในบรรดาสัตว์ที่ยังเหลืออยู่ แต่ค่านี้ก็ไม่ได้นอกรีดนอกรอยจากสัตว์พวกไพรเมต เทียบกับลิงกอริลลาที่ออกนอกรีดนอกรอย คือมีอัตราที่น้อยกว่าตามคาด มีค่าวัดทางกายภาพอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กับขนาดสมองในประวัติวิวัฒนาการของมนุษย์ เช่น ฐานกะโหลกศีรษะ โค้งมากขึ้นเมื่อสมองมีขนาดใหญ่ขึ้นเทียบกับกับความยาวของฐานกะโหลก

ความจุกะโหลกศีรษะ

ความจุกะโหลกศีรษะเป็นค่าวัดปริมาตรกระดูกหุ้มสมองภายในสำหรับสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีทั้งกระดูกหุ้มสมองและสมอง หน่วยวัดที่สามัญสุดคือลูกบาศก์เซนติเมตร (ซม3) ปริมาตรของกระดูกหุ้มสมองใช้เป็นตัวระบุขนาดสมองคร่าว ๆ ซึ่งก็เป็นตัวบ่งชี้เชาวน์ปัญญาของสิ่งมีชีวิตนั้นอย่างคร่าว ๆ การวัดบ่อยครั้งทำโดยเติมช่องกระดูกหุ้มสมองด้วยวัสดุเล็ก ๆ (เช่น เมล็ดมัสตาร์ดหรือหัวกระสุนปืนเล็ก ๆ) แล้ววัดปริมาตรของวัสดุที่ใช้นั้น ๆ แต่การวัดเช่นนี้ต้องตรวจสอบเพิ่ม เช่น ด้วยเอกซ์เรย์คอมพิวเตอร์ สำหรับสปีชีส์และเพศหนึ่ง ๆ เพื่อดูว่า มันวัดปริมาตรกระดูกหุ้มสมองสำหรับสปีชีส์นั้น ๆ ได้ดีแค่ไหน

วิธีการวัดที่แม่นยำกว่าก็คือทำรูปหล่อส่วนข้างในของกะโหลกศีรษะแล้ววัดปริมาณน้ำที่มันแทนที่ ในอดีตมีงานศึกษาเป็นโหล ๆ ที่ประมาณความจุกะโหลกศีรษะ งานศึกษาโดยมากทำกับกะโหลกสัตว์ตายโดยใช้การวัดตรง ๆ การจุกะโหลกศีรษะ หรือบางครั้งใช้การถ่ายรังสี[ต้องการอ้างอิง]

ความรู้เรื่องปริมาตรกะโหลกศีรษะอาจสำคัญในการศึกษากลุ่มประชากรต่าง ๆ ที่อยู่ในภูมิภาค มีเชื้อชาติ หรือมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่ต่าง ๆ กัน ปัจจัยอื่น ๆ อาจมีผลต่อขนาดกะโหลกศีรษะเช่นการได้อาหาร ข้อมูลยังอาจใช้สัมพันธ์ความจุกะโหลกกับค่าวัดกะโหลกอื่น ๆ หรือเปรียบเทียบกับสัตว์อื่น ๆ ใช้ศึกษาความผิดปกติของขนาดกะโหลก ของรูปร่าง และของการเติบโตและพัฒนาการทางปริมาตร[ต้องการอ้างอิง]

ความจุกะโหลกศีรษะเป็นวิธีการวัดขนาดสมองโดยอ้อม มีงานศึกษาบางงานที่วัดกะโหลกศีรษะของสัตว์เป็น ๆ ด้วยการวัดตรง ๆ[ต้องการอ้างอิง] แต่ความจุกะโหลกที่มากกว่าไม่ใช่หมายความว่าสัตว์จะฉลาดกว่า เพราะร่างกายที่ใหญ่จำเป็นต้องมีสมองที่ใหญ่เพื่อการควบคุม ในบางกรณี นี่ยังเป็นการปรับตัวให้เข้ากับอากาศหนาว ยกตัวอย่างเช่น ในบรรดามนุษย์ปัจจุบัน ประชากรในเขตเหนือมีเปลือกสมองส่วนการเห็น 20% ใหญ่กว่าประชากรในเขตใต้ ซึ่งอาจอธิบายความแตกต่างระหว่างขนาดสมอง (และความจุกะโหลกศีรษะโดยคร่าว ๆ) ได้ หน้าที่ทางประสาทยังระบุด้วยการจัดระเบียบของสมองได้ดีกว่าปริมาตรสมอง ความแตกต่างระหว่างบุคคลยังสำคัญด้วย เช่น ความจุกะโหลกของมนุษย์นีแอนเดอร์ทาลหญิงอยู่ระหว่าง 1,300-1,600 ซม3

เพื่อใช้ความจุกะโหลกเป็นตัวบ่งชี้แบบปรวิสัยของขนาดสมอง นักวิชาการ (Harry Jerison) ได้พัฒนา encephalization quotient (EQ) ขึ้นในปี 1973 เป็นค่าเปรียบเทียบขนาดสมองตัวอย่างกับขนาดสมองที่คาดว่าสัตว์หนักระดับนั้น ๆ ควรจะมี วิธีนี้ทำให้สามารถตัดสินอะไรบางอย่างได้ที่สัมพันธ์กับความจุกะโหลกศีรษะของสัตว์นั้น ๆ นักวิชาการอีกกลุ่มหนึ่งได้รวบรวมรูปหล่อกะโหลกศีรษะและวัดความจุกะโหลกไว้เป็นจำนวนมาก

ตัวอย่างความจุกะโหลก
เอป
โฮมินิด

ดูเพิ่ม

เชิงอรรถ

  1. Smith & Beals (1990)
  2. ↑ encephalization quotient (EQ) หรือ encephalization level เป็นค่าวัดขนาดสมองแบบสัมพัทธ์ มีนิยามเป็นอัตราส่วนของมวลสมองจริง ๆ กับมวลสมองที่คาดหวังสำหรับสัตว์หนึ่งในขนาดนั้น ๆ เชื่อว่า ค่าแสดงระดับเชาวน์ปัญญาหรือสมรรถภาพทางประชานโดยประมาณสำหรับสปีชีส์นั้น ๆ เป็นค่าวัดที่ดีกว่าอัตรามวลสมองต่อมวลร่างกาย เพราะพิจารณารวมเอาปัจจัยทางแอลโลเมตรี (allometric effect) ด้วย สูตรได้พัฒนาขึ้นสำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมโดยเฉพาะ และอาจให้ผลไม่ได้เรื่องถ้าใช้กับสัตว์อื่น ๆ นอกกลุ่มนี้ นอกเหนือจากปริมาตร มวล หรือจำนวนเซลล์ พลังงานที่สมองใช้ก็สามารถเทียบกับที่ร่างกายส่วนอื่น ๆ ใช้ได้เช่นกัน
  3. ฐานกะโหลกศีรษะ (base of skull) เป็นส่วนล่างสุดของกะโหลกศีรษะ ประกอบด้วยเยื่อบุกะโหลกและส่วนล่างของเพดานกะโหลก ประกอบด้วยกระดูก 5 ชิ้นคือ กระดูกเอทมอยด์ กระดูกสฟีนอยด์ กระดูกท้ายทอย กระดูกหน้าผาก และกระดูกขมับ

อ้างอิง

  1. ↑ Cosgrove et al., 2007
  2. ↑ Allen et al., 2002
  3. Parent, A; Carpenter MB (1995). "Ch. 1". Carpenter's Human Neuroanatomy. Williams & Wilkins. ISBN 978-0-683-06752-1.
  4. Harrison, Paul J.; Freemantle, Nick; Geddes, John R. (2003-11-01). "Meta-analysis of brain weight in schizophrenia". Schizophrenia Research. 64 (1): 25–34. doi:10.1016/s0920-9964(02)00502-9. ISSN 0920-9964. PMID 14511798.
  5. Cosgrove, KP; Mazure CM; Staley JK (2007). "Evolving knowledge of sex differences in brain structure, function, and chemistry". Biol Psychiat. 62 (8): 847–55. doi:10.1016/j.biopsych.2007.03.001. PMC 2711771. PMID 17544382.
  6. "Neanderthal man". infoplease.
  7. "If Modern Humans Are So Smart, Why Are Our Brains Shrinking?". DiscoverMagazine.com. 2011-01-20. สืบค้นเมื่อ 2014-03-05.
  8. Henneberg, Maciej (1988). "Decrease of human skull size in the Holocene". Human Biology. 60 (3): 395–405. JSTOR 41464021. PMID 3134287.
  9. Rushton, John Philippe (1992). "Cranial capacity related to sex, rank, and race in a stratified random sample of 6,325 U.S. military personnel". Intelligence. 16 (3–4): 401–413. doi:10.1016/0160-2896(92)90017-l.
  10. Kouprina, Natalay; Pavlicek, Adam; Mochida, Ganeshwaran H.; Solomon, Gregory; Gersch, William; Yoon, Young-Ho; Collura, Randall; Ruvolo, Maryellen; Barrett, J. Carl; Woods, C. Geoffrey; Walsh, Christopher A.; Jurka, Jerzy; Larionov, Vladimir (2004). "Accelerated Evolution of the ASPM Gene Controlling Brain Size Begins Prior to Human Brain Expansion". PLoS Biology. 2 (5): e126. doi:10.1371/journal.pbio.0020126.  
  11. Brown, Graham; Fairfax, Stephanie; Sarao, Nidhi. "Human Evolution". Tree of Life. Tree of Life Project. สืบค้นเมื่อ 2016-05-19.
  12. ↑ Beals, Kenneth L; Smith, Courtland L; Dodd, Stephen M (1984-06-03). (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2017-10-16. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  13. Nowaczewska, Wioletta; browski, Pawe D; KuŸmiñski, Lukasz. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-07-15. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  14. Mielke, James; Konigsberg, Lyle W; Relethford, John (2006). Human biological variation. Oxford University Press. pp. 274–75.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  15. Lange et al., 1997
  16. Peters, R. (2006). "Ageing and the brain". Postgraduate Medical Journal. 82 (964): 84–8. doi:10.1136/pgmj.2005.036665. PMC 2596698. PMID 16461469.
  17. Kelley Hays; David S. (1998). Reader in Gender archaeology. Routlegde. ISBN 9780415173605. สืบค้นเมื่อ 2014-09-21.
  18. Carne et al., 2006
  19. Taki, Y.; Thyreau, B.; Kinomura, S.; Sato, K.; Goto, R.; Kawashima, R.; Fukuda, H. (2011). He, Yong (บ.ก.). "Correlations among Brain Gray Matter Volumes, Age, Gender, and Hemisphere in Healthy Individuals". PLoS ONE. 6 (7): e22734. Bibcode:2011PLoSO...622734T. doi:10.1371/journal.pone.0022734. PMC 3144937. PMID 21818377.
  20. Giedd, 2008
  21. Good et al., 2001
  22. Peper, 2007
  23. Zhang, 2003
  24. ↑ Nisbett et al. 2012b, p. 142.
  25. McDaniel, Michael (2005). "Big-brained people are smarter" (PDF). Intelligence. 33: 337–346. doi:10.1016/j.intell.2004.11.005.CS1 maint: ref=harv (link)
  26. ↑ Luders et al., 2008
  27. Hoppe & Stojanovic, 2008
  28. Egan et al., 1993
  29. Egan et al, 1995
  30. Nisbett et al. 2012b.
  31. Lee et al., 2007
  32. Driemeyer et al., 2008
  33. Ilg et al., 2008
  34. Kelly, Kevin. "The Technium: Brains of White Matter". kk.org.
  35. Armstrong, 1983
  36. Savage et al., 2004
  37. Jerison, Evolution of the Brain and Intelligence
  38. Pontarotti, Pierre (2016). Evolutionary Biology: Convergent Evolution, Evolution of Complex Traits. Springer. p. 74. ISBN 978-3-319-41324-2.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  39. Rieke, G. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2019-04-07. สืบค้นเมื่อ 2011-02-12. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  40. Moore, J (1999). . มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย แซนดีเอโก. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2019-03-27. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  41. Roth, G; Dicke, U (May 2005). "Evolution of the brain and intelligence". Trends Cogn. Sci. (Regul. Ed.). 9 (5): 250–7. doi:10.1016/j.tics.2005.03.005. PMID 15866152.
  42. Finlay et al., 2001
  43. Kappelman, 1993
  44. Holloway, 1995
  45. Roth & Dicke, 2005
  46. Motluk, Alison (2010-07-31). . New Scientist. pp. 38–41. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2019-10-21. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  47. Azevedo, F. A. C.; Carvalho, L. R. B.; Grinberg, L. T.; Farfel, J. M.; Ferretti, R. E. L.; Leite, R. E. P.; Jacob Filho, W. J.; Lent, R.; Herculano-Houzel, S. (2009). "Equal numbers of neuronal and nonneuronal cells make the human brain an isometrically scaled-up primate brain". The Journal of Comparative Neurology. 513 (5): 532–541. doi:10.1002/cne.21974. PMID 19226510. We find that the adult male human brain contains on average 86.1 ± 8.1 billion NeuN-positive cells (“neurons”) and 84.6 ± 9.8 billion NeuN-negative (“nonneuronal”) cells. [...] These findings challenge the common view that humans stand out from other primates in their brain composition and indicate that, with regard to numbers of neuronal and nonneuronal cells, the human brain is an isometrically scaled-up primate brain.
  48. Ross & Henneberg, 1995
  49. Logan & Clutton-Brock (2013). . Behavioural Processes. 92: 143–146. doi:10.1016/j.beproc.2012.10.015. PMID 23137587. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2019-03-27. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  50. Logan & Palmstrom (2015). "Can endocranial volume be estimated accurately from external skull measurements in great-tailed grackles (Quiscalus mexicanus) ?". PeerJ. 3: e1000. doi:10.7717/peerj.1000.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  51. Rushton, J Philippe; Jensen, Arthur R. "THIRTY YEARS OF RESEARCH ON RACE DIFFERENCES IN COGNITIVE ABILITY" (PDF). American Psychological Association.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  52. . BBC News. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2011-07-27. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  53. . the Guardian. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-09-30. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  54. Stanford, C; Allen, JS; Anton, SC; Lovell, NC (2009). Biological Anthropology: the Natural History of Humankind. Toronto: Pearson Canada. p. 301.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  55. Campbell, GC; Loy, JD; Cruz-Uribe, K (2006). Humankind Emerging (9th ed.). Boston: Pearson. p. 346.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  56. Holloway, Ralph L; Yuan, MS; Broadfield, DC (2004). The Human Fossil Record: Brain Endocasts: The Paleoneurological Evidence. New York: John Wiley & Sons.CS1 maint: uses authors parameter (link) ดูเพิ่ม
  57. Lieberman, Daniel. THE EVOLUTION OF THE HUMAN HEAD. p. 433.
  58. Lieberman, p. 435

อ้างอิงอื่น ๆ

  • Aiello, L; Wheeler, P (1995). (PDF). Current Anthropology. 36 (2): 199–221. doi:10.1086/204350. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2010-04-15. สืบค้นเมื่อ 2011-04-15. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  • Allen, John S.; Damasio, Hanna; Grabowski, Thomas J. (2002). "Normal neuroanatomical variation in the human brain: An MRI-volumetric study". American Journal of Physical Anthropology. 118 (4): 341–358. doi:10.1002/ajpa.10092. ISSN 0002-9483.
  • Armstrong, E (1983). "Relative brain size and metabolism in mammals". Science. 220 (4603): 1302–4. Bibcode:1983Sci...220.1302A. doi:10.1126/science.6407108. PMID 6407108.
  • Carne, RP; Vogrin S; Litewka L; Cook MJ (2006). "Cerebral cortex: An MRI-based study of volume and variance with age and sex". J Clin Neurosci. 13 (1): 60–72. doi:10.1016/j.jocn.2005.02.013. PMID 16410199.
  • Carne, Ross P.; Vogrin, Simon; Litewka, Lucas; Cook, Mark J. (2006). "Cerebral cortex: An MRI-based study of volume and variance with age and sex". Journal of Clinical Neuroscience. 13 (1): 60–72. doi:10.1016/j.jocn.2005.02.013. ISSN 0967-5868.
  • Cosgrove, Kelly P.; Mazure, Carolyn M.; Staley, Julie K. (2007). "Evolving Knowledge of Sex Differences in Brain Structure, Function, and Chemistry". Biological Psychiatry. 62 (8): 847–855. doi:10.1016/j.biopsych.2007.03.001. ISSN 0006-3223.
  • Driemeyer, J; Boyke, J; Gaser, C; Buchel, C; May, A (2008). Eagleman, David M. (บ.ก.). "Changes in Gray Matter Induced by Learning—Revisited". PLoS ONE. 3 (7): 7. Bibcode:2008PLoSO...3.2669D. doi:10.1371/journal.pone.0002669. PMC 2447176. PMID 18648501.  
  • Egan, Vincent; Chiswick, Ann; Santosh, Celestine; Naidu, K.; Rimmington, J.Ewen; Best, Jonathan J.K. (1994). "Size isn't everything: A study of brain volume, intelligence and auditory evoked potentials". Personality and Individual Differences. 17 (3): 357–367. doi:10.1016/0191-8869(94)90283-6. ISSN 0191-8869.
  • Egan, V; Wickett JC; Vernon PA (1995). "Brain size and intelligence: Erratum,addendum, and correction". Personality and Individual Differences. 19 (1): 113–115. doi:10.1016/0191-8869(95)00043-6.
  • Egan, Vincent; Wickett, John C.; Vernon, Philip A. (1995). "Brain size and intelligence: erratum, addendum, and correction". Personality and Individual Differences. 19 (1): 113–115. doi:10.1016/0191-8869(95)00043-6. ISSN 0191-8869.
  • Finlay, BL; Darlington, RB; Nicastro, N (2001). (PDF). Behav Brain Sci. 24 (2): 263–308. doi:10.1017/S0140525X01003958. PMID 11530543. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-07-24. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  • Giedd, JN (2008). (PDF). J Adolescent Health. 42 (4): 335–43. doi:10.1016/j.jadohealth.2008.01.007. PMID 18346658. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-07-24. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  • Good, CD; Johnsrude, IS; Ashburner, J; Henson, RN; Friston, KJ; Frackowiak, RS (2001). "A voxel-based morphometric study of ageing in 465 normal adult human brains". NeuroImage. 14 (1 Pt 1): 21–36. doi:10.1006/nimg.2001.0786. PMID 11525331.
  • Holloway, RL (1995). Changeaux, JP; Chavillon, J (บ.ก.). Origins of the Human Brain. Clarendon. pp. 42–54. ISBN 978-0-19-852307-9.CS1 maint: multiple names: editors list (link)
  • Ilg, R.; Wohlschlager, A. M.; Gaser, C.; Liebau, Y.; Dauner, R.; Woller, A.; Zimmer, C.; Zihl, J.; Muhlau, M. (2008). "Gray Matter Increase Induced by Practice Correlates with Task-Specific Activation: A Combined Functional and Morphometric Magnetic Resonance Imaging Study". Journal of Neuroscience. 28 (16): 4210–4215. doi:10.1523/JNEUROSCI.5722-07.2008. ISSN 0270-6474.
  • Jerison, HJ (1973). Evolution of the Brain and Intelligence. Academic Press. ISBN 978-0-12-385250-2.
  • Kappelman, J (1993). "The evolution of body mass and relative brain size in fossil hominids". Journal of Human Evolution. 30 (3): 243–76. doi:10.1006/jhev.1996.0021.
  • Lange, Nicholas; Giedd, Jay N.; Xavier Castellanos, F.; Vaituzis, A.Catherine; Rapoport, Judith L. (1997). "Variability of human brain structure size: ages 4-20 years". Psychiatry Research: Neuroimaging. 74 (1): 1–12. doi:10.1016/S0925-4927(96)03054-5. ISSN 0925-4927.
  • Lee, H.; Devlin, J. T.; Shakeshaft, C.; Stewart, L. H.; Brennan, A.; Glensman, J.; Pitcher, K.; Crinion, J.; Mechelli, A.; Frackowiak, R. S. J.; Green, D. W.; Price, C. J. (2007). "Anatomical Traces of Vocabulary Acquisition in the Adolescent Brain". Journal of Neuroscience. 27 (5): 1184–1189. doi:10.1523/JNEUROSCI.4442-06.2007. ISSN 0270-6474.
  • Hoppe, Christian; Stojanovic, Jelena (2008). "High-Aptitude Minds". Scientific American Mind. 19 (4): 60–67. doi:10.1038/scientificamericanmind0808-60. ISSN 1555-2284.
  • Luders, Eileen; Narr, Katherine L.; Thompson, Paul M.; Toga, Arthur W. (2009). "Neuroanatomical correlates of intelligence". Intelligence. 37 (2): 156–163. doi:10.1016/j.intell.2008.07.002. ISSN 0160-2896.
  • Peper, JS; Brouwer, RM; Boomsma, DI; Kahn, RS; Hulshoff Pol, HE (2007). "Genetic influences on human brain structure: A review of brain imaging studies in twins". Human Brain Mapping. 28 (6): 464–73. doi:10.1002/hbm.20398. PMID 17415783.
  • Ross, Callum; Henneberg, Maciej (1995). (PDF). American Journal of Physical Anthropology. 98 (4): 575–593. doi:10.1002/ajpa.1330980413. ISSN 0002-9483. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-02. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  • Roth, G; Dicke, U (2005). (PDF). Trends Cogn Sci. 9 (5): 250–7. doi:10.1016/j.tics.2005.03.005. PMID 15866152. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-31. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  • Savage, V. M.; Gillooly, J. F.; Woodruff, W. H.; West, G. B.; Allen, A. P.; Enquist, B. J.; Brown, J. H. (2004). "The predominance of quarter-power scaling in biology". Functional Ecology. 18 (2): 257–282. doi:10.1111/j.0269-8463.2004.00856.x. ISSN 0269-8463.
  • Zhang, J (2003). "Evolution of the human ASPM gene, a major determinant of brain size". Genetics. 165 (4): 2063–70. PMC 1462882. PMID 14704186.
  • Jabr, Ferris (2015-11-28). . Wired. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2015-11-28. สืบค้นเมื่อ 2015-11-29. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)

สิงหาคม 12, 2021
ขนาดสมอง, บทความน, องการตรวจสอบความถ, กต, องจากผ, เช, ยวชาญ, โปรดด, รายละเอ, ยดเพ, มเต, มในหน, าอภ, ปราย, หากค, ณม, ความร, เก, ยวก, บเร, องน, ณสามารถช, วยปร, บปร, งเน, อหาได, นท, โดยการกดป, แก, ไข, านบน, งเม, อตรวจสอบและแก, ไขแล, วให, นำป, ายน, ออกบทความน, างอ. bthkhwamnitxngkartrwcsxbkhwamthuktxngcakphuechiywchay oprdduraylaexiydephimetiminhnaxphipray hakkhunmikhwamruekiywkberuxngni khunsamarthchwyprbprungenuxhaidthnthi odykarkdpum aekikh danbn sungemuxtrwcsxbaelaaekikhaelwihnapaynixxkbthkhwamnixangxingkhristskrach khristthswrrs khriststwrrs sungepnsarasakhykhxngenuxha insakhakaywiphakhsastraelawiwthnakar khnadsmxng epnpraednthisuksaknbxy khnadsmxngbangkhrngwdodynahnk bangkhrngodyprimatr khuxdwykarsrangphaphody MRI hruxkarwdprimatrkaohlksirsa praednthitrwcsxbbxy kkhuxkhwamsmphnthrahwangkhnadsmxngkbechawnpyya phlnganwicyineruxngsmxngmnusykbphuthimibrrphburusepnkhnyuorp aesdngwaprimatrsmxngmnusyphuihyodyechliyxyuthi 1 260 sm3 sahrbchayaela 1 130 sm3 sahrbhying aetkyngtang knmak 1 ngansuksakbphuihy 46 khn xayurahwang 22 49 pi thimibrrphburusepnkhnyuorpechnknphbprimatrechliythi 1 273 6 sm3 sahrbchayodymikharahwang 1 052 9 1 498 5 sm3 aelaprimatrechliythi 1 131 1 sm3 sahrbhyingodymikharahwang 974 9 1 398 1 sm3 2 ngansuksahnung A thiwdkaohlksirsa 20 000 hw cakprachakr 87 klum thwolk khnexechiytawnxxkcakithwn yipun ekahli aelacinmismxngihythisudinolk odymiprimatrechliyekin 1 443 sm3 tamdwykhnyuorpthimikhaechliynxykwathi 1 260 sm3 enuxha 1 mnusy 1 1 wiwthnakar 1 2 khwamaetktangthangchiwphumisastr 1 3 ephs 1 4 pccythangyin 1 5 echawnpyya 2 stwxun 3 khwamcukaohlksirsa 4 duephim 5 echingxrrth 6 xangxing 6 1 xangxingxun mnusy aekikhsmxngihysikkhwapkticaihykwasiksay smxngnxythngsxngsikpkticaethaknmakkwa smxngmnusyphuihyhnkodyechliyraw 1 5 kk 3 inchay nahnkechliyxyuthi 1 370 k ethiybkbhyingthi 1 200 k 4 primatrxyuthiraw 1 260 sm3 inchayaela 1 130 sm3 inhyingaemcatangknmakinrahwangbukhkhl 5 wiwthnakar aekikh erimcakiphremtyukhtn aelwtxmaepnstwsayphnthumnusythieriykwa ohminid cnmaepnmnusypccubnkhux Homo sapiens smxngkidotephimkhuneruxy inladbwiwthnakar primatrsmxngmnusyidephimkhunerimtngaet 600 sm3 in Homo habilis cnthung 1 600 sm3 in Homo neanderthalensis sungepnohminidthimismxngkhnadihysud 6 aetkimidkhyaykhnadekinkwann txcaknn khnadsmxngodyechliyidldlngin 28 000 pi thiphanma 7 khuxkhwamcukhxngkaohlksirsaidldlngcakraw 1 550 sm3 ehluxraw 1 440 sm3 inchayinkhnathildlngcak 1 500 sm3 ehluxraw 1 240 sm3 inhying 8 swnnganwicyinthharshrth 6 235 khnidphbkhwamcukaohlkkhxngchayraw echnkn aetphbkhxnghyingthiraw 1 330 sm3 sungihykwa 9 minganwicytang thismphnthkhnadsmxngkbyin echn yin ASPM thithaklayphnthucamiphlepnorkhphthnakarthangprasath khux microcephaly thimiphltxprimatrsmxng 10 khnadsmxngkhxngohminid phnthumnusy khnadsmxng sm3 11 Homo habilis 550 687Homo ergaster 700 900Homo erectus 600 1 250Homo heidelbergensis 1 100 1 400Homo neanderthalensis 1 200 1 750Homo sapiens 1 400 khwamaetktangthangchiwphumisastr aekikh ngansuksacanwnhnungidphbwa khnadsmxngaelasnthankhxngkaohlksirsamnusymishsmphnthkbbrrphburustamphumiphakh 12 13 khwamtang khxngkhwamcukaohlkechuxwa miehtucakkarprbtwihekhakbphumixakassungkhdeluxksirsathiihyklminxakasxnhnawkwaephraasngwnkhwamrxniddikwa aelakhdeluxksirsathieriywkwainekhtxakasrxniklkbesnsunysutr tam Bergmann s rule aela Allen s rule 14 ngansuksaihysudethathiekhythaineruxngkhwamtang khxngkhnadsmxngtamekhtphumiphakhepnnganinpi 1984 sungphbwa khnadsmxngmnusytangkniptamlaticudthibrrphburusxasyxyu 12 ngansuksaxthibaykhwamsmphnthrahwanglaticudkbkhnadkaohlksirsawaepntwxyangkhxng Bergmann s rule khux kaohlkcaklmkwainxakashnawephraamwlcaephimkhunidmakkwaethiybkbphunthiphiw sungsngwnxunhphumiaekninrangkay nimiphlodyimkhunkbechuxchati ephs aekikh nahnksmxngmnusyodyechliysahrbchayaelahyingtlxdchwxayu chaysinaengin hyingsiaedng aeknnxnaesdngxayu aekntngaesdngnahnksmxng cakngansuksa Changes in brain weights during the span of human life primatrsmxngphuihysahrbbukhkhlxayuaelaephstang khlayknodyphunthan nmiphthnakarkhxngokhrngsrangtang insmxngkhxngedkcatangkninthngrahwangbukhkhlaelarahwangephs 15 smxngtharkmnusyemuxkhlxdmiprimatr 369 sm3 odyechliy aelaephiminpiaerkipthungraw 961 sm3 hlngcaknnxtrakarephimcaldlng primatrsmxngcamaksudemuxthungxayu 40 pi hlngcaknncaerimldlngthixtra 5 txthswrrs odyernglderwkhunemuxthungxayuraw 70 pi 16 nahnksmxngphuihychayodyechliyxyuthi 1 345 k ethiybkbhyingthi 1 222 k 17 phuchaymiprimatrkhxngsmxngthnghmd khxngsmxngnxy aelaklibsmxngodyechliymakkwa ykewnnacasmxngklibkhangsiksay 18 ekhtsmxngodyechphaa kyngmikhnadtangknrahwangephs ngansuksathwipmkbngwa chaymixamikdalaaelaihopthalamsthiihykwa hyingmi caudate nucleus aelahipopaekhmpsthiihykwa emuxtrwcdukbkhwamaeprprwnrwmekiywethiybkbprimatrinkaohlksirsa khwamsung aelanahnk ngansuksapi 2007 phbwa hyingmisdswnenuxethathisungkwa ethiybkbchayphumisdswnenuxkhawaelanahlxsmxngikhsnhlngthisungkwa aetkmikhwamaetktangrahwangbukhkhlsungmakinngansuksatang 1 swnngansuksapi 2011 klbimphbkhwamaetktangrahwangephsthiminysakhythangsthitisahrbsdswnenuxethasahrbkhnxayutang sungcdklumepnthswrrs ykewnkhnxayuinthswrrsthi 3 aela 6 odymitwxyanghying 758 khn aelachay 702 khn xayurahwang 20 69 pi 19 phuchayxayurahwang 20 29 pi thswrrsthi 3 odyechliymixtraenuxethasungkwahyingxayurunediywkn ethiybkbklumthswrrsthi 6 sunghyingodyechliymixtraenuxethasungkwaxyangsakhy aemcaimphbkhwamaetktanginklumthswrrsthi 7primatrsmxngaelaenuxethacathungcudsungsudinrahwangxayu 10 20 pi inhyingkxnkwachay ethiybkbprimatrenuxkhawaelaophrngsmxngthiyngephimxyu rupaebbthwipepnkarephimkhnadinchwngwyedkthithungcudsungsudaelwtamdwykarldkhnadinchwngwyrun echn ephraa synaptic pruning primatrsmxngodyechliyinedkchaycaihykwaedkhyingpraman 10 odysmkbthiphbinphuihy aetkimkhwrtikhwamwamiphlihthaxairiddikwahruxaeykwa ephraakhawdkhraw khxngokhrngsrangtang xacimsathxnthungpccythiihthakicidxyangaetktang pccyechnkarechuxmtxknrahwangesllprasathaelakhwamhnaaennkhxnghnwyrb receptor xnung klumedkodyechphaa kyngmikhwamaetktangkhxngkhnadsmxngsung echn edkxayuediywknxacmiprimatrsmxngodyrwmtangknthung 50 20 edkhyingodyechliymiprimatrhipopaekhmpsthiihykwa aelaedkchaymixamikdalathiihykwa 1 okhrngsrangsmxngkepliynaeplngipaebbphlwttlxdwyphuihyaelawychra odyaetktangxyangsakhyinrahwangbukhkhl inthswrrshlng chayesiyprimatrsmxngthnghmd primatrsmxngklibhna aelasmxngklibkhmbmakkwa ethiybkbhyingthiesiyhipopaekhmpsaelasmxngklibkhangmakkwa 1 chayesiyprimatrkhxngenuxethathnghmdmakkwa aemcatang kntamekhtinthngsxngephs odybangekhtimpraktwaesuxmipely enuxkhawodythnghmdimpraktwaldlngtamxayu aemcamikhwamtangkninekhtsmxngtang 21 pccythangyin aekikh ngansuksainaefdehmuxnidaesdngkhwamsubthxdidthangyinkhxngkhnadsmxngthwipinphuihyodyepnkharahwang 66 97 aetktang knaelwaetbriewnsmxng odymikhasungsahrbkhnadsmxngklibhna 90 95 khapanklangsahrbhipopaekhmps 40 69 aelapccythangsingaewdlxmcamixiththiphltxbriewnsmxngdanin medial swntang xnung primatrkhxngophrngsmxngkhangodyhlkxthibayiddwypccythangsingaewdlxm sungaesdngnywa pccyechnnikmiphltxenuxsmxngrxb dwy yinxacmiphlihokhrngsrangsmxngsmphnthkbhnathithangprachan hruxhnathithangprachanxacmixiththiphltxokhrngsrangsmxnginchwchiwit mikarrabuhruxesnxyinthixacmibthbath aetkyngtxngrxkarthasaphlnganwicy 22 23 echawnpyya aekikh khxmulephimetim prasathwithyasastrkbkhnadsmxng mnusy ngansuksaidaesdngshsmphnthrahwangkhnadsmxngkbechawnpyya khuxsmxngthiihykwaepntwphyakrnwacachladkwa aetkimchdecnwa chikhwamepnehtuhruxim 24 ngansuksathang MRI swnihyraynganwamikhashsmphnthphxsmkhwrkhux 0 3 0 4 rahwangprimatrsmxngkbechawnpyya 25 26 khwamsmphnththismaesmxsudphbthismxngklibhna klibkhmb klibkhang hipopaekhmps aelasmxngnxy aetkxthibaykhwamaeprprwnkhxngradbechawnpyya IQ idkhxnkhangnxy sungaesdngnywa aemkhnadsmxngxacsmphnthkbechawnpyya aetpccyxun kxacmiswn 26 27 xnung khnadsmxngyngimsmphnthxyangmikalngkbkhawdprasiththiphaphthangprachanxun aemthiechphaaecaacngkwa 2 inchay radbechawnpyyasmphnthkbprimatrenuxethainsmxngklibhnaaelaklibkhangmakkwa epnswnthikhraw mihnathirwbrwmkhxmulprasathsmphsaelakhwbkhumkarisic ethiybkbhyingthismphnthkbsmxngklibhnaaelabriewnobrkha Broca s area sungmihnathithangphasa 1 nganwicythiwdprimatrsmxng khaskyiffaaebb P300 auditory evoked potentials aelaradbechawnpyyaaesdngkhxmulthikhdaeyngkn khuxthngprimatrsmxngaelakhwamerwkarekidkha P300 mishsmphnthkblksnathangechawnpyyatang thiwd aetthngsxngklbimmishsmphnthkbknaelakn 28 29 hlkthanyngimtrngknwa khwamaetktangkhxngkhnadsmxngsamarthphyakrnradbechawnpyyarahwangphinxngidhruxim nganbangnganphbshsmphnthradbphxsmkhwr aetnganxun kimphb 24 nganthbthwnwrrnkrrmpi 2012 chiwa khnadsmxngkhraw imnacaepnwithikarwdradbechawnpyyathidi echn khnadsmxngktangknrahwanghyingkbchayodyimpraktkhwamtangkhxngradbechawnpyya 30 okhrngsrangsmxngkhxngphuihyyngepliynipemuxeriynruthksathangprachanhruxthangkarekhluxnihwihm dwy 31 khux sphaphphlastikkhxngrabbprasath neuroplasticity epnkarephimprimatrenuxetha idphbinphuihyhlngcakfukthksathangta karekhluxnihw odykarepliynaeplngthangkhunphaph echn eriynruthksaihm praktkwasakhytxkarepliynaeplngkhxngokhrngsrangsmxngyingkwakarfukephuxprbprungthksathimixyuaelw khwamepliynaeplngthiekidphbwacakhngyunxyangnxy 3 eduxn odyimtxngfukxyangtxenuxng twxyangkarepliynaeplngthimiphlxun rwmkareriynruesiyngkhaphudihm dntri thksainkarhahnthang aelaeriynrukhaekhiynthisathxncakkrack 32 33 stwxun aekikhwalsepirmmismxngihysudaelahnkraw 8 kk smxngchanghnkkwa 5 kk elknxy smxngolmapakkhwdhnk 1 5 1 7 kk ethiybkbsmxngmnusythihnkraw 1 3 1 5 kk khnadsmxngmkcaepniptamkhnadrangkay aetkimidepniptamsdswn khux xtramwlsmxngtxmwlrangkaycatang kn xtrasungsudphbinhnuphi 34 khaechliynahnksmxngkhxngstweliynglukdwynmthnghmdepniptamkd power law khux y k a displaystyle y k a odymielkhchikalngraw 0 75 35 karepniptamkdechnnikmiehtuphlthidi ephraakhnadrangkaysmphnthkbkhwamyawrangkaytamkdniodymielkhchikalng 0 33 aelakhnadrangkaysmphnthkbphunthiphiwkhxngrangkayodymielkhchikalng 0 67 aemcaimmikhaxthibaysahrbkha 0 75 aetknasnicwamikhathangsrirphaphbangxyangthismphnthkbkhnadrangkaydwyelkhchikalngthiikl kn echn xtraemaethbxlisumphunthan basal metabolic rate 36 sutrinkdniichkbsmxngodyechliykhxngstweliynglukdwynmthnghmd aetstwaetlawngs echn esuxaelaaemw stwfnaetha iphremt epntn kcamikhatangipbang sungthwipsathxnthungkhwamsbsxnthangphvtikrrm 37 iphremttamkhnadrangkay mismxngihyepn 5 10 etha tamthisutrniphyakrn stwlaehyuxmkcamismxngihykwastwthiepnehyuxkhxngmn stweliynglukdwynmin Infraclass placentalia odymakmismxngthiihykwastwmikraepahnathxng echn oxphxssm khamatrthanthiichpraeminkhnadsmxngcring ethiybkbkhnadthikhadhwngcakkhnadrangkayeriykwa encephalization quotient EQ B sungkhxngmnusyxyuthirahwang 7 4 7 8 41 aemkhnadsmxngkhxngstweliynglukdwynmxacihykhun aetkichwaswnyxythuk swncaihykhuninxtraediywkn 42 odyechphaakkhux yingsmxngihyethair epluxksmxngkmisdswnihykhunethann dngnn instwthimismxngkhnadihysud odymakcaepnepluxksmxng aelaniimichephiyngaekhmnusyethann aetstwxun kechnkn dngthiphbinplaolma wal aelachangepntn smxngidihykhuneruxy in prawtiwiwthnakarsxnglanpikhxng Homo sapiens aemcaxthibayidepnbangswnwa ephraarangkayihykhun 43 aetkmikhwamaetktangthixthibayxyangepnrabbidyak odyechphaakkhux karpraktkhunkhxngmnusypccubnemux 300 000 pikxn sungmirangkayelklngaetmismxngihykhun thungkrann mnusyniaexnedxrthal sungsuyphnthuipraw 40 000 pikxn kmismxngihyyingkwamnusypccubn 44 nkwicybangswnkhidwa nganwicyihkhwamsnickbkhnadsmxngmakekinkhwr echn bangkhnxangwa pccyxun nxkcakkhnadmishsmphnthkbechawnpyyathiyingkwa echn canwnesllprasathinsmxngaelakhwamerwkhxngesnprasaththiechuxmtxkn 45 phwkekhayngchidwywa echawnpyyaimidkhunephiyngkbprimanenuxeyuxinsmxng aetkhunkbraylaexiydthangokhrngsrangkhxngmndwy echn mnchdecnaelwwaphwknkka nkerewn aelankaekwaexfrikaetha Psittacus erithacus epnstwchladaemcamismxngelkaemmnusycamikha encephalization quotient B sungsudinbrrdastwthiyngehluxxyu aetkhanikimidnxkridnxkrxycakstwphwkiphremt ethiybkblingkxrillathixxknxkridnxkrxy khuxmixtrathinxykwatamkhad 46 47 mikhawdthangkayphaphxun thismphnthkbkhnadsmxnginprawtiwiwthnakarkhxngmnusy echn thankaohlksirsa C okhngmakkhunemuxsmxngmikhnadihykhunethiybkbkbkhwamyawkhxngthankaohlk 48 khwamcukaohlksirsa aekikhkhwamcukaohlksirsaepnkhawdprimatrkradukhumsmxngphayinsahrbstwmikraduksnhlngthimithngkradukhumsmxngaelasmxng hnwywdthisamysudkhuxlukbaskesntiemtr sm3 primatrkhxngkradukhumsmxngichepntwrabukhnadsmxngkhraw sungkepntwbngchiechawnpyyakhxngsingmichiwitnnxyangkhraw karwdbxykhrngthaodyetimchxngkradukhumsmxngdwywsduelk echn emldmstardhruxhwkrasunpunelk aelwwdprimatrkhxngwsduthiichnn aetkarwdechnnitxngtrwcsxbephim echn dwyexkserykhxmphiwetxr sahrbspichisaelaephshnung ephuxduwa mnwdprimatrkradukhumsmxngsahrbspichisnn iddiaekhihn 49 50 withikarwdthiaemnyakwakkhuxtharuphlxswnkhanginkhxngkaohlksirsaaelwwdprimannathimnaethnthi inxditmingansuksaepnohl thipramankhwamcukaohlksirsa ngansuksaodymakthakbkaohlkstwtayodyichkarwdtrng karcukaohlksirsa hruxbangkhrngichkarthayrngsi txngkarxangxing khwamrueruxngprimatrkaohlksirsaxacsakhyinkarsuksaklumprachakrtang thixyuinphumiphakh miechuxchati hruxmiklumchatiphnthuthitang kn pccyxun xacmiphltxkhnadkaohlksirsaechnkaridxahar 51 khxmulyngxacichsmphnthkhwamcukaohlkkbkhawdkaohlkxun hruxepriybethiybkbstwxun ichsuksakhwamphidpktikhxngkhnadkaohlk khxngruprang aelakhxngkaretibotaelaphthnakarthangprimatr txngkarxangxing khwamcukaohlksirsaepnwithikarwdkhnadsmxngodyxxm mingansuksabangnganthiwdkaohlksirsakhxngstwepn dwykarwdtrng txngkarxangxing aetkhwamcukaohlkthimakkwaimichhmaykhwamwastwcachladkwa ephraarangkaythiihycaepntxngmismxngthiihyephuxkarkhwbkhum inbangkrni niyngepnkarprbtwihekhakbxakashnaw yktwxyangechn inbrrdamnusypccubn prachakrinekhtehnuxmiepluxksmxngswnkarehn 20 ihykwaprachakrinekhtit sungxacxthibaykhwamaetktangrahwangkhnadsmxng aelakhwamcukaohlksirsaodykhraw id 52 53 hnathithangprasathyngrabudwykarcdraebiybkhxngsmxngiddikwaprimatrsmxng khwamaetktangrahwangbukhkhlyngsakhydwy echn khwamcukaohlkkhxngmnusyniaexnedxrthalhyingxyurahwang 1 300 1 600 sm3 54 ephuxichkhwamcukaohlkepntwbngchiaebbprwisykhxngkhnadsmxng nkwichakar Harry Jerison idphthna encephalization quotient EQ B khuninpi 1973 epnkhaepriybethiybkhnadsmxngtwxyangkbkhnadsmxngthikhadwastwhnkradbnn khwrcami 55 withinithaihsamarthtdsinxairbangxyangidthismphnthkbkhwamcukaohlksirsakhxngstwnn nkwichakarxikklumhnungidrwbrwmruphlxkaohlksirsaaelawdkhwamcukaohlkiwepncanwnmak 56 twxyangkhwamcukaohlkexplingxurngxutng 275 500 sm3 lingchimaepnsi 275 500 sm3 lingkxrilla 340 752 sm3ohminidniaexnedxrthal 1 500 1 740 sm3 Homo erectus 850 1 100 sm3 Australopithecus afarensis 438 sm3 57 Australopithecus africanus 452 sm3 58 Paranthropus boisei 521 sm3 Paranthropus robustus 530 sm3duephim aekikhprasathwithyasastrkbechawnpyya smxngmnusyechingxrrth aekikh Smith amp Beals 1990 2 0 2 1 2 2 encephalization quotient EQ hrux encephalization level epnkhawdkhnadsmxngaebbsmphthth miniyamepnxtraswnkhxngmwlsmxngcring kbmwlsmxngthikhadhwngsahrbstwhnunginkhnadnn echuxwa khaaesdngradbechawnpyyahruxsmrrthphaphthangprachanodypramansahrbspichisnn 38 39 epnkhawdthidikwaxtramwlsmxngtxmwlrangkay ephraaphicarnarwmexapccythangaexlolemtri allometric effect dwy sutridphthnakhunsahrbstweliynglukdwynmodyechphaa aelaxacihphlimideruxngthaichkbstwxun nxkklumni 40 nxkehnuxcakprimatr mwl hruxcanwnesll phlngnganthismxngichksamarthethiybkbthirangkayswnxun ichidechnkn thankaohlksirsa base of skull epnswnlangsudkhxngkaohlksirsa prakxbdwyeyuxbukaohlkaelaswnlangkhxngephdankaohlk prakxbdwykraduk 5 chinkhux kradukexthmxyd kraduksfinxyd kradukthaythxy kradukhnaphak aelakradukkhmbxangxing aekikh 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 Cosgrove et al 2007 2 0 2 1 Allen et al 2002 Parent A Carpenter MB 1995 Ch 1 Carpenter s Human Neuroanatomy Williams amp Wilkins ISBN 978 0 683 06752 1 Harrison Paul J Freemantle Nick Geddes John R 2003 11 01 Meta analysis of brain weight in schizophrenia Schizophrenia Research 64 1 25 34 doi 10 1016 s0920 9964 02 00502 9 ISSN 0920 9964 PMID 14511798 Cosgrove KP Mazure CM Staley JK 2007 Evolving knowledge of sex differences in brain structure function and chemistry Biol Psychiat 62 8 847 55 doi 10 1016 j biopsych 2007 03 001 PMC 2711771 PMID 17544382 Neanderthal man infoplease If Modern Humans Are So Smart Why Are Our Brains Shrinking DiscoverMagazine com 2011 01 20 subkhnemux 2014 03 05 Henneberg Maciej 1988 Decrease of human skull size in the Holocene Human Biology 60 3 395 405 JSTOR 41464021 PMID 3134287 Rushton John Philippe 1992 Cranial capacity related to sex rank and race in a stratified random sample of 6 325 U S military personnel Intelligence 16 3 4 401 413 doi 10 1016 0160 2896 92 90017 l Kouprina Natalay Pavlicek Adam Mochida Ganeshwaran H Solomon Gregory Gersch William Yoon Young Ho Collura Randall Ruvolo Maryellen Barrett J Carl Woods C Geoffrey Walsh Christopher A Jurka Jerzy Larionov Vladimir 2004 Accelerated Evolution of the ASPM Gene Controlling Brain Size Begins Prior to Human Brain Expansion PLoS Biology 2 5 e126 doi 10 1371 journal pbio 0020126 Brown Graham Fairfax Stephanie Sarao Nidhi Human Evolution Tree of Life Tree of Life Project subkhnemux 2016 05 19 12 0 12 1 Beals Kenneth L Smith Courtland L Dodd Stephen M 1984 06 03 Brain Size Cranial Morphology Climate and Time Machines PDF khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2017 10 16 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Nowaczewska Wioletta browski Pawe D KuŸminski Lukasz Morphological Adaptation to Climate in Modern Homo sapiens Crania The Importance of Basicranial Breadth khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 07 15 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Mielke James Konigsberg Lyle W Relethford John 2006 Human biological variation Oxford University Press pp 274 75 CS1 maint uses authors parameter link Lange et al 1997 Peters R 2006 Ageing and the brain Postgraduate Medical Journal 82 964 84 8 doi 10 1136 pgmj 2005 036665 PMC 2596698 PMID 16461469 Kelley Hays David S 1998 Reader in Gender archaeology Routlegde ISBN 9780415173605 subkhnemux 2014 09 21 Carne et al 2006 Taki Y Thyreau B Kinomura S Sato K Goto R Kawashima R Fukuda H 2011 He Yong b k Correlations among Brain Gray Matter Volumes Age Gender and Hemisphere in Healthy Individuals PLoS ONE 6 7 e22734 Bibcode 2011PLoSO 622734T doi 10 1371 journal pone 0022734 PMC 3144937 PMID 21818377 Giedd 2008 Good et al 2001 Peper 2007 Zhang 2003 24 0 24 1 Nisbett et al 2012b p 142 McDaniel Michael 2005 Big brained people are smarter PDF Intelligence 33 337 346 doi 10 1016 j intell 2004 11 005 CS1 maint ref harv link 26 0 26 1 Luders et al 2008 Hoppe amp Stojanovic 2008 Egan et al 1993 Egan et al 1995 Nisbett et al 2012b Lee et al 2007 Driemeyer et al 2008 Ilg et al 2008 Kelly Kevin The Technium Brains of White Matter kk org Armstrong 1983 Savage et al 2004 Jerison Evolution of the Brain and Intelligence Pontarotti Pierre 2016 Evolutionary Biology Convergent Evolution Evolution of Complex Traits Springer p 74 ISBN 978 3 319 41324 2 CS1 maint uses authors parameter link Rieke G Natural Sciences 102 Lecture Notes Emergence of Intelligence khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2019 04 07 subkhnemux 2011 02 12 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Moore J 1999 Allometry mhawithyalyaekhlifxreniy aesndiexok khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2019 03 27 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Roth G Dicke U May 2005 Evolution of the brain and intelligence Trends Cogn Sci Regul Ed 9 5 250 7 doi 10 1016 j tics 2005 03 005 PMID 15866152 Finlay et al 2001 Kappelman 1993 Holloway 1995 Roth amp Dicke 2005 Motluk Alison 2010 07 31 Size isn t everything The big brain myth New Scientist pp 38 41 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2019 10 21 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Azevedo F A C Carvalho L R B Grinberg L T Farfel J M Ferretti R E L Leite R E P Jacob Filho W J Lent R Herculano Houzel S 2009 Equal numbers of neuronal and nonneuronal cells make the human brain an isometrically scaled up primate brain The Journal of Comparative Neurology 513 5 532 541 doi 10 1002 cne 21974 PMID 19226510 We find that the adult male human brain contains on average 86 1 8 1 billion NeuN positive cells neurons and 84 6 9 8 billion NeuN negative nonneuronal cells These findings challenge the common view that humans stand out from other primates in their brain composition and indicate that with regard to numbers of neuronal and nonneuronal cells the human brain is an isometrically scaled up primate brain Ross amp Henneberg 1995 Logan amp Clutton Brock 2013 Validating methods for estimating endocranial volume in individual red deer Cervus elaphus Behavioural Processes 92 143 146 doi 10 1016 j beproc 2012 10 015 PMID 23137587 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2019 03 27 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint uses authors parameter link Logan amp Palmstrom 2015 Can endocranial volume be estimated accurately from external skull measurements in great tailed grackles Quiscalus mexicanus PeerJ 3 e1000 doi 10 7717 peerj 1000 CS1 maint uses authors parameter link Rushton J Philippe Jensen Arthur R THIRTY YEARS OF RESEARCH ON RACE DIFFERENCES IN COGNITIVE ABILITY PDF American Psychological Association CS1 maint uses authors parameter link BBC News Dark winters led to bigger human brains and eyeballs BBC News khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2011 07 27 Unknown parameter deadurl ignored help People at darker higher latitudes evolved bigger eyes and brains the Guardian khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2013 09 30 Unknown parameter deadurl ignored help Stanford C Allen JS Anton SC Lovell NC 2009 Biological Anthropology the Natural History of Humankind Toronto Pearson Canada p 301 CS1 maint uses authors parameter link Campbell GC Loy JD Cruz Uribe K 2006 Humankind Emerging 9th ed Boston Pearson p 346 CS1 maint uses authors parameter link Holloway Ralph L Yuan MS Broadfield DC 2004 The Human Fossil Record Brain Endocasts The Paleoneurological Evidence New York John Wiley amp Sons CS1 maint uses authors parameter link duephim PDF PDF http www columbia edu rlh2 available pdfs html Lieberman Daniel THE EVOLUTION OF THE HUMAN HEAD p 433 Lieberman p 435 xangxingxun aekikh Aiello L Wheeler P 1995 The Expensive Tissue Hypothesis The Brain and the Digestive System in Human and Primate Evolution PDF Current Anthropology 36 2 199 221 doi 10 1086 204350 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2010 04 15 subkhnemux 2011 04 15 Unknown parameter deadurl ignored help Allen John S Damasio Hanna Grabowski Thomas J 2002 Normal neuroanatomical variation in the human brain An MRI volumetric study American Journal of Physical Anthropology 118 4 341 358 doi 10 1002 ajpa 10092 ISSN 0002 9483 Armstrong E 1983 Relative brain size and metabolism in mammals Science 220 4603 1302 4 Bibcode 1983Sci 220 1302A doi 10 1126 science 6407108 PMID 6407108 Carne RP Vogrin S Litewka L Cook MJ 2006 Cerebral cortex An MRI based study of volume and variance with age and sex J Clin Neurosci 13 1 60 72 doi 10 1016 j jocn 2005 02 013 PMID 16410199 Carne Ross P Vogrin Simon Litewka Lucas Cook Mark J 2006 Cerebral cortex An MRI based study of volume and variance with age and sex Journal of Clinical Neuroscience 13 1 60 72 doi 10 1016 j jocn 2005 02 013 ISSN 0967 5868 Cosgrove Kelly P Mazure Carolyn M Staley Julie K 2007 Evolving Knowledge of Sex Differences in Brain Structure Function and Chemistry Biological Psychiatry 62 8 847 855 doi 10 1016 j biopsych 2007 03 001 ISSN 0006 3223 Driemeyer J Boyke J Gaser C Buchel C May A 2008 Eagleman David M b k Changes in Gray Matter Induced by Learning Revisited PLoS ONE 3 7 7 Bibcode 2008PLoSO 3 2669D doi 10 1371 journal pone 0002669 PMC 2447176 PMID 18648501 Egan Vincent Chiswick Ann Santosh Celestine Naidu K Rimmington J Ewen Best Jonathan J K 1994 Size isn t everything A study of brain volume intelligence and auditory evoked potentials Personality and Individual Differences 17 3 357 367 doi 10 1016 0191 8869 94 90283 6 ISSN 0191 8869 Egan V Wickett JC Vernon PA 1995 Brain size and intelligence Erratum addendum and correction Personality and Individual Differences 19 1 113 115 doi 10 1016 0191 8869 95 00043 6 Egan Vincent Wickett John C Vernon Philip A 1995 Brain size and intelligence erratum addendum and correction Personality and Individual Differences 19 1 113 115 doi 10 1016 0191 8869 95 00043 6 ISSN 0191 8869 Finlay BL Darlington RB Nicastro N 2001 Developmental structure in brain evolution PDF Behav Brain Sci 24 2 263 308 doi 10 1017 S0140525X01003958 PMID 11530543 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 07 24 Unknown parameter deadurl ignored help Giedd JN 2008 The teen brain insights from neuroimaging PDF J Adolescent Health 42 4 335 43 doi 10 1016 j jadohealth 2008 01 007 PMID 18346658 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 07 24 Unknown parameter deadurl ignored help Good CD Johnsrude IS Ashburner J Henson RN Friston KJ Frackowiak RS 2001 A voxel based morphometric study of ageing in 465 normal adult human brains NeuroImage 14 1 Pt 1 21 36 doi 10 1006 nimg 2001 0786 PMID 11525331 Holloway RL 1995 Changeaux JP Chavillon J b k Origins of the Human Brain Clarendon pp 42 54 ISBN 978 0 19 852307 9 CS1 maint multiple names editors list link Ilg R Wohlschlager A M Gaser C Liebau Y Dauner R Woller A Zimmer C Zihl J Muhlau M 2008 Gray Matter Increase Induced by Practice Correlates with Task Specific Activation A Combined Functional and Morphometric Magnetic Resonance Imaging Study Journal of Neuroscience 28 16 4210 4215 doi 10 1523 JNEUROSCI 5722 07 2008 ISSN 0270 6474 Jerison HJ 1973 Evolution of the Brain and Intelligence Academic Press ISBN 978 0 12 385250 2 Kappelman J 1993 The evolution of body mass and relative brain size in fossil hominids Journal of Human Evolution 30 3 243 76 doi 10 1006 jhev 1996 0021 Lange Nicholas Giedd Jay N Xavier Castellanos F Vaituzis A Catherine Rapoport Judith L 1997 Variability of human brain structure size ages 4 20 years Psychiatry Research Neuroimaging 74 1 1 12 doi 10 1016 S0925 4927 96 03054 5 ISSN 0925 4927 Lee H Devlin J T Shakeshaft C Stewart L H Brennan A Glensman J Pitcher K Crinion J Mechelli A Frackowiak R S J Green D W Price C J 2007 Anatomical Traces of Vocabulary Acquisition in the Adolescent Brain Journal of Neuroscience 27 5 1184 1189 doi 10 1523 JNEUROSCI 4442 06 2007 ISSN 0270 6474 Hoppe Christian Stojanovic Jelena 2008 High Aptitude Minds Scientific American Mind 19 4 60 67 doi 10 1038 scientificamericanmind0808 60 ISSN 1555 2284 Luders Eileen Narr Katherine L Thompson Paul M Toga Arthur W 2009 Neuroanatomical correlates of intelligence Intelligence 37 2 156 163 doi 10 1016 j intell 2008 07 002 ISSN 0160 2896 Peper JS Brouwer RM Boomsma DI Kahn RS Hulshoff Pol HE 2007 Genetic influences on human brain structure A review of brain imaging studies in twins Human Brain Mapping 28 6 464 73 doi 10 1002 hbm 20398 PMID 17415783 Ross Callum Henneberg Maciej 1995 Basicranial flexion relative brain size and facial kyphosis inHomo sapiens and some fossil hominids PDF American Journal of Physical Anthropology 98 4 575 593 doi 10 1002 ajpa 1330980413 ISSN 0002 9483 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 10 02 Unknown parameter deadurl ignored help Roth G Dicke U 2005 Evolution of the brain and intelligence PDF Trends Cogn Sci 9 5 250 7 doi 10 1016 j tics 2005 03 005 PMID 15866152 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 10 31 Unknown parameter deadurl ignored help Savage V M Gillooly J F Woodruff W H West G B Allen A P Enquist B J Brown J H 2004 The predominance of quarter power scaling in biology Functional Ecology 18 2 257 282 doi 10 1111 j 0269 8463 2004 00856 x ISSN 0269 8463 Zhang J 2003 Evolution of the human ASPM gene a major determinant of brain size Genetics 165 4 2063 70 PMC 1462882 PMID 14704186 Jabr Ferris 2015 11 28 How Humans Ended Up With Freakishly Huge Brains Wired khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2015 11 28 subkhnemux 2015 11 29 Unknown parameter deadurl ignored help ekhathungcak https th wikipedia org w index php title khnadsmxng amp oldid 8634324 EQ, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม