กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่

กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่ (อังกฤษ: Polyunsaturated fatty acids, ตัวย่อ PUFA) เป็นกรดไขมันที่มีพันธะคู่มากกว่าหนึ่งในโครงสร้าง สารประกอบสำคัญต่าง ๆ หลายอย่าง เช่น กรดไขมันจำเป็นและน้ำมันชักแห้ง (drying oil) อยู่ในกลุ่มกรดไขมันนี้

PUFA อาจแบ่งเป็นกลุ่มต่าง ๆ ตามโครงสร้างทางเคมีรวมทั้ง

methylene-interrupted polyenes
กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว (conjugated fatty acids)
PUFA อื่น ๆ

ประเภท

Methylene-interrupted polyenes

กรดไขมันเหล่านี้มีพันธะคู่แบบ ซิส (cis) 2 คู่หรือยิ่งกว่านั้นซึ่งแยกจากกันโดย methylene bridge เดี่ยว (-CH₂-) รูปแบบนี้บางครั้งก็เรียกด้วยว่า divinylmethane pattern

Methylene-interrupted double bonds
−C−C=C−C−C=C−

กรดไขมันจำเป็นทั้งหมดคือกรดไขมันโอเมกา-3 และโอเมกา-6 อยู่ในรูปแบบ methylene-interrupted fatty acid นี้

กรดไขมันโอเมกา-3

กรดไขมันโอเมกา-3 มีพันธะคู่หลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
Hexadecatrienoic acid (HTA)	16:3 (n-3)	all-cis 7,10,13-hexadecatrienoic acid
กรดอัลฟาลิโนเลนิก (ALA)	18:3 (n-3)	all-cis-9,12,15-octadecatrienoic acid
Stearidonic acid (SDA)	18:4 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,-octadecatetraenoic acid
Eicosatrienoic acid (ETE)	20:3 (n-3)	all-cis-11,14,17-eicosatrienoic acid
Eicosatetraenoic acid (ETA)	20:4 (n-3)	all-cis-8,11,14,17-eicosatetraenoic acid
Eicosapentaenoic acid (EPA, Timnodonic acid)	20:5 (n-3)	all-cis-5,8,11,14,17-eicosapentaenoic acid
Heneicosapentaenoic acid (HPA)	21:5 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,18-heneicosapentaenoic acid
Docosapentaenoic acid (DPA, Clupanodonic acid)	22:5 (n-3)	all-cis-7,10,13,16,19-docosapentaenoic acid
Docosahexaenoic acid (DHA, Cervonic acid)	22:6 (n-3)	all-cis-4,7,10,13,16,19-docosahexaenoic acid
Tetracosapentaenoic acid	24:5 (n-3)	all-cis-9,12,15,18,21-tetracosapentaenoic acid
Tetracosahexaenoic acid (Nisinic acid)	24:6 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,18,21-tetracosahexaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-6

กรดไขมันโอเมกา-6 มีพันธะคู่หลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดลิโนเลอิก	18:2 (n-6)	all-cis-9,12-octadecadienoic acid
กรดลิโนเลนิกแกมมา (GLA)	18:3 (n-6)	all-cis-6,9,12-octadecatrienoic acid
Eicosadienoic acid	20:2 (n-6)	all-cis-11,14-eicosadienoic acid
Dihomo-gamma-linolenic acid (DGLA)	20:3 (n-6)	all-cis-8,11,14-eicosatrienoic acid
Arachidonic acid (AA)	20:4 (n-6)	all-cis-5,8,11,14-eicosatetraenoic acid
Docosadienoic acid	22:2 (n-6)	all-cis-13,16-docosadienoic acid
Adrenic acid	22:4 (n-6)	all-cis-7,10,13,16-docosatetraenoic acid
Docosapentaenoic acid (Osbond acid)	22:5 (n-6)	all-cis-4,7,10,13,16-docosapentaenoic acid
Tetracosatetraenoic acid	24:4 (n-6)	all-cis-9,12,15,18-tetracosatetraenoic acid
Tetracosapentaenoic acid	24:5 (n-6)	all-cis-6,9,12,15,18-tetracosapentaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-9

กรดไขมันโอเมกา-9 มีพันธะคู่เดี่ยวและหลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดโอเลอิก^†	18:1 (n-9)	cis-9-octadecenoic acid
Eicosenoic acid^†	20:1 (n-9)	cis-11-eicosenoic acid
Mead acid	20:3 (n-9)	all-cis-5,8,11-eicosatrienoic acid
กรดอีรูซิก^†	22:1 (n-9)	cis-13-docosenoic acid
Nervonic acid^†	24:1 (n-9)	cis-15-tetracosenoic acid
^†มีพันธะคู่เดี่ยว

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว
(Conjugated double bonds)
-C=C-C=C-

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยวโดยมีพันธะคู่ 2 คู่หรือยิ่งกว่า
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 2 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
Rumenic acid	18:2 (n-7)	9Z,11E-octadeca-9,11-dienoic acid
	18:2 (n-6)	10E,12Z-octadeca-10,12-dienoic acid
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 3 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
α-Calendic acid	18:3 (n-6)	8E,10E,12Z-octadecatrienoic acid
β-Calendic acid	18:3 (n-6)	8E,10E,12E-octadecatrienoic acid
Jacaric acid	18:3 (n-6)	8Z,10E,12Z-octadecatrienoic acid
α-Eleostearic acid	18:3 (n-5)	9Z,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
β-Eleostearic acid	18:3 (n-5)	9E,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
Catalpic acid	18:3 (n-5)	9Z,11Z,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
Punicic acid	18:3 (n-5)	9Z,11E,13Z-octadeca-9,11,13-trienoic acid
อื่น ๆ
Rumelenic acid	18:3 (n-3)	9E,11Z,15E-octadeca-9,11,15-trienoic acid
α-Parinaric acid	18:4 (n-3)	9E,11Z,13Z,15E-octadeca-9,11,13,15-tetraenoic acid
β-Parinaric acid	18:4 (n-3)	all trans-octadeca-9,11,13,15-tretraenoic acid
Bosseopentaenoic acid	20:5 (n-6)	5Z,8Z,10E,12E,14Z-eicosanoic acid