ข้าวตังหน้าตั้ง เป็นอาหารว่างชนิดหนึ่งของไทย ทำมาจากข้าวที่หุงสุกติดกระทะหรือหม้อ นำมาแซะออกให้เป็นแผ่นบาง ๆ ผึ่งแดดให้แห้ง ตัดเป็นแผ่น ๆ นำไปทอดให้พองฟู ข้าวตังในสมัยโบราณคือข้าวที่ติดก้นหม้อหรือกระทะ ปัจจุบันถือเป็นการนำวัตถุดิบเหลือทิ้งไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เป็นต่อยอดอาหารด้วยการรับประทานเคียงกับ หรือที่เรียกว่า หน้าตั้ง จนกลายเป็นอาหารขึ้นชื่อของร้านระดับภัตตาคารทีเดียว
ประเภท | อาหารว่าง | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
แหล่งกำเนิด | ประเทศไทย | ||||||
ภูมิภาค | เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ | ||||||
อุณหภูมิเสิร์ฟ | อุณหภูมิห้อง | ||||||
ส่วนผสมหลัก | , | ||||||
(ต่อ 60 กรัม หน่วยบริโภค) | 228 กิโลแคลอรี (955 กิโลจูล) | ||||||
| |||||||
|
ประวัติ
มาจากการหุงข้าวด้วยซึ่งมีขนาดใหญ่เพื่อเลี้ยงบ่าวไพร่ในเรือนที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก อันเป็นเหตุให้มีข้าวติดก้นกระทะอยู่เป็นจำนวนมาก ยิ่งขุนนางผู้นั้นมีบ่าวไพร่มากเท่าไร ก็จะมีข้าวตังมากเท่านั้น ข้าวที่ติดก้นกระทะนี้จะร่อนออกมาเป็นแผ่น ๆ เรียกว่า "ข้าวตัง" หากปล่อยให้เกรียมในกระทะจะทำให้กรอบ คนสมัยนั้นนึกเสียดายข้าวสุกจนเกรียมนี้ จึงนำมาทำเป็นของกินเล่น หรือถนอมอาหารไว้เก็บไว้รับประทานได้นาน บ้างก็เอาข้าวสุกที่ติดก้นหม้อ หรือข้าวเย็นที่เหลือใส่กระด้งไปตากแดด เรียกว่า "ข้าวตาก" ก่อนนำไปตัดเป็นแผ่น ๆ ไปทอดให้พองฟู ทำให้มีกลิ่นหอม และกรอบอร่อย ซึ่งแต่เดิมข้าวตังก็ยังรับประทานโดยไม่ปรุงแต่งรสชาติอะไร หลุดออกมาจากก้นกระทะอย่างไรก็รับประทานทั้งอย่างนั้น
ข้าวตังปรากฏอยู่ใน วรรณกรรมไทย แต่งโดยพระมหามนตรี (ทรัพย์) ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ความว่า
ครั้นรุ่งแสงสุริยันตะวันโด่ง | โกงโค้งลงในอ่างแล้วล้างหน้า | |
เสร็จเสวยข้าวตังกับหนังปลา | ลงสระสรงคงคาในท้องคลอง | |
— ระเด่นลันได |
จากบทร้อยกรองนี้สามารถตีความได้ว่า ข้าวตังเป็นอาหารของคนยาก เพราะทั้งข้าวตังและหนังปลาซึ่งเป็นอาหารของระเด่นลันได พระเอกของเรื่องซึ่งมีฐานะยากจน ก็ต่างเป็นของเหลือที่คนในยุคสมัยนั้นไม่นิยมรับประทานกัน นอกเหนือจากคนยากจนเท่านั้น กระทั่งในระยะหลังจึงมีการดัดแปลงข้าวตั้งเป็นเครื่องเสวยของเจ้านาย รับประทานเคียงกับเครื่องจิ้ม เรียกว่า หน้าตั้ง คืออาหารประเภท ให้รสหวาน เค็ม มัน นิยมรับประทานในยามบ่าย เคียงกับน้ำชา กลายเป็น ข้าวตังหน้าตั้งชาววัง มีกรรมวิธีในการประกอบอาหารที่ปราณีตมากขึ้น โดยปรากฏอาหารชนิดนี้ใน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ความว่า
เข้าตังกรอบถนัด | น้ำพริกผักละเลงทา | |
เข้าตังปิ้งใหม่มา | จิ้มหน้าตั้งทั้งเค็มมัน | |
— กาพย์เห่ชมเครื่องว่าง |
กล่าวกันว่า ใน พ.ศ. 2481 เมื่อคราวพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรนิวัตประเทศไทย มีพระราชประสงค์จะเสวยข้าวตังหน้าตั้ง ส่วนสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งขณะนั้นเสด็จลี้ภัยอยู่เกาะปีนัง ทรงมีลายพระหัตถ์ถึง พระธิดา ไว้ตอนหนึ่งว่า "...กงสุลเขาได้รับโทรเลขมีรับสั่งมาว่าอยากเสวยข้าวตัง เขาออกลำบากไม่รู้ว่าจะไปหาที่ไหนในปีนังนี้ พ่อคิดจะทำขึ้นที่ซินนามอนฮอล แต่เผอิญไปค้นพบข้าวตังหลานแมวเอามาด้วยลุ้ง ๑ เลยริบเอาข้าวตังหลานแมวลงไปถวาย..."
กัมพูชาก็รับข้าวตังหน้าตั้งนี้ไปด้วย เรียกว่า ณาตัง (เขมร: ណាតាំង) หรือ บายกรัง ซึ่งทำจากข้าวเหนียวปั้นให้เป็นแผ่นตากแห้ง แล้วนำไปทอดให้มีลักษณะคล้ายข้าวตัง ส่วนเครื่องจิ้มทำจากน้ำตาลโตนด น้ำปลา หมูสับ กุ้งแห้ง และถั่วลิสงบด ผัดรวมกัน แล้วใส่หัวกะทิลงไป
ส่วนประกอบ
ข้าวตังหน้าตั้งมีส่วนประกอบสองอย่าง คือ ข้าวตัง และหน้าตั้ง โดยข้าวตังคือข้าวสุกแต่แห้งติดกระทะเรียกว่า "ข้าวตัง" คนในอดีตนำมาปิ้งไฟให้หอมก็สามารถรับประทานได้เลย บ้างก็เอาข้าวสุกที่เหลือก้นหม้อหรือข้าวเย็นใส่กระด้งไปตากแดดให้แห้ง เรียกว่า "ข้าวตาก" แต่ในชั้นหลังจะนำข้าวตังที่ได้ตัดเป็นรูปทรงต่าง ๆ ทั้งสี่เหลี่ยม วงกลม หรือสามเหลี่ยม เป็นอาทิ ไปทอดให้พองฟู บางที่ก็นำปลายข้าวหอมมะลิไปต้มให้เละ ผสมปลายข้าวเหนียว ไปละเลงบนแผ่นพลาสติก ก่อนไปตัดเป็นรูปทรงต่าง ๆ ไปตากแดดให้แห้ง แล้วนำไปทอดให้พองทั้งสองด้าน โดยให้สีเหลืองกรอบ และสะเด็ดน้ำมัน
ส่วน "หน้าตั้ง" ซึ่งเป็นเครื่องจิ้มนั้นด้วยวิธีการ โดยโขลก กระเทียม พริกไทย ผัดกับหัวกะทิให้หอมสามเกลอและกะทิแตกมันพอดี แล้วค่อยใส่ เนื้อหมู หอมแดงซอย กระเทียมซอย เคี่ยวให้สุก ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ น้ำปลา น้ำ ใส่ถั่วลิสงคั่ว เคี่ยวจนถั่วนิ่ม ปรุงให้ได้รสเค็มหวาน โรยด้วยผักชีและพริกชี้ฟ้าฝอยเป็นอันเสร็จ บางสูตรก็ใส่เต้าเจี้ยว หรือหลนกับเนื้อสัตว์อื่น ๆ ก็ได้ตามชอบ แล้วราดน้ำมันในตอนท้ายให้สีสันสวยงามเป็นอันเสร็จ
โภชนาการ
ข้าวตังหน้าตังสำหรับบุคคลในกลุ่มที่ต้องการพลังงานวันละ 1,600 กิโลแคลอรี (เด็ก หญิงวัยทำงาน ผู้สูงอายุ) จัดว่าให้ปริมาณพลังงานและไขมันค่อนข้างมาก คือ 1 หน่วยการกินให้พลังงานประมาณ 228 กิโลแคลอรี โดยเป็นพลังงานที่มาจาก ไขมันถึงร้อยละ 61 ของพลังงานทั้งหมด หรือคิดเป็นประมาณร้อยละ 29 ของความต้องการไขมันต่อหนึ่งวัน ขณะบุคคลในกลุ่มที่ต้องการพลังงานวันละ 2,000 กิโลแคลอรี (วัยรุ่นหญิง-ชาย ชายวัยทำงาน) และ 2,400 กิโลแคลอรี (หญิงและชายที่ใช้พลังงานมาก เช่น เกษตรกร ผู้ใช้แรงงาน นักกีฬา) พลังงานที่ได้จากการกินข้าวตังหน้าตั้งไม่จัดว่าสูงสำหรับบุคคลสองกลุ่มนี้
อ้างอิง
- ริญ เจริญศิริ และอทิตดา บุญประเดิม (1 กุมภาพันธ์ 2550). "ข้าวตังหน้าตั้ง". หมอชาวบ้าน. สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ข้าวตู-ข้าวตัง จากอาหารชาวบ้านถึงอาหารชาววัง". Matichon Academy. สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ข้าวตังหน้าตั้ง ที่มาจากความเคารพพระแม่โพสพ". กินไรดี. สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ข้าวตังหน้าตั้ง รสรินทร์ อร่อยตามตำรับชาววัง". รสรินทร์. สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - เสาวลักษณ์ เชื้อคำ (3 พฤศจิกายน 2562). "ข้าวตัง ข้าวตาก ข้าวแต๋น จากข้าวเหลือสู่ของว่างโอชะ". ครัว. สืบค้นเมื่อ 23 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ข้าวตัง หน้าตั้ง ของกินเล่นแต่โบราณ ทานคู่กับหลนเต้าเจี้ยว ทำกินไม่ยาก". เส้นทางเศรษฐีออนไลน์. 5 สิงหาคม 2563. สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - Labensky, Sarah; Alan M. Hause (July 2007). On Cooking. Prentice Hall. p. 452. ISBN .
- กรุณา บัวคำศรี. . PPTV HD. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-06-22. สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2566.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help))
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
khawtnghnatng epnxaharwangchnidhnungkhxngithy thamacakkhawthihungsuktidkrathahruxhmx namaaesaxxkihepnaephnbang phungaeddihaehng tdepnaephn naipthxdihphxngfu khawtnginsmyobrankhuxkhawthitidknhmxhruxkratha pccubnthuxepnkarnawtthudibehluxthingipichihekidpraoychnsungsud epntxyxdxahardwykarrbprathanekhiyngkb hruxthieriykwa hnatng cnklayepnxaharkhunchuxkhxngranradbphttakharthiediywkhawtnghnatngpraephthxaharwangaehlngkaenidpraethsithyphumiphakhexechiytawnxxkechiyngitxunhphumiesirfxunhphumihxngswnphsmhlk tx 60 krm hnwybriophkh 228 kiolaekhlxri 955 kiolcul khunkhathangophchnakar tx60 krm serving 6 7 krmikhmn15 6 krmkharobihedrt16 krmtaraxahar khawtnghnatng sux khawtnghnatngprawtimacakkarhungkhawdwysungmikhnadihyephuxeliyngbawiphrineruxnthimixyuepncanwnmak xnepnehtuihmikhawtidknkrathaxyuepncanwnmak yingkhunnangphunnmibawiphrmakethair kcamikhawtngmakethann khawthitidknkrathanicarxnxxkmaepnaephn eriykwa khawtng hakplxyihekriyminkrathacathaihkrxb khnsmynnnukesiydaykhawsukcnekriymni cungnamathaepnkhxngkineln hruxthnxmxahariwekbiwrbprathanidnan bangkexakhawsukthitidknhmx hruxkhaweynthiehluxiskradngiptakaedd eriykwa khawtak kxnnaiptdepnaephn ipthxdihphxngfu thaihmiklinhxm aelakrxbxrxy sungaetedimkhawtngkyngrbprathanodyimprungaetngrschatixair hludxxkmacakknkrathaxyangirkrbprathanthngxyangnn khawtngpraktxyuin wrrnkrrmithy aetngodyphramhamntri thrphy sungtrngkbrchsmyphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw khwamwa khrnrungaesngsuriyntawnodng okngokhnglnginxangaelwlanghnaesrceswykhawtngkbhnngpla lngsrasrngkhngkhainthxngkhlxng raednlnid cakbthrxykrxngnisamarthtikhwamidwa khawtngepnxaharkhxngkhnyak ephraathngkhawtngaelahnngplasungepnxaharkhxngraednlnid phraexkkhxngeruxngsungmithanayakcn ktangepnkhxngehluxthikhninyukhsmynnimniymrbprathankn nxkehnuxcakkhnyakcnethann krathnginrayahlngcungmikarddaeplngkhawtngepnekhruxngeswykhxngecanay rbprathanekhiyngkbekhruxngcim eriykwa hnatng khuxxaharpraephth ihrshwan ekhm mn niymrbprathaninyambay ekhiyngkbnacha klayepn khawtnghnatngchawwng mikrrmwithiinkarprakxbxaharthipranitmakkhun odypraktxaharchnidniin phrarachniphnthinphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhw khwamwa ekhatngkrxbthnd naphrikphklaelngthaekhatngpingihmma cimhnatngthngekhmmn kaphyehchmekhruxngwang klawknwa in ph s 2481 emuxkhrawphrabathsmedcphrapremnthrmhaxannthmhidl phraxthmramathibdinthrniwtpraethsithy miphrarachprasngkhcaeswykhawtnghnatng swnsmedcphraecabrmwngsethx krmphrayadarngrachanuphaph sungkhnannesdcliphyxyuekaapinng thrngmilayphrahtththung phrathida iwtxnhnungwa kngsulekhaidrbothrelkhmirbsngmawaxyakeswykhawtng ekhaxxklabakimruwacaiphathiihninpinngni phxkhidcathakhunthisinnamxnhxl aetephxiyipkhnphbkhawtnghlanaemwexamadwylung 1 elyribexakhawtnghlanaemwlngipthway kmphuchakrbkhawtnghnatngniipdwy eriykwa natng ekhmr ណ ត ង hrux baykrng sungthacakkhawehniywpnihepnaephntakaehng aelwnaipthxdihmilksnakhlaykhawtng swnekhruxngcimthacaknatalotnd napla hmusb kungaehng aelathwlisngbd phdrwmkn aelwishwkathilngipswnprakxbkhawtnghnatngmiswnprakxbsxngxyang khux khawtng aelahnatng odykhawtngkhuxkhawsukaetaehngtidkrathaeriykwa khawtng khninxditnamapingifihhxmksamarthrbprathanidely bangkexakhawsukthiehluxknhmxhruxkhaweyniskradngiptakaeddihaehng eriykwa khawtak aetinchnhlngcanakhawtngthiidtdepnrupthrngtang thngsiehliym wngklm hruxsamehliym epnxathi ipthxdihphxngfu bangthiknaplaykhawhxmmaliiptmihela phsmplaykhawehniyw iplaelngbnaephnphlastik kxniptdepnrupthrngtang iptakaeddihaehng aelwnaipthxdihphxngthngsxngdan odyihsiehluxngkrxb aelasaeddnamn swn hnatng sungepnekhruxngcimnndwywithikar odyokhlk kraethiym phrikithy phdkbhwkathiihhxmsameklxaelakathiaetkmnphxdi aelwkhxyis enuxhmu hxmaedngsxy kraethiymsxy ekhiywihsuk prungrsdwynatalpib napla na isthwlisngkhw ekhiywcnthwnim prungihidrsekhmhwan orydwyphkchiaelaphrikchifafxyepnxnesrc bangsutrkisetaeciyw hruxhlnkbenuxstwxun kidtamchxb aelwradnamnintxnthayihsisnswyngamepnxnesrcophchnakarkhawtnghnatngsahrbbukhkhlinklumthitxngkarphlngnganwnla 1 600 kiolaekhlxri edk hyingwythangan phusungxayu cdwaihprimanphlngnganaelaikhmnkhxnkhangmak khux 1 hnwykarkinihphlngnganpraman 228 kiolaekhlxri odyepnphlngnganthimacak ikhmnthungrxyla 61 khxngphlngnganthnghmd hruxkhidepnpramanrxyla 29 khxngkhwamtxngkarikhmntxhnungwn khnabukhkhlinklumthitxngkarphlngnganwnla 2 000 kiolaekhlxri wyrunhying chay chaywythangan aela 2 400 kiolaekhlxri hyingaelachaythiichphlngnganmak echn ekstrkr phuichaerngngan nkkila phlngnganthiidcakkarkinkhawtnghnatngimcdwasungsahrbbukhkhlsxngklumnixangxingriy ecriysiri aelaxthitda buypraedim 1 kumphaphnth 2550 khawtnghnatng hmxchawban subkhnemux 21 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khawtu khawtng cakxaharchawbanthungxaharchawwng Matichon Academy subkhnemux 21 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khawtnghnatng thimacakkhwamekharphphraaemophsph kinirdi subkhnemux 21 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khawtnghnatng rsrinthr xrxytamtarbchawwng rsrinthr subkhnemux 21 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help esawlksn echuxkha 3 phvscikayn 2562 khawtng khawtak khawaetn cakkhawehluxsukhxngwangoxcha khrw subkhnemux 23 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khawtng hnatng khxngkinelnaetobran thankhukbhlnetaeciyw thakinimyak esnthangesrsthixxniln 5 singhakhm 2563 subkhnemux 21 mkrakhm 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help Labensky Sarah Alan M Hause July 2007 On Cooking Prentice Hall p 452 ISBN 978 0 13 171327 7 kruna bwkhasri PPTV HD khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2023 06 22 subkhnemux 22 mithunayn 2566 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help wikitaramikhumuxinhwkhx khawtnghnatng