เกลือ (เคมี)

ในทางเคมี เกลือ เป็นสารประกอบไอออนิก ประกอบด้วยแคตไอออนและแอนไอออน ทำให้ผลผลิตที่ได้เป็นกลาง (ประจุสุทธิเป็นศูนย์) ไอออนเหล่านี้อาจเป็นอนินทรีย์ (Cl⁻) กับอินทรีย์ (CH₃COO⁻) หรือไอออนอะตอมเดี่ยว (F⁻) กับไอออนหลายอะตอม (SO₄²⁻) ก็ได้ เกลือจะเกิดขึ้นได้เมื่อกรดและเบสทำปฏิกิริยากัน

ผลึกเกลือ เมื่อส่องขยาย (เฮไลต์/เกลือแกง)

สมบัติ

สี

เกลือส่วนมากมีลักษณะใสและไม่มีสี ในหลายกรณี สีและความใสจะถูกกำหนดโดยขนาดของรูปผลึก

เกลือมีสีก็มี ตัวอย่างเช่น

• สีเหลือง (โซเดียมโครเมต)
• สีส้ม (โพแทซเซียมไดโครเมต)
• สีฟ้า (คอปเปอร์ซัลเฟตเพนตะไฮเดรต,เฟอร์ริกเฮกซะไซยาโนเฟอร์เรต)
• สีม่วง (โฟแทซเซียมเปอร์แมงกาเนต)
• สีเขียว (นิคเกิลคลอไรด์เฮกซะไฮเดรต)
• สีขาว (โซเดียมคลอไรด์)
• ไม่มีสี (แมกนีเซียมซัลเฟตเฮปตะไฮเดรต)และ
• สีดำ (แมงกานีสไดออกไซด์)

แร่ธาตุและรงควัตถุส่วนใหญ่ รวมไปถึง สีย้อมอินทรีย์เป็นเกลือ สีของเกลือแต่ละชนิด ขึ้นกับการคงอยู่ของอิเล็กตรอนที่ไม่เกิดพันธะใน d-orbital ของธาตุโลหะทรานซิชัน

รสชาติ

เกลือที่แตกต่างกันสามารถล้วงเอารสชาติออกมาได้ทั้ง 5 รสพื้นฐาน ตัวอย่างเช่น รสเค็ม (โซเดียมคลอไรด์),รสหวาน (เลตไดอะซิเตต),รสเปรี้ยว(โพแทซเซียม ไบทาร์เทต),รสขม (แมกนีเซียมซัลเฟต),และรสอูมามิ (โมโนโซเดียมกลูตาเมต) เค็มๆ

กลิ่น

เกลือของกรดแก่และเบสแก่ เป็นเกลือที่ไม่สามารถระเหยได้ และไม่มีกลิ่น แต่เกลือของกรดอ่อนและเบสอ่อน สามารถเกิดกลิ่นได้หลังจากกระบวนการการเกิดคู่กรด-เบส (เช่นสารประกอบอะซิเตต สามารถให้อะซิเตตไอออน (น้ำส้มสายชู) หรือ สารประกอบไซยาไนด์ สามารถให้ไฮโดรเจนไซยาไนด์ (อัลมอนด์)) ของไอออนประกอบ กระบวนการนี้เกิดขึ้นอย่างช้าๆ และส่วนใหญ่จะถูกเร่งโดยกระบวนการไฮโดรไลซิสอันเกิดจากการมีน้ำหรืออยู่ในสภาพสารละลาย

การเรียกชื่อ

ชื่อของเกลือเริ่มด้วยการเรียกชื่อของแคทไอออน (เช่น โซเดียม หรือ แอมโมเนียม) ตามด้วยชื่อของแอนไอออน (เช่นคลอไรด์ หรือ อะซิเตต) เกลือมักถูกกล่าวถึงโดยชื่อของแคทไอออนเพียงอย่างเดียว (เช่น เกลือโซเดียม หรือ เกลือแอมโมเนียม) หรือเรียกโดยชื่อของแอนไอออน (เช่น เกลือคลอไรด์ หรือ เกลืออะซิเตต)
แคทไอออนพื้นฐานที่เป็นองค์ประกอบสามัญ ประกอบด้วย:

• แอมโมเนียม NH₄⁺
• แคลเซียม Ca²⁺
• เหล็ก Fe²⁺ and Fe³⁺
• แมกนีเซียม Mg²⁺
• โพแทสเซียม K⁺
• พีริมิดีน C₅H₅NH⁺

แอนไอออนพื้นฐานที่เป็นองค์ประกอบสามัญ ประกอบด้วย:

• อะซิเตต CH₃COO⁻ (กรดน้ำส้ม)
• คาร์บอเนต CO₃²⁻ (กรดคาร์บอนิก)
• คลอไรด์ Cl⁻ (กรดเกลือ)
• ซิเตรต HOC(COO⁻)(CH₂COO⁻)₂ (กรดซิตริก)
• ไซยาไนด์ CN⁻ (N/A)
• ไฮดรอกไซด์ OH⁻ (N/A)
• ไนเตรต NO₃⁻ (กรดไนตริก)
• ออกไซด์ O²⁻ (N/A)
• ฟอสเฟต PO₄³⁻ (กรดฟอสฟอริก)
• ซัลเฟต SO₄²⁻ (กรดกำมะถัน)

การสังเคราะห์

เกลือสามารถสังเคราะห์จากปฏิกิริยาเคมีระหว่าง:

• กรดและเบส เช่น NH₃ + HCl → NH₄Cl
• โลหะและกรด เช่น Mg + H₂SO₄ → MgSO₄
• โลหะและอโลหะ เช่น Ca + Cl₂ → CaCl₂
• เกลือสามารถเกิดจากกระบวนการการสลับหมู่ของสารประกอบเกลือ 2 ประเภท เกิดเป็นสารประกอบเกลือใหม่ที่ไม่ละลายน้ำ เช่น Pb(NO₃)₂(aq) + Na₂SO₄(aq) → PbSO₄(s) + 2 NaNO₃(aq

อ้างอิง