fbpx
วิกิพีเดีย

มนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบัน

สิงหาคม 04, 2021

ในสาขาบรรพมานุษยวิทยา คำว่า มนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบัน หรือ มนุษย์ปัจจุบัน (อังกฤษ: anatomically modern human, ตัวย่อ AMH) หรือ โฮโมเซเปียนส์ที่มีกายวิภาคปัจจุบัน (อังกฤษ: anatomically modern Homo sapiens, ตัวย่อ AMHS) หมายถึงสมาชิกของมนุษย์สปีชีส์ Homo sapiens ที่มีรูปพรรณสัณฐานภายในพิสัยลักษณะปรากฏของมนุษย์ปัจจุบัน

Homo sapiens sapiens
Homo sapiens - ชาวอาข่าในประเทศไทย
สถานะการอนุรักษ์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: สัตว์
ไฟลัม: สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น: สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
อันดับ: อันดับวานร
อันดับย่อย: Haplorhini
วงศ์: ลิงใหญ่
สกุล: โฮโม
สปีชีส์: H.  sapiens
สปีชีส์ย่อย: H.  s. sapiens
Trinomial name
Homo sapiens sapiens
ที่อยู่ของ H. s. sapiens (แดงและชมพู)

มนุษย์ปัจจุบันวิวัฒนาการมาจากมนุษย์โบราณ (archaic humans) ยุคหินกลาง (แอฟริกา) ประมาณ 300,000 ปีก่อน ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของสปีชีส์ Homo sapiens อันมนุษย์ทุกคนที่ยังมีชีวิตเป็นสมาชิก ซากดึกดำบรรพ์เก่าแก่ที่สุดอายุประมาณ 315,000 ปีก่อนมาจากโบราณสถาน Jebel Irhoud ประเทศโมร็อกโก ในแอฟริกาเหนือ ซึ่งรวมส่วนกะโหลกศีรษะ ขากรรไกร ฟัน และกระดูกยาวของแขนขา จากบุคคล 5 คน ซากศพเก่าแก่อื่น ๆ ที่เคยพบรวมทั้ง

ซากศพเก่าแก่ที่สุดซึ่งสามารถตรวจจีโนมอย่างสมบูรณ์ก็คือ "Ust'-Ishim man" ผู้มีชีวิตราว 45,000 ปีก่อนในไซบีเรียตะวันตก

การเปลี่ยนมามีพฤติกรรมปัจจุบัน (Behavioral modernity) ซึ่งเป็นความเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมและความคิด/ประชานรวมทั้งการคิดเป็นนามธรรม การวางแผนระยะยาว พฤติกรรมเชิงสัญลักษณ์ (เช่น ศิลปะ เครื่องประดับ และดนตรี) การหากินจากสัตว์ใหญ่ และการใช้เทคโนโลยีหินแบบใบมีด ก็เริ่มชัดเจนขึ้นในช่วง 40,000-50,000 ปีก่อน ซึ่งอาจเกิดขึ้นอย่างฉับพลันในเวลานั้น หรือค่อย ๆ เกิดเป็นระยะเวลานานแล้ว ถึงกระนั้น ก็ยังสามารถกล่าวได้ว่า Homo sapiens มีสมรรถภาพในการมีพฤติกรรมปัจจุบันตั้งแต่เกิดขึ้นแล้ว

ชื่อกับกายวิภาค

ข้อมูลเพิ่มเติม: กายวิภาคศาสตร์มนุษย์

ชื่อทวินามโดยอนุกรมวิธานของสปีชีส์ที่รวมประชากรมนุษย์ทั้งโลกก็คือ Homo sapiens ซึ่งเชื่อว่าเกิดจากบรรพบุรุษในสกุล Homo ราว ๆ 300,000 ปีก่อน

รูปร่างสัณฐานทั่วไป

โดยทั่วไปแล้ว มนุษย์ปัจจุบันจะบอบบางกว่ามนุษย์โบราณที่เป็นบรรพบุรุษ แต่มนุษย์ก็แตกต่างกันมาก คือมนุษย์ปัจจุบันก็ยังอาจแข็งแรงมาก และมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ ก็จะยิ่งแข็งแรงกว่านั้น ถึงกระนั้น มนุษย์ปัจจุบันก็ยังแตกต่างจากมนุษย์โบราณ (เช่น นีแอนเดอร์ทาลและมนุษย์กลุ่ม Denisovan) ทางกายวิภาคพอสมควร

 
การเปรียบเทียบทางกายวิภาคของกะโหลกมนุษย์ Homo sapiens (ซ้าย) และ Homo neanderthalensis (ขวา)
(ในพิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยาคลีฟแลนด์)
ส่วนที่เปรียบเทียบรวมทั้งกระดูกหุ้มสมอง หน้าผาก สันคิ้ว กระดูกจมูก การยื่นออกของใบหน้า มุมกระดูกแก้ม คาง และกระดูกท้ายทอย

กระดูกหุ้มสมอง

กระดูกหุ้มสมองไม่มีส่วนยื่นออกที่กระดูกท้ายทอย (occipital bun) ตรงคอ ซึ่งเป็นส่วนยึดกล้ามเนื้อคอที่แข็งแรงของนีแอนเดอร์ทาล โดยทั่วไป มนุษย์ปัจจุบันแม้ระยะต้น ๆ จะมีสมองส่วนหน้าใหญ่กว่าของมนุษย์โบราณ โดยอยู่เหนือลูกตาแทนที่จะอยู่ไปทางด้านหลัง ดังนั้น หน้าผากจึงมักทอดสูงกว่าแม้จะไม่เสมอไป และมีสันคิ้วที่เล็กลง ถึงกระนั้น ทั้งมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ และมนุษย์บางพวกในปัจจุบันก็ยังมีสันคิ้วหนาพอสมควร แต่ต่างจากแบบโบราณเพราะมีช่องเหนือเบ้าตาเป็นร่องวิ่งผ่านสันคิ้วเหนือตาแต่ละข้าง ซึ่งแบ่งสันคิ้วออกเป็นส่วนตรงกลางส่วนหนึ่งและส่วนปลายสองข้าง ดังนั้น มนุษย์ปัจจุบันบ่อยครั้งจะมีแค่ส่วนตรงกลาง ถ้ามี ซึ่งต่างจากมนุษย์โบราณ ที่สันคิ้วทั้งใหญ่และไม่แยกออกจากกัน

มนุษย์ปัจจุบันมักจะมีหน้าผากสูง บางครั้งตั้งฉาก เทียบกับของบรรพบุรุษที่มักจะเทลาดไปทางด้านหลังอย่างชัดเจน ตามนักชีวสังคมวิทยาท่านหนึ่ง หน้าผากที่ตั้งฉากในมนุษย์มีบทบาทสำคัญในการสื่อสารโดยการขยับคิ้วและย่นหน้าผาก

ขากรรไกร

เทียบกับมนุษย์โบราณ มนุษย์ปัจจุบันมีฟันที่เล็กกว่าและมีรูปร่างต่างกัน ทำให้กระดูกขากรรไกรล่างเล็กกว่าและยื่นออกน้อยกว่า มีผลให้คางดูยื่นออกมาบ่อยครั้งอย่างเด่นชัด โดยส่วนกลางของกระดูกขากรรไกรล่างที่เป็นส่วนของคาง มีบริเวณรูปสามเหลี่ยมซึ่งเป็นส่วนสุดของคางที่เรียกว่า mental trigon ซึ่งมนุษย์โบราณไม่มี มีสันนิษฐานว่า ในกลุ่มมนุษย์ที่ยังมีอยู่ การใช้ไฟและเครื่องมือทำให้จำเป็นต้องใช้กล้ามเนื้อขากรรไกรลดลง ขากรรไกรจึงบอบบางและเล็กกว่า เมื่อเทียบกับมนุษย์โบราณ มนุษย์ปัจจุบันจะมีใบหน้าที่เล็กกว่าและยื่นออกน้อยกว่า

กระดูกร่าง

กระดูกร่างกายของมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ ที่แข็งแรงที่สุด ก็ยังแข็งแรงสู้ของนีแอนเดอร์ทาล (และของมนุษย์กลุ่ม Denisovan แม้จะยังรู้จักน้อย) ไม่ได้ โดยเฉพาะเกี่ยวกับกระดูกยาวของแขนขา คือ กระดูกท่อนปลายของแขนขา (คือกระดูกเรเดียส/อัลนา) และกระดูกแข้ง/น่อง มีขนาดเกือบเท่ากับ หรือสั้นกว่ากระดูกส่วนต้น (คือกระดูกต้นแขน/ต้นขา) เพียงเล็กน้อย แต่ว่าในมนุษย์โบราณ โดยเฉพาะนีแอนเดอร์ทาล กระดูกส่วนปลายจะสั้นกว่า ซึ่งมักพิจารณาว่าเป็นการปรับตัวให้เข้ากับอากาศหนาว และการปรับตัวเช่นเดียวกันก็เห็นได้ในมนุษย์ปัจจุบันที่อยู่ในเขตขั้วโลก

มนุษย์โบราณมีโครงกระดูกที่แข็งแรง ซึ่งแสดงถึงชีวิตที่ต้องใช้แรงมาก และอาจหมายความว่า มนุษย์ปัจจุบันที่มีโครงสร้างบอบบางกว่า ได้กลายมาพึ่งเทคโนโลยีแทนที่จะพึ่งกำลังกายล้วน ๆ เพื่อต่อสู้กับธรรมชาติ

วิวัฒนาการ

สกุล Homo

ดูบทความหลักที่: โฮโม และ มนุษย์โบราณ
ข้อมูลเพิ่มเติม: Homo erectus, วิวัฒนาการของมนุษย์, และ กาลานุกรมของวิวัฒนาการมนุษย์

มนุษย์สกุล Homo ได้วิวัฒนาการมาจากบรรพบุรุษกลุ่ม australopithecine หลังจาก 3 ล้านปีก่อน เมื่อ Homo erectus ปรากฏในหลักฐานซากดึกดำบรรพ์ประมาณ 1.8 ถึง 1.3 ล้านปีก่อน โดยขนาดกะโหลกศีรษะได้เพิ่มขึ้นทวีคูณเป็น 850 ซม3 เชื่อกันว่า Homo erectus และ Homo ergaster เป็นมนุษย์ชนิดแรก ๆ ที่ใช้ไฟและเครื่องมือที่ซับซ้อน ส่วนมนุษย์ปัจจุบันได้วิวัฒนาการมาจาก Homo heidelbergensis, Homo rhodesiensis หรือ Homo antecessor และเมื่อระหว่าง 100,000-50,000 ปีก่อนได้อพยพเข้าไปแทนที่กลุ่มมนุษย์ในเขตต่าง ๆ รวมกลุ่มมนุษย์ Homo erectus, Homo denisova, Homo floresiensis และ Homo neanderthalensis

สปีชีส์ต่าง ๆ ของสายพันธุ์มนุษย์ (hominin) ตามลำดับกาลเวลา edit
H. sapiensH. heidelbergensisH. erectusH. ergasterA. garhiA. afarensisA. anamensisAr. ramidusPleistocenePlioceneMiocene
 
แบบจำลองกำเนิดจากแอฟริกาเร็ว ๆ นี้
แบบจำลองของวิถีการอพยพของมนุษย์ปัจจุบันแสดงบนแผนที่โลก ลูกศรแสดงการอพยพออกจากทวีปแอฟริกา ผ่านทวีปยูเรเชีย ไปสู่ทวีปออสเตรเลีย และทวีปอเมริกา ส่วนขั้วโลกเหนืออยู่ตรงกลาง แอฟริกาซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นอยู่ที่ข้างบนด้านซ้าย ส่วนอเมริกาใต้อยู่ขวาสุด ตัวเลขแสดงเป็นพันปีก่อนปัจจุบัน ดูเชิงอรรถเพื่อข้อมูลเพิ่มเติม

แบบจำลองกำเนิดมนุษย์หลัก ๆ

นักวิชาการปกติจะแสดงว่า มีแบบจำลองหลัก ๆ สองอย่างที่ใช้อธิบายเรื่องนี้คือ แบบจำลองกำเนิดจากแอฟริกาเร็ว ๆ นี้ (recent African origin) และวิวัฒนาการพร้อมกันหลายเขต (multiregional evolution) เรื่องอภิปรายรวมทั้งจำนวนครั้งที่มีการทดแทนประชากรหรือการผสมพันธุ์กันที่เกิดขึ้นในเขตต่าง ๆ นอกแอฟริกา เมื่อมนุษย์ หรือบรรพบุรุษมนุษย์ ได้อพยพเป็นคลื่น ๆ ออกจากแอฟริกาเพื่อตั้งถิ่นฐานในที่อื่น ๆ และความสำคัญโดยเปรียบเทียบของการอพยพครั้งหลัง ๆ เทียบกับครั้งก่อน ๆ

มุมมองกระแสหลักทางวิทยาศาสตร์ คือ แบบจำลองกำเนิดจากแอฟริกาเร็ว ๆ นี้ แสดงว่า ความหลากลายทางกรรมพันธุ์ของมนุษย์ปัจจุบันเกือบทั้งหมดทั่วโลก สืบเชื้อสายมาจากมนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบันผู้อพยพออกมาจากแอฟริกาแรกสุด เป็นแบบจำลองที่มีหลักฐานต่าง ๆ และจากหลายสาขาวิชารองรับ รวมทั้งซากดึกดำบรรพ์และงานวิจัยทางพันธุกรรม ตำแหน่งโดยเฉพาะที่มนุษย์ปัจจุบันได้ปรากฏเป็นครั้งแรกยังไม่ชัดเจน แต่มติส่วนใหญ่ของนักวิทยาศาสตร์โดยปี 2557 แสดงแหล่งกำเนิดจากแอฟริกาใต้สะฮารา

กลุ่มประชากรที่มีกรรมพันธุ์แปลกกว่าคนอื่นทั้งหมด ก็คือกลุ่มนักล่า-เก็บของป่าในแอฟริกาใต้ งานวิจัยปี 2557 ที่ตรวจสอบ Mitochondrial DNA (mtDNA) ของโครงกระดูกที่มีอายุกว่า 2,000 ปี ซึ่งเป็นของมนุษย์ก่อนที่กลุ่มประชากรปัจจุบันผู้พเนจรเลี้ยงสัตว์ในทุ่งหญ้า จะได้อพยพเข้ามาอยู่ในเขตนี้ ได้พบว่า เป็นมนุษย์ที่สายพันธุ์ทางมารดาใกล้ชิดทาง mtDNA กับบรรพบุรุษต้นกำเนิดมนุษย์ปัจจุบันเพศหญิงที่เรียกว่า "Mitochondrial Eve" ซึ่งสนับสนุนหลักฐานทางโบราณคดีและวิทยากระดูกที่แสดงว่า ในแอฟริกาใต้ มีกลุ่มมนุษย์หาอาหารทะเลที่มี mtDNA ของบรรพบุรุษหญิงโบราณของมนุษย์ และสนับสนุนมุมมองว่า มนุษย์ได้อพยพย้ายถิ่นฐานในเบื้องต้นทางทะเล

 
ต้นไม้ Mitochondrial DNA ของมนุษย์
("Mitochondrial Eve" อยู่เกือบบนสุด ติดกับลูกศรขาด ๆ ที่ชี้ไปที่ "Outgroup" โดยระยะห่างจากกลุ่มที่ไม่ใช่คนแอฟริกาเป็นตัวชี้ว่า สายพันธุ์ทางไมโทคอนเดรียของมนุษย์จะรวมตัวลงที่แอฟริกา)

โดยประวัติแล้ว นักวิชาการผู้คัดค้านแบบจำลองกระแสหลักนี้มักจะถูกกำหนดรวมประเภทว่า เป็นพวกเชื่อสมมติฐานแหล่งกำเนิดหลายเขต (Multiregional origin) ซึ่งมีการศึกษาตั้งแต่ต้นคริสต์ทศวรรษ 1980 จนถึงทศวรรษ 2000 นักวิชาการเหล่านี้อ้างว่า มีสายพันธุ์ทางพันธุกรรมที่ไม่ได้สืบสายมาจากแอฟริกาจำนวนสำคัญ ที่ยังสืบต่อในที่ต่าง ๆ ของโลกทุกวันนี้ ผ่านการผสมพันธุ์กับมนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบัน ตามรูปแบบต่าง ๆ ของแบบจำลองนี้ ประชากรกลุ่มต่าง ๆ ของโลกในปัจจุบันจะมีเชื้อสายทางพันธุกรรมที่มาจากมนุษย์ต้น ๆ อาจจนถึง Homo erectus

แต่ชุดข้อมูลทางมานุษยวิวัฒนาการพันธุศาสตร์ ให้น้ำหนักต่อแบบจำลองกำเนิดจากแอฟริกา งานวิเคราะห์คนยุโรปปัจจุบันแสดงว่า ไม่มี mitochondrial DNA ตามสายของมารดาจากนีแอนเดอร์ทาล (ผู้อยู่โดยหลักในยุโรป) ที่ยังเหลืออยู่ในชาวยุโรปปัจจุบัน

ส่วนงานหาลำดับจีโนมของมนุษย์กลุ่ม Denisovan เร็ว ๆ นี้ แสดงว่า มนุษย์ปัจจุบันอาจได้ผสมพันธุ์กับมนุษย์ Denisovan ส่วนงานแสดงลำดับจีโนมปี 2553 ของโปรเจ็กต์จีโนมนีแอนเดอร์ทาลชี้ว่า มนุษย์ปัจจุบันหลังอพยพออกจากแอฟริกาแล้ว ได้ผสมพันธุ์กับมนุษย์โบราณในบางรูปแบบ (hybridization) ดีเอ็นเอของคนยุโรปและเอเชีย (คือ คนฝรั่งเศส คนจีน และคนปาปัว) ประมาณว่า 1-4 เปอร์เซ็นต์ เป็นของโบราณ ซึ่งนีแอนเดอร์ทาลก็มี แต่คนแอฟริกาใต้สะฮารา (คือคน Yoruba และคน San ) ไม่มี โดยคนเมลานีเซียมีจีโนม 1-6% เพิ่มจากมนุษย์ Denisovan

ในทางปฏิบัติแล้ว ข้อโต้แย้งมักจะเป็นเรื่องช่วงเวลาที่เกิดการผสมพันธุ์กันนอกเหนือจากว่ามีการผสมพันธุ์เช่นนี้จริง ๆ หรือไม่ คือ ความจริงและความสำคัญว่ามนุษย์ได้เชื้อสายยีน (gene flow) จากแอฟริกา เป็นเรื่องที่ยอมรับโดยทั่วไป และความเป็นไปได้ว่า มีการผสมพันธุ์กันเดี่ยว ๆ ระหว่าง มนุษย์ที่อพยพจากแอฟริกาใต้สะฮารา "เร็ว ๆ นี้" กับมนุษย์ที่ "ล้าสมัย" กว่าก่อนประวัติศาสตร์ช่วงต่าง ๆ ก็ไม่ใช่เรื่องที่ยกมาโต้แย้งกัน อย่างไรก็ดี ตามงานศึกษาทางพันธุกรรม มนุษย์ปัจจุบันอาจได้ผสมพันธุ์กับมนุษย์โบราณ "อย่างน้อยสองกลุ่ม" คือ นีแอนเดอร์ทาลและมนุษย์ Denisovan

ส่วนงานศึกษาปี 2013 เสนอว่า ความใกล้ชิดกันทางพันธุกรรมที่เห็นระหว่างมนุษย์โบราณกับมนุษย์ปัจจุบัน สามารถอธิบายได้โดยภาวะพหุสัณฐาน (polymorphism) เหตุมีบรรพบุรุษร่วมกัน แล้วตามด้วยการเปลี่ยนความถี่ยีนอย่างไม่เจาะจง (genetic drift) โดยไม่ต้องมีการผสมพันธุ์กัน ซึ่งเป็นการอธิบายว่า ความใกล้ชิดทางพันธุกรรมที่เห็นในกลุ่มมนุษย์ปัจจุบันต่าง ๆ น่าจะมาจากอัตราการรักษาภาวะพหุสัณฐานที่ไม่เท่ากัน อย่างไรก็ดี ผู้ทำงานวิจัยกล่าวว่า งานไม่ได้กันการแพร่พันธุ์แบบ introgression จากมนุษย์โบราณ ส่วนงานปี 2559 แสดงว่า มนุษย์ปัจจุบันได้ผสมพันธุ์กับสายพันธุ์มนุษย์รวมทั้งมนุษย์ Denisovan และนีแอนเดอร์ทาล หลายครั้งหลายครา

มนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ

ข้อมูลเพิ่มเติม: สปีชีส์, สปีชีส์ย่อย, และ อนุกรมวิธาน
 
ซากดึกดำบรรพ์ Skhul V ประมาณ 120,000 ปีกอ่น ที่มีลักษณะของทั้งมนุษย์ปัจจุบันและมนุษย์โบราณ

ประวัติการค้นพบ

มนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ ที่พบในยุคแรก ๆ อยู่ในยุโรปและเป็นมนุษย์พวก Cro-Magnon จนกระทั่งปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 จึงได้พบซากใหม่ ๆ ทั่วโลก ซึ่งขยายความรู้เกี่ยวกับกำเนิดและการขยายถิ่นฐานของมนุษย์ แม้จะเคยใช้คำว่า Cro-Magnon แต่ปัจจุบันวรรณกรรมทางวิชาการก็มักจะใช้คำว่า มนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ (early modern humans) ส่วนคำว่า Cro-Magnon จะใช้จำกัดต่อซากที่คล้ายกับที่ค้นพบในเบื้องต้น

ความแข็งแรงของมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ

ซากศพที่พบของมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ จำนวนมาก เช่นที่โบราณสถาน Omo, Herto, Skhul, และ Peștera cu Oase มีลักษณะทั้งของมนุษย์ปัจจุบันและมนุษย์โบราณ ยกตัวอย่างเช่น ซาก Skhul V มีสันคิ้วที่เด่นและมีหน้ายื่นออก แต่ว่า กระดูกหุ้มสมองค่อนข้างกลม ต่างจากของนีแอนเดอร์ทาล และคล้ายกับของมนุษย์ปัจจุบัน ปัจจุบันรู้แล้วว่า มนุษย์ปัจจุบันเหนือสะฮาราและนอกแอฟริกามีสายพันธุ์มาจากมนุษย์โบราณด้วย แต่ว่า ความแข็งแรงที่พบในมนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ เช่น Skhul V จะเป็นตัวสะท้อนสายพันธุ์ผสมหรือการรักษาลักษณะเก่าของบรรพบุรุษไว้ ยังเป็นเรื่องไม่ชัดเจน

ศัพท์และการจัดชั้น

คำว่า ต้น ๆ เมื่อใช้กับมนุษย์ปัจจุบันปกติจะจำกัดต่อมนุษย์ก่อนยุคหินเก่าปลาย ที่ประมาณ 10,000 ปีก่อนเท่านั้น ซึ่งตรงกับการยุติของยุคน้ำแข็งสุดท้าย และเป็นช่วงที่สัตว์ใหญ่ยุคน้ำแข็งได้สูญพันธุ์เป็นครั้งใหญ่ จากจุดนี้ ประชากรมนุษย์ได้เปลี่ยนจากวัฒนธรรมล่าสัตว์ใหญ่กลายไปล่าสัตว์ที่เล็ก ๆ กว่า โดยส่วนที่น้อยมากก็เริ่มหากินจากธัญพืชและพืชมีแป้งสูงที่สามารถเก็บไว้ได้ ซึ่งเพิ่มการอยู่กับที่แล้วเพิ่มความหนาแน่นประชากร และในที่สุดโดยอย่างช้า 8,000 ปีก่อน ก็เกิดการปรับพืชเป็นไม้เลี้ยงและการปรับสัตว์เป็นสัตว์เลี้ยง แล้วก็เกษตรกรรมแบบเร่งผลผลิต

เมื่อประชากรหนาแน่นขึ้น มีเครื่องมือดีขึ้น มีการใช้แรงน้อยลง คนทั่วโลกจึงแข็งแรงน้อยลง มีผลเป็นกลุ่มประชากรในปัจจุบันที่บอบบางกว่ามนุษย์รุ่นต้น ๆ ดังนั้น มนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบันจึงสามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่มอย่างคร่าว ๆ คือระยะต้น (แข็งแรง คือ robust) และระยะหลังยุคน้ำแข็ง (บอบบาง คือ gracile) กระบวนการที่นำไปสู่วิวัฒนาการของมนุษย์ที่มีขนาดเล็กว่าและมีกระดูกแบบบางกว่าดูเหมือนจะเริ่มอย่างช้าก็ 50,000 - 30,000 ปีก่อน

มีสปีชีส์ย่อยของมนุษย์ที่ยอมรับกันโดยทั่วไป เช่น H. s. sapiens ซึ่งรวมมนุษย์ปัจจุบันที่ยังมีชีวิตอยู่ทั้งหมด และ H.s. idaltu ที่พบหลักฐานซากดึกดำบรรพ์อายุ 160,000 ปีก่อน

พฤติกรรมมนุษย์ปัจจุบัน

ข้อมูลเพิ่มเติม: วิวัฒนาการของมนุษย์ § Behavioral Modernity

มีข้อถกเถียงกันพอสมควรว่า มนุษย์ปัจจุบันต้น ๆ สุดประพฤติคล้ายกับมนุษย์เร็ว ๆ นี้หรือที่ยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ พฤติกรรมที่เป็นลักษณะเฉพาะของมนุษย์เร็ว ๆ นี้ รวมทั้งการใช้ภาษา สมรรถภาพในการคิดเป็นนามธรรม การใช้สัญลักษณ์เพื่อแสดงออกความคิดสร้างสรรค์ทางวัฒนธรรม มีสมมติฐานค้านกัน 2 อย่างเกี่ยวกับกำเนิดของพฤติกรรมปัจจุบัน

นักวิชาการบางส่วนอ้างว่า มนุษย์เปลี่ยนมามีสรีรภาพปัจจุบันก่อน เริ่มตั้งแต่ 300,000 ปีก่อน ต่อมา ราว ๆ 50,000 ก่อน จึงเริ่มมีพฤติกรรมปัจจุบัน สมมติฐานนี้อาศัยหลักฐานซากดึกดำบรรพ์และหลักฐานทางชีวภาพต่าง ๆ ที่มีอายุมากกว่า 50,000 ปีก่อน และสิ่งประดิษฐ์ของมนุษย์ที่พบหลังจาก 50,000 ปีก่อน ดังนั้น มุมมองนี้จึงเท่ากับแยกมนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบันออกจากมนุษย์ที่มีพฤติกรรมปัจจุบัน

ส่วนมุมมองตรงกันข้ามก็คือ มนุษย์ได้ทั้งกายสภาพและพฤติกรรมปัจจุบันพร้อม ๆ กัน คือ มนุษย์ได้วิวัฒนาการเกิดโครงร่างกระดูกที่เล็กบอบบางกว่า ซึ่งอาจเกิดจากการร่วมมือกันมากขึ้นในหมู่มนุษย์

อีกอย่างหนึ่ง นี้อาจเกิดจากการใช้เทคโนโลยีมากขึ้น ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของพฤติกรรมปัจจุบัน นอกจากนั้นแล้ว มีหลักฐานว่า พัฒนาการทางสมองที่เป็นลักษณะเฉพาะของมนุษย์ โดยเฉพาะส่วน prefrontal cortex มีเหตุจาก "การเร่งวิวัฒนาการ metabolome (สารเคมีมีโมเลกุลเล็กที่พบในตัวอย่างชีวภาพ) อย่างผิดธรรมดา...ขนานกับการลดความแข็งแรงของกล้ามเนื้ออย่างสุดขีด การเปลี่ยนแปลงทางเมแทบอลิซึมในสมองและกล้ามเนื้ออย่างรวดเร็วตามที่เห็น พร้อมกับทักษะทางประชานของมนุษย์ที่พิเศษและกล้ามเนื้อที่มีแรงน้อย อาจสะท้อนถึงกลไกวิวัฒนาการของมนุษย์แบบขนาน"

อนึ่ง หอก Schöningen และสิ่งที่พบคู่กัน เป็นหลักฐานของเทคโนโลยีซับซ้อนที่มีอยู่แล้วเมื่อ 300,000 ปีก่อนและเป็นข้อพิสูจน์ชัด ๆ ประการแรกสำหรับการล่าสัตว์ใหญ่ที่ทำเป็นปกติ เพราะว่า การล่าสัตว์อยู่เป็นฝูงที่หนีได้อย่างรวดเร็วโดยไม่มีกลยุทธ์การล่าที่เจนโลก ไม่มีโครงสร้างทางสังคมที่ซับซ้อน และไม่มีการสื่อสารที่ก้าวหน้า (คือภาษา) เป็นเรื่องสำเร็จได้ยาก ดังนั้น มนุษย์ที่พบคู่กับหอกคือ H. heidelbergensis ต้องมีทักษะทางประชานและปัญญาอยู่แล้ว เพื่อการวางแผนคาดการณ์ล่วงหน้า การคิด และการกระทำ ที่นักวิชาการได้ให้เครดิตกับมนุษย์ปัจจุบันพวกเดียว

ข้อมูลโบราณคดีปี 2555 แสดงว่า องค์ประกอบสำคัญของวัฒนธรรมทางวัตถุ เช่น ดังที่พบในนักล่า-เก็บของป่าชาวแซน (ในทวีปแอฟริกาใต้) มีอยู่แล้วอย่างช้าก็เมื่อ 40,000 ปีก่อน รวมทั้ง ลูกประคำที่ทำจากเปลือกไข่นกกระจอกเทศ ไม้ขุดทำด้วยวัสดุคล้ายกับที่คนป่าปัจจุบันใช้ หัวลูกธนูที่มีเครื่องหมายเจ้าของสลักแล้วระบายสีดินแดง และการแต้มพิษ

ยังมีนัยอีกด้วยว่า "...การใช้แรงกดสกัดชิ้นหิน (pressure flaking) สามารถอธิบายสัณฐานของสิ่งประดิษฐ์หินที่ขุดพบในชั้น ยุคหินกลาง (MSA) เมื่อ 75,000 ปีก่อน ที่ถ้ำบลอมโบส์ในแอฟริกาใต้ได้ดีที่สุด เทคนิคนี้ใช้ในการปรับรูปร่างขั้นสุดท้ายของปลายแหลมมีหน้าสองแบบสติลเบย์ โดยทำบนซิลครีตที่เผาไฟแล้ว" ทั้งการใช้แรงกดสกัดชิ้นหินและการเผาสวัสดุเคยเชื่อกันว่า เกิดขึ้นทีหลังกว่านั้นมากในช่วงยุคก่อนประวัติศาสตร์ และทั้งสองล้วนชี้ความซับซ้อนทางพฤติกรรมระดับปัจจุบันในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ

รายงานต่อมาปี 2555 เกี่ยวกับถ้ำโบราณสถานต่าง ๆ ที่ชายทะเลแอฟริกาใต้ชี้ว่า "ข้อถกเถียงว่า ลักษณะเฉพาะทางวัฒนธรรมและทางประชานของมนุษย์เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อไร" อาจจะกำลังเข้าสู่ที่ยุติ เพราะพบ "เทคโนโลยีก้าวหน้าจากกระบวนการผลิตแบบลูกโซ่ที่ซับซ้อน" ซึ่ง "บ่อยครั้งต้องมีการสืบทอดที่แม่นยำมาก และดังนั้น ต้องมีภาษา" และเทคโนโลยีก้าวหน้าดังว่าก็พบแล้วที่โบราณสถาน Pinnacle Point Site 5-6 ซึ่งหาอายุได้ประมาณ 71,000 ปีก่อน นักวิจัยเสนอว่า งานของตน "...แสดงว่า เทคโนโลยีเครื่องมือหินแบบเล็ก ๆ (microlithic) เกิดขึ้นเร็วในแอฟริกาใต้ วิวัฒนาการขึ้นในช่วงระยะเวลายาว (~11,000 ปี) และปกติจะจับคู่กับการเผาไฟที่ซับซ้อน ซึ่งทำให้คงอยู่ได้เกือบ 100,000 ปี เทคโนโลยีก้าวหน้าในแอฟริกาทั้งเกิดเร็วและอยู่นาน คือการชักตัวอย่างโบราณสถานแอฟริกาใต้เป็นจำนวนน้อย เป็นคำอธิบายที่ดีที่สุดในเรื่อง 'ความวับ ๆ แวม ๆ' ที่รู้สึก (ของนักวิชาการว่า เทคโนโลยีก้าวหน้าดูจะเกิดขึ้นแล้วก็หายไปเป็นพัก ๆ ในช่วงต้น ๆ ก่อน 50,000 ปีก่อน)"

ข้อมูลล่าสุดเช่นนี้บวกกับข้อมูลจากโครงการจีโนมมนุษย์แสดงว่า มนุษย์ผู้หาอาหารในแอฟริกาใต้สะฮาราได้พัฒนาลักษณะทางประชานและพฤติกรรมแบบปัจจุบันโดยอย่างช้าก็ 50,000 ปีก่อน ก่อนช่วงเกิดความหลากหลายแบบ adaptive radiation หลังออกจากแอฟริกาในยุคน้ำแข็งสุดท้ายตามที่ประเมิน

แม้ว่า พัฒนาการเพื่อมีพฤติกรรมปัจจุบัน การล่าสัตว์และการหาอาหารที่ซับซ้อนในแอฟริกาใต้สะฮารา จะเชื่อว่าเริ่มอย่างช้าก็ 50,000 ปีก่อน แต่ว่า ความจริงอาจมีเหตุจากสภาพภูมิอากาศที่เกิดขึ้นก่อน คือการเปลี่ยนเป็นสภาพที่แห้งแล้งและหนาวเย็นกว่าในช่วงยุคน้ำแข็งระหว่าง 135,000-75,000 ปีก่อน นี่อาจผลักดันกลุ่มมนุษย์ผู้สืบหาที่หลบภัยแล้งในผืนแผ่นดินใหญ่ ให้อพยพไปสู่ที่ลุ่มชื้นแฉะตามชายทะเลที่สมบูรณ์ไปด้วยหอยและทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ เนื่องว่าระดับน้ำทะเลต่ำเพราะแข็งค้างอยู่ในธารน้ำแข็ง ที่ลุ่มชื้นแฉะเช่นนี้ก็จะมีอยู่ทั่วชายฝั่งทะเลทางใต้ของทวีปยูเรเชีย การใช้แพหรือเรืออาจอำนวยการสำรวจหาเกาะนอกฝั่งและการเดินทางตามฝั่งทะเล และในที่สุดทำให้สามารถอพยพไปยังเกาะนิวกินีแล้วต่อจากนั้นออสเตรเลีย

ในเวลาเดียวกัน ก็มีการอพยพขยายตัวไปยังแม่น้ำสำคัญ ๆ ในระหว่างทั้งหมด ตลอดจนชายฝั่งทะเลด้านตะวันออกของทวีปยูเรเชียด้วย เมื่อธารน้ำแข็งหดตัวลงทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น มนุษย์ปัจจุบันก็ย้ายถิ่นฐานลึกเข้าไปในแผ่นดิน มีการเสนอในปัจจุบันด้วยว่า มีการผสมพันธุ์ร่วมกับมนุษย์สปีชีส์ย่อยอื่น ๆ เช่น นีแอนเดอร์ทาล และมนุษย์ Denisovans เมื่อไรก็ตามที่เจอกัน

ดูเพิ่ม

ซากดึกดำบรรพ์
ปฏิวัติทางพันธุกรรม
ประชากร

อ้างอิงและเชิงอรรถ

  1. Nitecki, Matthew H; Nitecki, Doris V (1994). Origins of Anatomically Modern Humans. Springer.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  2. Schopf, J. William (1992). Major Events in the History of Life. Jones & Bartlett Learning. pp. 168-. ISBN 978-0-86720-268-7.
  3. ↑
    • doi:10.1038/nature22335
      This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand Abstract
    • doi:10.1038/nature22336
      This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
    • "Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species' history". Nature News. 2017-06-07.
    • "Oldest Fossils of Homo Sapiens Found in Morocco, Altering History of Our Species". เดอะนิวยอร์กไทมส์. 2017-06-07.
    • "Earliest known human fossils found in Morocco". Nature Middle East. 2017-06-07.
    • "New fossil finds from Morocco do more than push back the origins of our species by 100,000 years". Science Daily. 2017-06-07.
    • "World's oldest Homo sapiens fossils found in Morocco". Science Magazine. 2017-06-07.
    • "Oldest Homo sapiens fossils discovered in Morocco". Washington Post. 2017-06-07.
  4. ↑ Bradshaw, John L. (1997). Human Evolution: A Neuropsychological Perspective. Psychology Press. pp. 185-. ISBN 978-0-86377-505-5.
  5. * "Fossil Reanalysis Pushes Back Origin of Homo sapiens". Scientific American. 2005-02-17.
    • McDougall, Ian; Brown, Francis H.; Fleagle, John G. (2005-02-17). "Stratigraphic placement and age of modern humans from Kibish, Ethiopia". Nature. 433 (7027): 733–736. Bibcode:2005Natur.433..733M. doi:10.1038/nature03258. PMID 15716951.
    • Pollard, Elizabeth; Rosenberg, Clifford; Tignor, Robert (2014-12-04). Worlds Together, Worlds Apart: A History of the World: From the Beginnings of Humankind to the Present. W. W. Norton. p. 14. ISBN 978-0-393-91848-9.
  6. White, Tim D.; Asfaw, B.; DeGusta, D.; Gilbert, H.; Richards, G. D.; Suwa, G.; Howell, F. C. (2003). "Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia". Nature. 423 (6491): 742–747. Bibcode:2003Natur.423..742W. doi:10.1038/nature01669. PMID 12802332.
  7. Trinkaus, E. (1993). "Femoral neck-shaft angles of the Qafzeh-Skhul early modern humans, and activity levels among immature near eastern Middle Paleolithic hominids". Journal of Human Evolution. 25 (5): 393–416. doi:10.1006/jhev.1993.1058.
  8. "Understanding Human" (PDF). 2012-08. Check date values in: |date= (help); |chapter= ignored (help)
  9. Wade, Lizzie (2014-10-22). "Oldest human genome reveals when our ancestors had sex with Neandertals". Nature News. สืบค้นเมื่อ 2014-10-27.
  10. Klein, Richard (1995). "Anatomy, behavior, and modern human origins". Journal of World Prehistory. 9 (2): 167–198. doi:10.1007/bf02221838.
  11. McBrearty, Sally; Brooks, Allison (2000). "The revolution that wasn't: a new interpretation of the origin of modern human behavior". Journal of Human Evolution. 39 (5): 453–563. doi:10.1006/jhev.2000.0435. PMID 11102266.
  12. Henshilwood, Christopher; Marean, Curtis (2003). "The Origin of Modern Human Behavior: Critique of the Models and Their Test Implications". Current Anthropology. 44 (5): 627–651. doi:10.1086/377665.
  13. Marean, Curtis; และคณะ (2007). "Early human use of marine resources and pigment in South Africa during the Middle Pleistocene". Nature. 449 (7164): 905–908. Bibcode:2007Natur.449..905M. doi:10.1038/nature06204. PMID 17943129.
  14. Powell, Adam; และคณะ (2009). "Late Pleistocene Demography and the Appearance of Modern Human Behavior". Science. 324 (5932): 1298–1301. Bibcode:2009Sci...324.1298P. doi:10.1126/science.1170165. PMID 19498164.
  15. Premo, Luke; Kuhn, Steve (2010). "Modeling Effects of Local Extinctions on Culture Change and Diversity in the Paleolithic". PLoS ONE. 5 (12): e15582. Bibcode:2010PLoSO...515582P. doi:10.1371/journal.pone.0015582. PMC 3003693. PMID 21179418.
  16. Shea, John (2011). "Homo sapiens Is As Homo sapiens Was". Current Anthropology. 52 (1): 1–35. doi:10.1086/658067.
  17. ไม่มีมติร่วมกันในเรื่องชื่อ ดู Tattersall, Ian. The Search for Our Human Origins. p. 82, Masters of the Planet. Unfortunately this consensus in principle hardly clarifies matters much in practice. For there is no agreement on what the 'qualities of a man' actually areCS1 maint: uses authors parameter (link)
  18. นักวิชาการบางท่านรวมมนุษย์ตั้งแต่ 600,000 ปีก่อนในสปีชีส์เดียวกัน ดู Bryant, Clifton D (2003). Handbook of Death and Dying. 1. p. 811. 'Archaic' Homo sapiens cranium, dating to approximately 600,000 years ago, gives insight into early man's beliefs on death.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  19. Bhupendra, P. "Forehead Anatomy". Medscape references. สืบค้นเมื่อ 2013-12-011. Check date values in: |accessdate= (help)
  20. "How to ID a modern human?". Natural History Museum, London. 2012. สืบค้นเมื่อ 2013-12-011. Check date values in: |accessdate= (help)
  21. Potts, Richard B. (2006), "Human Evolution", Microsoft Encarta 2006
  22. Morris, Desmond (2007). "The Brow". The Naked Woman: A Study of the Female Body. ISBN 0-312-33853-8.
  23. Townsend, G; Richards, L; Hughes, T (2003-05). "Molar intercuspal dimensions: genetic input to phenotypic variation". Journal of Dental Research. 82 (5): 350–5. doi:10.1177/154405910308200505. PMID 12709500. Check date values in: |date= (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  24. Keith, A (1913). "Problems relating to the Teeth of the Earlier Forms of Prehistoric Man". Proceedings of the Royal Society of Medicine. 6 (Odontol Sect): 103–124. PMC 2005996. PMID 19977113.
  25. Tattersall, Jeffrey H. Schwartz, Ian (2003). The human fossil record Craniodental Morphology of Genus Homo (Africa and Asia) (vol 2). Hoboken, NJ: Wiley-Liss. pp. 327–328. ISBN 0471319287.
  26. Steegmann, A. Theodore; Cerny, Frank J.; Holliday, Trenton W. (2002). "Neandertal cold adaptation: Physiological and energetic factors". American Journal of Human Biology. 14 (5): 566–583. doi:10.1002/ajhb.10070. PMID 12203812.
  27. Stock, J.T. (2006-10). "Hunter-gatherer postcranial robusticity relative to patterns of mobility, climatic adaptation, and selection for tissue economy". American Journal of Physical Anthropology. 131 (2): 194–204. doi:10.1002/ajpa.20398. PMID 16596600. Check date values in: |date= (help)
  28. Swisher, Carl Celso; Curtis, Garniss H.; Lewin, Roger (2002). Java Man: How Two Geologists' Dramatic Discoveries Changed Our Understanding of the Evolutionary Path to Modern Humans. Abacus. ISBN 978-0-349-11473-6.
  29. Stringer, C.B. (1994). "Evolution of Early Humans". ใน Jones, Steve; Martin, Robert; Pilbeam, David (บ.ก.). The Cambridge Encyclopedia of Human Evolution (paperback ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 242. ISBN 978-0-521-46786-5.CS1 maint: uses editors parameter (link)
  30. McHenry, H.M (2009). "Human Evolution". ใน Ruse, Michael; Travis, Joseph (บ.ก.). Evolution: the first four billion years. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press. p. 265. ISBN 978-0-674-03175-3.CS1 maint: uses editors parameter (link)
  31. ข้อมูลวิถีการอพยพมาจากงานวิจัยเกี่ยวกับดีเอ็นเอของไมโทคอนเดรีย เส้นขาดแสดงทางอพยพที่ยังเป็นสมมติฐาน ตัวเลขบ่งโดยสีมีหน่วยเป็นพันปีก่อน (kya) เส้นสีน้ำเงินเป็นเขตที่คลุมไปด้วยน้ำแข็งหรือทุ่งทุนดรา (ทุ่งในอากาศหนาวเย็น มีต้นไม้บางประเภทได้เท่านั้น) ในช่วงยุคน้ำแข็งยุคก่อน ส่วนอักษรต่าง ๆ เป็น haplogroup ของดีเอ็นเอนของไมโทคอนเดรีย (mtDNA) ซึ่งสืบสายมาจากมารดาเพียงเท่านั้น และสามารถใช้กำหนดกลุ่มชนต่าง ๆ โดยกรรมพันธุ์ ที่มักจะเป็นไปตามเขตภูมิภาค ยกตัวอย่างเช่น นี้เป็นการจำแนก mtDNA haplogroup โดยทั่วไป คือ คนแอฟริกา (L, L1, L2, L3) คนตะวันออกใกล้ (J, N) คนยุโรปใต้ (J, K) คนยุโรปทั่วไป (H, V) คนยุโรปเหนือ (T, U, X) คนเอเชีย (A, B, C, D, E, F, G โดยที่ M หมายถึง C, D, E, G) และ คนพื้นเมืองอเมริกัน (A, B, C, D, และบางครั้ง X) หลักฐานอ้างอิงเดิม (Behar et al. 2008, Gonder et al. 2007, Reed and Tishkoff) น่าจะหมายถึงงานต่อไปนี้
    • doi:10.1016/j.ajhg.2008.04.002
      This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand (08) 00255-3.pdf Full Article PDF (753 KB)
    • doi:10.1093/molbev/msl209
      This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
    • ไม่ชัดเจนว่างานของ Reed and Tishkoff ควรจะเป็นอันไหน
  32. ↑ "Mitochondrial Eve" เป็นหญิงที่เป็นต้นสายพันธุ์ Mitochondrial DNA ของมนุษย์ปัจจุบันทั้งหมด
  33. Morris, A. G.; Heinze, A.; Chan, E. K. F.; Smith, A. B.; Hayes, V. M. (2014). "First Ancient Mitochondrial Human Genome from a Prepastoralist Southern African". Genome Biology and Evolution. 6 (10): 2647. doi:10.1093/gbe/evu202. PMC 4224329. PMID 25212860.
  34. Wilkins, Alasdair (2012-02-29). "Neanderthals were sailing the Mediterranean 100,000 years ago". Gawker Media Blog.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  35. Elias, Scott; Mock, Cary (2013-03-25). Encyclopedia of Quaternary Science. Newnes. pp. 384-. ISBN 978-0-444-53642-6.
  36. "Our Species Mated With Other Human Species, Study Says". National Geographic News. 2002-03. "Out of Africa" theory does not support the idea of interbreeding between archaic and modern humans. Check date values in: |date= (help)
  37. Jobling, MA; Hurles, ME; Tyler-Smith, C (2004). Human Evolutionary Genetics: Origins, Peoples, and Disease. New York: Garland.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  38. Krings, M; Stone, A; Schmitz, RW; Krainitzki, H; Stoneking, M; Pääbo, S (1997-07). "Neandertal DNA sequences and the origin of modern humans". Cell. 90 (1): 19–30. doi:10.1016/S0092-8674(00)80310-4. PMID 9230299. Check date values in: |date= (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  39. Hill, Deborah (2004-03-16). "No Neandertals in the Gene Pool". Science.
  40. Serre, D; Langaney, A; Chech, M; Teschler-Nicola, M; Paunovic, M; Mennecier, P; Hofreiter, M; Possnert, G; Pääbo, S (2004). "No evidence of Neandertal mtDNA contribution to early modern humans". PLoS Biology. 2 (3): 313–7. doi:10.1371/journal.pbio.0020057. PMC 368159. PMID 15024415.
  41. Green, RE; Krause, J; Briggs, Adrian W.; Maricic, Tomislav; และคณะ (2010-05). "A draft sequence of the Neandertal genome". Science. 328 (5979): 710–22. Bibcode:2010Sci...328..710G. doi:10.1126/science.1188021. PMID 20448178. Check date values in: |date= (help)
  42. Reich, D; Patterson, Nick; Kircher, Martin; Delfin, Frederick; และคณะ (2011). "Denisova admixture and the first modern human dispersals into southeast Asia and oceania". Am J Hum Genet. 89 (4): 516–28. doi:10.1016/j.ajhg.2011.09.005. PMC 3188841. PMID 21944045.
  43. Mitchell, Alanna (2012-01-30). "DNA Turning Human Story Into a Tell-All". New York Times. สืบค้นเมื่อ 2012-01-31.
  44. ↑ Lowery, R.K.; Uribe, G.; Jimenez, E.B.; Weiss, M.A.; Herrera, K.J.; Regueiro, M.; Herrera, R.J. (2013). "Neanderthal and Denisova genetic affinities with contemporary humans: Introgression versus common ancestral polymorphisms". Gene. 530 (1): 83–94. doi:10.1016/j.gene.2013.06.005. PMID 23872234.
  45. Zimmer, Carl (2016-03-17). "Humans Interbred With Hominins on Multiple Occasions, Study Finds". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 2016-03-17.
  46. Brace, C. Loring (1996). Haeussler, Alice M.; Bailey, Shara E. (บ.ก.). "Cro-Magnon and Qafzeh — vive la Difference" (PDF). Dental anthropology newsletter: a publication of the Dental Anthropology Association. Tempe, AZ: Laboratory of Dental Anthropology, Department of Anthropology, Arizona State University. 10 (3): 2–9. ISSN 1096-9411. OCLC 34148636. สืบค้นเมื่อ 2010-03-31.
  47. ↑ Fagan, B.M. (1996). The Oxford Companion to Archaeology. Oxford, UK: Oxford University Press. p. 864. ISBN 978-0-19-507618-9.
  48. Oppenheimer, S. (2003). Out of Eden: The Peopling of the World. ISBN 1-84119-697-5.
  49. Trinkaus, E.; Moldovan, O.; Milota, Ș.; Bîlgăr, A.; และคณะ (2003). "An early modern human from Peștera cu Oase, Romania". PNAS. 100 (20): 11231–11236. Bibcode:2003PNAS..10011231T. doi:10.1073/pnas.2035108100. PMC 208740. PMID 14504393.
  50. Reich, David; Green, Richard E.; Kircher, Martin; Krause, Johannes; และคณะ (2010). "Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia". Nature. 468 (7327): 1053–1060. Bibcode:2010Natur.468.1053R. doi:10.1038/nature09710. PMID 21179161.
  51. Trinkaus, Erik (2005-10). "Early modern humans". Annual Review of Anthropology. 34 (1): 207–30. doi:10.1146/annurev.anthro.34.030905.154913. Check date values in: |date= (help)
  52. Martin, P. S. (1989). "Prehistoric overkill: A global model". ใน Martin, P.S; editor2 = Klein, R.G. (บ.ก.). Quaternary extinctions: A prehistoric revolution. Tucson, AZ: Univ. Arizona Press. pp. 354–404. ISBN 0-8165-1100-4. Missing pipe in: |editor1= (help)CS1 maint: multiple names: editors list (link)
  53. Gillespie, R (2008). "Updating Martin's global extinction model". Quaternary Science Reviews. 27 (27–28): 2522. Bibcode:2008QSRv...27.2522G. doi:10.1016/j.quascirev.2008.09.007.
  54. McBrearty, S. (1990). "The Origin of Modern Humans". MAN, journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 25 (1): 129–143. JSTOR 2804113.
  55. Hawks, J.; Wang, E. T.; Cochran, G. M.; Harpending, H. C.; Moyzis, R. K. (2007). "Recent acceleration of human adaptive evolution". Proceedings of the National Academy of Sciences. 104 (52): 20753. Bibcode:2007PNAS..10420753H. doi:10.1073/pnas.0707650104. PMC 2410101. PMID 18087044.
  56. Owen, Elizabeth; Daintith, Eve (2014-05-14). The Facts on File Dictionary of Evolutionary Biology. Infobase Publishing. pp. 115-. ISBN 978-1-4381-0943-5.
  57. Dawkins, Richard; Wong, Yan (2005). The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution. Houghton Mifflin Harcourt. pp. 63-. ISBN 0-618-61916-X.
  58. Rosenstand, Nina (2002). The Human Condition: An Introduction to Philosophy of Human Nature. McGraw-Hill. p. 42. ISBN 978-1-55934-764-8. .. early form of Homo sapiens was discovered, now named Homo sapiens antecessor ..
  59. Sample, Ian (2010-03-24). "New species of human ancestor found in Siberia". The Guardian.
  60. Brown, David (2010-03-25). "DNA from bone shows new human forerunner, and raises array of questions". Washington Post.
  61. Krause, Johannes; Fu, Qiaomei; Good, Jeffrey M.; Viola, Bence; Shunkov, Michael V.; Derevianko, Anatoli P. & Pääbo, Svante (2010). "The complete mitochondrial DNA genome of an unknown hominin from southern Siberia". Nature. 464 (7290): 894–897. Bibcode:2010Natur.464..894K. doi:10.1038/nature08976. PMID 20336068.
  62. Companion encyclopedia of archaeology. 2. Routledge. 1999. p. 763. ISBN 0415213304. effectively limited to "organic samples" or biogenic carbonates that date to less than 50 ka (50,000 years ago).
  63. Mellars, Paul (2006). "Why did modern human populations disperse from Africa ca. 60,000 years ago?". Proceedings of the National Academy of Sciences. 103 (25): 9381–6. Bibcode:2006PNAS..103.9381M. doi:10.1073/pnas.0510792103. PMC 1480416. PMID 16772383.
  64. Soressi, M (2005). Backwell, L; d’Errico, F (บ.ก.). Late Mousterian lithic technology. Its implications for the pace of the emergence of behavioural modernity and the relationship between behavioural modernity and biological modernity (PDF). From Tools to Symbols. Johanesburg: University of Witswatersand Press. pp. 389–417. ISBN 1868144178.CS1 maint: uses authors parameter (link) CS1 maint: uses editors parameter (link)
  65. Meldrum, Jeff; Hilton, Charles E. (2004-03-31). From Biped to Strider: The Emergence of Modern Human Walking, Running, and Resource Transport. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-306-48000-3.
  66. Feierman, Jay R. (2009). The Biology of Religious Behavior: The Evolutionary Origins of Faith and Religion. ABC-CLIO. p. 220. ISBN 978-0-313-36430-3.
  67. Vonk, Jennifer; Shackelford, Todd K. (2012-02-13). The Oxford Handbook of Comparative Evolutionary Psychology. Oxford University Press, USA. pp. 429-. ISBN 978-0-19-973818-2.
  68. Bozek, Katarzyna; Wei, Yuning; Yan, Zheng; Liu, Xiling; และคณะ (2014). "Exceptional Evolutionary Divergence of Human Muscle and Brain Metabolomes Parallels Human Cognitive and Physical Uniqueness". PLoS Biology. 12 (5): e1001871. doi:10.1371/journal.pbio.1001871. PMC 4035273. PMID 24866127.
  69. Thieme, H (2007). Thieme, H (บ.ก.). Der große Wurf von Schöningen: Das neue Bild zur Kultur des frühen Menschen. Die Schöninger Speere - Mensch und Jagd vor 400 000 Jahren. Stuttgart: Konrad Theiss Verlag. pp. 224–228. ISBN 3-89646-040-4.CS1 maint: uses authors parameter (link) CS1 maint: uses editors parameter (link)
  70. Haidle, M.N. (2006). Conard, N.J. (บ.ก.). Menschenaffen? Affenmenschen? Mensch! Kognition und Sprache im Altpaläolithikum. Woher kommt der Mensch. Tübingen: Attempto Verlag. pp. 69–97. ISBN 3-89308-381-2.CS1 maint: uses authors parameter (link) CS1 maint: uses editors parameter (link)
  71. d'Errico, F.; Backwell, L.; Villa, P.; Degano, I.; Lucejko, J. J.; Bamford, M. K.; Higham, T. F. G.; Colombini, M. P.; Beaumont, P. B. (2012). "Early evidence of San material culture represented by organic artifacts from Border Cave, South Africa". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (33): 13214. Bibcode:2012PNAS..10913214D. doi:10.1073/pnas.1204213109.
  72. Mourre, V.; Villa, P.; Henshilwood, C. S. (2010). "Early Use of Pressure Flaking on Lithic Artifacts at Blombos Cave, South Africa". Science. 330 (6004): 659. Bibcode:2010Sci...330..659M. doi:10.1126/science.1195550. PMID 21030655.
  73. Brown, Kyle S.; Marean, Curtis W.; Jacobs, Zenobia; Schoville, Benjamin J.; Oestmo, Simen; Fisher, Erich C.; Bernatchez, Jocelyn; Karkanas, Panagiotis; Matthews, Thalassa (2012). "An early and enduring advanced technology originating 71,000 years ago in South Africa". Nature. 491 (7425): 590. Bibcode:2012Natur.491..590B. doi:10.1038/nature11660. PMID 23135405. shows that micro-lithic technology originated early in South Africa, evolved over a vast time span( 11,000years),and was typically coupled to complex heat treatment that persisted for nearly 100,000 years. Advanced technologies in Africa were early and enduring; a small sample of excavated sites in Africa is the best explanation for any perceived ‘flickering’ pattern. Full Article PDF (681 KB) PDF (681 KB)
  74. Long, Jeffrey C.; Li, Jie; Healy, Meghan E. (2009). "Human DNA sequences: More variation and less race". American Journal of Physical Anthropology. 139 (1): 23–34. doi:10.1002/ajpa.21011. PMID 19226648.
  75. Scholz, C. A.; Johnson, T. C.; Cohen, A. S.; King, J. W.; และคณะ (2007). "East African megadroughts between 135 and 75 thousand years ago and bearing on early-modern human origins". Proceedings of the National Academy of Sciences. 104 (42): 16416. Bibcode:2007PNAS..10416416S. doi:10.1073/pnas.0703874104. PMC 1964544. PMID 17785420.
  76. Wells, Spencer (2003). The Journey of Man: A Genetic Odyssey. ISBN 9780691115320.
  77. Lohse, K.; Frantz, L. A. F. (2014). "Neandertal Admixture in Eurasia Confirmed by Maximum-Likelihood Analysis of Three Genomes". Genetics. 196 (4): 1241. doi:10.1534/genetics.114.162396. PMC 3982695. PMID 24532731.
  78. "Ancient Denisovan genome: Relationships between Denisovans and present-day humans revealed". Science Daily. 2012-08-30.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิสปีชีส์มีข้อมูลภาษาอังกฤษเกี่ยวกับ Homo_sapiens_sapiens
พิมพ์ก่อนและภายในคริสต์ทศวรรษที่ 20
  • The Descent of Man: And Selection in Relation to Sex, Volume 1; Volume 2. โดย ชาลส์ ดาร์วิน.
  • The Natural Genesis. By Gerald Massey.
  • A Series of Engravings: Representing the Bones of the Human Skeleton. By Edward Mitchell, John Barclay
  • Modern Ideas of Evolution as Related to Revelation and Science. By Sir John William Dawson
สิ่งตีพิมพ์ในปัจจุบัน
  • The Journey of Man: A Genetic Odyssey. by Spencer Wells. 256 pages
  • Biological Anthropology of the Human Skeleton. Edited by M. Anne Katzenberg, Shelley R. Saunders. 680 pages
  • The Origins of Modern Humans: Biology Reconsidered. By , James C. Ahern. 480 pages
  • Becoming Human: Evolution and Human Uniqueness. By Ian Tattersall.
  • The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution. โดยริชาร์ด ดอว์กินส์. 673 pages.
ข้อมูลทั่วไป
  • Lev A. Zhivotovsky, Noah A. Rosenberg, and Marcus W. Feldman "Features of Evolution and Expansion of Modern Humans, Inferred from Genomewide Microsatellite Markers" Am. jr. of Human Genetics, May 2003; 72(5), pp 1171-1186. [1]
  • Early And Late "archaic"homo Sapiens And "anatomically : Modern" Homo Sapiens. hawaii.edu.
  • Keith L. Hunley, Meghan E. Healy, and Jeffrey C. Long: "The global pattern of gene identity variation reveals a history of long-range migrations, bottlenecks, and local mate exchange: Implications for biological race" American Journal of Physical Anthropology: Special Issue: Race Reconciled: How Biological Anthropologists View Human Variation Volume 139, Issue 1, pages 35-46, May 2009 [2]
  • Origins of Modern Humans: Multiregional or Out of Africa? actionbioscience.org
  • . public.wsu.edu.
  • Early Human Evolution: ; Early Modern Homo sapiens. palomar.edu.
  • Human Timeline (Interactive) - Smithsonian, National Museum of Natural History (August 2016).
พิพิทธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา
  • Species; Human Family Tree. si.edu. The Smithsonian Institution's Human Origins Program
  • Meet our early human family. nhm.ac.uk.
  • Homo sapiens. mnsu.edu

สิงหาคม 04, 2021
มน, ษย, กายว, ภาคป, จจ, ในสาขาบรรพมาน, ษยว, ทยา, คำว, หร, มน, ษย, จจ, งกฤษ, anatomically, modern, human, วย, หร, โฮโมเซเป, ยนส, กายว, ภาคป, จจ, งกฤษ, anatomically, modern, homo, sapiens, วย, amhs, หมายถ, งสมาช, กของมน, ษย, สป, homo, sapiens, ปพรรณส, ณฐานภายในพ. insakhabrrphmanusywithya khawa mnusythimikaywiphakhpccubn hrux mnusypccubn xngkvs anatomically modern human twyx AMH 1 hrux ohomesepiynsthimikaywiphakhpccubn xngkvs anatomically modern Homo sapiens twyx AMHS 2 hmaythungsmachikkhxngmnusyspichis Homo sapiens thimirupphrrnsnthanphayinphisylksnapraktkhxngmnusypccubnHomo sapiens sapiensHomo sapiens chawxakhainpraethsithysthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn stweliynglukdwynmxndb xndbwanrxndbyxy Haplorhiniwngs lingihyskul ohomspichis H sapiensspichisyxy H s sapiensTrinomial nameHomo sapiens sapiensthixyukhxng H s sapiens aedngaelachmphu mnusypccubnwiwthnakarmacakmnusyobran archaic humans yukhhinklang aexfrika praman 300 000 pikxn 3 4 sungepncuderimtnkhxngspichis Homo sapiens xnmnusythukkhnthiyngmichiwitepnsmachik sakdukdabrrphekaaekthisudxayupraman 315 000 pikxnmacakobransthan Jebel Irhoud praethsomrxkok inaexfrikaehnux sungrwmswnkaohlksirsa khakrrikr fn aelakradukyawkhxngaekhnkha cakbukhkhl 5 khn saksphekaaekxun thiekhyphbrwmthng sak Omo remains xayu 195 000 pi cakaexfrikatawnxxk rwmkaohlksirsaimsmburn 2 chin kradukaekhn kha etha aelaechingkran 3 5 sakxayu 160 000 pi khxng Homo sapiens idaltu sungepnspichisyxyihmthiesnxcakobransthan Herto inpraethsexthioxepiy 6 sakxayu 90 000 picakthainpraethsxisraexl 7 epnsaksphmnusypccubnekaaekthisudnxkaexfrika 8 saksphekaaekthisudsungsamarthtrwccionmxyangsmburnkkhux Ust Ishim man phumichiwitraw 45 000 pikxninisbieriytawntk 9 karepliynmamiphvtikrrmpccubn Behavioral modernity sungepnkhwamepliynaeplngthangphvtikrrmaelakhwamkhid prachanrwmthngkarkhidepnnamthrrm karwangaephnrayayaw phvtikrrmechingsylksn echn silpa ekhruxngpradb aeladntri karhakincakstwihy aelakarichethkhonolyihinaebbibmid kerimchdecnkhuninchwng 40 000 50 000 pikxn 10 sungxacekidkhunxyangchbphlninewlann hruxkhxy ekidepnrayaewlananaelw 11 12 13 14 15 thungkrann kyngsamarthklawidwa Homo sapiens mismrrthphaphinkarmiphvtikrrmpccubntngaetekidkhunaelw 16 enuxha 1 chuxkbkaywiphakh 1 1 ruprangsnthanthwip 1 2 kradukhumsmxng 1 3 khakrrikr 1 4 kradukrang 2 wiwthnakar 2 1 skul Homo 2 2 aebbcalxngkaenidmnusyhlk 3 mnusypccubntn 3 1 prawtikarkhnphb 3 2 khwamaekhngaerngkhxngmnusypccubntn 3 3 sphthaelakarcdchn 4 phvtikrrmmnusypccubn 5 duephim 6 xangxingaelaechingxrrth 7 aehlngkhxmulxunchuxkbkaywiphakh aekikhkalanukrmmnusyd ph k 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 expkhlaymnusyNakalipithecusOuranopithecusSahelanthropusOrrorinArdipithecusAustralopithecusHomo habilisHomo erectusNeanderthalHomo sapiens expkxn xacedinsxngetha edinsxngethaaerksud ekhruxngmuxhinaerksud xxkcakaexfrikaaerksud ichifaerksud hungxaharaerksud esuxphaaerksud mnusypccubnPleistocenePlioceneMioceneHominidsmatraswn lanpi khxmulephimetim kaywiphakhsastrmnusy chuxthwinamodyxnukrmwithankhxngspichisthirwmprachakrmnusythngolkkkhux Homo sapiens sungechuxwaekidcakbrrphburusinskul Homo raw 300 000 pikxn 3 17 18 ruprangsnthanthwip aekikh odythwipaelw mnusypccubncabxbbangkwamnusyobranthiepnbrrphburus aetmnusykaetktangknmak khuxmnusypccubnkyngxacaekhngaerngmak aelamnusypccubntn kcayingaekhngaerngkwann thungkrann mnusypccubnkyngaetktangcakmnusyobran echn niaexnedxrthalaelamnusyklum Denisovan thangkaywiphakhphxsmkhwr karepriybethiybthangkaywiphakhkhxngkaohlkmnusy Homo sapiens say aela Homo neanderthalensis khwa inphiphithphnthsthanthrrmchatiwithyakhlifaelnd swnthiepriybethiybrwmthngkradukhumsmxng hnaphak snkhiw kradukcmuk karyunxxkkhxngibhna mumkradukaekm khang aelakradukthaythxy kradukhumsmxng aekikh kradukhumsmxngimmiswnyunxxkthikradukthaythxy occipital bun trngkhx sungepnswnyudklamenuxkhxthiaekhngaerngkhxngniaexnedxrthal odythwip mnusypccubnaemrayatn camismxngswnhnaihykwakhxngmnusyobran odyxyuehnuxluktaaethnthicaxyuipthangdanhlng dngnn hnaphakcungmkthxdsungkwaaemcaimesmxip aelamisnkhiwthielklng thungkrann thngmnusypccubntn aelamnusybangphwkinpccubnkyngmisnkhiwhnaphxsmkhwr aettangcakaebbobranephraamichxngehnuxebataepnrxngwingphansnkhiwehnuxtaaetlakhang 19 sungaebngsnkhiwxxkepnswntrngklangswnhnungaelaswnplaysxngkhang dngnn mnusypccubnbxykhrngcamiaekhswntrngklang thami sungtangcakmnusyobran thisnkhiwthngihyaelaimaeykxxkcakkn 20 mnusypccubnmkcamihnaphaksung bangkhrngtngchak ethiybkbkhxngbrrphburusthimkcaethladipthangdanhlngxyangchdecn 21 tamnkchiwsngkhmwithyathanhnung hnaphakthitngchakinmnusymibthbathsakhyinkarsuxsarodykarkhybkhiwaelaynhnaphak 22 khakrrikr aekikh ethiybkbmnusyobran mnusypccubnmifnthielkkwaaelamiruprangtangkn 23 24 thaihkradukkhakrrikrlangelkkwaaelayunxxknxykwa miphlihkhangduyunxxkmabxykhrngxyangednchd odyswnklangkhxngkradukkhakrrikrlangthiepnswnkhxngkhang mibriewnrupsamehliymsungepnswnsudkhxngkhangthieriykwa mental trigon sungmnusyobranimmi 25 misnnisthanwa inklummnusythiyngmixyu karichifaelaekhruxngmuxthaihcaepntxngichklamenuxkhakrrikrldlng khakrrikrcungbxbbangaelaelkkwa emuxethiybkbmnusyobran mnusypccubncamiibhnathielkkwaaelayunxxknxykwa kradukrang aekikh kradukrangkaykhxngmnusypccubntn thiaekhngaerngthisud kyngaekhngaerngsukhxngniaexnedxrthal aelakhxngmnusyklum Denisovan aemcayngrucknxy imid odyechphaaekiywkbkradukyawkhxngaekhnkha khux kradukthxnplaykhxngaekhnkha khuxkradukerediys xlna aelakradukaekhng nxng mikhnadekuxbethakb hruxsnkwakradukswntn khuxkraduktnaekhn tnkha ephiyngelknxy aetwainmnusyobran odyechphaaniaexnedxrthal kradukswnplaycasnkwa sungmkphicarnawaepnkarprbtwihekhakbxakashnaw 26 aelakarprbtwechnediywknkehnidinmnusypccubnthixyuinekhtkhwolk 27 mnusyobranmiokhrngkradukthiaekhngaerng sungaesdngthungchiwitthitxngichaerngmak aelaxachmaykhwamwa mnusypccubnthimiokhrngsrangbxbbangkwa idklaymaphungethkhonolyiaethnthicaphungkalngkaylwn ephuxtxsukbthrrmchatiwiwthnakar aekikhskul Homo aekikh dubthkhwamhlkthi ohom aela mnusyobran khxmulephimetim Homo erectus wiwthnakarkhxngmnusy aela kalanukrmkhxngwiwthnakarmnusy mnusyskul Homo idwiwthnakarmacakbrrphburusklum australopithecine hlngcak 3 lanpikxn emux Homo erectus praktinhlkthansakdukdabrrphpraman 1 8 thung 1 3 lanpikxn odykhnadkaohlksirsaidephimkhunthwikhunepn 850 sm3 28 echuxknwa Homo erectus aela Homo ergaster epnmnusychnidaerk thiichifaelaekhruxngmuxthisbsxn swnmnusypccubnidwiwthnakarmacak Homo heidelbergensis Homo rhodesiensis hrux Homo antecessor aelaemuxrahwang 100 000 50 000 pikxnidxphyphekhaipaethnthiklummnusyinekhttang rwmklummnusy Homo erectus Homo denisova Homo floresiensis aela Homo neanderthalensis 29 30 spichistang khxngsayphnthumnusy hominin tamladbkalewla edit aebbcalxngkaenidcakaexfrikaerw ni 31 aebbcalxngkhxngwithikarxphyphkhxngmnusypccubnaesdngbnaephnthiolk luksraesdngkarxphyphxxkcakthwipaexfrika phanthwipyuerechiy ipsuthwipxxsetreliy aelathwipxemrika swnkhwolkehnuxxyutrngklang aexfrikasungepncuderimtnxyuthikhangbndansay swnxemrikaitxyukhwasud twelkhaesdngepnphnpikxnpccubn duechingxrrthephuxkhxmulephimetim aebbcalxngkaenidmnusyhlk aekikh nkwichakarpkticaaesdngwa miaebbcalxnghlk sxngxyangthiichxthibayeruxngnikhux aebbcalxngkaenidcakaexfrikaerw ni recent African origin aelawiwthnakarphrxmknhlayekht multiregional evolution eruxngxphiprayrwmthngcanwnkhrngthimikarthdaethnprachakrhruxkarphsmphnthuknthiekidkhuninekhttang nxkaexfrika emuxmnusy hruxbrrphburusmnusy idxphyphepnkhlun xxkcakaexfrikaephuxtngthinthaninthixun aelakhwamsakhyodyepriybethiybkhxngkarxphyphkhrnghlng ethiybkbkhrngkxn mummxngkraaeshlkthangwithyasastr khux aebbcalxngkaenidcakaexfrikaerw ni aesdngwa khwamhlaklaythangkrrmphnthukhxngmnusypccubnekuxbthnghmdthwolk subechuxsaymacakmnusythimikaywiphakhpccubnphuxphyphxxkmacakaexfrikaaerksud epnaebbcalxngthimihlkthantang aelacakhlaysakhawicharxngrb rwmthngsakdukdabrrphaelanganwicythangphnthukrrm taaehnngodyechphaathimnusypccubnidpraktepnkhrngaerkyngimchdecn aetmtiswnihykhxngnkwithyasastrodypi 2557 aesdngaehlngkaenidcakaexfrikaitsaharaklumprachakrthimikrrmphnthuaeplkkwakhnxunthnghmd kkhuxklumnkla ekbkhxngpainaexfrikait nganwicypi 2557 thitrwcsxb Mitochondrial DNA mtDNA khxngokhrngkradukthimixayukwa 2 000 pi sungepnkhxngmnusykxnthiklumprachakrpccubnphuphencreliyngstwinthunghya caidxphyphekhamaxyuinekhtni idphbwa epnmnusythisayphnthuthangmardaiklchidthang mtDNA kbbrrphburustnkaenidmnusypccubnephshyingthieriykwa Mitochondrial Eve 32 sungsnbsnunhlkthanthangobrankhdiaelawithyakradukthiaesdngwa inaexfrikait miklummnusyhaxaharthaelthimi mtDNA khxngbrrphburushyingobrankhxngmnusy 33 aelasnbsnunmummxngwa mnusyidxphyphyaythinthaninebuxngtnthangthael 34 tnim Mitochondrial DNA khxngmnusy Mitochondrial Eve 32 xyuekuxbbnsud tidkbluksrkhad thichiipthi Outgroup odyrayahangcakklumthiimichkhnaexfrikaepntwchiwa sayphnthuthangimothkhxnedriykhxngmnusycarwmtwlngthiaexfrika odyprawtiaelw nkwichakarphukhdkhanaebbcalxngkraaeshlknimkcathukkahndrwmpraephthwa epnphwkechuxsmmtithanaehlngkaenidhlayekht Multiregional origin sungmikarsuksatngaettnkhristthswrrs 1980 cnthungthswrrs 2000 35 nkwichakarehlanixangwa misayphnthuthangphnthukrrmthiimidsubsaymacakaexfrikacanwnsakhy thiyngsubtxinthitang khxngolkthukwnni phankarphsmphnthukbmnusythimikaywiphakhpccubn 36 tamrupaebbtang khxngaebbcalxngni prachakrklumtang khxngolkinpccubncamiechuxsaythangphnthukrrmthimacakmnusytn xaccnthung Homo erectusaetchudkhxmulthangmanusywiwthnakarphnthusastr 37 ihnahnktxaebbcalxngkaenidcakaexfrika nganwiekhraahkhnyuorppccubnaesdngwa immi mitochondrial DNA tamsaykhxngmardacakniaexnedxrthal phuxyuodyhlkinyuorp thiyngehluxxyuinchawyuorppccubn 38 39 40 swnnganhaladbcionmkhxngmnusyklum Denisovan erw ni aesdngwa mnusypccubnxacidphsmphnthukbmnusy Denisovan swnnganaesdngladbcionmpi 2553 khxngoprecktcionmniaexnedxrthalchiwa mnusypccubnhlngxphyphxxkcakaexfrikaaelw idphsmphnthukbmnusyobraninbangrupaebb hybridization diexnexkhxngkhnyuorpaelaexechiy khux khnfrngess khncin aelakhnpapw pramanwa 1 4 epxresnt epnkhxngobran sungniaexnedxrthalkmi aetkhnaexfrikaitsahara khuxkhn Yoruba aelakhn San immi 41 odykhnemlaniesiymicionm 1 6 ephimcakmnusy Denisovan 42 inthangptibtiaelw khxotaeyngmkcaepneruxngchwngewlathiekidkarphsmphnthuknnxkehnuxcakwamikarphsmphnthuechnnicring hruxim khux khwamcringaelakhwamsakhywamnusyidechuxsayyin gene flow cakaexfrika epneruxngthiyxmrbodythwip aelakhwamepnipidwa mikarphsmphnthuknediyw rahwang mnusythixphyphcakaexfrikaitsahara erw ni kbmnusythi lasmy kwakxnprawtisastrchwngtang kimicheruxngthiykmaotaeyngkn xyangirkdi tamngansuksathangphnthukrrm mnusypccubnxacidphsmphnthukbmnusyobran xyangnxysxngklum khux niaexnedxrthalaelamnusy Denisovan 43 swnngansuksapi 2013 esnxwa khwamiklchidknthangphnthukrrmthiehnrahwangmnusyobrankbmnusypccubn samarthxthibayidodyphawaphhusnthan polymorphism ehtumibrrphburusrwmkn aelwtamdwykarepliynkhwamthiyinxyangimecaacng genetic drift odyimtxngmikarphsmphnthukn sungepnkarxthibaywa khwamiklchidthangphnthukrrmthiehninklummnusypccubntang nacamacakxtrakarrksaphawaphhusnthanthiimethakn 44 xyangirkdi phuthanganwicyklawwa nganimidknkaraephrphnthuaebb introgression cakmnusyobran 44 swnnganpi 2559 aesdngwa mnusypccubnidphsmphnthukbsayphnthumnusyrwmthngmnusy Denisovan aelaniaexnedxrthal hlaykhrnghlaykhra 45 mnusypccubntn aekikhkhxmulephimetim spichis spichisyxy aela xnukrmwithan sakdukdabrrph Skhul V praman 120 000 pikxn thimilksnakhxngthngmnusypccubnaelamnusyobran prawtikarkhnphb aekikh mnusypccubntn thiphbinyukhaerk xyuinyuorpaelaepnmnusyphwk Cro Magnon cnkrathngplaykhriststwrrsthi 20 cungidphbsakihm thwolk sungkhyaykhwamruekiywkbkaenidaelakarkhyaythinthankhxngmnusy aemcaekhyichkhawa Cro Magnon aetpccubnwrrnkrrmthangwichakarkmkcaichkhawa mnusypccubntn early modern humans swnkhawa Cro Magnon caichcakdtxsakthikhlaykbthikhnphbinebuxngtn 46 47 khwamaekhngaerngkhxngmnusypccubntn aekikh saksphthiphbkhxngmnusypccubntn canwnmak echnthiobransthan Omo Herto Skhul aela Peștera cu Oase milksnathngkhxngmnusypccubnaelamnusyobran 48 49 yktwxyangechn sak Skhul V misnkhiwthiednaelamihnayunxxk aetwa kradukhumsmxngkhxnkhangklm tangcakkhxngniaexnedxrthal aelakhlaykbkhxngmnusypccubn pccubnruaelwwa mnusypccubnehnuxsaharaaelanxkaexfrikamisayphnthumacakmnusyobrandwy aetwa khwamaekhngaerngthiphbinmnusypccubntn echn Skhul V caepntwsathxnsayphnthuphsmhruxkarrksalksnaekakhxngbrrphburusiw yngepneruxngimchdecn 50 51 sphthaelakarcdchn aekikh khawa tn emuxichkbmnusypccubnpkticacakdtxmnusykxnyukhhinekaplay thipraman 10 000 pikxnethann 47 sungtrngkbkaryutikhxngyukhnaaekhngsudthay aelaepnchwngthistwihyyukhnaaekhngidsuyphnthuepnkhrngihy cakcudni prachakrmnusyidepliyncakwthnthrrmlastwihyklayiplastwthielk kwa odyswnthinxymakkerimhakincakthyphuchaelaphuchmiaepngsungthisamarthekbiwid sungephimkarxyukbthiaelwephimkhwamhnaaennprachakr aelainthisudodyxyangcha 8 000 pikxn kekidkarprbphuchepnimeliyngaelakarprbstwepnstweliyng aelwkekstrkrrmaebberngphlphlit 52 53 emuxprachakrhnaaennkhun miekhruxngmuxdikhun mikarichaerngnxylng khnthwolkcungaekhngaerngnxylng miphlepnklumprachakrinpccubnthibxbbangkwamnusyruntn 54 dngnn mnusythimikaywiphakhpccubncungsamarthaebngepn 2 klumxyangkhraw khuxrayatn aekhngaerng khux robust aelarayahlngyukhnaaekhng bxbbang khux gracile krabwnkarthinaipsuwiwthnakarkhxngmnusythimikhnadelkwaaelamikradukaebbbangkwaduehmuxncaerimxyangchak 50 000 30 000 pikxn 55 mispichisyxykhxngmnusythiyxmrbknodythwip echn H s sapiens sungrwmmnusypccubnthiyngmichiwitxyuthnghmd aela H s idaltu thiphbhlkthansakdukdabrrphxayu 160 000 pikxn klum spichisyxy prachakrmnusy H s sapiens mnusypccubn H sapiensH s idaltuniaexnedxrthal H s neanderthalensis H neanderthalensismnusyobran H s heidelbergensis 56 57 H heidelbergensisH s rhodesiensis H rhodesiensisH s antecessor 58 H antecessorDenisovan 59 60 61 phvtikrrmmnusypccubn aekikhkhxmulephimetim wiwthnakarkhxngmnusy Behavioral Modernity mikhxthkethiyngknphxsmkhwrwa mnusypccubntn sudpraphvtikhlaykbmnusyerw nihruxthiyngmichiwitxyuhruxim phvtikrrmthiepnlksnaechphaakhxngmnusyerw ni rwmthngkarichphasa smrrthphaphinkarkhidepnnamthrrm karichsylksnephuxaesdngxxkkhwamkhidsrangsrrkhthangwthnthrrm mismmtithankhankn 2 xyangekiywkbkaenidkhxngphvtikrrmpccubnnkwichakarbangswnxangwa mnusyepliynmamisrirphaphpccubnkxn erimtngaet 300 000 pikxn 4 txma raw 50 000 kxn cungerimmiphvtikrrmpccubn smmtithannixasyhlkthansakdukdabrrphaelahlkthanthangchiwphaphtang thimixayumakkwa 50 000 pikxn 62 aelasingpradisthkhxngmnusythiphbhlngcak 50 000 pikxn dngnn mummxngnicungethakbaeykmnusythimikaywiphakhpccubnxxkcakmnusythimiphvtikrrmpccubn 63 swnmummxngtrngknkhamkkhux mnusyidthngkaysphaphaelaphvtikrrmpccubnphrxm kn 64 khux mnusyidwiwthnakarekidokhrngrangkradukthielkbxbbangkwa 65 sungxacekidcakkarrwmmuxknmakkhuninhmumnusy 66 67 xikxyanghnung nixacekidcakkarichethkhonolyimakkhun sungepnlksnaechphaakhxngphvtikrrmpccubn nxkcaknnaelw mihlkthanwa phthnakarthangsmxngthiepnlksnaechphaakhxngmnusy odyechphaaswn prefrontal cortex miehtucak karerngwiwthnakar metabolome sarekhmimiomelkulelkthiphbintwxyangchiwphaph xyangphidthrrmda khnankbkarldkhwamaekhngaerngkhxngklamenuxxyangsudkhid karepliynaeplngthangemaethbxlisuminsmxngaelaklamenuxxyangrwderwtamthiehn phrxmkbthksathangprachankhxngmnusythiphiessaelaklamenuxthimiaerngnxy xacsathxnthungklikwiwthnakarkhxngmnusyaebbkhnan 68 xnung hxk Schoningen aelasingthiphbkhukn epnhlkthankhxngethkhonolyisbsxnthimixyuaelwemux 300 000 pikxnaelaepnkhxphisucnchd prakaraerksahrbkarlastwihythithaepnpkti ephraawa karlastwxyuepnfungthihniidxyangrwderwodyimmiklyuththkarlathiecnolk immiokhrngsrangthangsngkhmthisbsxn aelaimmikarsuxsarthikawhna khuxphasa epneruxngsaercidyak dngnn mnusythiphbkhukbhxkkhux H heidelbergensis txngmithksathangprachanaelapyyaxyuaelw ephuxkarwangaephnkhadkarnlwnghna karkhid aelakarkratha thinkwichakaridihekhrditkbmnusypccubnphwkediyw 69 70 khxmulobrankhdipi 2555 aesdngwa xngkhprakxbsakhykhxngwthnthrrmthangwtthu echn dngthiphbinnkla ekbkhxngpachawaesn inthwipaexfrikait mixyuaelwxyangchakemux 40 000 pikxn rwmthng lukprakhathithacakepluxkikhnkkracxkeths imkhudthadwywsdukhlaykbthikhnpapccubnich hwlukthnuthimiekhruxnghmayecakhxngslkaelwrabaysidinaedng aelakaraetmphis 71 yngminyxikdwywa karichaerngkdskdchinhin pressure flaking samarthxthibaysnthankhxngsingpradisthhinthikhudphbinchnyukhhinklang MSA emux 75 000 pikxn thithablxmobsinaexfrikaitiddithisud ethkhnikhniichinkarprbruprangkhnsudthaykhxngplayaehlmmihnasxngaebbstileby odythabnsilkhritthiephaifaelw 72 thngkarichaerngkdskdchinhinaelakarephaswsduekhyechuxknwa ekidkhunthihlngkwannmakinchwngyukhkxnprawtisastr aelathngsxnglwnchikhwamsbsxnthangphvtikrrmradbpccubninkarichthrphyakrthrrmchatirayngantxmapi 2555 ekiywkbthaobransthantang thichaythaelaexfrikaitchiwa khxthkethiyngwa lksnaechphaathangwthnthrrmaelathangprachankhxngmnusyekidkhunepnkhrngaerkemuxir xaccakalngekhasuthiyuti ephraaphb ethkhonolyikawhnacakkrabwnkarphlitaebblukosthisbsxn sung bxykhrngtxngmikarsubthxdthiaemnyamak aeladngnn txngmiphasa aelaethkhonolyikawhnadngwakphbaelwthiobransthan Pinnacle Point Site 5 6 sunghaxayuidpraman 71 000 pikxn nkwicyesnxwa ngankhxngtn aesdngwa ethkhonolyiekhruxngmuxhinaebbelk microlithic ekidkhunerwinaexfrikait wiwthnakarkhuninchwngrayaewlayaw 11 000 pi aelapkticacbkhukbkarephaifthisbsxn sungthaihkhngxyuidekuxb 100 000 pi ethkhonolyikawhnainaexfrikathngekiderwaelaxyunan khuxkarchktwxyangobransthanaexfrikaitepncanwnnxy epnkhaxthibaythidithisudineruxng khwamwb aewm thirusuk khxngnkwichakarwa ethkhonolyikawhnaducaekidkhunaelwkhayipepnphk inchwngtn kxn 50 000 pikxn 73 khxmullasudechnnibwkkbkhxmulcakokhrngkarcionmmnusyaesdngwa mnusyphuhaxaharinaexfrikaitsaharaidphthnalksnathangprachanaelaphvtikrrmaebbpccubnodyxyangchak 50 000 pikxn kxnchwngekidkhwamhlakhlayaebb adaptive radiation hlngxxkcakaexfrikainyukhnaaekhngsudthaytamthipraemin 74 aemwa phthnakarephuxmiphvtikrrmpccubn karlastwaelakarhaxaharthisbsxninaexfrikaitsahara caechuxwaerimxyangchak 50 000 pikxn aetwa khwamcringxacmiehtucaksphaphphumixakasthiekidkhunkxn khuxkarepliynepnsphaphthiaehngaelngaelahnaweynkwainchwngyukhnaaekhngrahwang 135 000 75 000 pikxn 75 nixacphlkdnklummnusyphusubhathihlbphyaelnginphunaephndinihy ihxphyphipsuthilumchunaechatamchaythaelthismburnipdwyhxyaelathrphyakrthrrmchatixun enuxngwaradbnathaeltaephraaaekhngkhangxyuintharnaaekhng thilumchunaechaechnnikcamixyuthwchayfngthaelthangitkhxngthwipyuerechiy karichaephhruxeruxxacxanwykarsarwchaekaanxkfngaelakaredinthangtamfngthael aelainthisudthaihsamarthxphyphipyngekaaniwkiniaelwtxcaknnxxsetreliy 76 inewlaediywkn kmikarxphyphkhyaytwipyngaemnasakhy inrahwangthnghmd tlxdcnchayfngthaeldantawnxxkkhxngthwipyuerechiydwy emuxtharnaaekhnghdtwlngthaihradbnathaelsungkhun mnusypccubnkyaythinthanlukekhaipinaephndin mikaresnxinpccubndwywa mikarphsmphnthurwmkbmnusyspichisyxyxun echn niaexnedxrthal 77 aelamnusy Denisovans 78 emuxirktamthiecxknduephim aekikhsakdukdabrrphsakdukdabrrph raykarsakdukdabrrphsayphnthumnusy brrphchiwinwithyaptiwtithangphnthukrrmwiwthnakarkhxngmnusy thvsdikhxnglamark xiphiecentiks prachakrprachakrolkxangxingaelaechingxrrth aekikh Nitecki Matthew H Nitecki Doris V 1994 Origins of Anatomically Modern Humans Springer CS1 maint uses authors parameter link Schopf J William 1992 Major Events in the History of Life Jones amp Bartlett Learning pp 168 ISBN 978 0 86720 268 7 3 0 3 1 3 2 doi 10 1038 nature22335This citation will be automatically completed in the next few minutes You can jump the queue or expand by hand Abstract doi 10 1038 nature22336This citation will be automatically completed in the next few minutes You can jump the queue or expand by hand Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species history Nature News 2017 06 07 Oldest Fossils of Homo Sapiens Found in Morocco Altering History of Our Species edxaniwyxrkithms 2017 06 07 Earliest known human fossils found in Morocco Nature Middle East 2017 06 07 New fossil finds from Morocco do more than push back the origins of our species by 100 000 years Science Daily 2017 06 07 World s oldest Homo sapiens fossils found in Morocco Science Magazine 2017 06 07 Oldest Homo sapiens fossils discovered in Morocco Washington Post 2017 06 07 4 0 4 1 Bradshaw John L 1997 Human Evolution A Neuropsychological Perspective Psychology Press pp 185 ISBN 978 0 86377 505 5 Fossil Reanalysis Pushes Back Origin of Homo sapiens Scientific American 2005 02 17 McDougall Ian Brown Francis H Fleagle John G 2005 02 17 Stratigraphic placement and age of modern humans from Kibish Ethiopia Nature 433 7027 733 736 Bibcode 2005Natur 433 733M doi 10 1038 nature03258 PMID 15716951 Pollard Elizabeth Rosenberg Clifford Tignor Robert 2014 12 04 Worlds Together Worlds Apart A History of the World From the Beginnings of Humankind to the Present W W Norton p 14 ISBN 978 0 393 91848 9 White Tim D Asfaw B DeGusta D Gilbert H Richards G D Suwa G Howell F C 2003 Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash Ethiopia Nature 423 6491 742 747 Bibcode 2003Natur 423 742W doi 10 1038 nature01669 PMID 12802332 Trinkaus E 1993 Femoral neck shaft angles of the Qafzeh Skhul early modern humans and activity levels among immature near eastern Middle Paleolithic hominids Journal of Human Evolution 25 5 393 416 doi 10 1006 jhev 1993 1058 Understanding Human PDF 2012 08 Check date values in date help chapter ignored help Wade Lizzie 2014 10 22 Oldest human genome reveals when our ancestors had sex with Neandertals Nature News subkhnemux 2014 10 27 Klein Richard 1995 Anatomy behavior and modern human origins Journal of World Prehistory 9 2 167 198 doi 10 1007 bf02221838 McBrearty Sally Brooks Allison 2000 The revolution that wasn t a new interpretation of the origin of modern human behavior Journal of Human Evolution 39 5 453 563 doi 10 1006 jhev 2000 0435 PMID 11102266 Henshilwood Christopher Marean Curtis 2003 The Origin of Modern Human Behavior Critique of the Models and Their Test Implications Current Anthropology 44 5 627 651 doi 10 1086 377665 Marean Curtis aelakhna 2007 Early human use of marine resources and pigment in South Africa during the Middle Pleistocene Nature 449 7164 905 908 Bibcode 2007Natur 449 905M doi 10 1038 nature06204 PMID 17943129 Powell Adam aelakhna 2009 Late Pleistocene Demography and the Appearance of Modern Human Behavior Science 324 5932 1298 1301 Bibcode 2009Sci 324 1298P doi 10 1126 science 1170165 PMID 19498164 Premo Luke Kuhn Steve 2010 Modeling Effects of Local Extinctions on Culture Change and Diversity in the Paleolithic PLoS ONE 5 12 e15582 Bibcode 2010PLoSO 515582P doi 10 1371 journal pone 0015582 PMC 3003693 PMID 21179418 Shea John 2011 Homo sapiens Is As Homo sapiens Was Current Anthropology 52 1 1 35 doi 10 1086 658067 immimtirwmknineruxngchux du Tattersall Ian The Search for Our Human Origins p 82 Masters of the Planet Unfortunately this consensus in principle hardly clarifies matters much in practice For there is no agreement on what the qualities of a man actually are CS1 maint uses authors parameter link nkwichakarbangthanrwmmnusytngaet 600 000 pikxninspichisediywkn du Bryant Clifton D 2003 Handbook of Death and Dying 1 p 811 Archaic Homo sapiens cranium dating to approximately 600 000 years ago gives insight into early man s beliefs on death CS1 maint uses authors parameter link Bhupendra P Forehead Anatomy Medscape references subkhnemux 2013 12 011 Check date values in accessdate help How to ID a modern human Natural History Museum London 2012 subkhnemux 2013 12 011 Check date values in accessdate help Potts Richard B 2006 Human Evolution Microsoft Encarta 2006 Morris Desmond 2007 The Brow The Naked Woman A Study of the Female Body ISBN 0 312 33853 8 Townsend G Richards L Hughes T 2003 05 Molar intercuspal dimensions genetic input to phenotypic variation Journal of Dental Research 82 5 350 5 doi 10 1177 154405910308200505 PMID 12709500 Check date values in date help CS1 maint uses authors parameter link Keith A 1913 Problems relating to the Teeth of the Earlier Forms of Prehistoric Man Proceedings of the Royal Society of Medicine 6 Odontol Sect 103 124 PMC 2005996 PMID 19977113 Tattersall Jeffrey H Schwartz Ian 2003 The human fossil record Craniodental Morphology of Genus Homo Africa and Asia vol 2 Hoboken NJ Wiley Liss pp 327 328 ISBN 0471319287 Steegmann A Theodore Cerny Frank J Holliday Trenton W 2002 Neandertal cold adaptation Physiological and energetic factors American Journal of Human Biology 14 5 566 583 doi 10 1002 ajhb 10070 PMID 12203812 Stock J T 2006 10 Hunter gatherer postcranial robusticity relative to patterns of mobility climatic adaptation and selection for tissue economy American Journal of Physical Anthropology 131 2 194 204 doi 10 1002 ajpa 20398 PMID 16596600 Check date values in date help Swisher Carl Celso Curtis Garniss H Lewin Roger 2002 Java Man How Two Geologists Dramatic Discoveries Changed Our Understanding of the Evolutionary Path to Modern Humans Abacus ISBN 978 0 349 11473 6 Stringer C B 1994 Evolution of Early Humans in Jones Steve Martin Robert Pilbeam David b k The Cambridge Encyclopedia of Human Evolution paperback ed Cambridge Cambridge University Press p 242 ISBN 978 0 521 46786 5 CS1 maint uses editors parameter link McHenry H M 2009 Human Evolution in Ruse Michael Travis Joseph b k Evolution the first four billion years Cambridge Massachusetts The Belknap Press of Harvard University Press p 265 ISBN 978 0 674 03175 3 CS1 maint uses editors parameter link khxmulwithikarxphyphmacaknganwicyekiywkbdiexnexkhxngimothkhxnedriy esnkhadaesdngthangxphyphthiyngepnsmmtithan twelkhbngodysimihnwyepnphnpikxn kya esnsinaenginepnekhtthikhlumipdwynaaekhnghruxthungthundra thunginxakashnaweyn mitnimbangpraephthidethann inchwngyukhnaaekhngyukhkxn swnxksrtang epn haplogroup khxngdiexnexnkhxngimothkhxnedriy mtDNA sungsubsaymacakmardaephiyngethann aelasamarthichkahndklumchntang odykrrmphnthu thimkcaepniptamekhtphumiphakh yktwxyangechn niepnkarcaaenk mtDNA haplogroup odythwip khux khnaexfrika L L1 L2 L3 khntawnxxkikl J N khnyuorpit J K khnyuorpthwip H V khnyuorpehnux T U X khnexechiy A B C D E F G odythi M hmaythung C D E G aela khnphunemuxngxemrikn A B C D aelabangkhrng X hlkthanxangxingedim Behar et al 2008 Gonder et al 2007 Reed and Tishkoff nacahmaythungngantxipni doi 10 1016 j ajhg 2008 04 002This citation will be automatically completed in the next few minutes You can jump the queue or expand by hand 08 00255 3 pdf Full Article PDF 753 KB doi 10 1093 molbev msl209This citation will be automatically completed in the next few minutes You can jump the queue or expand by hand imchdecnwangankhxng Reed and Tishkoff khwrcaepnxnihn 32 0 32 1 Mitochondrial Eve epnhyingthiepntnsayphnthu Mitochondrial DNA khxngmnusypccubnthnghmd Morris A G Heinze A Chan E K F Smith A B Hayes V M 2014 First Ancient Mitochondrial Human Genome from a Prepastoralist Southern African Genome Biology and Evolution 6 10 2647 doi 10 1093 gbe evu202 PMC 4224329 PMID 25212860 Wilkins Alasdair 2012 02 29 Neanderthals were sailing the Mediterranean 100 000 years ago Gawker Media Blog CS1 maint uses authors parameter link Elias Scott Mock Cary 2013 03 25 Encyclopedia of Quaternary Science Newnes pp 384 ISBN 978 0 444 53642 6 Our Species Mated With Other Human Species Study Says National Geographic News 2002 03 Out of Africa theory does not support the idea of interbreeding between archaic and modern humans Check date values in date help Jobling MA Hurles ME Tyler Smith C 2004 Human Evolutionary Genetics Origins Peoples and Disease New York Garland CS1 maint uses authors parameter link Krings M Stone A Schmitz RW Krainitzki H Stoneking M Paabo S 1997 07 Neandertal DNA sequences and the origin of modern humans Cell 90 1 19 30 doi 10 1016 S0092 8674 00 80310 4 PMID 9230299 Check date values in date help CS1 maint uses authors parameter link Hill Deborah 2004 03 16 No Neandertals in the Gene Pool Science Serre D Langaney A Chech M Teschler Nicola M Paunovic M Mennecier P Hofreiter M Possnert G Paabo S 2004 No evidence of Neandertal mtDNA contribution to early modern humans PLoS Biology 2 3 313 7 doi 10 1371 journal pbio 0020057 PMC 368159 PMID 15024415 Green RE Krause J Briggs Adrian W Maricic Tomislav aelakhna 2010 05 A draft sequence of the Neandertal genome Science 328 5979 710 22 Bibcode 2010Sci 328 710G doi 10 1126 science 1188021 PMID 20448178 Check date values in date help Reich D Patterson Nick Kircher Martin Delfin Frederick aelakhna 2011 Denisova admixture and the first modern human dispersals into southeast Asia and oceania Am J Hum Genet 89 4 516 28 doi 10 1016 j ajhg 2011 09 005 PMC 3188841 PMID 21944045 Mitchell Alanna 2012 01 30 DNA Turning Human Story Into a Tell All New York Times subkhnemux 2012 01 31 44 0 44 1 Lowery R K Uribe G Jimenez E B Weiss M A Herrera K J Regueiro M Herrera R J 2013 Neanderthal and Denisova genetic affinities with contemporary humans Introgression versus common ancestral polymorphisms Gene 530 1 83 94 doi 10 1016 j gene 2013 06 005 PMID 23872234 Zimmer Carl 2016 03 17 Humans Interbred With Hominins on Multiple Occasions Study Finds The New York Times subkhnemux 2016 03 17 Brace C Loring 1996 Haeussler Alice M Bailey Shara E b k Cro Magnon and Qafzeh vive la Difference PDF Dental anthropology newsletter a publication of the Dental Anthropology Association Tempe AZ Laboratory of Dental Anthropology Department of Anthropology Arizona State University 10 3 2 9 ISSN 1096 9411 OCLC 34148636 subkhnemux 2010 03 31 47 0 47 1 Fagan B M 1996 The Oxford Companion to Archaeology Oxford UK Oxford University Press p 864 ISBN 978 0 19 507618 9 Oppenheimer S 2003 Out of Eden The Peopling of the World ISBN 1 84119 697 5 Trinkaus E Moldovan O Milota Ș Bilgăr A aelakhna 2003 An early modern human from Peștera cu Oase Romania PNAS 100 20 11231 11236 Bibcode 2003PNAS 10011231T doi 10 1073 pnas 2035108100 PMC 208740 PMID 14504393 Reich David Green Richard E Kircher Martin Krause Johannes aelakhna 2010 Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia Nature 468 7327 1053 1060 Bibcode 2010Natur 468 1053R doi 10 1038 nature09710 PMID 21179161 Trinkaus Erik 2005 10 Early modern humans Annual Review of Anthropology 34 1 207 30 doi 10 1146 annurev anthro 34 030905 154913 Check date values in date help Martin P S 1989 Prehistoric overkill A global model in Martin P S editor2 Klein R G b k Quaternary extinctions A prehistoric revolution Tucson AZ Univ Arizona Press pp 354 404 ISBN 0 8165 1100 4 Missing pipe in editor1 help CS1 maint multiple names editors list link Gillespie R 2008 Updating Martin s global extinction model Quaternary Science Reviews 27 27 28 2522 Bibcode 2008QSRv 27 2522G doi 10 1016 j quascirev 2008 09 007 McBrearty S 1990 The Origin of Modern Humans MAN journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland 25 1 129 143 JSTOR 2804113 Hawks J Wang E T Cochran G M Harpending H C Moyzis R K 2007 Recent acceleration of human adaptive evolution Proceedings of the National Academy of Sciences 104 52 20753 Bibcode 2007PNAS 10420753H doi 10 1073 pnas 0707650104 PMC 2410101 PMID 18087044 Owen Elizabeth Daintith Eve 2014 05 14 The Facts on File Dictionary of Evolutionary Biology Infobase Publishing pp 115 ISBN 978 1 4381 0943 5 Dawkins Richard Wong Yan 2005 The Ancestor s Tale A Pilgrimage to the Dawn of Evolution Houghton Mifflin Harcourt pp 63 ISBN 0 618 61916 X Rosenstand Nina 2002 The Human Condition An Introduction to Philosophy of Human Nature McGraw Hill p 42 ISBN 978 1 55934 764 8 early form of Homo sapiens was discovered now named Homo sapiens antecessor Sample Ian 2010 03 24 New species of human ancestor found in Siberia The Guardian Brown David 2010 03 25 DNA from bone shows new human forerunner and raises array of questions Washington Post Krause Johannes Fu Qiaomei Good Jeffrey M Viola Bence Shunkov Michael V Derevianko Anatoli P amp Paabo Svante 2010 The complete mitochondrial DNA genome of an unknown hominin from southern Siberia Nature 464 7290 894 897 Bibcode 2010Natur 464 894K doi 10 1038 nature08976 PMID 20336068 Companion encyclopedia of archaeology 2 Routledge 1999 p 763 ISBN 0415213304 effectively limited to organic samples or biogenic carbonates that date to less than 50 ka 50 000 years ago Mellars Paul 2006 Why did modern human populations disperse from Africa ca 60 000 years ago Proceedings of the National Academy of Sciences 103 25 9381 6 Bibcode 2006PNAS 103 9381M doi 10 1073 pnas 0510792103 PMC 1480416 PMID 16772383 Soressi M 2005 Backwell L d Errico F b k Late Mousterian lithic technology Its implications for the pace of the emergence of behavioural modernity and the relationship between behavioural modernity and biological modernity PDF From Tools to Symbols Johanesburg University of Witswatersand Press pp 389 417 ISBN 1868144178 CS1 maint uses authors parameter link CS1 maint uses editors parameter link Meldrum Jeff Hilton Charles E 2004 03 31 From Biped to Strider The Emergence of Modern Human Walking Running and Resource Transport Springer Science amp Business Media ISBN 978 0 306 48000 3 Feierman Jay R 2009 The Biology of Religious Behavior The Evolutionary Origins of Faith and Religion ABC CLIO p 220 ISBN 978 0 313 36430 3 Vonk Jennifer Shackelford Todd K 2012 02 13 The Oxford Handbook of Comparative Evolutionary Psychology Oxford University Press USA pp 429 ISBN 978 0 19 973818 2 Bozek Katarzyna Wei Yuning Yan Zheng Liu Xiling aelakhna 2014 Exceptional Evolutionary Divergence of Human Muscle and Brain Metabolomes Parallels Human Cognitive and Physical Uniqueness PLoS Biology 12 5 e1001871 doi 10 1371 journal pbio 1001871 PMC 4035273 PMID 24866127 Thieme H 2007 Thieme H b k Der grosse Wurf von Schoningen Das neue Bild zur Kultur des fruhen Menschen Die Schoninger Speere Mensch und Jagd vor 400 000 Jahren Stuttgart Konrad Theiss Verlag pp 224 228 ISBN 3 89646 040 4 CS1 maint uses authors parameter link CS1 maint uses editors parameter link Haidle M N 2006 Conard N J b k Menschenaffen Affenmenschen Mensch Kognition und Sprache im Altpalaolithikum Woher kommt der Mensch Tubingen Attempto Verlag pp 69 97 ISBN 3 89308 381 2 CS1 maint uses authors parameter link CS1 maint uses editors parameter link d Errico F Backwell L Villa P Degano I Lucejko J J Bamford M K Higham T F G Colombini M P Beaumont P B 2012 Early evidence of San material culture represented by organic artifacts from Border Cave South Africa Proceedings of the National Academy of Sciences 109 33 13214 Bibcode 2012PNAS 10913214D doi 10 1073 pnas 1204213109 Mourre V Villa P Henshilwood C S 2010 Early Use of Pressure Flaking on Lithic Artifacts at Blombos Cave South Africa Science 330 6004 659 Bibcode 2010Sci 330 659M doi 10 1126 science 1195550 PMID 21030655 Brown Kyle S Marean Curtis W Jacobs Zenobia Schoville Benjamin J Oestmo Simen Fisher Erich C Bernatchez Jocelyn Karkanas Panagiotis Matthews Thalassa 2012 An early and enduring advanced technology originating 71 000 years ago in South Africa Nature 491 7425 590 Bibcode 2012Natur 491 590B doi 10 1038 nature11660 PMID 23135405 shows that micro lithic technology originated early in South Africa evolved over a vast time span 11 000years and was typically coupled to complex heat treatment that persisted for nearly 100 000 years Advanced technologies in Africa were early and enduring a small sample of excavated sites in Africa is the best explanation for any perceived flickering pattern Full Article PDF 681 KB Archive PDF 681 KB Long Jeffrey C Li Jie Healy Meghan E 2009 Human DNA sequences More variation and less race American Journal of Physical Anthropology 139 1 23 34 doi 10 1002 ajpa 21011 PMID 19226648 Scholz C A Johnson T C Cohen A S King J W aelakhna 2007 East African megadroughts between 135 and 75 thousand years ago and bearing on early modern human origins Proceedings of the National Academy of Sciences 104 42 16416 Bibcode 2007PNAS 10416416S doi 10 1073 pnas 0703874104 PMC 1964544 PMID 17785420 Wells Spencer 2003 The Journey of Man A Genetic Odyssey ISBN 9780691115320 Lohse K Frantz L A F 2014 Neandertal Admixture in Eurasia Confirmed by Maximum Likelihood Analysis of Three Genomes Genetics 196 4 1241 doi 10 1534 genetics 114 162396 PMC 3982695 PMID 24532731 Ancient Denisovan genome Relationships between Denisovans and present day humans revealed Science Daily 2012 08 30 aehlngkhxmulxun aekikhwikispichismikhxmulphasaxngkvsekiywkb Homo sapiens sapiensphimphkxnaelaphayinkhristthswrrsthi 20The Descent of Man And Selection in Relation to Sex Volume 1 Volume 2 ody chals darwin The Natural Genesis By Gerald Massey A Series of Engravings Representing the Bones of the Human Skeleton By Edward Mitchell John Barclay Modern Ideas of Evolution as Related to Revelation and Science By Sir John William DawsonsingtiphimphinpccubnThe Journey of Man A Genetic Odyssey by Spencer Wells 256 pages Biological Anthropology of the Human Skeleton Edited by M Anne Katzenberg Shelley R Saunders 680 pages The Origins of Modern Humans Biology Reconsidered By Fred H Smith James C Ahern 480 pages Becoming Human Evolution and Human Uniqueness By Ian Tattersall The Ancestor s Tale A Pilgrimage to the Dawn of Evolution odyrichard dxwkins 673 pages khxmulthwipLev A Zhivotovsky Noah A Rosenberg and Marcus W Feldman Features of Evolution and Expansion of Modern Humans Inferred from Genomewide Microsatellite Markers Am jr of Human Genetics May 2003 72 5 pp 1171 1186 1 Early And Late archaic homo Sapiens And anatomically Modern Homo Sapiens hawaii edu Keith L Hunley Meghan E Healy and Jeffrey C Long The global pattern of gene identity variation reveals a history of long range migrations bottlenecks and local mate exchange Implications for biological race American Journal of Physical Anthropology Special Issue Race Reconciled How Biological Anthropologists View Human Variation Volume 139 Issue 1 pages 35 46 May 2009 2 Origins of Modern Humans Multiregional or Out of Africa actionbioscience org homo erectus tool use and adaptation public wsu edu Early Human Evolution Early Human Culture Early Modern Homo sapiens palomar edu Human Timeline Interactive Smithsonian National Museum of Natural History August 2016 phiphiththphnthsthanthrrmchatiwithyaSpecies Human Family Tree si edu The Smithsonian Institution s Human Origins Program Meet our early human family nhm ac uk Homo sapiens mnsu eduekhathungcak https th wikipedia org w index php title mnusythimikaywiphakhpccubn amp oldid 9324010, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม