ภูมิศาสตร์เอเชีย
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ภูมิศาสตร์เอเชีย (อังกฤษ: Geography of Asia) คือลักษณะภูมิศาสตร์ต่างๆของทวีปเอเชียซึ่งเป็น 1 ใน 7 ทวีปของโลก ทวีปเอเชียเป็นทวีปที่ใหญ่ที่สุดในโลกมีขนาด 44,579,000 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ร้อยละ 8.7 ของผิวโลก (ร้อยละ 30 ของส่วนที่เป็นพื้นดิน) และมีประชากรราว 3,900 ล้านคน หรือร้อยละ 60 ของประชากรมนุษย์ปัจจุบัน
| พื้นที่ | 44,579,000 ตร.กม. (อันดับที่ 1) |
|---|---|
| ประชากร | 4,164,252,000 คน (อันดับที่ 1) |
| ความหนาแน่น | 87 คน/ตร.กม. (อันดับที่ 1) |
| คำเรียกผู้อาศัย | ชาวเอเชีย (Asian) |
| จำนวนประเทศ | 48 ประเทศ |
| จำนวนดินแดน | |
| จำนวนรัฐที่ไม่ใช่สมาชิก UN | |
| ภาษา | ดูที่ ภาษาในทวีปเอเชีย |
| เขตเวลา | UTC+2 ถึง UTC+12 |
| อินเทอร์เน็ต TLD | .asia |
.svg.html){kind=link}
ลักษณะทางภูมิศาสตร์
เขตแดน
เขตแดนของเอเชียนั้นจะขึ้นอยู่ว่าการแบ่งเขตนั้นยึดตามหลักภูมิศาสตร์หรือยึดตามหลักอื่นๆเช่นถ้ายึดตามหลักวัฒนธรรมเอเชียตะวันตกและเอเชียกลางก็จะมีความคล้ายคลึงกับทวีปยุโรปมากกว่า หรือยกตัวอย่างในตะวันออกกลางที่มีประเทศอียิปต์รวมอยู่ด้วยนั้นก็จะไม่นับประเทศอียิปต์เข้ามารวมกับทวีปเอเชียถึงแม้จะเป็นประเทศตะวันออกกลางเหมือกันกับประเทศตะวันออกกลางอื่นๆอย่างประเทศอิรัก,ประเทศซาอุดีอาระเบียเป็นต้น
อาณาเขตที่ใช้ในการแบ่งทวีปเอเชียกับทวีปแอฟริกาคือคลองสุเอซและทะเลแดง ส่วนการแบ่งเขตทวีปยุโรปกับทวีปเอเชียคือทางตะวันตกเฉียงเหนือนั้นจะใช้เทือกเขายูรัลในประเทศรัสเซียในการแบ่งเขต ส่วนในตะวันตกนั้นยังไม่มีการกำหนดอย่างแน่ชัดแต่ส่วนมากจะใช้แม่น้ำยูรัล,แม่น้ำเอ็มบา,ทะเลดำและทะเลแคสเปียนในการแบ่งเขต โดยจุดสิ้นสุดของทวีปเอเชียคือช่องแคบบอสพอรัสในประเทศตุรกี และส่วนที่แยกทวีปเอเชียออกจากทวีปอเมริกาเหนือคือช่องแคบเบริง
ทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเอเชียคือคาบสมุทรมลายู (เป็นจุดสิ้นสุดของเอเชียแผ่นดินใหญ่) และมีหมู่เกาะของประเทศอินโดนีเซียเป็นจุดสิ้นสุดอาณาเขตของทวีปเอเชียซึ่งรวมเกาะเล็กเกาะน้อยที่เป็นหมู่เกาะร้างของประเทศอินโดนีเซียด้วยแต่สำหรับเกาะนิวกินีนั้นถือว่าเป็นเกาะของทวีปออสเตรเลีย ถึงแม้ทวีปออสเตรเลียจะอยู่ใกล้กับทวีปเอเชียมากแต่ก็ถือว่าเป็นอีกทวีปนึงเนื่องจากทั้งสองทวีปนี้อยู่บนเปลือกโลกคนละแผ่นกันส่วนหมู่เกาะของประเทศญี่ปุ่นที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของทวีปออสเตรเลียนั้นก็ถือว่าเป็นหมู่เกาะของโอเชียเนีย
ขนาดโดยรวม
ขนาดของทวีปเอเชียที่มีการประเมินพื้นที่ด้วยเส้นขอบจินตนาการของสำนักข่าวเดอะนิวยอร์กไทมส์ได้ตีข่าวว่าทวีปเอเชียมีขนาด43,608,000ตารางกิโลเมตรหรือ16,837,000 ตารางไมล์ ส่วนChambers World Gazetteer ได้บอกว่ามีขนาด 44,000,000 km2 (17,000,000 sq mi), และ Concise Columbia Encyclopedia ได้บอกว่ามีขนาด 44,390,000 km2 (17,140,000 sq mi). ส่วน The 2011 Pearson's บอกว่ามีขนาด 44,030,000 km2 (17,000,000 sq mi).แต่วิธีการหาค่าตัวเลขเฉลี่ยเหล่านี้ของสำนักข่าวและหนังสือพิมพ์พวกนี้นั้นกลับไม่มีการออกมาเปิดเผย
พื้นที่ทั้งหมดของทวีปเอเชียนั้นอยู่ภายในรูปสี่เหลี่ยมของเส้นพิกัดภูมิศาสตร์โดยมีพิกัดดังนี้
เหนือสุดของเอเชียคือแหลมเชลยูสกิน พิกัดคือ 77° เหนือ 105°ตะวันออก
ใต้สุดของเอเชียอยู่ที่ แหลมมลายู พิกัดคือ 1° เหนือ 104°ตะวันออก
ตะวันออกสุดของเอเชียคือ แหลมเดจเนฟ พิกัดคือ 65° เหนือ 169° ตะวันตก
ตะวันตกสุดของเอเชียคือ แหลมบาบา พิกัดคือ 39°เหนิอ 26°ตะวันออก
ระยะทางคือกว้างประมาณ 8,560 กิโลเมตร (5,320 ไมล์) และยาว 9,600 กิโลเมตร (6,000 ไมล์) ตามหลัก Chambers , หรือ 8,700 กิโลเมตร (5,400 ไมล์) ยาว 9,700 กิโลเมตร (6,000 ไมล์) ตามหลัก Pearson's
- หมายเหตุ พื้นที่และอาณาเขตทั้งหมดนี้เป็นพิกัดของเอเชียแผ่นดินใหญ่ (ไม่รวมหมู่เกาะและประเทศอินโดนีเซีย)
ประเทศอินโดนีเซียนั้นมีหมู่เกาะนับพันเกาะทำให้ทวีปเอเชียมีพื้นที่ทางตะวันออกเฉียงใต้มากมายซึ่งลักษณะทางภูมิประเทศที่ใหล้กับทวีปออสเตรเลียเช่นนี้ทำให้มีคำถามมากมายว่าพื้นที่ของก้นสมุทรนั้นเป็นของทวีปเอเชียหรือทวีปออสเตรเลีย ทำให้ชายแดนออสเตรเลี-อินโดนีเซียยังอยู่ระหว่างการพิจารรา ปัจจุบันสนธิสัญญา พ.ศ. 2540 ยังไม่ได้ให้สัตยาบันจากทั้งสองฝ่าย และยังทำให้เกิดคำถามเกี่ยวกับสิทธิการประมงในน่านน้ำและสิทธิในแร่ในก้นทะเลอีกด้วย
มุมมองต่อเอเชีย
มุมมองทางภูมิศาสตร์หรือแบบดั้งเดิม
ชาวยุโรปในยุคกลางถือว่าเอเชียเป็นทวีปที่อยู่ในโลกเก่าซึ่งทวีปโลกเก่านั้นมีสามทวีปคือ ทวีปเอเชีย, ทวีปยุโรปและทวีปแอฟริกาแนวความคิดของชาวยุโรปต่อทวีปเอเชียคือเป็นแหล่งที่มีวัฒนธรรมที่แปลกประหลาดเป็นแหล่งเครืองเทศและสมุนไพร่ เมื่อก่อนนั้นนักภูมิศาสตร์ยุคคลาสสิกนั้นคิดว่าทวีปนั้นมีความหมายว่าทั้ง3นั้นเป็นทวีปเดี่ยวกันซึ่งมีการเขียนลงแผนที่เล่มและสือสิ่งพิมพ์มากมาย ซึ่งได่มีการตีพิมพ์ลงนิตยสาร National Geographic และCIA World Factbook รวมไปถึง ดิกชันนารีของMerriam-Webster ด้วย
ต้นกำเนิด
ระบบสามทวีปเป็นแนวคิดที่สร้างขึ้นในสมัยกรีซโบรานซึ่งเป็นยุคของการขยายอาณานิคมและการค้าทั่วไปในทะเลเมดิเตอร์เรเนียนและการเขียนเรื่องราวที่มีกันอย่างแพร่หลาย ซึ่งการเขียนบันทึกเรื่องราวนั้นเป็นเรื่องสำคัญของนักภูมิศาสตร์ซึ่งต่อมาการเขียนเกี่ยวกับภูมิศาสตร์นั้นภูกห้ามเนื่องจากเหยุผลเพื่อป้องการแบ่งแยกดินแดนในสมันก่อนนั้นกรีกจะไม่ตอนรับคนจากทวีปเอเชียซักเท่าไหร่และเรียกคนที่มาจากเอเชียว่า "mainland ēpeiros" และกรีกก็มีดินแดนบนทวีปแอฟริกาตรงที่เป็นประเทศลิเบียในปัจจุบันซึ่งในสมัยนั้นจะเรียกว่าเกาะ"nēsoi" ส่วนเอเชียจะเรียกว่า"ēpeiros" เพราะยังไม่มีคำนิยามในคำว่า"ทวีป" รากศัพท์ของคำว่า "ēpeir" มาจากกลุ่มภาษาอินโด - ยูโรเปียน ซึ่งมีความหมายเดียวกันกับภาษาอังกฤษว่า "over" หรือแปลเป็นไทยว่า "มา" และความหมายของคำว่า "mainland ēpeiros" ซึ่งเป็นคำเรียกคนจากเอเชียนั้นแปลว่า"มาจากแผ่นดินใหญ่" และคำว่า"ēpeiros"ในภาษาอาร์เมเนียนั้นหมายถึง "ชายฝั่ง" ส่วนในภาษาลาติน มันแปลเป็น "ทวีปดินแดน"
เรือส่วนใหญ่ในยุคโบราณนั้นไม่ได้ท่องออกไปในมหาสมุทรแต่จะแล่นไปแค่ชายฝั่งในบริเวณนั้นจึงทำให้มันเป็นเรื่องที่ไม่แปลกถ้าคนสมัยนั้นจะเรียกชายฝั่งบริเวณใกล้เคียงนั้นว่าทวีป จนกระทั่งเฮอรอโดทัสได้เริ่มสร้างแผ่นที่ในยุคโบราณขึ้นโดยมีการเรียกทวีปเอเชียว่า "bluffs" และ "shores" และมีการวาดแผนที่ซึ่งพอเป็นที่รู้จักโดยเริ่มจากเมือง Phasis ของอาณาจักร Colchis ซึ่งเป็นประเทศจอร์เจียในปัจจุบัน แล้วค่อยๆไล่ไปตามทะเลดำและก็ไล่ไปจนถึงอานาโตเลียไปถึงฟินิเชียและไปถึงทะเลPhoenicia (คือทะเลแดงร่วมกับอ่าวเปอร์เซียและมหาสมุทรอินเดีย) ไปจนถึงอินเดีย (ซึ่งในสมัยนั้นอินเดียยังเป็นดินแดนที่ยังไม่มีคนรู้จัก)
มุมมองธรณีวิทยา
จากการศึกษาทางธรณีวิทยาเกี่ยวกับแผ่นเปลือกโลกนั้นทำให้พบว่าอนุทวีปอินเดียนั้นถือว่าเป็นทวีปเนื่องจากอยู่ในแผ่นเปลือกโลกอินเดียซึ่งได้มาชนกับแผ่นยูเรเซียจนรวมกันกลายเป็นทวีปเอเชียโดยการชนในครั่งนี้ทำให้เกิดเทือกเขาหิมาลัยขึ้น
ถ้าตามความหมายของแผ่นทวีปนั้นจะถือว่าทวีปยุโรปนั้นเป็นคาบสมุทรของทวีปเอเชียเนืองจากทั้งสองทวีปนี้อยู่ในแผ่นยูเรเซียและทวีปยุโรปก็ถูกทะเลล้อมทั้ง3ด้านซึ่งถือว่าเป็นคาบสมุทรทำให้เรียกยุโรปว่าเป็นคาบสมุทรที่ใหญ่ที่สุดของเอเชีย
ในการแบ่งทวีปนั้นถ้าแบ่งตามแผ่นเปลือกโลกนั้นยุโรปจะถือว่าเป็นทวีปเดียวกันกับทวีปเอเชียแต่อินเดียและอาหรับจะกลายเป็นทวีปใหม่เนืองจากอยู่กันคนละแผ่นเปลือกกับทวีปเอเชีย
มุมมองภูมิภาค
นักภูมิศาสตร์หลายคนคิดว่าควรแบ่งทวีปเอเชียและทวีปยุโรปออกจากันด้วยสาเหตุทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม และนั้นจึงทำให้มีการแยกเอเชียออกเป็บภูมิภาคต่างๆโดยใช้หลักเกณฑ์ทางภูมิศาสตร์,วัฒนธรรม,และวิถีการดำเนินชีวิตในการแบ่งเพื่อจะได้สามารถวิเคาระห์ได้อย่างระเอียดไปตามภูมิภาคนั้นๆได้ดีขึ้น
มุมมองของชาติพันธุ์
ในภาษายุโรปคำว่า "เอเชีย" โดยทั่วไปหมายถึงมรดกทางชาติพันธุ์มากกว่าพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ ในภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน "เอเชีย" มักหมายถึงชาวเอเชียตะวันออกในขณะที่ภาษาอังกฤษแบบอังกฤษเอเชียมักหมายถึงชาวเอเชียใต้
เอเชียแปซิฟิกโดยทั่วไปหมายถึงการรวมกันของเอเชียตะวันออกเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และหมู่เกาะ]ในมหาสมุทรแปซิฟิกหรือโอเชียเนีย ทวีปเอเชียจะประกอบด้วยแผ่นยูเรเซีย,อนุทวีปอินเดีย,คาบสมุทรอาหรับรวมทั้งแผ่นอเมริกาเหนือในเขตไซบีเรียอีกด้วย
ภูมิภาค
ตั่งแต่ศควรรษที่18 ทวีปเอเชียได้แบ่งออกเป็นหลายภูมิภาคโดยการแบ่งภูมิภาคพวกนี้ยังไม่มีการกำหนดที่แน่ชัด
เอเชียมีภูมิภาคต่างๆดังนี้:
- เอเชียกลาง
- ประกอบไปด้วยประเทศต่างๆดังนี้
- เอเชียตะวันออก
- ประกอบไปด้วยประเทศต่างๆดังนี้
- จีน ยกเว้น มณฑลชิงไห่, เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ และเขตปกครองตนเองทิเบต ซึ่งเป็นพื้นที่ที่อาจจัดให้อยู่ในเขตภูมิภาคเอเชียกลาง
- ญี่ปุ่น
- เกาหลีเหนือ
- เกาหลีใต้
- ไต้หวัน
- มองโกเลีย
- เอเชียใต้
- ประกอบไปด้วยประเทศต่างๆดังนี้
- เอเชียใต้มีชื่ออีกชื่อคืออนุทวีปอินเดีย+อัฟกานิสถาน
- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- ประกอบไปด้วยประเทศต่างๆดังนี้;
- เอเชียตะวันตก (หรือ ตะวันออกกลาง หรือ ตะวันออกกลาง +ประเทศอียิปต์)
- ประกอบไปด้วยประเทศต่างๆดังนี้;
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของเอเชีย
จากการสำรวจในปี 2010ได้มีการวิเคราะห์ความเสี่ยงระดับโลกระบุว่ามี 16 ประเทศที่มีความเสี่ยงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างมาก โดตใช้หลักจากสถิติการเปลียนแปลงทาวภูมิอากาศในช่วงปีที่ผ่านมาและดัชนีชี้วัดทางสังคมเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมจำนวน 42 ตัวซึ่งทำให้พบว่าในอีก30ปีข้างหน้าประเทศในแถบบังกลาเทศ,อินเดีย,เวียดนาม,ไทย,ปากีสถานและศรีลังกาอยู่ใน 16 ประเทศที่มีความเสี่ยงสูง โดยยกตัวอย่างเช่นในเขตร้อนชื้นของอินเดียที่มีสภาพภูมิอากาศกึ่งแห้งแล้งอุณหภูมิเพิ่มขึ้น 0.4 ° C ระหว่าง 1901 และ 2003
การศึกษาในปี 2013 จากสถาบันวิจัยพืชระหว่างประเทศสำหรับเขตร้อนกึ่งแห้งแล้ง (ICRISAT) ได้ระบุว่าการทำเกษตรของประเทศในเอเชียก็มีส่วนในการเปลี่ยนแปลงในสภาพภูมิอากาศของโลก จึงได้มีข้อเสนอแนะคือการปรับปรุงการใช้ข้อมูลสภาพภูมิอากาศในการวางแผนท้องถิ่นและการเสริมสร้างความเข้มแข็งของบริการเช่นให้คำปรึกษาด้านการเกษตรเพื่อให้เกิดการกระจายความหลากหลายรายได้ของครัวเรือนในชนบทและเป็นแรงจูงใจให้กับเกษตรกรในการดำเนินการตามมาตรการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อลดการบุกรุกป่าลดการใช้น้ำบาดาลและ ใช้พลังงานทดแทน
ประเทศที่ UNSD กำหนดให้อยู่ในทวีปเอเชีย
แผนกสถิติของสหประชาชาติได้เก็บข้อมูลเกี่ยวกับภูมิภาคต่างๆทั่วโลกรวมทั้งเอเชียและได้จัดทำมาตรฐานการจำแนกตามมาตรฐานสหประชาชาติ M49 ซึ่งกำหนดหมายเลขรหัสให้กับพื้นที่ทวีปพื้นที่และประเทศต่างๆตามวัตถุประสงค์ทางสถิติ และประเทศและภูมิภาคที่มีการรวมกลุ่มกันก็ไม่ได้หมายความว่าจะมีความสัมพันธ์ทางการเมืองหรือความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่ม ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับประเทศเอเชียได้ระบุไว้ใน M49 รหัสของทวีปเอเชียคือ (142) และภูมิภาคที่ไม่ใช่ของทวีปเอเชียคือภูมิภาคเอเชียเหนือซึ่งมีรัสเซียประเทศเดียว
M49 เป็นอุปกรณ์สำหรับเก็บสถิติที่เป็นประโยชน์สำหรับ UNSD และเป็นสิ่งที่เอาไวใช้อ้างอิงที่ในการนำเสนอเกี่ยวๆกับสถิติมาตรฐานระดับโลก ถึงจะเป็นแผนกสถิติของสหประชาชาติแต่ข้อมูลนั้นก็อาจจะเป็นมาตรฐานที่ไม่แม่นยำหรือแน่นอน
ไม่มีประเทศใดใช้ M49 เป็นมาตรฐานบังคับ อย่างไรก็ตามมันสามารถแสดงเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ทางการเมืองของเอเชีย แต่ถึงอย่างนั้น M49 ได้รับการอัปเดตบ่อยๆเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ทางภูมิศาสตร์การเมืองที่เปลี่ยนแปลงไปตามเหตุการณ์ต่างๆบนโลก
ปัญหาหนึ่งในการทำสถิติของเอเชียคือภูมิภาคเอเชียเหนือเนืองจากยังไม่มีรหัสภูมิภาคและยังไม่เป็นภูมิภาคที่เป็นทางการของรัสเซียเนืองจากถึงแม้จะมีการแบ่งอาณาเขตแล้วแต่รัสเซียยืนยันว่าประเทศตนเองอยู่ในทวีปยุโรป
แผนที่ภูมิรัฐศาสตร์
แผนที่แสดงอาณาเขตของทวีปเอเชีย
ลองกดตำแหน่งต่าง ๆ เพื่อดูประเทศในทวีปเอเชีย
ข้อมูลทางภูมิรัฐศาสตร์เอเชีย
บทนำ
ประเทศที่อยู่ในทวีปเอเชียนั้นคือประเทศที่มีดินแดนตั้งอยู่ในอาณาเขตของทวีปเอเชียที่มีการแบ่งอาณาเขตอย่างชักเจนแล้วแต่ถึงอย่างนั้นบางประเทศก็ไม่ได้อยู่ในทวีปเอเชียตามโครงการของ UNSD เช่นรัสเซียแต่เพื่อเพื่อวัตถุประสงค์ทางสถิติของกองสถิติสหประชาชาติจึงได้นำสถิติประชากรของประเทศบางส่วนที่อยู่ในเอเชียมานับเป็นประชากรในทวีปเอเชียด้วย แต่ทั้งนี้ก็จะไม่นับรวมกับคาบสมุทรไซไนของประเทศอียิปต์เนื่องจากถึงจะอยู่ในเอเชียแต่ส่งนใหญ่ของอียิปต์อยู่ในแอฟริกาจึงไม่เหมือนในกรณีของรัสเซีย และหมู่เกาะในเอเชียตะวันตกและดินแดนนอกของเกาะคริสต์มาสและหมู่เกาะโคโคสที่ถึงจะมีความเกี่ยวข้องกับเอเชียแต่ก็ไม่เอามารวมกับสถิติของเอเชียตามหลักgeoscheme UNSD
ปัจจุบันยังไม่มีมาตรฐานสากลที่กำหนดอาณาเขตของเอเชีย จึงใช่มุมมองแบบดั้งเดิมเป็นค่าประมาณในการแบ่งเขต เช่นการแบ่งเขตของอินโดนีเซียกับออสเตรเลียเป็นต้น
ในทวีปเอเชียมีประเทศข้ามทวีปค่อนข้างเยอะซึ่งส่วนใหญ่จะมีดินแดนเพียงเล็กน้อยเท่านั้นที่ข้ามไปอยู่ทวีปอื่นจึงทำให้ประเทศเหล่านี้ถือว่าอยู่ในทวีปเอเชีย มีเพียงแค่ประเทศรัสเซียเท่านั้นที่ถือว่าอยู่ในทวีปยุโรป
Petrovsky คือแนวโน้มในการจัดตั้งหน่วยงานข้ามทวีป หรือหมายถึงหน่วยงานที่มีเขตแดนข้ามพรมแดนทวีปมากกว่าทั้งทวีป แต่ถึงอย่างนั้นรวบรวมส่วนต่างๆของทวีปเอเชียนั้นค่อนข่างเป็นเรื่องที่ยาก
ข้อมูลที่รวมอยู่ในตารางด้านล่างเป็นข้อมูลที่มาจาก CIA World Factbook ทั้งนี้ข้อมูลด้านล่างจะนับแค่ส่วนที่อยู่ในเอเชียเท่านั้นและประเทศบางประเทศก็ไม่ได้นำมาจัดอันดับด้วยจึงทำให้ไม่สามารถสรุปข้อมูลรวมของเอเชียได้อย่างแน่ชัด
ตาราง
| รหัส | ชื่อประเทศ/ดินแดน และธงชาติ | ขนาดพื้นที่ (ตารางกิโลเมตร) | จำนวนประชากร | ความหนาแน่นประชากร (ต่อตารางกิโลเมตร) | วัน | เมืองหลวง |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 143 | เอเชียกลาง | |||||
| 398 | คาซัคสถานb[›] | 2,724,927 | 16,536,000 | 6.1 | Jan 2011 | นูร์-ซุลตัน |
| 417 | คีร์กีซสถาน | 199,951 | 5,587,443 | 27.9 | Jul 2011 | บิชเคก |
| 762 | ทาจิกิสถาน | 143,100 | 7,627,200 | 53.3 | Jul 2011 | ดูชานเบ |
| 795 | เติร์กเมนิสถาน | 488,100 | 4,997,503 | 10.2 | Jul 2011 | อาชกาบัต |
| 860 | อุซเบกิสถาน | 447,400 | 28,128,600 | 62.9 | Jul 2011 | ทาชเคนต์ |
| 030 | เอเชียตะวันออก | |||||
| 156 | จีนf[›]g[›] | 9,640,821 | 1,322,044,605 | 134.0 | ปักกิ่ง | |
| 344 | ฮ่องกงf[›] | 1,104 | 7,122,508 | 6,451.5 | Jul 2011 | — |
| 392 | ญี่ปุ่น | 377,947 | 127,920,000 | 338.5 | Jul 2011 | โตเกียว |
| 408 | เกาหลีเหนือ | 120,540 | 23,479,095 | 184.4 | เปียงยาง | |
| 410 | เกาหลีใต้ | 98,480 | 49,232,844 | 490.7 | โซล | |
| 446 | มาเก๊าf[›] | 25 | 460,823 | 18,473.3 | — | |
| 496 | มองโกเลีย | 1,565,000 | 2,996,082 | 1.7 | อูลานบาตาร์ | |
| 158 | ไต้หวันf[›] | 35,980 | 22,920,946 | 626.7 | ไทเป | |
| N/A | เอเชียเหนือ | |||||
| 643 | รัสเซียd[›] | 13,119,600 | 37,630,081 | 2.9 | มอสโก | |
| 035 | เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ | |||||
| 096 | บรูไน | 5,770 | 381,371 | 66.1 | บันดาร์เซอรีเบอกาวัน | |
| 104 | พม่า | 676,578 | 47,758,224 | 70.3 | เนปยีดอ | |
| 116 | กัมพูชา | 181,035 | 13,388,910 | 74 | พนมเปญ | |
| 360 | อินโดนีเซียc[›] | 1,919,440 | 230,512,000 | 120.1 | จาการ์ตา | |
| 418 | ลาว | 236,800 | 6,677,534 | 28.2 | เวียงจันทน์ | |
| 458 | มาเลเซีย | 329,847 | 27,780,000 | 84.2 | กัวลาลัมเปอร์ | |
| 608 | ฟิลิปปินส์ | 300,000 | 92,681,453 | 308.9 | มะนิลา | |
| 702 | สิงคโปร์ | 704 | 4,608,167 | 6,545.7 | สิงคโปร์ | |
| 764 | ไทย | 514,000 | 65,493,298 | 127.4 | กรุงเทพมหานคร | |
| 626 | ติมอร์-เลสเตc[›] | 15,007 | 1,108,777 | 73.8 | ดิลี | |
| 704 | เวียดนาม | 331,690 | 86,116,559 | 259.6 | ฮานอย | |
| 034 | เอเชียใต้ | |||||
| 004 | อัฟกานิสถาน | 647,500 | 32,738,775 | 42.9 | คาบูล | |
| 050 | บังกลาเทศ | 147,570 | 153,546,901 | 1040.5 | ธากา | |
| 064 | ภูฏาน | 38,394 | 682,321 | 17.8 | ทิมพู | |
| 356 | อินเดียg[›] | 3,287,263 | 1,147,995,226 | 349.2 | นิวเดลี | |
| 462 | มัลดีฟส์ | 300 | 379,174 | 1,263.3 | มาเล | |
| 524 | เนปาล | 147,181 | 29,519,114 | 200.5 | กาฐมาณฑุ | |
| 586 | ปากีสถานg[›] | 803,940 | 167,762,049 | 208.7 | อิสลามาบาด | |
| 144 | ศรีลังกา | 65,610 | 21,128,773 | 322.0 | โคลัมโบ | |
| 145 | เอเชียตะวันตก | |||||
| 051 | อาร์มีเนียe[›] | 29,800 | 3,299,000 | 280.7 | เยเรวาน | |
| 031 | อาเซอร์ไบจานa[›]b[›] | 86,660 | 8,845,127 | 102.736 | บากู | |
| 048 | บาห์เรน | 665 | 718,306 | 987.1 | มานามา | |
| 196 | ไซปรัสe[›] | 9,250 | 792,604 | 83.9 | นิโคเซีย | |
| 268 | จอร์เจียa[›] | 69,700 | 4,636,400 | 65.1 | ทบิลีซี | |
| 364 | อิหร่าน | 1,648,195 | 70,472,846 | 42.8 | เตหะราน | |
| 368 | อิรัก | 437,072 | 28,221,181 | 54.9 | แบกแดด | |
| 376 | อิสราเอล | 20,770 | 7,112,359 | 290.3 | เยรูซาเลมh[›] | |
| 400 | จอร์แดน | 92,300 | 6,198,677 | 57.5 | อัมมาน | |
| 414 | คูเวต | 17,820 | 2,596,561 | 118.5 | คูเวตซิตี | |
| 422 | เลบานอน | 10,452 | 3,971,941 | 353.6 | เบรุต | |
| 512 | โอมาน | 212,460 | 3,311,640 | 12.8 | มัสกัต | |
| 275 | ปาเลสไตน์ | 6,257 | 4,277,000 | 683.5 | รอมัลลอฮ์ | |
| 634 | กาตาร์ | 11,437 | 928,635 | 69.4 | โดฮา | |
| 682 | ซาอุดีอาระเบีย | 1,960,582 | 23,513,330 | 12.0 | รียาด | |
| 760 | ซีเรีย | 185,180 | 19,747,586 | 92.6 | ดามัสกัส | |
| 792 | ตุรกีa[›]b[›] | อังการา | ||||
| 784 | สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ | 82,880 | 4,621,399 | 29.5 | อาบูดาบี | |
| 887 | เยเมน | 527,970 | 23,013,376 | 35.4 | ซานา | |
| 142 | ทวีปเอเชีย | 43,810,582 | 4,162,966,086 | 89.07 | — | |
หมายเหตุตาราง
a อาเซอร์ไบจาน,จอร์เจียและตุรกีมักถูกมองว่าเป็นประเทศข้ามทวีปซึ่งครอบคลุมทั้งเอเชียและยุโรป ซึ่งอาจะรวมตะวันออกกลางด้วยเนื่องจากมีบางประเทศอยู่ในกลุ่มEUและมีบางประเทศอยู่ในแอฟริกา
b อาเซอร์ไบจาน,คาซัคสถานและตุรกีถือเป็นเขตแบ่งแยกระหว่างสองทวีป
c อินโดนีเซียมักถูกมองว่าเป็นประเทศข้ามทวีปเพราะมีอาณาเขตทั้งในเอเชียและโอเชียเนียและประเทศติมอร์ตะวันออกสามารถอยู่ในเอเชียหรือโอเชียเนียก็ได้ ตัวเลขประชากรและพื้นของประเทศอินโดนีเซียนั้นจะไม่รวมนิวกินีตะวันตก และ หมู่เกาะโมลุกกะ เนื่องจากสองเกาะนี้อยูในโอเชียเนีย
d รัสเซียถือเป็นประเทศที่มีอาณาเขตทางภาคพื้นทวีปยุโรปตะวันออกและเอเชียเหนือ ตัวเลขประชากรและพื้นที่ของเขตสหพันธ์ยูรัล,เขตสหพันธ์ไซบีเรียและเขตสหพันธ์ตะวันออกไกลนั้นถือว่าเป็นของทวีปเอเชีย
e เกาะไซปรัสนั้นถือว่าเป็นของเอเชียแต่เป็นสมาชิกขององค์กรในยุโรปและสหภาพยุโรปเช่นเดียวกับอาร์เมเนียที่ตั้งอยู่ในเอเชีย แต่เป็นสมาชิกของสภายุโรป}}
f ตัวเลขอาณาเขตและจำนวนประชากรของจีนนั้นจะไม่นับรวมกับฮ่องกงและมาเก๊า
gอาณาเขตของอินเดียคือชัมมูและแคชเมียร์นั้นคือดินแดนที่มีข้อพิพาทระหว่าง3ประเทศคือ อินเดีย,ปากีสถานและจีน
h ในปี 1980, อิสราเอลได้ประกาศให้กรุงเยรูซาเลมเป็นเมืองหลวงของประเทศ ทำให้ปาเลสไตน์นั้นต้องแยกดินแดนออกมาโดยใช้เมืองหลวงคือเยรูซาเลมตะวันออกที่สามารถยึดคือมาจากอิสราเอลได้ในสงครามหกวันในปี 1967 แต่สหประชาชาติและหลายประเทศยังไม่ยอมรับการอ้างสิทธิ์ของปาเลสไตน์
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- "Like herrings in a barrel". The Economist. The Economist online, The Economist Group (Millennium issue: Population). 23 ธันวาคม 1999..
- การแปรสัณฐานแผ่นธรณีภาค
- The New York Times and Bartholomew, Edinburgh (1992). The New York Times Atlas of the World. New York: Times Books (Random House). p. 44.
- "Asia". Chambers World Gazetteer (5th ed.). 1988.
- "Asia". The Concise Columbia Encyclopedia (2nd ed.). 1989.
- Edgar Thorpe; Shawick Thorpe (2011). The Pearson General Knowledge Manual. India: Dorling Kindersley. p. A.25.
- "Asia: The Land". The New Encyclopædia Britannica (15th ed.).
- Georg Autenrieth (1876). "ēpeiros". A Homeric Dictionary for Schools and Colleges.
- J.B. Hofmann (1950). "ēpeiros". Etymologisches Wörterbuch des Griechischen (ภาษาเยอรมัน). München: Verlag von R. Oldenbourg.
- Histories, Book IV, Articles 37-40.
- กำเนิดหิมาลัย
- "East Asia". สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2015.
- "South Asia". สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2015.
- "Southeast Asia". สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2015.
- "West Asia/Middle East". สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2015.
- Vulnerability to Climate Change: Adaptation Strategies and layers of Resilience, ICRISAT, Policy Brief No. 23, February 2013
- ↑ "United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)". United Nations Statistics Division. 31 ตุลาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 24 กรกฎาคม 2010.
- "transcontinental". Merriam-Webster Dictionary. m-w.com, Encyclopædia Britannica. สืบค้นเมื่อ 22 กรกฎาคม 2011.
- Petrovsky, Vladimir (1995), "Preventative & Peace-Making Diplomacy & the Role of International Law in Conflict Resolution", ใน Al-Nauimi, Najeeb; Meese, Richard (บ.ก.), International Legal Issues Arising Under the United Nations Decade of International Law, Proceedings of the Qatar International Law Conference '94, The Hague, London, Boston: Martinus Nijhoff Publishers (Kluwer), p. 22
- Fahey, Tony (2009). "Population". ใน Immerfall, Stefan; Göran, Therborn (บ.ก.). Handbook of European Societies: Social Transformations in the 21st Century. New York: Springer. p. 417.
- "General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September 2008" (PDF). สืบค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2010.
- "News Europe". BBC. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2011.
- "Middle East". Central Intelligence Agency. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2011.
- ↑ "47 countries, one Europe". Council of Europe. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2011.
- ↑ "European countries". European Union. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2011.
- Shimon Wdowinski; Zvi Ben-Avraham; Ronald Arvidsson; Goran Ekström (2006). "Seismotectonics of the Cyprian Arc" (PDF). Geophysics Journal International. 164 (164): 176–181. Bibcode:2006GeoJI.164..176W. doi:10.1111/j.1365-246X.2005.02737.x. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2011.
บรรณานุกรม
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ภูมิศาสตร์เอเชีย |
- "Estimated Population Densities". UNEP/GRID-Arendal. สืบค้นเมื่อ 13 กรกฎาคม 2011.
- "The Soil Maps of Asia". European Digital Archives of Soil Maps - EuDASM. European Commission Joint Research Centre. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2011.
- "Asia Maps". Perry-Castañeda Library Map Collection. University of Texas Libraries. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2011.