ตระกูลของภาษา

ตระกูลของภาษา หรือ กลุ่มภาษา เป็นกลุ่มของภาษาที่มีวิวัฒนาการสืบทอดมาจากภาษาบรรพบุรุษร่วมกัน ตระกูลของภาษาสามารถแบ่งย่อยเป็นหน่วยที่เล็กลงไปอีก ซึ่งมักจะเรียกหน่วยย่อยว่า "สาขา" เนื่องจากประวัติของกลุ่มภาษามักจะเขียนเป็นแผนผังต้นไม้

ตระกูลภาษาต่างๆทั่วโลก

ส่วนใหญ่แล้ว ภาษาบรรพบุรุษมักจะไม่เป็นที่รู้จักโดยตรง เนื่องจากภาษาส่วนใหญ่จะมีประวัติของการเขียนสั้นมาก อย่างไรก็ดี เป็นไปได้ที่จะค้นพบคุณสมบัติต่าง ๆ ของภาษาบรรพบุรุษโดยใช้วิธีการของภาษาศาสตร์เปรียบเทียบ ซึ่งพยายามที่จะศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาษาหลายภาษาว่าบรรพบุรุษร่วมกันหรือไม่ และภาษาบรรพบุรุษมีลักษณะอย่างไร บรรพบุรุษของกลุ่มภาษาที่สืบสร้างขึ้นด้วยวิธีทางภาษาศาสตร์นี้ เรียกว่า ภาษาดั้งเดิม (proto-language) เช่น ภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม เป็นภาษาที่สันนิษฐานว่าเป็นบรรพบุรุษร่วมกันของภาษาต่างๆ ในตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน

ภาษาที่ไม่สามารถจัดได้อย่างแน่นอนลงไปในกลุ่มภาษาใด ๆ เรียกว่า ภาษาโดดเดี่ยว

ภาษาธรรมชาติ

ตระกูลใหญ่ ๆ ของภาษา (จัดกลุ่มตามภูมิศาสตร์ โดยไม่คำนึงความสัมพันธ์ระหว่างตระกูล)

ในรายชื่อดังต่อไปนี้ ชื่อที่มี "เครื่องหมาย" ข้างหน้า เป็นกลุ่มภาษาที่รู้จัก หัวข้อทางภูมิศาสตร์ข้างบนใช้สำหรับการจัดกลุ่มต่าง ๆ ให้อยู่ในกลุ่มที่สามารถเข้าใจง่ายกว่ารายชื่อของกลุ่มภาษาที่เป็นอิสระกันที่ไม่มีโครงสร้าง อย่างเดียวความสัมพันธ์ทางภูมิศาสตร์ สะดวกสำหรับการทำเช่นนี้ อย่างไรก็ดี หัวข้อเหล่านี้ไม่เป็นการแนะนำเกี่ยวกับการจัดตระกูลใหญ่ ("super-families") จากกลุ่มที่ได้กล่าวไว้

กลุ่มภาษาในแอฟริกาและเอเชียตะวันตกเฉียงใต้

• ตระกูลภาษาแอฟโร-เอเชียติก (ฮามิโต-เซไมติก)
• ตระกูลภาษาไนเจอร์-คองโก
• ตระกูลภาษาไนโล-ซาฮารัน
• ตระกูลภาษาคอยซัน

กลุ่มภาษาในยุโรป และ เอเชียเหนือ ตะวันตก และใต้

• ตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน
• ตระกูลภาษาดราวิเดียน (บางคนรวมตระกูลภาษาดราวิเดียน ในตระกูลที่ใหญ่กว่า คือ ตระกูลภาษาเอลาโม-ดราวิเดียน)
• ตระกูลภาษาคอเคเซียน (โดยทั่วไปมักจะคิดเป็น 2 กลุ่มแยกกันคือ คอเคเซียนเหนือ และ คอเคเซียนใต้)
• ตระกูลภาษาอัลไตอิก (ถกเถียง)
• ตระกูลภาษายูราลิก
• ตระกูลภาษาฮูร์โร-ยูราร์เตียน (สูญพันธุ์)
• ตระกูลภาษายูคากีร์ (บางคนรวมกลุ่มบูคากีร์กับกลุ่มยูราลิก)
• ตระกูลภาษาชูคอตโก-คัมชัตกัน
• ตระกูลภาษาเยนิเซ-ออสต์ยัก
• ตระกูลภาษาอันดามัน

กลุ่มภาษาในเอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และแถบแปซิฟิก

• ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก
• ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน (มาลาโย-โพลีนีเซียน)
• ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต (บางคนรวม ขร้า-ไท กับ ม้ง-เมี่ยน กับตระกูลภาษาจีน-ทิเบต)
• ตระกูลภาษาขร้า-ไท
• ตระกูลภาษาม้ง-เมี่ยน
• ภาษาพื้นเมืองในออสเตรเลีย (มีหลายตระกูล)
• ภาษากลุ่มปาปัว (มีหลายตระกูล)

กลุ่มภาษาในทวีปอเมริกา

บทความหลัก: ภาษาอเมริกันพื้นเมือง

• ตระกูลภาษาคาดโดอัน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาคาตูคินัน (อเมริกาใต้) (3)
• ตระกูลภาษาคาริบ (อเมริกาใต้) (29)
• ตระกูลภาษาคาฮัวพานัน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาเคเรส (อเมริกาเหนือ) (2)
• ตระกูลภาษาเคชวน (อเมริกาใต้) (46)
• ตระกูลภาษาเคียววา-ทาโนอัน (อเมริกาเหนือ) (6)
• ตระกูลภาษาจิวาโรอัน (อเมริกาใต้) (4)
• ตระกูลภาษาชอน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาชาปากูรา-วานฮัม (อเมริกาใต้) (5)
• ตระกูลภาษาชาลิชัน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาชิบชัน (อเมริกากลาง, อเมริกาใต้) (22)
• ตระกูลภาษาชูมาช (อเมริกาเหนือ) (7)
• ตระกูลภาษาโชโก (อเมริกาใต้) (10)
• ตระกูลภาษาซาปาโรอัน (อเมริกาใต้) (7)
• ตระกูลภาษาซามูโคอัน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาซาลิวัน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาซิวอัน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาทาคานัน (อเมริกาใต้) (6)
• ตระกูลภาษาทูคาโนอัน (อเมริกาใต้) (25)
• ตระกูลภาษาทูปิ (อเมริกาใต้) (70)
• ตระกูลภาษานัมบิกวารัน (อเมริกาใต้) (5)
• ตระกูลภาษานา-เดเน (อาธาบัสกัน) (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาบาร์บาโคอัน (อเมริกาใต้) (7)
• ตระกูลภาษาพาโนอัน (อเมริกาใต้) (30)
• ตระกูลภาษาเพซัน (อเมริกาใต้) (1)
• ตระกูลภาษาเพนูเตียน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาเพบา-ยากวน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษามัสโคเจียน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษามัสคอยอัน (อเมริกาใต้) (5)
• ตระกูลภาษามาโคร-เก (อเมริกาใต้) (32)
• ตระกูลภาษามาคุ (อเมริกาใต้) (6)
• ตระกูลภาษามาตาโก-ไกวกูรู (อเมริกาใต้) (11)
• ตระกูลภาษามายัน (อเมริกาเหนือ), (อเมริกากลาง)
• ตระกูลภาษามิเซ-โซเก (อเมริกาเหนือ, อเมริกากลาง)
• ตระกูลภาษามิซูมัลปัน (อเมริกากลาง)
• ตระกูลภาษามูรา (อเมริกาใต้) (1)
• ตระกูลภาษาโมเซเตนัน (อเมริกาใต้) (1)
• ตระกูลภาษายาโนมัม (อเมริกาใต้) (4)
• ตระกูลภาษาลูเล-วิเลลา (อเมริกาใต้) (1)
• ตระกูลภาษาวิโตโตอัน (อเมริกาใต้) (6)
• ตระกูลภาษาอเรากาเนียน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาอเราอัน (อเมริกาใต้) (8)
• ตระกูลภาษาอราวาคัน (อเมริกาใต้, แคริบเบียน) (60)
• ตระกูลภาษาอรูตานิ-ซาเป (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาอลากาลูหัน (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาอัลจิก (รวมถึง อัลกอนเควียน) (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาอิโรควอยอัน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาอินุอิต-อลิวต์ (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาอูโต-แอ็ซเทกัน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาโอโต-มังเกวียน (อเมริกากลาง)
• ตระกูลภาษาไอมาราน (อเมริกาใต้) (3)
• ตระกูลภาษาฮัวเวียน (อเมริกาเหนือ)
• ตระกูลภาษาฮารากมเบต (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาฮูรุ-ชิปายา (อเมริกาใต้) (2)
• ตระกูลภาษาโฮคัน (อเมริกาเหนือ)

กลุ่มภาษา super-families ที่เสนอมา

• ตระกูลภาษาออสตริก
• ตระกูลภาษาอินโด-แปซิฟิก
• ตระกูลภาษายูรัล-อัลไตอิก
• โปรโต-ปอนติก
• ตระกูลภาษาอิเบโร-คอเคเซียน
• ตระกูลภาษาอลาโรเดียน
• ตระกูลภาษาอเมรินด์
• ตระกูลภาษามาโคร-ซิวอัน
• ตระกูลภาษาคองโก-ซาฮารัน
• Super-Families ที่รวมถึง ตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน
  • ตระกูลภาษายูเรเชียติก
  • ตระกูลภาษานอสเตรียติก
  • ตระกูลภาษาโปรโต-เวิลด์

ภาษาจำพวกคริโอล ภาษาจำพวกพิดจิน และภาษาสำหรับการค้า

• ภาษาชาบากาโน - ภาษาคริโอลที่มีพื้นฐานจากภาษาสเปน พูดในตอนใต้ของประเทศฟิลิปปินส์
• ภาษาชีนุก จาร์กอน
• ภาษาซังโก
• ตระกูลภาษาบิสลามิก
  • ภาษาบิสลามา
  • ภาษาโบรเคน
  • ภาษาพีจอน
  • ภาษาทอค พีซิน
• ตระกูลภาษาโปรตุเกส คริโอล
• ภาษาลิงกัว ฟรังกา
• ภาษาฮาวายเอียน คริโอล อิงลิช
• ภาษาฮิรี โมตุ
• ภาษาไฮเตียน คริโอล

ภาษาโดดเดี่ยว: Isolate Languages

ภาษามือ

• ภาษามืออเมริกัน (American Sign Language, ASL)
• ภาษามือออสลาน (Auslan) ใช้ในประเทศออสเตรเลีย
• ภาษามืออังกฤษ (British Sign Language, BSL)
• ภาษามือดัตช์ (Dutch Sign Language, NGT)
• ภาษามือควีเบก (Quebec Sign Language, LSQ)
• ภาษามือฝรั่งเศส (French Sign Language, LSF)
• ภาษามือเฟลมิช (Flemish Sign Language Vlaamse Gebarentaal, VGT)
• ภาษามือเยอรมัน (German Sign Language, Deutsche Gebärdensprache, DGS)
• ภาษามือเยอรมัน-สวิส (German-Swiss Sign Language, Deutschschweizer Gebärdensprache, DSGS)
• ภาษามือไอริช (Irish Sign Language. ISL)
• ภาษามือนิคารากัว (Nicaraguan Sign Language, LSN)
• ภาษามือไต้หวัน (Taiwanese Sign Language, TSL)

ภาษาธรรมชาติอื่น ๆ ที่มีความน่าสนใจเป็นพิเศษ

• ภาษาที่ใกล้สูญพันธุ์
• ภาษาที่สูญพันธุ์

ภาษาที่นอกเหนือจากภาษาธรรมชาติ

นอกจากภาษาที่ได้กล่าวไว้ข้างบน ซึ่งเกิดมาจากความสามารถในการพูดสื่อสารกันได้แล้ว ยังมีภาษาอื่น ๆ ที่มีคุณสมบัติที่สำคัญของภาษาเหล่านั้นด้วย

• ภาษาที่สร้างขึ้น
• ภาษาโปรแกรม

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://www.ethnologue.com/web.asp
• http://www.unilang2.org/main/families.php
• http://gebaren.ugent.be/

แม่แบบ:ตระกูลภาษาหลัก