วิสรรชนีย์

วิสรรชนีย์ หรือ นมนางทั้งคู่ (ะ) ใช้เป็นสระ อะ เมื่ออยู่หลังพยัญชนะต้น และใช้ประสมสระ เอะ แอะ โอะ เอาะ เออะ เอียะ เอือะ และ อัวะ

อักษรไทย
-ะ
รูปพยัญชนะ
ก	ข	ฃ	ค	ฅ	ฆ	ง	จ
ฉ	ช	ซ	ฌ	ญ	ฎ	ฏ	ฐ
ฑ	ฒ	ณ	ด	ต	ถ	ท	ธ
น	บ	ป	ผ	ฝ	พ	ฟ	ภ
ม	ย	ร	ล	ว	ศ	ษ	ส
		ห	ฬ	อ	ฮ
รูปสระ
ะ	–ั	า	–ํ	–ิ	'	"
–ุ	–ู	เ	โ	ใ	ไ	–็
อ	ว	ย	ฤ	ฤๅ	ฦ	ฦๅ
รูปวรรณยุกต์
		–่	–้	–๊	–๋
เครื่องหมายอื่น ๆ
		–์	–๎	–ฺ
เครื่องหมายวรรคตอน
		ฯ	ฯลฯ		ๆ
		๏	๚	๛	┼

อนึ่ง คำว่า "ประวิสรรชนีย์" เป็นคำกริยา หมายถึง ใส่เครื่องหมายวิสรรชนีย์ นี้ (ประ หมายถึง ทำเป็นจุดๆ)

วิสรรชนีย์เป็นเครื่องหมายที่มีใช้ในตระกูลอักษรพราหมี ตั้งแต่หลังสมัยพระเจ้าอโศก (ในราวราชวงศ์กษัตรปะ) โดยมีลักษณะเป็นเครื่องหมายวงกลมขนาดเล็กสองวง คล้ายเครื่องหมาย : (colon)

คำว่า "วิสรรชนีย์" มาจากศัพท์ภาษาสันสกฤต "วิสรฺชนีย" विसर्जनीय (ในสมัยหลังนิยมเรียกว่า วิสรฺค विसर्ग) หมายถึงเครื่องหมายที่ใช้เพื่อแทนเสียงลมหายใจมาก โดยวางไว้หลังสระ เช่น "दुःख, रामः" เมื่อถ่ายทอดเป็นอักษรไทย นิยมใช้เครื่องหมาย "ะ" เป็น "ทุะข, รามะ" เป็นต้น สำหรับระบบการเขียน IAST ใช้ "ḥ", ระบบ Harvard-Kyoto ใช้ H, และอักษรเทวนาครีใช้ "ः"

การประสมรูป

การประสมรูป	ปรากฏ	ใช้เป็นสระ	สัทอักษรสากล
(พยัญชนะต้น) + วิสรรชนีย์	–ะ	อะ (ไม่มีตัวสะกด)	/aʔ/
(พยัญชนะต้น) + ไม้หันอากาศ + ตัววอ + วิสรรชนีย์	–ัวะ	อัวะ	/uaʔ/
ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + วิสรรชนีย์	เ–ะ	เอะ (ไม่มีตัวสะกด)	/eʔ/
ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + ลากข้าง + วิสรรชนีย์	เ–าะ	เอาะ (ไม่มีตัวสะกด)	/ɔʔ/
ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + สระ "อี" + ตัวยอ + วิสรรชนีย์	เ–ียะ	เอียะ	/iaʔ/
ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + สระ "อื" + ตัวออ + วิสรรชนีย์	เ–ือะ	เอือะ	/ɯaʔ/
ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + ตัวออ + วิสรรชนีย์	เ–อะ	เออะ (ไม่มีตัวสะกด)	/ɤʔ/
ไม้หน้า + ไม้หน้า + (พยัญชนะต้น) + วิสรรชนีย์	แ–ะ	แอะ (ไม่มีตัวสะกด)	/ɛʔ/
ไม้โอ + (พยัญชนะต้น) + วิสรรชนีย์	โ–ะ	โอะ (ไม่มีตัวสะกด)	/oʔ/

อ้างอิง

1. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 หน้า 652.
2. http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/monier/index.html visarjanIya
3. William Dwight Whitney. Sanskrit Grammar 5^thed, 1924, pp 23-24