ภาษาโภชปุระ

ภาษาโภชปุระเป็นภาษาที่พูดกันแพร่หลายทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย คือทางตะวันตกของรัฐพิหาร ตะวันตกเฉียงเหนือของรัฐฌารขัณฑ์ และบริเวณปุรวัณฉัลของอุตรประเทศรวมถึงทางใต้ของเนปาล ภาษาโภชปุระมีผู้พูดในกายอานา ซูรินาม ฟีจี ตรินิแดดและโตเบโก และมอริเชียสด้วย ภาษานี้ถือว่าไม่ใช่ภาษาถิ่นของภาษาฮินดี เตรียมจะรับรองสถานะเป็นภาษาประจำชาติอีกภาษาหนึ่ง

ภาษาโภชปุระ
भोजपुरी bhōjapurī
ประเทศที่มีการพูด	อินเดีย, เนปาล, มอริเชียส, ฟีจี, กายอานา, ตรินิแดดและโตเบโก, สิงคโปร์, สหรัฐอเมริกา, อังกฤษ, เรอูว์นียง
ภูมิภาค	เนปาล, พิหาร, อุตตรประเทศ, ฌารขัณฑ์, อัสสัม, เดลี, มัธยประเทศ, เบงกอลตะวันตก
จำนวนผู้พูด	140 ล้านคน (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน กลุ่มภาษาอินโด-อารยัน กลุ่มภาษาอินโด-อารยันตะวันออก ภาษาพิหาร ภาษาโภชปุระ
ระบบการเขียน	อักษรเทวนาครี, อักษรไกถิ
รหัสภาษา
ISO 639-2	`bho`
ISO 639-3	`bho`

ภาษาโภชปุระมีคำศัพท์คล้ายคลึงกับภาษาสันสกฤต ภาษาฮินดี ภาษาอูรดู และภาษาตระกูลอินโด-อารยันอื่นๆในภาคเหนือของอินเดีย ภาษาโภชปุระและภาษาใกล้เคียงได้แก่ ภาษาไมถิลีและภาษามคธีเป็นที่รู้จักโดยรวมว่าภาษาพิหาร ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มภาษาอินโด-อารยันตะวันออกเช่นเดียวกับภาษาเบงกอลและภาษาโอริยา ภาษาถิ่นของภาษาโภชปุระมีราว 3-4 ภาษาในภาคตะวันออกของรัฐอุตรประเทศ

จำนวนผู้พูด

จากข้อมูลที่เผยแพร่ในวารสาร Times of India ประมาณว่ามีประชากร 70 ล้านคนในรัฐอุตรประเทศ และมากกว่า 80 ล้านคนในรัฐพิหาร ที่พูดภาษาโภชปุระเป็นภาษาแม่หรือภาษาที่สอง มีผู้พูดภาษานี้ราว 6 ล้านคนที่อยู่นอกบริเวณที่มีผู้พูดภาษานี้เป็นหลักในรัฐพิหารและปุรวันจัล ได้แก่ ในเนปาล มอริเชียส ฟีจี ซูรินาม กายอานา ยูกันดา สิงคโปร์ ตรินิแดดและโตเบโก เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์ สหราชอาณาจักร และสหรัฐ ซึ่งทำให้มีผู้พูดภาษาโภชปุระทั่วโลกราว 150 ล้านคน การแพร่กระจายของผู้พูดภาษานี้เกิดจากการส่งแรงงานอินเดียไปเป็นแรงงานในต่างแดน ในสมัยที่เป็นอาณานิคมของอังกฤษ

ภาษาโภชปุระได้รับอิทธิพลจากภาษาอื่นๆมาก ภาษาโภชปุระในมอริเชียสมีศัพท์ลูกผสมและศัพท์จากภาษาอังกฤษมาก ในขณะที่ผู้พูดในตรินิแดดมีศัพท์จากภาษาในแคริบเบียนปะปนควบคู่ไปกับภาษาอังกฤษ

วรรณคดีภาษาโภชปุระ

ในบริเวณที่มีผู้พูดภาษาโภชปุระมีผู้เกี่ยวข้องกับการสร้างชาติอินเดียและได้รับเอกราชอยู่มากเช่นประธานาธิบดีคนแรก ดร. ราเชนทรา ประสาท ตามด้วยนักการเมืองและนักสิทธิมนุษยชน ดร. กฤษณะ เทพ อุปัธยยา

ภาษาโภชปุระเป็นหนึ่งในพื้นฐานของการพัฒนาภาษาราชการของอินเดียหลังได้รับเอกราชคือภาษาฮินดี ในศตวรรษที่ผ่านมา ภารเตนฑุ หริสจันทรา ผู้เป็นบิดาของภาษาฮินดีที่เป็นภาษาเขียนได้รับอิทธิพลจากน้ำเสียงและรูปแบบของภาษาโภชปุระในบริเวณที่เป็นบ้านเกิดของเขา การพัฒนาต่อมาของภาษาฮินดีเกิดขึ้นโดยผู้ที่มีบ้านเกิดในเขตที่มีผู้พูดภาษาโภชปุระอีกหลายคน

วรรณคดีภาษาโภชปุระส่วนใหญ่อยู่ในรูปเพลงและดนตรีพื้นบ้าน และกวีนิพนธ์ วรรณคดีที่เป็นภาษาเขียนเริ่มต้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 17 ในระหว่างที่เป็นอาณานิคมของอังกฤษ ภาษาโภชปุระเป็นที่รู้จักในชื่อภาษาของจังหวัดชายแดนภาคเหนือ หลังจากได้รับเอกราช ภาษาโภชปุระได้มีการปรับเปลี่ยนน้ำเสียงและปรับเปลี่ยนไปตามวิถีชีวิตของชุมชน

ระบบการเขียน

การเขียนภาษาโภชปุระมีความแตกต่างไปในแต่ละกลุ่มชน ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 24 ส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรไกถิและอักษรอาหรับแบบเปอร์เซีย

อักษรไกถิ เป็นอักษรที่ใช้ในการปกครองสมัยราชวงศ์โมกุล สำหรับเขียนภาษาโภชปุระ ภาษาไมธิลี ภาษาเบงกอล ภาษาอูรดู ภาษามคธี และภาษาฮินดีระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 – 25 อักษรไกถิใช้ในบางตำบลของรัฐพิหารจนถึง พ.ศ. และอาจจะมีที่ใช้เหลืออยู่ถึงปัจจุบัน ในพื้นที่ชนบทห่างไกลของอินเดียเหนือ ความสำคัญของอักษรไกถิเมื่อรัฐบาลอินเดียภายใต้อาณานิคมอังกฤษแห่งเบงกอลซึ่งรัฐพิหารและบางตำบลทางใต้ของเนปาลขึ้นต่อเขตนี้ด้วย และรัฐจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือและเอาช์ เลือกใช้อักษรนี้ในการบริหารและการศึกษา มีการจัดมาตรฐานอักษรไกถิเมื่อ พ.ศ. 2418 โดยจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือและเอาช์เพื่อใช้ในการศึกษา รัฐบาลท้องถิ่นของรัฐพิหารเลือกอักษรไกถิเป็นอักษรทางการ ในศาลและการบริหารเมื่อ พ.ศ. 2423 อักษรไกถิเข้าไปแทนที่อักษรอาหรับแบบเปอร์เซียที่เคยใช้มาก่อนในพิหาร
อักษรอาหรับแบบเปอร์เซีย ก่อน พ.ศ. 2423 งานบริหารทุกอย่างในพิหารใช้อักษรนี้ และอาจจะใช้ในการศึกษาแบบไม่เป็นทางการของชาวมุสลิมที่พูดภาษาโภชปุระทั้งหมด
อักษรเทวนาครี ใน พ.ศ. 2437 งานราชการในรัฐพิหารใช้อักษรไกถิและอักษรเทวนาครีซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้น ในการแทนที่อักษรไกถิด้วยอักษรเทวนาครีในที่สุด ปัจจุบันงานเขียนภาษาโภชปุระใช้อักษรเทวนาครีเท่านั้น

การออกเสียง

ภาษาโภชปุระมีวิธีการออกเสียงที่ต่างกัน เช่น मैं कहता हूँ ออกเสียงในภาษาฮินดีเป็น मै कैहता हूँ แต่ในภาษาโภชปุระเป็น मैं कःहःता हूँ คำว่าความสมบูรณ์ทั้งภาษาโภชปุระและฮินดีเขียนว่า बहुत ภาษาฮินดีออกเสียงเป็น बहौत ส่วนโภชปุระเป็น बहुत

แนวโน้มของการสร้างคำ

ในความเห็นของผู้พูดภาษาฮินดีมักมองว่าผู้พูดภาษาโภชปุระออกเสียงผิด ซึ่งเป็นผลมาจากวิวัฒนาการที่ต่างกันของภาษาที่ใกล้เคียงกันเช่น

ฝรั่ง ฮินดีเป็น अमरुद โภชปุระเป็น अमरूद
साइकिल เป็นภาษาฮินดีที่มาจากภาษาอังกฤษ cycle ส่วนโภชปุระเป็น साइकिल, सैकिलिया
มาถึง ฮินดีเป็น पहुँचना โภชปุระเป็น चहुँपना

คำทั่วไป

ในภาษาโภชปุระ ½ เรียก आधा (อาธ) และเมื่อ ½ ใช้กับจำนวนที่มากกว่า 2 ใช้ साढ़े (สาเธ) นำหน้าจำนวนทั้งหมด เช่น 7.30 เรียก साढ़े सात (สาเธ สัต) ¼ เรียก सवा (สวา) และเหลืออีก ¼ เรียก पौने (เปาเน) เช่น 7.15 เรียก सवा सात (สวา สัต) 7.45 เรียก पौने आठ (เปาเน สัต) มีชื่อเฉพาะสำหรับ 1.5 , 2.5 , 6 , และ 12 ได้แก่ डेढ़ (เทธ) अढ़ाई (อธาอี) आधा दर्ज़न (อาธ ดาร์ซัน) และ दर्ज़न (ดาร์ซัน)

การนับจำนวน

ภาษาอังกฤษ	ภาษาโภชปุระอักษรละติน	เขียนด้วยอักษรเทวานาครี
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,7, 8,9, 10	Soonna, Ek, Du, Teen, Chaar, Paanch, Chau, Saat, Aath, Nau, Dus	सुन्ना, एक, दु, तीन, चार, पाँच, छौ, सात, आठ, नौ, दस
One/Two/Five/Ten/20/50/100 Rupee Notes	Ek/Du/Paanch/Dus/Bees/Pachaas/Sai takia (only for currency paper)	एक/दु/पाँच/दस/बीस/पचास/सय टकिया
500/ 1000 or higher denomination Notes	Lamri or Numri	लमरी चाहे नमरी
One Rupee	Ek ropeya (for quoting price)
Coin	Sikka
25 Paisa( a quarter)	Chau anni
50 Paisa( a half)	Atth anni (Atth = Aath)
75 Paisa(quarter to one)	Baarey anaa (Baarey = Baarah )
100 Paisa	Sorey anaa ( Sorey = Sorah)

สัทวิทยา

	Bilabial		Labio- dental	Dental/ Alveolar		Retroflex		Post-alv./ Palatal		Velar		Uvular
Nasal	m			n		(ɳ)
Plosive	p pʰ	b bʱ		t̪ t̪ʰ	d̪ d̪ʱ	ʈ ʈʰ	ɖ ɖʱ			k kʰ	ɡ ɡʱ	q
Affricate								tʃ tʃʰ	dʒ dʒʱ
Fricative			f	s	z			ʃ		x	ɣ		ɦ
Tap or Flap				ɾ		(ɽ) (ɽʱ)
Approximant			ʋ	l				j