fbpx
วิกิพีเดีย

การรับรู้ร้อนเย็น

สิงหาคม 08, 2021

การรับรู้ร้อนเย็น (อังกฤษ: Thermoception, thermoreception) เป็นกระบวนการที่ประสาทสัมผัสของสิ่งมีชีวิตรับรู้อุณหภูมิ โดยตรงแล้ว เป็นการรับรู้การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิหรือการแลกเปลี่ยนความร้อน แต่การทำงานของตัวรับร้อนเย็น/ปลายประสาทรับร้อนก็ยังกำลังตรวจสอบดูอยู่ โรค ciliopathy สัมพันธ์กับสมรรถภาพการรู้ร้อนเย็นที่ลดลง ดังนั้น ซีเลียจึงอาจมีส่วนในการรับรู้ช่องไอออนคือ Transient receptor potential channel (TRP channel) เชื่อว่ามีบทบาทในการรับรู้ร้อน รู้เย็น และรู้ความเจ็บปวดในสิ่งมีชีวิตหลายสปีชีส์ สัตว์มีกระดูกสันหลังมีตัวรับรู้อย่างน้อยสองอย่างคือ รู้ร้อนและรู้เย็น

รูปแบบพิเศษของการรู้เย็นร้อนมีอยู่ในงูวงศ์ย่อยงูหางกระดิ่ง (Crotalinae) และงูวงศ์งูโบอา (Boidae) ซึ่งเท่ากับเห็นการแผ่รังสีอินฟราเรดของวัตถุ/สัตว์ที่ร้อน คืองูมีอวัยวะเป็นรู 2 รู (pits) เหนือปากที่บุด้วยตัวรับอุณหภูมิ ตัวรับจะตรวจจับความร้อนที่เกิดตรงผิวหนังภายในอวัยวะเนื่องกับการแผ่รังสีอินฟราเรด จึงเป็นการตรวจจับการแผ่รังสีโดยอ้อม งูจะรู้ว่าส่วนไหนของอวัยวะร้อนที่สุด ดังนั้น จึงรู้ทิศทางของต้นความร้อน ซึ่งอาจเป็นเหยื่อที่มีเลือดอุ่น เมื่อรวมข้อมูลจากรูทั้งสอง งูก็จะสามารถประมาณระยะของวัตถุได้

ค้างคาวแวมไพร์ธรรมดามีตัวรับรู้อินฟราเรดภายในจมูก เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดเดียวที่กินเลือดเพียงอย่างเดียว ดังนั้น ตัวรู้อินฟราเรดจึงช่วยให้ค้างคาวระบุตำแหน่งของสัตว์เลือดอุ่น เช่น วัวควาย ม้า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นสัตว์ป่า ภายในระยะ 10-15 ซม. ได้ ซึ่งน่าจะช่วยระบุบริเวณที่เลือดไหลมากที่สุดบนตัวของเหยื่อ

สัตว์อื่นที่มีตัวตรวจับความร้อนพิเศษรวมทั้ง แมลงทับพันธุ์ Melanophila acuminata ซึ่งสืบหาไฟป่าเพราะจะวางไข่ในต้นสนที่พึ่งตายเพราะไฟป่า, ผีเสื้อสีเข้มพันธุ์ Pachliopta aristolochiae และ Troides rhadamathus ที่ใช้ตัวตรวจจับความร้อนพิเศษเพื่อไม่ให้เกิดอันตรายเมื่อาบแดด และแมลงกินเลือดพันธุ์ Triatoma infestans ที่อาจมีอวัยวะพิเศษด้วย

ในมนุษย์ ปลายประสาทรับร้อนโดยมากส่งกระแสประสาทไปยังสมองผ่าน anterolateral system/spinothalamic tract คือจะส่งข้อมูลอุณหภูมิจากร่างกายรวมศีรษะครึ่งหลัง ผ่านไขสันหลังไปยังทาลามัส แล้วต่อไปยังส่วนต่าง ๆ ของเปลือกสมอง โดย first order neuron อยู่ที่ปมประสาทรากหลัง (dorsal root ganglion) ซึ่งส่งแอกซอนขึ้น/ลงผ่าน Lissauer's tract 1-2 ข้อไขสันหลังไปยัง second order neuron ในปีกหลังของไขสันหลัง (dorsal horn) ในซีกร่างกายเดียวกันแต่อยู่ต่างระดับไขสันหลังกัน second order neuron ก็จะส่งแอกซอนข้ามไขว้ทแยงที่ไขสันหลังแล้วขึ้นไปตาม anterolateral column/spinothalamic tract ไปยังทาลามัสส่วน ventral posteriorlateral nucleus (VPL)

ข้อมูลเพิ่มเติม: ปลายประสาทรับร้อน § วิถีประสาท

เชิงอรรถ

  1. โรค ciliopathy เป็นโรคทางพันธุกรรมซึ่งก่อความบกพร่องที่ซีเลียของเซลล์ หรือที่โครงสร้างซึ่งยึดซีเลียคือ basal bodies หรือที่การทำงานของซีเลีย

อ้างอิง

  1. "Recent advances in the molecular pathology, cell biology and genetics of ciliopathies". 2008. PMID 18178628. Cite journal requires |journal= (help)
  2. "The role of primary cilia in neuronal function". 2010. doi:10.1016/j.nbd.2009.12.022. Cite journal requires |journal= (help)
  3. . 2007-10-22. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-06-24. สืบค้นเมื่อ 2011-09-03. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  4. Johnson, JI (2008). Kaas, JH; Gardner, EP (บ.ก.). 6.16 Specialized Somatosensory Systems. The Senses: A Comprehensive Reference. 6: Somatosensation. Elsevier. 6.16.2 Thermal Sensory Systems, pp. 332-335.CS1 maint: ref=harv (link)
  5. Newman, EA; Hartline, PH (1982). "The Infrared 'vision' of snakes". Scientific American. 20: 116–127.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  6. Kürten, L; Schmidt, U; Schäfer, K (1984). "Warm and Cold Receptors in the Nose of the Vampire Bat, Desmodus rotundus". Naturwissenschaften. 71: 327–28.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  7. Gracheva, EO; Codero-Morales, JF; González-Carcaía, JA; Ingolia, NT; Manno, C; Aranguren, CI; Weissman, JS; Julius, D (2011). "Ganglion-specific splicing of TRPV1 underlies infrared sensation in vampire bats". Nature. 476: 88–91.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  8. Purves, Dale; Augustine, George J; Fitzpatrick, David; Hall, William C; Lamantia, Anthony Samuel; McNamara, James O; White, Leonard E, บ.ก. (2008b). "10 - Pain". Neuroscience (4th ed.). Sinauer Associates. pp. 233–238, 242. ISBN 978-0-87893-697-7.CS1 maint: uses editors parameter (link)

แหล่งข้อมูลอื่น

  • A. Campbell, R. R. Naik, L. Sowards, M. O. Stone (2002) Biological infrared imaging and sensing. Micron 33:211-225.

สิงหาคม 08, 2021
การร, บร, อนเย, งกฤษ, thermoception, thermoreception, เป, นกระบวนการท, ประสาทส, มผ, สของส, งม, ตร, บร, ณหภ, โดยตรงแล, เป, นการร, บร, การเปล, ยนแปลงของอ, ณหภ, หร, อการแลกเปล, ยนความร, อน, แต, การทำงานของต, วร, บร, อนเย, ปลายประสาทร, บร, อนก, งกำล, งตรวจสอบด, อย. karrbrurxneyn xngkvs Thermoception thermoreception epnkrabwnkarthiprasathsmphskhxngsingmichiwitrbruxunhphumi odytrngaelw epnkarrbrukarepliynaeplngkhxngxunhphumihruxkaraelkepliynkhwamrxn aetkarthangankhxngtwrbrxneyn playprasathrbrxnkyngkalngtrwcsxbduxyu orkh ciliopathy A smphnthkbsmrrthphaphkarrurxneynthildlng dngnn sieliycungxacmiswninkarrbru 3 chxngixxxnkhux Transient receptor potential channel TRP channel echuxwamibthbathinkarrbrurxn rueyn aelarukhwamecbpwdinsingmichiwithlayspichis stwmikraduksnhlngmitwrbruxyangnxysxngxyangkhux rurxnaelarueyn 4 rupaebbphiesskhxngkarrueynrxnmixyuinnguwngsyxynguhangkrading Crotalinae aelanguwngsnguobxa Boidae sungethakbehnkaraephrngsixinfraerdkhxngwtthu stwthirxn 5 khuxngumixwywaepnru 2 ru pits ehnuxpakthibudwytwrbxunhphumi twrbcatrwccbkhwamrxnthiekidtrngphiwhnngphayinxwywaenuxngkbkaraephrngsixinfraerd cungepnkartrwccbkaraephrngsiodyxxm ngucaruwaswnihnkhxngxwywarxnthisud dngnn cungruthisthangkhxngtnkhwamrxn sungxacepnehyuxthimieluxdxun emuxrwmkhxmulcakruthngsxng ngukcasamarthpramanrayakhxngwtthuidkhangkhawaewmiphrthrrmdamitwrbruxinfraerdphayincmuk 6 7 epnstweliynglukdwynmchnidediywthikineluxdephiyngxyangediyw dngnn twruxinfraerdcungchwyihkhangkhawrabutaaehnngkhxngstweluxdxun echn wwkhway ma aelastweliynglukdwynmthiepnstwpa phayinraya 10 15 sm id sungnacachwyrabubriewnthieluxdihlmakthisudbntwkhxngehyuxstwxunthimitwtrwcbkhwamrxnphiessrwmthng aemlngthbphnthu Melanophila acuminata sungsubhaifpaephraacawangikhintnsnthiphungtayephraaifpa phiesuxsiekhmphnthu Pachliopta aristolochiae aela Troides rhadamathus thiichtwtrwccbkhwamrxnphiessephuximihekidxntrayemuxabaedd aelaaemlngkineluxdphnthu Triatoma infestans thixacmixwywaphiessdwyinmnusy playprasathrbrxnodymaksngkraaesprasathipyngsmxngphan anterolateral system spinothalamic tract khuxcasngkhxmulxunhphumicakrangkayrwmsirsakhrunghlng phanikhsnhlngipyngthalams aelwtxipyngswntang khxngepluxksmxng ody first order neuron xyuthipmprasathrakhlng dorsal root ganglion sungsngaexksxnkhun lngphan Lissauer s tract 1 2 khxikhsnhlngipyng second order neuron inpikhlngkhxngikhsnhlng dorsal horn insikrangkayediywknaetxyutangradbikhsnhlngkn second order neuron kcasngaexksxnkhamikhwthaeyngthiikhsnhlngaelwkhuniptam anterolateral column spinothalamic tract ipyngthalamsswn ventral posteriorlateral nucleus VPL 8 khxmulephimetim playprasathrbrxn withiprasathechingxrrth aekikh orkh ciliopathy epnorkhthangphnthukrrmsungkxkhwambkphrxngthisieliykhxngesll hruxthiokhrngsrangsungyudsieliykhux basal bodies 1 hruxthikarthangankhxngsieliy 2 xangxing aekikh Recent advances in the molecular pathology cell biology and genetics of ciliopathies 2008 PMID 18178628 Cite journal requires journal help The role of primary cilia in neuronal function 2010 doi 10 1016 j nbd 2009 12 022 Cite journal requires journal help Can You Feel The Heat Your Cilia Can 2007 10 22 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 06 24 subkhnemux 2011 09 03 Unknown parameter deadurl ignored help Johnson JI 2008 Kaas JH Gardner EP b k 6 16 Specialized Somatosensory Systems The Senses A Comprehensive Reference 6 Somatosensation Elsevier 6 16 2 Thermal Sensory Systems pp 332 335 CS1 maint ref harv link Newman EA Hartline PH 1982 The Infrared vision of snakes Scientific American 20 116 127 CS1 maint uses authors parameter link Kurten L Schmidt U Schafer K 1984 Warm and Cold Receptors in the Nose of the Vampire Bat Desmodus rotundus Naturwissenschaften 71 327 28 CS1 maint uses authors parameter link Gracheva EO Codero Morales JF Gonzalez Carcaia JA Ingolia NT Manno C Aranguren CI Weissman JS Julius D 2011 Ganglion specific splicing of TRPV1 underlies infrared sensation in vampire bats Nature 476 88 91 CS1 maint uses authors parameter link Purves Dale Augustine George J Fitzpatrick David Hall William C Lamantia Anthony Samuel McNamara James O White Leonard E b k 2008b 10 Pain Neuroscience 4th ed Sinauer Associates pp 233 238 242 ISBN 978 0 87893 697 7 CS1 maint uses editors parameter link aehlngkhxmulxun aekikhA Campbell R R Naik L Sowards M O Stone 2002 Biological infrared imaging and sensing Micron 33 211 225 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title karrbrurxneyn amp oldid 8348226, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม