เจเอ็นอาร์ คลาสซีเอ็กซ์ 50

"รถจักรไอน้ำแปซิฟิค และ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค" เปลี่ยนทางมาที่นี่ บทความนี้เกี่ยวกับรถจักรไอน้ำ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ 4-6-2

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค (Japanese Pacific steam locomotive) (SRT Class Japanese Pacific) (ญี่ปุ่น: CX50形) ส่วนใหญ่เรียกว่ารถจักรนี้ว่า รถจักรไอน้ำแปซิฟิค เป็นชุดรถจักรไอน้ำสุดท้ายของการรถไฟแห่งประเทศไทยที่ใช้ในประเทศไทย สร้างโดยสมาคมอุตสาหกรรมรถไฟแห่งประเทศญี่ปุ่น ประเทศญี่ปุ่น จุดประสงค์หลักของรถจักรไอน้ำที่ถูกออกแบบและสร้างขึ้นเพื่อใช้ในการลากจูงขบวนรถไฟโดยสารเช่น ขบวนรถด่วน ขบวนรถธรรมดา ขบวนรถเร็ว เป็นต้น ปัจจุบัน รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 เหลือส่วนห้องขับทั้งหมด 2 ห้องที่สวนวชิรเบญจทัศ(สวนรถไฟ) ได้แก่ของหมายเลข 823 และ 841 และเหลือการใช้งาน 2 คัน คือหมายเลข 824 และ 850 ซึ่งจะวิ่งในวันสำคัญต่างๆ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 มีการนำมาใช้งานในประเทศไทย จำนวนรถทั้งสิ้น 40 คัน คือหมายเลขรถ 283-292 และ 821-850 โดยการนำเข้ามาใช้งาน แบ่งเป็นสองช่วง (ล็อต) ต่อไปนี้

• ช่วงแรก (พ.ศ. 2485 - พ.ศ. 2486) รถจักรหมายเลข 283 - 292 โดยทางญี่ปุ่นได้จัดหาทดแทนรถจักรไอน้ำฮาโนแม็ค ที่การรถไฟได้รับมอบตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6 (พ.ศ. 2468) เนื่องจากเกิดปัญหาเรื่องอะไหล่ของรถจักร และบางส่วนต้องปลดระวางในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง โดยนำเข้าตัวรถจักรก่อนแล้วมาประกอบอะไหล่ที่โรงงานมักกะสันแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2488 เนื่องจากถ้านำเข้าสำเร็จรูปในระหว่างสงครามจะถูกกองเรือดำน้ำของฝ่ายสัมพันธมิตรยิงเรือตกทะเลระหว่างการขนส่งรถจักร
• แบบล้อของรถจักรไอน้ำแปซิฟิค
  ช่วงที่สอง (พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2494) รถจักรหมายเลข 821 - 850 เป็นช่วงที่การรถไฟฯ สั่งนำเข้ามาใช้โดยตรงโดยโครงการบูรณะกิจการรถไฟ

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค, รถจักรไอน้ำ CX50, รถจักรไอน้ำแปซิฟิค
รถจักรไอน้ำแปซิฟิค CX50 หมายเลข 850 ซึ่งจอดรอในโรงรถจักรธนบุรี
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อทางการ	รถจักรไอน้ำแห่งการรถไฟแห่งประเทศไทย ชั้นญี่ปุ่นแปซิฟิค
ชนิด	รถจักรไอน้ำ
แรงม้า	1280 แรงม้า
น้ำหนัก	จอดนิ่ง 51.3 ตัน ทำงาน 31.5 ตัน กดเพลา 10,500 กก.
การจัดวางล้อ	4-6-2 (แปซิฟิค)
พิกัดตัวรถ	กว้าง 2,750 มม. สูง 3,850 มม. ยาว 19,335 มม.
ระบบห้ามล้อ	สุญญากาศ (ลมดูด) (ดั้งเดิม) (ประเทศไทย) ลมอัด (ประเทศไทย, เฉพาะหมายเลข 824 และ 850 ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2555 และ หมายเลข 81-85 ของประเทศจอร์แดน)
ความจุ	10 ลบม.
ความเร็วสูงสุด	100 กม./ชม.
ผู้สร้าง	สมาคมอุตสาหกรรมรถไฟแห่งประเทศญี่ปุ่น, ประเทศญี่ปุ่น
เริ่มใช้งาน	พ.ศ. 2485-พ.ศ. 2486 (หมายเลข 283-292) พ.ศ. 2492-พ.ศ. 2494 (หมายเลข 821-850) พ.ศ. 2502 (หมายเลข 81-85, ประเทศจอร์แดน)
จำนวนคันทั้งหมด	45 คัน
หมายเลข	81-85 (ประเทศจอร์แดน) 283-292 (ประเทศไทย) 821-850 (ประเทศไทย)
ใช้งานใน	ประเทศไทย โดย การรถไฟแห่งประเทศไทย ประเทศจอร์แดน โดย การรถไฟฮิญาซ
ระบบห้องขับ	มี 1 ห้องขับ,ฝั่ง
จำนวนคันที่ถูกตัดบัญชี	39 คัน
จำนวนคันที่คงเหลือใช้งาน	2 คัน
จำนวนคันที่ปรับปรุง	2 คัน
รวมระยะเวลาใช้งานทั้งหมด	80 ปี

ชิ้นส่วนของรถจักรไอน้ำแปซิฟิค CX50 รุ่นหมายเลข 283-292 ใช้ร่วมกับรถจักรไอน้ำแมคอาเธอร์ และรถจักรไอน้ำมิกาโดะ DX50 รุ่นหมายเลข 351-378

นอกจากนี้ ยังมีรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นสำรองวิ่งแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 ที่ยังมีใช้งานที่ประเทศจอร์แดนอีก 5 คัน ซึ่งเดิมทีจะขายให้การรถไฟแห่งประเทศไทยโดยใช้หมายเลข 851 - 855 แต่การรถไฟฯ ไม่รับรถจักรที่เป็นรถสำรองวิ่งจึงขายให้ประเทศจอร์แดนโดยใช้หมายเลข 81 - 85 ในปี พ.ศ. 2502

ประวัติ

ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 กรมรถไฟได้ประสบความเสียหายในบริภัณฑ์รถไฟและสิ่งปลูกสร้างเป็นอย่างมาก เมื่อสงครามได้ยุติลง จึงปรากฏว่ากรมรถไฟขาดแคลนรถจักรและล้อเลื่อนที่จะมาใช้การรับใช้ประชาชนตามสถานะเดิมต่อไป ดังนั้นในปี พ.ศ. 2489 ด้วยความเอื้อเฟื้อของสหประชาชาติได้จำหน่ายรถจักรไอน้ำที่เหลือใช้จากสงครามให้แก่กรมรถไฟจำนวน 68 คัน (รุ่นเลขที่ 380-447) เพื่อบรรเทาการขาดแคลนดังกล่าว รถจักรเหล่านี้เป็นชนิดมิกาโด (2-8-2) ซึ่งเรียกกันโดยเฉพาะในวงการของสหประชาชาติว่า “รถจักรไอน้ำแมคอาเธอร์” เป็นรถจักรที่สร้างโดยบริษัทต่างๆ ในสหรัฐอเมริกา ตามรายการจำเพาะที่กำหนดขึ้นโดยทางการทหารแห่งสหรัฐ ต่อมาในปี พ.ศ. 2492 ตามโครงการบูรณะกิจการรถไฟ ทางการได้จัดซื้อรถจักรไอน้ำจากผู้สร้างต่างๆ ในประเทศญี่ปุ่น 50 คัน และในปีถัดไปอีก 50 คัน เป็นรถจักรแบบมิกาโดและแปซิฟิค เหมือนกันกับรถจักรที่เคยซื้อจากประเทศญี่ปุ่นเมื่อก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ดังกล่าวข้างต้น แต่ได้มีการปรับปรุงบางสิ่งให้เหมาะสมขึ้นอีก รถจักรจำนวน 100 คันนี้ อาจจะถือได้ว่าเป็นรถจักรไอน้ำรุ่นสุดท้ายที่จะมีใช้การในการรถไฟแห่งประเทศไทยโดยที่เป็นผลสืบเนื่องมาจากการรถไฟฯ มีนโยบายที่จะนำเอารถจักรดีเซลมาใช้การแทนรถจักรไอน้ำ

อนึ่ง ก่อนที่จะมีขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำขบวนที่ 903/904 (กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ) และขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำขบวนที่ 907/908 (กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ) ในปี พ.ศ. 2553 การรถไฟฯ ได้โครงการพาพ่อนั่งรถจักรไอน้ำ 3 จังหวัด 4-5-6 ธันวาคม ลากจูงโดยรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และ 850 โดยใช้เลขขบวน "9901" โดยวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ และวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ หลังจากนั้นมาก็เริ่มเดินรถเส้นทาง กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ เป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2556 และเริ่มเดินรถในเส้นทาง กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ ในวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2557 ตั้งแต่นั้น

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และ 850 เคยได้เดินขบวนรถนอกวันสำคัญทางราชการมาแล้ว 2 ครั้ง ครั้งนั้นเป็นขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำ กรุงเทพ - กาญจนบุรี - สะพานข้ามแม่น้ำแคว - วังโพ เมื่อราวๆปี พ.ศ. 2540-2543 โดยรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2540-2541 รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 953 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2542 และ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2543 และขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำที่ 907/908 กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ เนื่องในวันลอยกระทง เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557

จนกระทั่งการระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2563 - 2564 ขบวนพิเศษนำเที่ยวรถจักรไอน้ำได้หยุดเดินรถชั่วคราวตั้งแต่วันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2563 แล้วก็กลับมาเดินรถอีกครั้งในวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2563 เรื่อยๆมา จนกระทั่งหยุดเดินรถอีกครั้งในวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2564, 12 สิงหาคม 2564 และ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2564 แล้วก็กลับมาเดินรถอีกครั้งเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564 แต่ครั้งนี้กลับมาในเส้นทาง กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ หลังที่ไม่ได้เดินรถในเส้นทางนี้ไปเมื่อปี พ.ศ. 2556 (ส่วนขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำของสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ได้งดเดินรถไป 2 ปี นับตั้งแต่เดินรถครั้งแรกในวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2562 และกลับมาเดินรถอีกครั้งในวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565 จนถึงปัจจุบัน)

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และ 850

เดิมใช้การในเส้นทางรถไฟสายใต้ ประจำการแขวงหาดใหญ่และทุ่งสง รถจักรไอน้ำเริ่มทำขบวนตั้งแต่จากตั้งแต่สถานีรถไฟบางกอกน้อย (สถานีรถไฟธนบุรี) ส่วนใหญ่จะทำขบวนรถเร็วไปถึงสถานีรถไฟชุมทางหาดใหญ่ บางครั้งก็ทำขบวนรถโดยสารจากสถานีรถไฟกรุงเทพด้วย หลังจากที่การรถไฟฯ ได้เลิกใช้รถจักรไอน้ำทำขบวนรถโดยสารและรถสินค้าไปเมื่อปี พ.ศ. 2520 รถจักร 2 คันนี้ได้ปลดระวางเลิกใช้การเข้ามานอนจอดสงบนิ่งอยู่ที่โรงรถจักรธนบุรี รางข้างโรงรถจักรจอดอยู่คันในสุดของรถจักรรวม 4 คันในรางนี้ ตั้งแต่วันอังคารที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2517 ต่อมาในปลายปี พ.ศ. 2528 ทางการรถไฟฯมีแนวคิดที่จะฟื้นฟู บูรณะรถจักรไอน้ำขึ้นจำนวน 6 คันแบ่งเป็นรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 2 คันคือ 953 และ 962 รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 2 คันคือ 824 และ 850 และรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นโมกุล ซี 56 หมายเลข 713 และ 715  โดยศูนย์กลางซ่อมอยู่ที่โรงรถจักรธนบุรี ในยุคที่นายสวัสดิ์  ม้าไว เป็นสารวัตรรถจักรธนบุรี โดยการขับเคลื่อนของนายช่าง สุเมธ หนูงาม ตำแหน่งวิศวกรอำนวยการลากเลื่อนในขณะนั้น ท่านได้ระดมอุปกรณ์อะไหล่ที่เก็บไว้ที่ โรงรถจักรทุ่งสง และโรงรถจักรอุตรดิตถ์ พร้อมช่างฝีมือจากทุ่งส่งจำนวน 4 นาย มาร่วมกับช่างฝีมือที่ธนบุรีเพื่อ พร้อมซ่อมบูรณะรถจักรไอน้ำดังกล่าวข้างต้น การซ่อมรถจักรไอน้ำในครั้งนั้นใช้เวลาซ่อมจำนวน 4 เดือนจึงสามารถทำการทดลองวิ่งตัวเปล่ารถจักร 962 & 953  จาก ธนบุรี - วัดงิ้วราย - ธนบุรี ในวันที่ 10 มีนาคม 2529 และทำการทดลองเดินขบวนเปล่าจำนวนตู้โดยสาร 10 ตู้ในวันที่ 13 มีนาคม 2529 สำหรับรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และ 850 ซ่อมเสร็จทำการทดลองวิ่งตัวเปล่าจาก ธนบุรี - วัดงิ้วราย - ธนบุรี ในวันที่ 19 มีนาคม 2529 และทำการทดลองเดินขบวนเปล่าจำนวนตู้โดยสาร 8 ตู้ในวันที่ 22 มีนาคม 2529 ต่อมาในวันที่ 26 มีนาคม 2529 เป็นวันคล้ายวันสถาปนาการรถไฟแห่งประเทศไทยครบรอบ 90 ปีในครั้งนั้น การรถไฟฯ จึงจัดรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 953 พหุกับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 962 เดินขบวนพิเศษจากสถานีกรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ นับเป็นครั้งแรกที่มีการเดินรถจักรไอน้ำในโอกาสพิเศษ และเป็นการเดินรถจักรไอน้ำครั้งแรกหลังจากที่ปลดระวางไปตั้งแต่ปี 2517 เป็นระยะเวลา 12 ปี ซึ่งได้รับความสนใจจากพี่น้องประชาชนสองข้างทางรถไฟอย่างมากมาย พนักงานขับรถจักรไอน้ำในครั้งนั้น คือนายชำนาญ ล้ำเลิศ (เสียชีวิตแล้ว) นายกุล กุลมณี (เสียชีวิตแล้ว) และต่อมาก็ทำการซ่อมรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นโมกุล ซี 56 เพิ่มอีก 2 คันเพื่อทำการเดินขบวนเสด็จ หมายกำหนดการสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จะเสด็จไปยังปราสาทเมืองสิงห์ จังหวัดกาญจนบุรี ในวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2529 รถจักรไอน้ำทุกคันที่มีการซ่อม ได้ดัดแปลงระบบไฟฟ้า ห้ามล้อ และเครื่องยนต์ของรถจักร Henschel เพื่อต่อพหุ ทำขบวนเป็นขบวนพิเศษนำทางขบวนเสด็จจาก กรุงเทพ – กาญจนบุรี – ท่ากิเลน และไปจอดรอที่ป้ายหยุดรถวังสิงห์ หมายกำหนดการ ใช้รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 พหุกับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 ลากจูงขบวนเสด็จจาก สถานีรถไฟหลวงจิตรลดา ไปถึงสถานีกาญจนบุรี โดย นายชำนาญ ล้ำเลิศ เป็น พนักงานขับรถคันนำ เมื่อทำขบวนเสด็จถึงสถานีกาญจนบุรี จอดเทียบให้ผู้ว่าราชการจังหวัด และข้าราชบริพาร ประชาชนเฝ้าเสด็จ และทางการรถไฟฯ ก็ได้ทำการเปลี่ยนหัวรถจักรไอน้ำใหม่โดยนำเอาหัวรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นโมกุล ซี 56 หมายเลข 713 พหุ 715 ทำขบวนเสด็จต่อจาก สถานีกาญจนบุรี ไป ที่สถานีท่ากิเลน และเสด็จทางรถยนต์พระที่นั่งต่อไปยังปราสาทเมืองสิงห์ ซึ่งอยู่ห่างจากสถานีท่ากิเลนไปทางทิศตะวันตกประมาณ 3.5 กม. พนักงานรถจักรที่มีหน้าที่ขับรถชื่อนายกุล มณีกุล

การบูรณะ

รถจักรไอน้ำได้มีการบำรุงรักษากันมาตลอดจนถึงต้นปี 2554 สภาพรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824, รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 และรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 953 สภาพหม้อน้ำโดยเฉพาะเปลือกที่จุดเหนือเตาที่เชื้อเพลิงเผาผลานความร้อนสูง เนื้อเหล็กหนา 5 มม. ปกติหนา 14 มม. และเหล็กยึดรั้งหม้อน้ำขาด ผุกร่อนจำนวนมาก อุปกรณ์ส่วนเคลื่อนไหวรั่ว แหวนแป้นสูบกำลังหักเป็นต้น ทางโรงรถจักรธนบุรี โดย สรจ.ธบ.นายศรีศักดิ์ ไผ่ศิริ ได้รายงานให้ผู้บังบัญชาตามลำชั้นทราบ จึงอนุมัติให้ บริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด มาตรวจสอบหม้อน้ำ โดยการนำของนายอุทัย สุนทรเอกจิต กรรมการผู้จัดการ บริษัทมิสซ์-ชาญวิทย์ เป็นผู้เข้ามาตรวจสอบ วิเคราะห์และรายงานผลและยึดโยงกฎหมายว่าด้วยความปลอดภัยเรื่องของหม้อน้ำเข้ามาเกี่ยวข้อง สรุปได้ว่าไม่สามารถเดินรถจักรไอน้ำโดยเฉพาะรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824, รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 และ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด ดีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 953 เมื่อไมมีรถจักรไอน้ำใช้การก็ขาดสีสัน ของการรถไฟฯ ประชาชนเรียกร้องต้องการเห็นรถจักรไอน้ำเดินขบวนในวันสำคัญๆ เพื่อให้เยาวชน ลูกหลานรู้เข้าใจ ได้ศึกษาเรียนรู้ระบบหลักการทำงาน รวมทั้งเห็นของจริง โดยนายช่างสิทธิพงษ์ พรมลา วิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างกล ได้นำเสนอขออนุมัติ ผู้ว่าการรถแห่งประเทศไทยในขณะนั้นคือนายยุทธนา ทัพเจริญ เพื่อบูรณะรถจักรไอน้ำจำนวน 2 คันคือ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ในราคาประมาณ 25 ล้านบาท คำสั่งเฉพาะที่ ชก.ก.102/1144 ลงวันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2555 และดูแลงานที่บริษัทเป็นเข้ามาดำเนินรับจ้างซ่อม คือบริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ให้เป็นไปตามสัญญาว่า ซ่อมดัดแปลงและปรับปรุงรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 เลขที่ ชก.1/2555/02 ลงวันที่ 22 เดือนมีนาคม พ.ศ. 2555 ผู้ว่าจ้าง นายสิทธิพงษ์ พรมลา วิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างกล, หัวหน้าชุดดำเนินการครั้งนี้ คือ ผทน.10 นายปลื้ม เพชรทองเกลี้ยง, นายอุทัย สุนทรเอกจิต ผู้รับจ้าง (บริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด) วันที่ 6 เดือน เมษายน พ.ศ. 2555 เวลา 09.09 น. ทาง บริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ร่วมกับ โรงรถจักรธนบุรี ทำพิธี บวงสรวง กราบไหว้ ขอขมา รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 และรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 และรัชกาลที่ 5, กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน และ หลวงพ่อโบสถ์น้อยก่อนที่จะทำการรื้อซ่อมรถจักรไอน้ำ สิ่งที่ถูกปรับเปลี่ยนไปคือ ทางช่างได้ดัดแปลงระบบห้ามล้อใหม่จากระบบลมดูด เป็นระบบลมอัด เพื่อความปลอดภัยและจัดสรรรถพ่วงในการทำขบวนได้ง่ายขึ้น เนื่องจากรถพ่วงส่วนมากของการรถไฟฯ ใช้เป็นระบบลมอัด นอกจากนั้นยังติดตั้งเครื่องปั่นไฟ เพื่อใช้ในการเร่งปฏิกิริยาการทำความร้อนในเตาเผาด้วย

รถจักรไอน้ำทั้ง 2 บูรณะเสร็จเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2555 แล้วเริ่มการทดสอบรถจักรไอน้ำเส้นทาง ธนบุรี - วัดงิ้วราย - ธนบุรี เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2555 ถึงวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2555 หลังจากวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 นั้นเริ่มการทดสอบขบวนพิเศษทดลองรถจักรไอน้ำที่ 901/902 กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ โดยใช้ตู้โดยสาร 8 ตู้แล้วเสร็จ จึงออกให้บริการประชาชนในวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2555 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

รายชื่อหมายเลขรถจักร

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 รุ่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 รุ่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2

หมายเลขรถจักร	ผู้ผลิต	ปีที่เข้าประจำการ	ขนาดความกว้างของรางรถไฟ	หมายเหตุ
283	Nippon Sharyo และ Hitachi	พ.ศ. 2485 - พ.ศ. 2486	1.000 เมตร (Metre gauge)
284
285
286
287
288
289
290
291
292

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 รุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 รุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

หมายเลขรถจักร	ผู้ผลิต	ปีที่เข้าประจำการ	ขนาดความกว้างของรางรถไฟ	หมายเหตุ
821	Nippon Sharyo และ Kawasaki	พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2494	1.000 เมตร (Metre gauge)
822
823				ปัจจุบันเหลือซากโครงประธานห้องขับที่สวนวชิรเบญจทัศ ในเขตจตุจักร, กรุงเทพมหานคร
824				ปัจจุบันใช้เป็นระบบลมอัดในการทำขบวนรถ โดยทีมช่าง ณ โรงรถจักรธนบุรี
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841				ปัจจุบันเหลือซากโครงประธานห้องขับที่สวนวชิรเบญจทัศ ในเขตจตุจักร, กรุงเทพมหานคร
842
843
844
845
846
847
848
849
850				ปัจจุบันใช้เป็นระบบลมอัดในการทำขบวนรถ โดยทีมช่าง ณ โรงรถจักรธนบุรี

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 ประเทศจอร์แดน

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 ประเทศจอร์แดน

หมายเลขรถจักร	ผู้ผลิต	ปีที่เข้าประจำการ	หมายเลขที่ผลิต	ขนาดความกว้างของรางรถไฟ	หมายเหตุ
81	Nippon Sharyo	พ.ศ. 2502	1609	1.05
82			1610
83			1611		ตัดบัญชีไปก่อนราวๆก่อนปี พ.ศ. 2526
84			1612
85			1613

รูปภาพ

•  

  แบบของรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 รุ่นหมายเลข 821-850 (ล่าง) หมายเหตุ: ในรุ่นต้นฉบับในโรงงานยังเป็นขอพ่วงแบบ ABC อยู่

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 287 เป็นรถจักรที่ญี่ปุ่นจัดหาให้ไทยเมื่อปี พ.ศ. 2485 ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 ขณะทำการซ่อมบำรุงที่โรงรถจักรธนบุรี เขตบางกอกน้อย, กรุงเทพมหานคร

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 284 ขณะทำการสับเปลี่ยนที่สถานีรถไฟชุมหาดใหญ่, จังหวัดสงขลา

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 829 ขณะทำขบวนรถสินค้า ที่สถานีรถไฟอุดรธานี, จังหวัดอุดรธานี ในปี พ.ศ. 2516

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 291 ขณะทำขบวนรถสินค้า บนทางรถไฟสายชุมทางทุ่งสง-กันตัง, จังหวัดนครศรีธรรมราช ในปี พ.ศ. 2516

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 เมื่อคราวไปเยือนทางรถไฟสายมรณะ, จังหวัดกาญจนบุรี

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 821 จอดรอการตัดบัญชีที่โรงรถจักรทุ่งสง, จังหวัดนครศรีธรรมราช

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 828 ขณะทำขบวนรถเร็วที่สถานีรถไฟช่องเขา, จังหวัดนครศรีธรรมราช

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 840 จอดอยู่ที่โรงรถจักรหาดใหญ่, จังหวัดสงขลา เป็นรถจักรไอน้ำที่สวยที่สุดในประเทศไทยในยุคปลายรถจักรไอน้ำ

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 288 ทำการสับเปลี่ยนที่ข้างโรงรถจักรหาดใหญ่, จังหวัดสงขลา

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 845

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ขณะทำขบวนนำเที่ยวทางรถไฟสายมรณะ ผ่านสะพานถ้ำกระแซ, จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2541

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 841 จอดรับส่งผู้โดยสารที่สถานีรถไฟชุมพร, จังหวัดชุมพร เมื่อปี พ.ศ. 2511

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 85 (855 เดิม) ดำเนินการโดยการรถไฟฮิญาซ, ราชอาณาจักรฮิญาซ, ประเทศจอร์แดน (หมายเหตุ: ชุดรถจักรหมายเลข 81-85 ใช้ขนาดความกว้างของรางรถไฟ คือ 1.05 เมตร)

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ขณะทำเส้นทางก่อนข้ามสะพานถ้ำกระแซ เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ผ่านเชิงผาหินตัดบริเวณปากถ้ำกระแซ เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ลากจูงขบวนทดสอบฯ มาถึงโค้งสุดท้ายของสะพานถ้ำกระแซก่อนจะเข้าจอดที่สถานีบริเวณปลายสะพาน เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ชักหวีดเร่งความเร็วผ่านสถานีถ้ำกระแซฯ เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 เร่งสตีมเพื่อวิ่งไต่ระดับความลาดชัน ลัดเลาะไปตามเส้นทางที่คดเคี้ยวเลี้ยวลดไปมาตามโตรกเขาของทางรถไฟสายไทย-พม่า( Thai -Burma railway /泰緬鉄道)ที่ผู้คนชอบเรียกกันติดปากว่า "ทางรถไฟสายมรณะ'(Railway of the death/死の鉄道) เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ลดความเร็วลง เพื่อเข้าจอดที่สถานีวังโพ ซึ่งเป็นสถานีปลายทางของการทดสอบการเดินรถ เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 850 ลากขบวนรถทดสอบพิเศษมาจอดสุดทางที่สถานีวังโพ เจ้าหน้าที่ระดับสูงของการรถไฟฯลงจากขบวนรถที่เห็นจอดอยู่ลิบๆเบื้องหลังเพื่อไปสำรวจรางฯตรงจุดทางแยกรูปสามเหลื่ยมเก่าที่ใช้ในการกลับหัวรถจักรฯ ทางด้านเหนือของสถานีวังโพ

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 ขณะทำขบวนทางโค้งใกล้สะพานข้ามแม่น้ำแคว ในขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำ กาญจนบุรี - วังโพ เมื่อปี พ.ศ. 2543

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 ขณะจอดรอเวลาออก ณ สะพานข้ามแม่น้ำแคว ในปี พ.ศ. 2543

•  

  รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 หมายเลข 824 ขณะทำขบวนข้ามสะพานข้ามแม่น้ำแคว ในขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำ กาญจนบุรี - วังโพ เมื่อปี พ.ศ. 2543

•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  

อ้างอิง

1. http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=4418&postdays=0&postorder=asc&start=60
2. "ประวัติความเป็นมา "รถจักรไอน้ำแปซิฟิก 824 และ 850"". ทีมพีอาร์การรถไฟแห่งประเทศไทย. 21 มีนาคม พ.ศ. 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
3. http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=5368