อากาศยานลำตัวกว้าง
อากาศยานลำตัวกว้าง (Wide-body aircraft) คือ อากาศยานที่มีขนาดลำตัว (fuselage) กว้างเพียงพอสำหรับบรรทุกผู้โดยสารได้ถึงสองช่องทางเดิน (aisles) โดยถูกเรียกว่าเป็น อากาศยานที่มีสองช่องทางเดิน ซึ่งประกอบไปด้วยที่นั่งอย่างน้อยเจ็ดที่นั่งต่อหนึ่งแถว ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางโดยทั่วไปของลำตัวเครื่องบินนั้นมีขนาดประมาณ 5 ถึง 6 เมตร (16 ถึง 20 ฟุต) ซึ่งทำให้จุผู้โดยสารได้ตั้งแต่ 200 จนถึง 850 คนในหนึ่งเที่ยวบิน อากาศยานที่มีขนาดลำตัวกว้างที่สุดนั้นมีขนาดความกว้างกว่า 6 เมตร (20 ฟุต) และสามารถจุผู้โดยสารได้ถึง 11 ที่นั่งต่อหนึ่งแถวในการจัดผังที่นั่งที่แบบใช้พื้นที่สูงสุด
เมื่อเปรียบเทียบกันกับอากาศยานลำตัวแคบ (Narrow-body aircraft) ซึ่งจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางตั้งแต่ 3 ถึง 4 เมตร (10 ถึง 13 ฟุต) และมีช่องทางเดินเดียว และจำนวนที่นั่งตั้งแต่ 2 จนถึง 6 ที่นั่งต่อหนึ่งแถว
แต่แรกนั้น อากาศยานลำตัวกว้างนั้นถูกออกแบบเพื่อจุดประสงค์ในด้านประสิทธิภาพ และความสะดวกสบายของผู้โดยสาร รวมทั้งการเพิ่มขนาดของห้องสัมภาระ อย่างไรก็ตาม สายการบินต่างๆ หันมาให้ความสนใจในด้านความสามารถในการประหยัดค่าใช้จ่าย และลดพื้นที่สำหรับผู้โดยสารเพื่อแลกกับความสามารถในการทำรายได้และกำไรสูงสุด
อากาศยานลำตัวกว้างที่มีขนาดกว้างที่สุดมักจะถูกเรียกว่า จัมโบ้เจ็ต ซึ่งได้แก่ โบอิง 747 ("จัมโบ้เจ็ต") แอร์บัส เอ 380 ("ซุปเปอร์จัมโบ้เจ็ต") และรุ่นที่กำลังจะตามมา คือ โบอิง 777 เอ็กซ์ ("มินิจัมโบ้เจ็ต") คำว่า "จัมโบ้เจ็ต" นั้นมาจากชื่อ "จัมโบ้" ของช้างที่โด่งดังจากละครสัตว์ในช่วงศตวรรษที่ 19
ประวัติ
จากความสำเร็จในการออกแบบและผลิตโบอิง 707 และดักลาส ดีซี-8 ในช่วงปลายยุค 1950 สายการบินต่างๆ ก็เริ่มต้นมองหาอากาศยานที่มีขนาดกว้างขึ้นเพื่อรับกับความต้องการที่เพิ่มขึ้นของการเดินทางทางอากาศ วิศวกรผู้พัฒนาต่างก็พบกับความท้าทายหลายประการ เพราะสายการบินต่างๆ ต้องการบรรจุผู้โดยสารจำนวนมากขึ้น โดยมีพิสัยการบินที่ไกลขึ้น และต้นทุนที่ต่ำลง
เครื่องบินไอพ่นในสมัยแรก เช่น โบอิง 707 และดักลาส ดีซี-8 มีการจัดที่นั่งโดยสารแบบช่องทางเดินเดียวซึ่งมีที่นั่งไม่มากกว่าหกต่อแถว อากาศยานที่มีขนาดใหญ่กว่าจะต้องมีความยาวมากกว่า สูงกว่า (เช่น มีสองชั้น) หรือกว้างพอที่จะจุจำนวนผู้โดยสารได้มากกว่า จากนั้นวิศวกรก็ได้พบว่าการสร้างห้องโดยสารเป็นสองชั้นจะเป็นปัญหาต่อกฎข้อบังคับด้านความปลอดภัยในการอพยพอันเนื่องมาจากเทคโนโลยีที่มีอยู่ในขณะนั้น และในช่วงยุค 1960 ก็ได้เชื่อกันว่าอากาศยานความเร็วเหนือเสียงนั้นจะมาแทนที่อากาศยานแบบเดิมที่มีขนาดใหญ่ แต่ทำความเร็วได้ช้ากว่า ดังนั้น จึงมีความเชื่อที่ว่าอากาศยานที่มีความเร็วต่ำกว่าเสียงนั้นจะค่อยๆ หายไปจากธุรกิจการบิน และจะกลายเป็นอากาศยานสำหรับขนส่งสินค้าแทน จึงทำให้ผู้ผลิตอากาศยานหลายรายได้ปรับแผนโดยใช้ลำตัวเครื่องบินที่กว้างขึ้นแทนที่จะสูงขึ้น (อาทิเช่น โบอิง 747 แมคดอนเนลล์ ดักลาส ดีซี-10 และล็อกฮีด แอล-1011) โดยการเพิ่มช่องทางเดิน จะทำให้สามารถบรรจุผู้โดยสารได้ถึง 10 ที่นั่งต่อหนึ่งแถว ซึ่งยังสามารถเปลี่ยนเป็นอากาศยานขนส่งสินค้าที่บรรจุสินค้าได้ถึงสองตอน
ต่อมาวิศวกรได้พยายามออกแบบผลิตรุ่นที่สามารถยืดยาวออกไปได้อีกสำหรับแมคดอนเนลล์ ดักลาส ดีซี-8 (รุ่นย่อย 61 62 และ 63) รวมทั้งรุ่นที่ยาวขึ้นสำหรับโบอิง 707 (รุ่นย่อย 320B และ 320C) และ โบอิง 727 (รุ่นย่อย 200) และ แมคดอนเนลล์ ดักลาส ดีซี-9 (รุ่นย่อย 30 40 และ 50) ซึ่งทั้งหมดนั้นสามารถบรรจุจำนวนผู้โดยสารที่มากขึ้นกว่าเดิม ในสมัยทางเทคโนโลยียังไม่สามารถทำอากาศยานที่มีสองชั้นตลอดลำตัวจนกระทั่งต่อมาในศตวรรษที่ 21 (แอร์บัส เอ 380)
ยุคสมัยแรกของอากาศยานลำตัวกว้างนั้นเริ่มขึ้นราวปีค.ศ. 1970 ด้วยอากาศยานลำตัวกว้างรุ่นบุกเบิก ได้แก่ โบอิง 747 ที่มี 4 เครื่องยนต์ และห้องโดยสารสองชั้นบริเวณช่วงต้นของอากาศยาน ต่อมาไม่นาน อากาศยานลำตัวกว้างที่มีสามเครื่องยนต์ (trijet) ก็ถือกำเนิดตามมา ได้แก่ แมคดอนเนลล์ ดักลาส ดีซี-10 และล็อกฮีด L-1011 ไทรสตาร์ ต่อมาอากาศยานลำตัวกว้างชนิดสองเครื่องยนต์ (twinjet) ถือกำเนิดขึ้นกับ แอร์บัส เอ 300 ซึ่งเข้าประจำการในปีค.ศ. 1974 ในยุคสมัยนี้ถือเป็นช่วงที่เรียกกันว่า "สงครามอากาศยานลำตัวกว้าง"
ภายหลังกว่าสองทศวรรษต่อมาหลังจากความสำเร็จของอากาศยานประเภทนี้ ได้มีอากาศยานที่พัฒนาออกมาแทนอีกหลายรุ่น รวมถึง โบอิง 767 โบอิง 777 และแอร์บัส เอ 330 แอร์บัส เอ 340 และแมคดอนเนลล์ ดักลาส เอ็มดี-11 ในประเภทของ "จัมโบ้เจ็ต" นั้น ความจุของ โบอิง 747 นั้นยังคงทำสถิติต่อเนื่องมาจนถึงเดือนตุลาคม ค.ศ. 2007 เมื่อแอร์บัส เอ 380 ได้เข้าประจำการพร้อมชื่อเรียกอย่างลำลองว่า "ซุปเปอร์จัมโบ้เจ็ต"
ปัจจัยในการออกแบบ
ลำตัวเครื่องบิน (Fuselage)
อากาศยานที่มีขนาดลำตัวเครื่องบินกว้าง ถึงแม้จะมีพื้นที่ที่มากกว่า (และทำให้มีแรงต้านสูงขึ้นด้วย) อากาศยานลำตัวแคบที่มีปริมาณที่นั่งใกล้เคียงกัน โดยอากาศยานลำตัวกว้างนั้นมีข้อดีดังนี้:
- มีปริมาณพื้นที่สำหรับผู้โดยสารมากกว่า ทำให้รู้สึกสะดวกสบายในพื้นที่กว้างขวาง
- มีอัตราส่วนพื้นที่ผิวต่อปริมาตรที่น้อยกว่า ดังนั้นจึงมีแรงต้านต่อผู้โดยสาร/สินค้าที่น้อยกว่า โดยมีข้อยกเว้นในกรณีของโบอิง 757 ซึ่งเป็นอากาศยานลำตัวแคบที่มีความยาวมาก
- มีช่องทางเดินคู่ (twin aisles) ซึ่งช่วยเพิ่มความสามารถในการบรรจุสินค้าเข้า ขนถ่ายสินค้าออก และการอพยพผู้โดยสาร เมื่อเปรียบเทียบกับอากาศยานที่มีทางเดินเดียว (อากาศยานลำตัวกว้างนั้นโดยปกติจะมีที่นั่งตั้งแต่ 3.5 ถึง 5 ต่อหนึ่งช่องทางเดิน กับอากาศยานลำตัวแคบที่มีปริมาณถึง 5-6 ที่นั่งต่อหนึ่งช่องทางเดิน)
- ลดปริมาณความยาวของเครื่องบินต่อผู้โดยสาร (หรือปริมาณสินค้า) ทำให้สามารถขับเคลื่อนบนพื้นดินได้ง่ายขึ้น และลดความเสี่ยงที่จะทำให้หางเครื่องบินกระแทกกับพื้น (tailstrike)
- มีช่องเก็บสัมภาระใต้เครื่องบินมากกว่า
- โครงสร้างโดยรวมมีประสิทธิภาพมากกว่าการออกแบบในอากาศยานลำตัวแคบ
เครื่องยนต์
กำลังของเครื่องยนต์อากาศยานได้มีความน่าเชื่อถือเพิ่มมากขึ้นตลอดเวลาในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ทำให้อากาศยานลำตัวกว้างส่วนใหญ่ในปัจจุบันนี้มีเพียงเครื่องยนต์จำนวนสองเครื่องเท่านั้น เครื่องยนต์คู่นั้นประหยัดเชื้อเพลิงได้มากกว่าอากาศยานขนาดเท่าๆ กันที่มีสามหรือสี่เครื่องยนต์ ความปลอดภัยของเครื่องยนต์อากาศยานในยุคปัจจุบันยังทำให้อากาศยานเป็นไปตามมาตรฐานการรับรองของ ETOP (Extended-range Twin-engine Operational Performance Standards) ซึ่งคำนวณ และกำหนดความปลอดภัยสำหรับเที่ยวบินข้ามทวีป อากาศยานส่วนใหญ่ในปัจจุบันนั้นมีเพียงสองเครื่องยนต์ เช่น (แอร์บัส เอ 330 แอร์บัส เอ 350 โบอิง 767 และ โบอิง 777) ยกเว้นแต่อากาศยานที่มีน้ำหนักมากซึ่งจำเป็นต้องใช้สี่เครื่องยนต์ (ได้แก่ แอร์บัส เอ 340, แอร์บัส เอ 380 และ โบอิง 747)
การตกแต่งภายใน
การตกแต่งภายในของอากาศยาน หรือเรียกว่า ห้องโดยสาร (cabin) ได้มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาตั้งแต่อากาศยานขนส่งผู้โดยสารในยุคแรก และในปัจจุบันนี้ อากาศยานลำตัวกว้างสามารถบรรจุชั้นโดยสารได้ตั้งแต่หนึ่งชั้นโดยสารถึงสี่ชั้นโดยสาร
บาร์ และเลาจน์ซึ่งเคยมีอยู่ในอากาศยานประเภทนี้เริ่มถูกตัดออกไปเกือบทั้งหมด แต่ก็ได้นำกลับเข้ามาในชั้นหนึ่ง (first class) และชั้นธุรกิจ (business class) บนเครื่องบินแอร์บัส เอ 340-600 โบอิง 777-300ER และ แอร์บัส เอ 380 เอมิเรตส์แอร์ไลน์ได้เพิ่มห้องอาบน้ำสำหรับผู้โดยสารชั้นหนึ่งบนเครื่องบินแอร์บัส เอ 380 โดยอนุญาตให้ผู้โดยสารใช้งานได้ท่านละยี่สิบห้านาที และฝักบัวสามารถเปิดน้ำติดต่อกันได้ครั้งละห้านาทีเท่านั้น
การออกแบบภายในห้องโดยสาร รวมทั้งขนาด ความกว้างของที่นั่ง และระยะห่างระหว่างที่นั่ง นั้นแตกต่างกันตามแต่ละสายการบิน ตัวอย่างเช่น อากาศยานที่ใช้สำหรับเที่ยวบินระยะใกล้นั้นจะถูกตกแต่งให้มีความหนาแน่นของจำนวนที่นั่งมากกว่าอากาศยานสำหรับบินระยะไกล แต่เนื่องจากสถานการณ์ทางการเงินของธุรกิจสายการบิน ความหนาแน่นของที่นั่งสำหรับผู้โดยสารชั้นประหยัดนั้นยังคงมีอยู่ต่อไป
ในอากาศยานลำตัวกว้างแบบชั้นเดียว อาทิ เช่น โบอิง 777 พื้นที่บริเวณด้านบนของห้องโดยสารถูกออกแบบสำหรับเป็นบริเวณพักผ่อนของลูกเรือ และบริเวณเก็บอาหาร
ที่นั่งชั้นธุรกิจภายในเครื่องบิน แอร์บัส เอ 330 ของสายการบินอวิอันซา
ที่นั่งชั้นหนึ่งภายในเครื่องบินโบอิง 747 ของคาเธ่ย์แปซิฟิค
ข้อมูลจำเพาะ
รุ่น | ช่วงผลิต (ค.ศ.) | จำนวนเครื่องยนต์ | น้ำหนักสูงสุดขณะนำเครื่องขึ้น (MTOW) (ตัน) | ความกว้างภายใน | ความกว้างภายนอก | จำนวนที่นั่งต่อแถวในชั้นประหยัด |
---|---|---|---|---|---|---|
แอร์บัส เอ 300 | 1974–2007 | 2 | 171.7 | 528 เซนติเมตร (208 นิ้ว) | 564 เซนติเมตร (222 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 17.0") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน TG หรือ LH |
แอร์บัส เอ 310 | 1983–1998 | 2 | 164 | 528 เซนติเมตร (208 นิ้ว) | 564 เซนติเมตร (222 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 17.4") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน AI |
แอร์บัส เอ 330 | 1994- | 2 | 242 | 528 เซนติเมตร (208 นิ้ว) | 564 เซนติเมตร (222 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 17.5") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน EK 9 ที่นั่ง (กว้าง 16.5") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน D7 |
แอร์บัส เอ 340 | 1993–2011 | 4 | 380 | 528 เซนติเมตร (208 นิ้ว) | 564 เซนติเมตร (222 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 17.5") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน EY 9 ที่นั่ง (กว้าง 16.5") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 D7 |
แอร์บัส เอ 350 | 2010- | 2 | 268 | 561 เซนติเมตร (221 นิ้ว) | 596 เซนติเมตร (235 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 18") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน QR 8 ที่นั่ง (กว้าง 19-19.5") 10 ที่นั่ง ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 ถูกนำเสนอ |
แอร์บัส เอ 380 | 2007- | 4 | 560 | 654 เซนติเมตร (257 นิ้ว) ที่นั่งชั้นบน : 580 เซนติเมตร (230 นิ้ว) | 714 เซนติเมตร (281 นิ้ว) | 10 ที่นั่ง ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 กว้าง 17.0" บน LH และความกว้าง 18.6" บน SQ 11 ที่นั่ง (กว้าง 18") ผังที่นั่งแบบ 3-5-3 ถูกนำเสนอ |
โบอิง 747 | 1970- | 4 | 447.7 | 610 เซนติเมตร (240 นิ้ว) | 650 เซนติเมตร (260 นิ้ว) | 10 ที่นั่ง (กว้าง 18.5") ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 บน LH |
โบอิง 767 | 1982- | 2 | 186.9 | 472 เซนติเมตร (186 นิ้ว) | 503 เซนติเมตร (198 นิ้ว) | 7 ที่นั่ง (กว้าง 18.0") ผังที่นั่งแบบ 2-3-2 บน UA 8 ที่นั่ง (กว้าง 17.0") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน BY |
โบอิง 777 | 1995- | 2 | 351.5 | 586 เซนติเมตร (231 นิ้ว) | 619 เซนติเมตร (244 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 18.0") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน UA ถึง (กว้าง 18.5") ผังที่นั่งแบบ 2-5-2 บน AA 10 ที่นั่ง (กว้าง 17.5") ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 บน EK |
โบอิง 787 ดรีมไลเนอร์ | 2011- | 2 | 252.7 | 549 เซนติเมตร (216 นิ้ว) | 591 เซนติเมตร (233 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 18.5") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 บน ANA 9 ที่นั่ง (กว้าง 17.3") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน UA |
อิลยูชิน อิล-86 | 1980–1994 | 4 | 206 | 570 เซนติเมตร (220 นิ้ว) | 608 เซนติเมตร (239 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 18.0") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน SU |
อิลยูชิน อิล-96 | 1992- | 4 | 216 | 570 เซนติเมตร (220 นิ้ว) | 608 เซนติเมตร (239 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 18.0") ผังที่นั่งแบบ 3-3-3 บน SU |
L-1011 TriStar | 1972–1985 | 3 | 231.3 | 577 เซนติเมตร (227 นิ้ว) | 602 เซนติเมตร (237 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 17.0") ผังที่นั่งแบบ 3-4-2 บน BA หรือ 2-5-2 บน SV |
MD DC-10 | 1971–1989 | 3 | 259.5 | 569 เซนติเมตร (224 นิ้ว) | 602 เซนติเมตร (237 นิ้ว) | 8 ที่นั่ง (กว้าง 20") ผังที่นั่งแบบ 2-4-2 9 ที่นั่ง (กว้าง 18") ผังที่นั่งแบบ 2-4-3 10 ที่นั่ง (กว้าง 16.5") ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 |
MD MD-11 | 1990–2001 | 3 | 286 | 569 เซนติเมตร (224 นิ้ว) | 602 เซนติเมตร (237 นิ้ว) | 9 ที่นั่ง (กว้าง 18") ผังที่นั่งแบบ 2-5-2 10 ที่นั่ง (กว้าง 16.5") ผังที่นั่งแบบ 3-4-3 |
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- ↑ Ginger Gorham, Ginger Todd, Susan Rice (2003). A Guide to Becoming a Travel Professional. Cengage Learning. p. 40. ISBN 9781401851774.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- Paul J. C. Friedlander (1972-03-19). "the traveler's world; Test of a New Wide-Bodied Airbus". New York Times.
- 27 September 2012 (2012-09-27). "Dimensions & key data | Airbus, a leading aircraft manufacturer". Airbus.com. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "narrowbody aircraft". สืบค้นเมื่อ 2009-03-18.
- Royal Aero Club (Great Britain), Royal Aero Club of the United Kingdom (1967). Flight International. IPC Transport Press Ltd. p. 552.
- Eric Pace (1981-05-24). "How Airline Cabins are Being Reshaped". New York Times.
- "Boeing lands US$100B worth of orders for its new 777 mini-jumbo jet, its biggest combined haul ever | Financial Post". Business.financialpost.com. 2013-11-18. สืบค้นเมื่อ 2014-04-27.
- Tina Fletcher-Hill (2011-11-23). "BBC Two - How to Build..., Series 2, A Super Jumbo Wing". Bbc.co.uk. สืบค้นเมื่อ 2014-04-27.
- Henry Nicholls, "Jumbo the Elephant goes large", The Guardian (November 7, 2013).
- Eric Partridge, Tom Dalzell, Terry Victor, The New Partridge Dictionary of Slang and Unconventional English: J-Z (2006), p. 1128.
- Irving, Clive (1994). Wide Body: The Making of the Boeing 747. Coronet. ISBN 0-340-59983-9.
- Rumerman, Judy. "The Boeing 747", U.S. Centennial of Flight Commission. Retrieved: 30 April 2006.
- "The Airbus A300". CBC News. 2001-11-12. สืบค้นเมื่อ 2009-08-24.
- Bor, Robert (2003). Passenger Behaviour. Ashgate Publishing, Ltd. p. 170. ISBN 9780754609360.
- Note: As of 2008-11-30 published Airbus data, only a handful of Airbus A340-500 aircraft orders are still pending. See Airbus A340#Deliveries and [1]
- Note: This fact can be viewed in the Specifications section; click arrows under MTOW to sort by weight.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-11-20. สืบค้นเมื่อ 2015-09-04.
- "International Business Class". Vaustralia.com.au. 2010-08-18. สืบค้นเมื่อ 2011-05-21.
- "A380 First Class Social Area & onboard Lounge | Emirates A380 First Class | The Emirates A380 | Our Fleet | Flying with". Emirates. 2009-06-02. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- "A380 First Class Social Area & onboard Lounge | Emirates A380 First Class | The Emirates A380 | Our Fleet | Flying with". Emirates. 2009-06-02. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- "A380 Shower Spa | Emirates A380 First Class | The Emirates A380 | Our Fleet | Flying with". Emirates. 2009-06-02. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- "Double luxury — how the airlines are configuring their A380s". Flightglobal.com. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- . UK-Air.net. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2009-02-18. สืบค้นเมื่อ 2009-02-17.
- "Flying through a storm". Economist.com. 2008-10-22. สืบค้นเมื่อ 2009-03-16.
- "A300-600 / Dimensions & key data". Airbus.
- "SeatGuru Seat Map Thai Airbus A300-600 Vers. 1 (AB6)". Seatguru.com. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- "Lufthansa: Best Seats". SeatGuru. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "A310 / Dimensions & key data". Airbus.
- "Air India Airbus A310-300 (310)". Seatguru.com. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "A330-300 / Dimensions & key data". Airbus.
- "SeatGuru Seat Map Emirates Airbus A330-200 3-Class (332)". Seatguru.com. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- "AirAsia X Airbus A330-300". Seatguru.com. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "A340-600 / Dimensions & key data". Airbus.
- "Seat Map Etihad Airbus A340-600". seatguru.
- "AirAsia X Airbus A340-300". Seatguru.com. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "A350-900 / Dimensions & key data". Airbus.
- "Flight report: on board Qatar Airways' first Airbus A350-900". Australian Business Traveller. 23 ธันวาคม 2557. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ Kingsley-Jones, Max (19 May 2008). "PICTURE: 10-abreast A350 XWB 'would offer unprecedented operating cost advantage'". Flightglobal.com. สืบค้นเมื่อ 2012-10-01.
- "More about A380". Airbus.
- . Plane Nation. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2009-01-06. สืบค้นเมื่อ 2015-09-14.
- DOMINIC PERRY (21 มีนาคม 2557). "PICTURE: Airbus to offer 11-abreast economy seats on A380". flightglobal. Check date values in:
|date=
(help) - "747-8 Technical Characteristics". Boeing.
- "Seat Map Lufthansa Boeing 747-8". Seatguru.
- "767 Airplane Characteristics for Airport Planning" (PDF). Boeing.
- "United Airlines Boeing 767-300". Seatguru.
- . SeatPlans. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2012-02-14. สืบค้นเมื่อ 2015-09-14.
- "Technical Characteristics - 777-200LR and 777-300ER". Boeing.
- "Seat map (8/40/218 configuration)". สืบค้นเมื่อ 2013-06-16.
- "American Airlines 9 across 777 Economy Seat Map". TripAdvisor.
- "Emirates 777-300 seat map (10 across economy)". TripAdvisor.
- "Everything about the Boeing 787 Dreamliner". flightglobal. 7 กรกฎาคม 2550. Check date values in:
|date=
(help) - "Sktyrax ANA Seatmaps 787-8". Airlinequality.
- "United Boeing 787-800 Seat Map". TripAdvisor LLC.
- "Aircraft Characteristics Database". FAA.
- Gunter Endres. The Illustrated Directory of Modern Commercial Aircraft. Zenith Imprint, 2001. p. 358.
ISBN 0-7603-1125-0, ISBN 978-0-7603-1125-7
- All the world's aircraft. Jane's. 2005. p. 394.
- "Seat Map Aeroflot Russian Airlines Ilyushin IL 96-300 Vers. 2 (IL9)". Seatguru.
- All the world's aircraft. Jane's. 1982. pp. 405–406.
- "Photographs from 1970 to 1979". britishairways.
- "Picture of the Lockheed L-1011-385-1 TriStar 1" Airliners, 22 October 2005. Retrieved 15 April 2012.
- ↑ "DC-10 Airplane Characteristics for Airport Planning" (PDF). MCDONNELL DOUGLAS CORPORATION.
- ↑ "MD-11 Airplane Characteristics for Airport Planning" (PDF). McDonnell Douglas. May 2011.
แหล่งข้อมูลอื่น
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: อากาศยานลำตัวกว้าง |
- Official Airbus website
- Official Boeing website
- Airplane seat pitch and width information from eskyguide.com, in table form
- WidebodyAircraft.nl information and chronology
- document of their A340-600 interiorจากสายการบินเอทิฮัด