แชมพู

แชมพู หรือ ยาสระผม เป็นผลิตภัณฑ์บำรุงเส้นผม ปกติอยู่ในรูปของของเหลวหนืด ใช้สำหรับทำความสะอาดเส้นผม แชมพูยังมีบรรจุในแบบก้อนเหมือนก้อนสบู่ แชมพูใช้โดยทาบนเส้นผมที่เปียก นวดเข้ากับเส้นผม และล้างออก ผู้ใช้บางคนอาจใช้แชมพูร่วมกับผลิตภัณฑ์นวดผม

แชมพูเป็นฟองบนเส้นผม

ขวดแชมพูและยาทาตัว ผลิตในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยบริษัทซี.แอล. แฮมิลตัน ในวอชิงตัน ดี.ซี.

จุดประสงค์ของการใช้แชมพูคือล้างสิ่งแปลกปลอมที่ไม่ต้องการบนเส้นผมโดยไม่ทำให้ไขผิวหนังหลุดลอกจนทำให้ผมไม่เป็นทรง แชมพูโดยทั่วไปทำจากการผสมสารลดแรงตึงผิว มักจะเป็นโซเดียมลอริลซัลเฟต หรือโซเดียมลอเรทซัลเฟต เข้ากับสารช่วยลดแรงตึงผิว ปกติจะเป็นสารโคคามิโดโพรพิลเบทาอีนในน้ำ

แชมพูสูตรเฉพาะมีสำหรับคนที่มีรังแค ทำสีผม แพ้แป้งหรือกลูเทน คนที่สนใจใช้ผลิตภัณฑ์ "จากธรรมชาติล้วน" "อินทรีย์" หรือ "ผลิตจากพืช" ทารก และเด็ก (แชมพูเด็กทำให้ระคายเคืองน้อยกว่า) นอกจากนี้ยังมีแชมพูที่ผลิตเพื่อใช้กับสัตว์ที่อาจบรรจุยาฆ่าแมลง หรือยาชนิดอื่น ๆ ที่บำรุงผิวหรือรักษาการติดเชื้อปรสิต เช่น เห็บหมัด

ส่วนประกอบ

ส่วนประกอบที่มักใช้

ได้แก่ สารชำระล้าง (detergents) หรือ สารลดแรงตึงผิว (surfactants) แบ่งออกเป็นหลายกลุ่มได้แก่

• สารชำระล้างชนิดประจุลบ (anionic surfactants)
• สารชำระล้างชนิดประจุบวก (cationic surfactants)
• สารชำระล้างชนิดไม่มีประจุ (nonionic surfactants)
• สารชำระล้างชนิดมีสองประจุ (amphoteric surfactants)

ส่วนประกอบเสริม

• สารปรับสภาพเส้นผม (conditioning agent)
• สารเพิ่มฟอง (foam builder)
• สารช่วยทำให้ข้น (thickening agent)
• สารช่วยทำให้ใส (clarify agent)
• สารช่วยให้ทึบแสง (opacifying agent)
• สารกันการรวมตัวหรือสารซีเควสเตอร์ (sequestering agent)
• สารปรับความเป็นกรดด่าง (pH adjuster)
• สารกันเสีย (preservative)
• ส่วนประกอบอื่นๆ เช่น สี น้ำหอม สารขจัดรังแค สมุนไพร น้ำมันจากสัตว์ ฯลฯ