อักษรไทย

อักษรไทย เป็นอักษรที่ใช้เขียนภาษาไทยและภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในประเทศไทย มีพยัญชนะ 44 รูป สระ 21 รูป วรรณยุกต์ 4 รูป และเครื่องหมายอื่น ๆ อีกจำนวนหนึ่ง พยัญชนะไทยจะเรียงตัวไปตามแนวนอน จากซ้ายไปขวา ส่วนสระจะอยู่หน้า บน ล่าง และหลังพยัญชนะประกอบคำแล้วแต่ชนิดของสระ

อักษรไทย
ชนิด	อักษรสระประกอบ
ภาษาพูด	มาตรฐาน: ภาษาไทย, ภาษาไทยใต้ ไม่เป็นมาตรฐาน: ล้านนา, อีสาน, มลายูปัตตานี, และอื่นๆ
ผู้ประดิษฐ์	พ่อขุนรามคำแหงมหาราช^[ใครกล่าว?]
ช่วงยุค	พ.ศ. 1826 (ค.ศ. 1283) – ปัจจุบัน
ระบบแม่	Proto-Sinaitic alphabet อักษรฟินิเชีย อักษรแอราเมอิก อักษรพราหมี อักษรปัลลวะ อักษรเขมรและอักษรมอญ อักษรไทย
ช่วงยูนิโคด	U+0E00–U+0E7F
ISO 15924	Thai
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทศาสตร์สัทอักษรสากล หากไม่มีการสนับสนุนเร็นเดอร์ที่เหมาะสม คุณอาจเห็นเครื่องหมายคำถาม กล่อง หรือสัญลักษณ์อื่นแทนอักขระยูนิโค้ด

อักษรไทยไม่มีการแยกอักษรตัวใหญ่หรืออักษรตัวเล็กอย่างอักษรโรมัน และไม่มีการเว้นวรรคระหว่างคำ เมื่อจบหนึ่งประโยคจะลงท้ายด้วยการเว้นวรรค กับมีเครื่องหมายวรรคตอนจำนวนหนึ่ง

ภาษาไทยมีตัวเลขเป็นของตัวเอง แต่นิยมใช้เลขอารบิกเป็นส่วนใหญ่ในชีวิตประจำวัน

ประวัติและวิวัฒนาการ

ราว พ.ศ. 400 ไทยได้อพยพจากถิ่นเดิมมาตั้งภูมิลำเนาอยู่ใกล้อาณาเขตมอญ ซึ่งกำลังเป็นชาติที่เจริญรุ่งเรืองในสมัยนั้น เริ่มแรกคงเริ่มเลียนแบบตัวอักษรมาจากมอญ ต่อมาราว พ.ศ. 1500 เมื่อขอมขยายอำนาจเข้ามาในดินแดนของคนไทยซึ่งตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำยม และได้ปกครองเมืองเชรียงและเมืองสุโขทัย ไทยก็เริ่มดัดแปลงอักษรที่มีอยู่เดิมให้คล้ายกับอักษรขอมหวัด

อักษรมอญและอักษรขอมที่ไทยนำมาดัดแปลงใช้นั้นล้วนเป็นอักษรที่รับและแปลงรูปมาจากอักษรพราหมี ของพวกพราหมณ์ซึ่งแพร่หลายในอินเดียตอนเหนือ และอักษรสันสกฤตในสมัยราชวงศ์ปัลลวะ ซึ่งแพร่หลายบริเวณอินเดียตอนใต้ อักษรอินเดียทั้งคู่นี้ต่างก็รับแบบมาจากอักษรฟินิเชียนอีกชั้นหนึ่ง อักษรเฟนีเซียนับได้ว่าเป็นอักษรที่เก่าแก่ที่สุด และเป็นแม่แบบตัวอักษรของชาติต่างๆ ทั้งในเอเชียและยุโรป

ราว พ.ศ. 1826 พ่อขุนรามคำแหงทรงประดิษฐ์อักษรไทยที่เรียกกันว่า "ลายสือไทย" ขึ้น^{[ใครกล่าว?]} ซึ่งได้เค้ารูปมาจากอักษรมอญและอักษรเขมรที่มีอยู่เดิม ทำให้อักษรไทยมีลักษณะคล้ายคลึงกับอักษรทั้งสอง แม้บางตัวจะไม่คล้ายกัน แต่ก็สามารถรู้ได้ว่าดัดแปลงมาจากอักษรตัวไหน

อักษรไทยมีการปรับปรุงอยู่เรื่อยๆ ในสมัยพญาฦๅไทราว พ.ศ. 1900 มีการแก้ไขตัวอักษรให้ผิดเพี้ยนไปบ้างเล็กน้อย โดยเฉพาะการเพิ่มเชิงที่ตัว ญ ซึ่งใช้ติดต่อเรื่อยมาจนทุกวันนี้ คาดว่าน่าจะเอาอย่างมาจากเขมร ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ราว พ.ศ. 2223 ตัวอักษรเริ่มมีทรวดทรงดีขึ้นแต่ก็ไม่ทิ้งเค้าเดิม มีบางตัวเท่านั้นที่แก้ไขผิดไปจากเดิม คือตัว ฎ และ ธ ซึ่งเหมือนกับที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน นักวิชาการจำนวนหนึ่งเชื่อว่าในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตัวอักษรและการใช้งานมีความคล้ายคลึงกับในปัจจุบันมากที่สุด

อักษรไทย

อักษรไทย
รูปพยัญชนะ
ก	ข	ฃ	ค	ฅ	ฆ	ง	จ
ฉ	ช	ซ	ฌ	ญ	ฎ	ฏ	ฐ
ฑ	ฒ	ณ	ด	ต	ถ	ท	ธ
น	บ	ป	ผ	ฝ	พ	ฟ	ภ
ม	ย	ร	ล	ว	ศ	ษ	ส
		ห	ฬ	อ	ฮ
รูปสระ
ะ	–ั	า	–ํ	–ิ	'	"
–ุ	–ู	เ	โ	ใ	ไ	–็
อ	ว	ย	ฤ	ฤๅ	ฦ	ฦๅ
รูปวรรณยุกต์
		–่	–้	–๊	–๋
เครื่องหมายอื่น ๆ
		–์	–๎	–ฺ
เครื่องหมายวรรคตอน
		ฯ	ฯลฯ		ๆ
		๏	๚	๛	┼

พยัญชนะ

พยัญชนะไทยมี 44 รูป แต่ละตัวมีชื่อเรียกโดยเฉพาะ สามารถแบ่งตามฐานที่ใช้ในการออกเสียงเป็นวรรค เสียงอ่านที่กำกับไว้คือเสียงเมื่อเป็นพยัญชนะต้น

วรรค	ฐานกรณ์	กักสิถิล		กักธนิตหรือเสียดแทรก					นาสิก
วรรค กะ	เพดานอ่อน	ก ไก่ [k]		ข ไข่ [kʰ]	ฃ ขวด¹ [kʰ]	ค ควาย [kʰ]	ฅ คน¹ [kʰ]	ฆ ระฆัง [kʰ]	ง งู [ŋ]
วรรค จะ	เพดานแข็ง	จ จาน [t͡ɕ]		ฉ ฉิ่ง [t͡ɕʰ]		ช ช้าง [t͡ɕʰ]	ซ โซ่ [s]	ฌ เฌอ [t͡ɕʰ]	ญ หญิง [ɲ]²
วรรค ฏะ	ปุ่มเหงือก	ฎ ชฎา [d]	ฏ ปฏัก [t]	ฐ ฐาน [tʰ]		ฑ มณโฑ [tʰ]/[d]		ฒ ผู้เฒ่า [tʰ]	ณ เณร [n]
วรรค ตะ		ด เด็ก [d]	ต เต่า [t]	ถ ถุง [tʰ]		ท ทหาร [tʰ]		ธ ธง [tʰ]	น หนู [n]
วรรค ปะ	ริมฝีปาก	บ ใบไม้ [b]	ป ปลา [p]	ผ ผึ้ง [pʰ]	ฝ ฝา [f]	พ พาน [pʰ]	ฟ ฟัน [f]	ภ สำเภา [pʰ]	ม ม้า [m]
ไตรยางศ์		กลาง		สูง		ต่ำ

วรรค	เปิดหรือรัว				เสียดแทรก				เปิดข้างลิ้น ปุ่มเหงือก	กัก เส้นเสียง	เสียดแทรก เส้นเสียง
เศษวรรค	ย ยักษ์ [j]	ร เรือ [r]	ล ลิง [l]	ว แหวน [w]	ศ ศาลา [s]	ษ ฤๅษี [s]	ส เสือ [s]	ห หีบ [h]	ฬ จุฬา [l]	อ อ่าง³ [ʔ]	ฮ นกฮูก [h]
ไตรยางศ์	ต่ำ				สูง				ต่ำ	กลาง	ต่ำ

1. ฃ และ ฅ เป็นอักษรที่ในปัจจุบันเลิกใช้แล้ว
2. ในปัจจุบันเสียงนี้ถูกแทนที่ด้วย /j/ ในภาษาไทยกลาง แต่ยังคงพบได้ในภาษาไทยถิ่นอื่นๆ เช่น ภาษาไทยอีสาน เป็นต้น
3. อ ถือว่าเป็นเสียงว่างให้รูปสระมาเกาะได้

พยัญชนะไทยยังแบ่งออกเป็น 3 หมู่ เรียกว่า ไตรยางศ์ ประกอบด้วย

• อักษรสูง 11 ตัว ได้แก่ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห
• อักษรกลาง 9 ตัว ได้แก่ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ
• อักษรต่ำ 24 ตัว ได้แก่ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ

สระ

สระในภาษาไทยมี 21 รูป ซึ่งรูปสระเหล่านี้จะนำไปประกอบเป็นรูปสระที่ใช้จริงอีกต่อหนึ่ง (ดูที่ ภาษาไทย)

ะ วิสรรชนีย์ นมนางทั้งคู่  ั ไม้หันอากาศ หางกังหัน ไม้ผัด  ็ ไม้ไต่คู้ ไม้ตายคู้ า ลากข้าง  ิ พินทุ์อิ พินทุอิ  ่ ฝนทอง  ํ นิคหิต นฤคหิต หยาดน้ำค้าง

" ฟันหนู, มูสิกทันต์  ุ ตีนเหยียด ลากตีน  ู ตีนคู้ เ ไม้หน้า ใ ไม้ม้วน ไ ไม้มลาย โ ไม้โอ

อ ตัวออ ย ตัวยอ ว ตัววอ ฤ ตัวรึ ฤๅ ตัวรือ ฦ ตัวลึ ฦๅ ตัวลือ

วรรณยุกต์

วรรณยุกต์ในภาษาไทยมี 4 รูป 5 เสียง

เสียงวรรณยุกต์ไทยตามหลักภาษาศาสตร์ แบ่งได้ดังนี้

• เสียงสามัญ (ระดับเสียงกึ่งสูง-กลาง)
• เสียงเอก (ระดับเสียงกึ่งต่ำ-ต่ำ)
• เสียงโท (ระดับเสียงสูง-ต่ำ)
• เสียงตรี (ระดับเสียงกึ่งสูง-สูง)
• เสียงจัตวา (ระดับเสียงต่ำ-กึ่งสูง)

รูปวรรณยุกต์

เครื่องหมายวรรณยุกต์ในภาษาไทย มี 4 รูป ดังนี้

ไม้เอก (-่) ไม้โท (-้) ไม้ตรี (-๊) และ ไม้จัตวา (-๋)

อย่างไรก็ตาม ในจารึกสมัยโบราณ เช่น ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง มีเครื่องหมายวรรณยุกต์เพียง 2 รูป คือ ไม้เอก (-่) และไม้โท (-๋)^{[ต้องการอ้างอิง]} เช่น น๋อง (น้อง), ห๋า (ห้า)

การผันเสียงวรรณยุกต์

โดยทั่วไปเสียงพยางค์หนึ่งในภาษาไทย สามารถผันได้ ๕ เสียงวรรณยุกต์ แต่ในภาษาเขียน จะมีกฎเกณฑ์การผันที่ตายตัว ดังนี้

หมู่อักษร-คำเป็นคำตาย	เสียงสามัญ	เสียงเอก	เสียงโท	เสียงตรี	เสียงจัตวา
อักษรกลาง คำเป็น	กา	ก่า	ก้า	ก๊า	ก๋า
อักษรกลาง คำตาย สระสั้น	-	กะ	ก้ะ	ก๊ะ	ก๋ะ
อักษรกลาง คำตาย สระยาว	-	กาบ	ก้าบ	ก๊าบ	ก๋าบ
อักษรสูง คำเป็น	-	ข่า	ข้า	-	ขา
อักษรสูง คำตาย สระสั้น	-	ขะ	ข้ะ	-	-
อักษรสูง คำตาย สระยาว	-	ขาบ	ข้าบ	-	-
อักษรต่ำ คำเป็น	คา	-	ค่า	ค้า	-
อักษรต่ำ คำตาย สระสั้น	-	-	ค่ะ	คะ	ค๋ะ
อักษรต่ำ คำตาย สระยาว	-	-	คาบ	ค้าบ	ค๋าบ

คำตายของอักษรกลางและอักษรสูง ไม่ว่าสระจะเป็นเสียงสั้นหรือเสียงยาวก็ผันวรรณยุกต์ตามรูปแบบเดียวกัน เว้นแต่คำตายของอักษรต่ำ เมื่อเป็นสระเสียงสั้นหรือเสียงยาวจะผันคนละแบบ

อักษรต่ำและอักษรสูงไม่สามารถผันให้ครบ ๕ เสียงได้ จึงมักจะใช้อักษรเสียงเดียวกันจากอีกหมู่หนึ่งมาใช้เป็นอักษรนำ โดยมีอักษรสูงนำ (ยกเว้นอักษร อ ซึ่งเป็นอักษรกลาง สามารถนำ อักษร ย ได้) เช่น นา หน่า น่า น้า หนา, มี หมี่ มี่ มี้ หมี

ตัวเลข

ดูบทความหลักที่: เลขไทย

ตัวเลขที่เป็นอักษรไทย เรียกว่าเลขไทย มีลักษณะดังนี้

๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙

วิธีการบอกจำนวนใช้ระบบประจำหลักเหมือนกับตระกูลเลขฮินดู-อารบิกอื่น ๆ

เครื่องหมายวรรคตอน

. มหัพภาค หรือ จุด , จุลภาค หรือ ลูกน้ำ ; อัฒภาค : ทวิภาค หรือ ต่อ :- วิภัชภาค - ยัติภังค์ — ยัติภาค () นขลิขิต หรือ วงเล็บ [ ] วงเล็บเหลี่ยม { } วงเล็บปีกกา ? ปรัศนี

! อัศเจรีย์ “” อัญประกาศ ... จุดไข่ปลา _ _ _ เส้นประ " บุพสัญญา / ทับ ๆ ไม้ยมก ฯ ไปยาลน้อย หรือ เปยยาลน้อย ฯลฯ ไปยาลใหญ่ หรือ เปยยาลใหญ่ ๏ ฟองมัน หรือ ตาไก่ ๏" ฟองมันฟันหนู หรือ ฟันหนูฟองมัน

ฯ อังคั่นเดี่ยว คั่นเดี่ยว หรือ คั่น ๚ อังคั่นคู่ หรือ คั่นคู่ ๚ะ อังคั่นวิสรรชนีย์ ๛ โคมูตร  ๎ ยามักการ  ์ ทัณฑฆาต (ตัวการันต์ คือพยัญชนะที่ถูกทัณฑฆาตกำกับ เช่น ก์ เรียกว่า กอการันต์)  ฺ พินทุ ┼ ตีนครุ หรือ ตีนกา มหัตถสัญญา (ย่อหน้า) สัญประกาศ (ขีดเส้นใต้)

รหัสยูนิโคดสำหรับอักษรไทย

ช่วงรหัสยูนิโคด (Unicode) ของอักษรไทย คือ U+0E00 ถึง U+0E7F

ไทย Unicode.org chart (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+0E0x

ก

ข

ฃ

ค

ฅ

ฆ

ง

จ

ฉ

ช

ซ

ฌ

ญ

ฎ

ฏ

U+0E1x

ฐ

ฑ

ฒ

ณ

ด

ต

ถ

ท

ธ

น

บ

ป

ผ

ฝ

พ

ฟ

U+0E2x

ภ

ม

ย

ร

ฤ

ล

ฦ

ว

ศ

ษ

ส

ห

ฬ

อ

ฮ

ฯ

U+0E3x

ะ

ั

า

ำ

ิ

ี

ึ

ื

ุ

ู

ฺ

฿

U+0E4x

เ

แ

โ

ใ

ไ

ๅ

ๆ

็

่

้

๊

๋

์

ํ

๎

๏

U+0E5x

๐

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๚

๛

U+0E6x

U+0E7x

ดูเพิ่ม

• ISO/IEC 8859-11
• TIS-620
• ภาษาไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• รูปและการออกเสียงของอักษรไทย