fbpx
วิกิพีเดีย

โรคระบบหัวใจหลอดเลือด

ธันวาคม 08, 2021

โรคหัวใจร่วมหลอดเลือด หรือ โรคหัวใจและหลอดเลือด (อังกฤษ: Cardiovascular disease ตัวย่อ CVD) เป็นกลุ่มโรคเกี่ยวกับหัวใจหรือหลอดเลือด คือเป็นโรคที่มีผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งกลุ่มโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ (coronary artery disease) เช่น อาการปวดเค้นหัวใจ (angina) และกล้ามเนื้อหัวใจตายเหตุขาดเลือด (myocardial infarction) ตลอดจนโรคหลอดเลือดสมอง, โรคหัวใจเหตุความดันสูง (hypertensive heart disease), โรคหัวใจเหตุไข้รูมาติก (rheumatic heart disease), โรคกล้ามเนื้อหัวใจ (cardiomyopathy), ภาวะหัวใจเสียจังหวะ (heart arrhythmia), โรคหัวใจแต่กำเนิด (congenital heart disease), โรคลิ้นหัวใจ (valvular heart disease), หัวใจอักเสบ (carditis), ท่อเลือดแดงโป่งพอง (aortic aneurysm), โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (peripheral artery disease) และภาวะลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำ (venous thrombosis)

โรคหัวใจร่วมหลอดเลือด
(Cardiovascular disease)
ภาพถ่ายจุลทรรศน์ของหัวใจที่มีภาวะเกิดพังผืด (เหลือง) และโรคแอมีลอยด์ (น้ำตาล) แต้มสีด้วย Movat's stain
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10I51.6
ICD-9429.2
DiseasesDB28808
MeSHD002318

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

กลไกของโรคจะขึ้นอยู่กับเหตุ โรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย จะมีภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง ซึ่งอาจมีเหตุจากความดันสูง การสูบบุหรี่ โรคเบาหวาน การไม่ออกกำลังกาย โรคอ้วน คอเลสเตอรอลในเลือดสูง ทานอาหารไม่ถูกต้อง การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เกิน เป็นต้น การเสียชีวิตเพราะ CVD เกิดจากความดันสูง 13%, การสูบบุหรี่ 9%, โรคเบาหวาน 6%, การไม่ออกกำลังกาย 6% และโรคอ้วน 5% โรคหัวใจเหตุไข้รูมาติกอาจเนื่องกับคอหอยอักเสบจากเชื้อสเตร็ปโตค็อกคัสที่ไม่รักษา

กรณี 90% ของโรคประเมินว่าป้องกันได้หลอดเลือดแดงแข็งสามารถป้องกันโดยลดปัจจัยเสี่ยง เช่น ทานอาหารให้ถูกสุขภาพ ออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงควันบุหรี่ และจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ การรักษาความดันสูงและโรคเบาหวานก็มีประโยชน์ด้วย การรักษาคอหอยอักเสบจากเชื้อสเตร็ปโตค็อกคัสด้วยยาปฏิชีวนะสามารถลดความเสี่ยงโรคหัวใจเหตุไข้รูมาติก การทานยาแอสไพรินเพื่อป้องกันล่วงหน้ามีประโยชน์ไม่ชัดเจนสำหรับผู้มีสุขภาพดี และคณะทำงานป้องกันเฉพาะกิจของสหรัฐ (USPSTF) ก็แนะนำไม่ให้ทำสำหรับหญิงอายุน้อยกว่า 55 ปี และสำหรับชายอายุน้อยกว่า 45 ปี แต่แนะนำสำหรับผู้สูงอายุกว่านั้นเป็นบางพวก การรักษาโรคจะทำให้ได้ผลดีกว่าไม่รักษา

โรคเป็นเหตุของการเสียชีวิตอันดับแรก ๆ ในโลก โดยรวมภูมิประเทศทุกแห่งยกเว้นแอฟริกา ทำให้มีผู้เสียชีวิต 17.3 ล้านคน (31.5%) ในปี 2013 เพิ่มจาก 12.3 ล้านคน (25.8%) ในปี 1990 การเสียชีวิตเพราะโรคมากขึ้นเรื่อย ๆ ในประเทศกำลังพัฒนาโดยมากในขณะที่ได้ลดลงในประเทศพัฒนาแล้วตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1970 โรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองเป็นเหตุในกรณี 80% ของโรคกลุ่มนี้ในชาย และ 75% ในหญิง โรคโดยมากมีผลต่อผู้สูงอายุ ในสหรัฐ ประชากร 11% อายุระหว่าง 20-40 ปีมีโรค, 37% ระหว่าง 40-60 ปีมีโรค, 71% ระหว่าง 60-80 ปีมีโรค และ 85% ของผู้มีอายุมากกว่า 80 ปีมีโรค อายุเฉลี่ยที่เสียชีวิตเนื่องกับโรคอยู่ราว ๆ 80 ปี ในประเทศพัฒนาแล้วและ 68 ปีในประเทศกำลังพัฒนา โรคปกติจะเริ่ม 7-10 ปีในชายก่อนหญิง

ประเภท

มีโรคกลุ่มนี้หลายชนิดที่เกี่ยวกับหลอดเลือด โดยเรียกในภาษาอังกฤษว่า vascular disease (โรคหลอดเลือด) รวมทั้ง

มีโรคกลุ่มนี้หลายชนิดที่เกี่ยวกับหัวใจ รวมทั้ง

  • โรคกล้ามเนื้อหัวใจ
  • โรคหัวใจเหตุความดันสูง
  • ภาวะหัวใจวาย
  • โรคหัวใจเนื่องกับปอด (pulmonary heart disease) คือหัวใจห้องล่างด้านขวาล้มเหลวเนื่องกับระบบหายใจ
  • ภาวะหัวใจเสียจังหวะ
  • โรคหัวใจอักเสบ (inflammatory heart disease)
    • เยื่อบุหัวใจอักเสบ (endocarditis) คือเยื่อชั้นในของหัวใจหรือเยื่อบุหัวใจ (endocardium) อักเสบ เกิดที่ลิ้นหัวใจอย่างสามัญที่สุด
    • ภาวะหัวใจโตเหตุอักเสบ (inflammatory cardiomegaly)
    • กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ
  • โรคลิ้นหัวใจ
  • โรคหัวใจแต่กำเนิด - เป็นสภาวะวิรูปของโครงสร้างหัวใจตั้งแต่กำเนิด
  • โรคหัวใจเหตุไข้รูมาติก คือกล้ามเนื้อและลิ้นหัวใจเสียหายเหตุไข้รูมาติกเพราะติดเชื้อแบคทีเรีย Streptococcus pyogenes

ปัจจัยเสี่ยง

โรคหัวใจมีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่างรวมทั้งอายุ เพศ การใช้ยาสูบ การขาดออกกำลังกาย การดื่มแอลกอฮอล์มากเกิน อาหารที่ไม่ถูกสุขภาพ โรคอ้วน ประวัติโรคหัวใจในครอบครัว ความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูง (เพราะโรคเบาหวาน) คอเลสเตอรอลในเลือดสูง (ภาวะสารไขมันสูงในเลือด) ปัจจัยทางจิตและสังคม ความยากจน การด้อยการศึกษา และมลพิษทางอากาศ แม้ปัจจัยเสี่ยงแต่ละอย่างจะมีอิทธิพลในระดับต่าง ๆ กันต่อชุมชนและกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ แต่อิทธิพลโดยรวมของปัจจัยเหล่านี้ก็คงเส้นคงวามาก และแม้ปัจจัยบางอย่าง เช่น อายุ เพศ ประวัติครอบครัวจะเปลี่ยนไม่ได้ แต่ปัจจัยสำคัญหลายอย่างก็เปลี่ยนได้ด้วยการเปลี่ยนพฤติกรรม การรักษาด้วยยา และการป้องกันโรคต่าง ๆ รวมทั้งความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง และโรคเบาหวาน

อายุ

 
หัวใจของหญิงสูงอายุที่มีแคลเซียมเกาะและมีภาวะหัวใจโต

อายุเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่สุดต่อโรคหัวใจ อัตราเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นประมาณ 3 เท่าในทศวรรษแต่ละทศวรรษที่อายุเพิ่มขึ้นเริ่มตั้งแต่อายุ 45 ปี ไขมันอาจเริ่มพอกหัวใจตั้งแต่ในช่วงวัยรุ่น ผู้เสียชีวิตเพราะโรคหัวใจประมาณ 82% มีอายุอย่างน้อย 65 ปี ในขณะเดียวกัน ความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองก็เพิ่มเป็นทวีคูณทุก ๆ 10 ปีหลังจากอายุถึง 55 ปี

มีคำอธิบายหลายอย่างว่า ทำไมอายุจึงเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ อย่างหนึ่งก็คือเป็นเพราะระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ในกลุ่มประชากรโดยมาก ระดับจะเพิ่มขึ้นเมื่ออายุเพิ่มขึ้น ในชาย นี่จะถึงระดับคงที่ระหว่างอายุ 45-50 ปี ในหญิง ระดับจะสูงขึ้นจนถึงอายุ 60-65 ปี อายุยังสัมพันธ์กับความเปลี่ยนแปลงของผนังหลอดเลือดทั้งโดยกลศาสตร์และโดยโครงสร้าง ซึ่งทำให้เสียความยืดหยุ่น แล้วอาจนำไปสู่โรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ

เพศ

ชายเสี่ยงโรคหัวใจสูงกว่าหญิงก่อนวัยหมดระดู แต่หลังวัยหมดระดูแล้ว นักวิชาการบางพวกอ้างว่า ความเสี่ยงของหญิงก็จะคล้ายกับชาย แม้ข้อมูลเร็ว ๆ นี้ขององค์การอนามัยโลกและสหประชาชาติจะแย้งทฤษฎีนี้ อย่างไรก็ดี ถ้าหญิงมีโรคเบาหวาน โอกาสการเกิดโรคหัวใจก็จะมากกว่าชายที่มีโรคเบาหวาน

โรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจในชายวัยกลางคนสามัญเป็น 2-5 เท่าเทียบกับหญิง ตามงานศึกษาขององค์การอนามัยโลกปี 1999 อัตราการตายเพราะโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจต่างกันระหว่างเพศเพราะเหตุจากเพศ 40% ส่วนงานศึกษาอีกงานหนึ่งปีเดียวกันพบว่า เพศเป็นตัวอธิบายความแตกต่างระหว่างเพศถึงครึ่งหนึ่ง

ทฤษฎีอธิบายความแตกต่างระหว่างเพศอย่างหนึ่งก็คือความแตกต่างของฮอร์โมน หญิงมีเอสโตรเจนเป็นฮอร์โมนเพศหลัก ซึ่งอาจมีฤทธิ์ป้องกันโรคผ่านเมแทบอลิซึมของกลูโคสและผ่านระบบธำรงดุล และอาจมีฤทธิ์ปรับปรุงการทำงานของเซลล์เนื้อเยื่อบุโพรง (endothelial cell) โดยตรง การผลิตเอสโตรเจนจะลดลงหลังหมดระดู นี่อาจเปลี่ยนเมแทบอลิซึมของลิพิดให้กลายเป็นลิพิดแบบทำให้หลอดเลือดแดงแข็งโดยลดคอเลสเตอรอลแบบ HDL (high-density lipoprotein), เพิ่มแบบ LDL (low-density lipoprotein) และเพิ่มคอเลสเตอรอลโดยรวม น้ำหนักร่างกาย ความสูง การแจกแจงไขมันไปยังส่วนต่าง ๆ ในร่างกาย อัตราการเต้นหัวใจ ปริมาณเลือดที่หัวใจบีบออกแต่ละครั้ง (stroke volume) และความหยุ่นของเส้นเลือด (arterial compliance) ต่างกันระหว่างชายกับหญิงอย่างสังเกตได้ แต่ในผู้ชรามาก หญิงจะมีความแตกต่างของความเร็วการวิ่งของเลือดระหว่างเมื่อหัวใจบีบตัวกับเมื่อหัวใจขยายตัว (pulsatility) มากกว่า และหลอดเลือดแดงจะแข็งกว่า แต่ก็อาจเป็นเพราะร่างกายและหลอดเลือดมีขนาดเล็กกว่า

ยาสูบ

การสูบบุหรี่เป็นการเสพยาสูบรูปแบบหลัก อันตรายต่อสุขภาพไม่ใช่มาจากการเสพยาสูบโดยตรงเท่านั้น แต่มาจากการได้ควันบุหรี่ด้วย 10% ของกรณีโรคนี้มาจากการสูบบุหรี่ แต่บุคคลที่เลิกสูบบุหรี่ก่อนอายุ 30 ปีก็เสี่ยงตายเนื่องกับบุหรี่เกือบเท่ากับคนที่ไม่ได้สูบ

การไม่ออกกำลังกาย

การออกกำลังกายไม่เพียงพอ (คือออกกำลังปานกลางน้อยกว่า 5 ครั้งต่ออาทิตย์ครั้งละ 30 นาที หรือออกกำลังอย่างหนักน้อยกว่า 3 ครั้งต่ออาทิตย์ครั้งละ 20 นาที) ปัจจุบันเป็นปัจจัยเสี่ยงการเสียชีวิตอันดับที่ 4 ทั่วโลก ในปี 2008 ผู้มีอายุ 15 ปี 31.3% หรือเกินกว่านั้น (28.2% ของชาย และ 34.4% ของหญิง) ออกกำลังกายไม่เพียงพอ ความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจและโรคเบาหวานจะลดลงเกือบ 1/3 สำหรับผู้ใหญ่ที่ออกกำลังกายปานกลาง 150 นาทีต่ออาทิตย์ อนึ่ง การออกกำลังกายยังช่วยลดน้ำหนัก ควบคุมกลูโคสในเลือด ความดันโลหิต ไขมันในเลือด และการตอบสนองต่ออินซูลิน ผลเหล่านี้อาจอธิบายประโยชน์ต่อหัวใจได้เป็นบางส่วน

อาหารและแอลกอฮอล์

การรับประทานอาหารมีไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และเกลือมาก การรับประทานผักผลไม้และปลาน้อย สัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจ แม้จะสัมพันธ์โดยเป็นเหตุหรือไม่ก็ยังไม่ชัดเจน องค์การอนามัยโลกโทษการตาย 1.7 ล้านรายทั่วโลกเนื่องกับการรับประทานผักผลไม้น้อย

ปริมาณเกลือที่รับประทานเป็นตัวกำหนดความดันโลหิตและความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่สำคัญ การรับประทานอาหารมีพลังงานสูง เช่น อาหารพร้อมบริโภคและมีไขมันและน้ำตาลสูง สนับสนุนให้เกิดโรคอ้วนและอาจเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด การรับประทานอาหารมีไขมันทรานสน์สูงมีผลลบต่อไขมันและสารบ่งชี้การอักเสบในเลือด จึงสนับสนุนให้เลิกบริโภคอาหารที่มีไขมันทรานส์

มีหลักฐานว่า การรับประทานน้ำตาลปริมาณมากสัมพันธ์กับความดันโลหิตที่สูงกว่าและการมีไขมันรูปแบบที่ไม่ดีในเลือด อีกทั้งยังเพิ่มความเสี่ยงโรคเบาหวานอีกด้วย การรับประทานเนื้อแปรรูปจำนวนมากสัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่เพิ่มขึ้น โดยอาจเป็นเพราะบริโภคเกลือเพิ่ม

การดื่มแอลกอฮอล์สัมพันธ์กับโรคหัวใจและหลอดเลือดอย่างซับซ้อน และอาจขึ้นกับปริมาณที่ดื่ม การดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมากสัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคโดยตรง แต่การดื่มปริมาณน้อยโดยไม่มีข้อยกเว้น อาจสัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคที่ลดลง อย่างไรก็ดี เมื่อดูกลุ่มประชากรทั้งหมด การดื่มแอลกอฮอล์สัมพันธ์กับความเสี่ยงทางสุขภาพหลายอย่าง จึงทำให้ประโยชน์ที่อาจได้ไม่คุ้มกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น

ฐานะทางสังคม-เศรษฐกิจ

โรคหลอดเลือดและหัวใจมีผลต่อประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลางมากกว่าประเทศที่มีรายได้สูง แต่ข้อมูลรูปแบบทางสังคมของโรคก็มีน้อยในประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลางทำให้รู้รายละเอียดน้อย ส่วนในประเทศมีรายได้สูง การมีรายได้ต่ำและการด้อยการศึกษาสัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่สูงขึ้นอย่างคงเส้นคงวา

นโยบายที่เพิ่มความไม่เท่าเทียมกันทางสังคม-เศรษฐกิจสัมพันธ์กับความแตกต่างการมีโรคเนื่องกับสภาวะทางสังคม-เศรษฐกิจที่มากกว่า โดยอาจสัมพันธ์แบบเป็นเหตุ ปัจจัยทางจิต-สังคม ทางสิ่งแวดล้อม พฤติกรรมเกี่ยวกับสุขภาพ การเข้าถึงแพทย์พยาบาลได้ และคุณภาพของการรักษา ล้วนแต่เพิ่มความแตกต่างทางสังคม-เศรษฐกิจของโรคนี้ คณะกรรมการเกี่ยวกับตัวกำหนดสุขภาพทางสังคม (Commission on Social Determinants of Health) ขององค์การอนามัยโลกแนะนำว่า การกระจายอำนาจ ความมั่งคั่ง การศึกษา ที่อยู่อาศัย ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม อาหาร และสาธารณสุขที่เท่าเทียมกันและดีกว่า จำเป็นเพื่อแก้ปัญหาความไม่เท่าเทียมกันในทั้งเรื่องโรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคที่ไม่ติดต่ออื่น ๆ

มลพิษทางอากาศ

มีการศึกษาว่า การได้รับอนุภาคแขวนลอยในอากาศ (particulates) มีผลทั้งระยะสั้นและระยะยาวต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดหรือไม่ ปัจจุบัน อนุภาคแขวนลอยในอากาศขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) เป็นเรื่องที่ได้รับความสนใจ

การได้รับอนุภาคแขวนลอยในอากาศที่ความเข้มข้น 10 ไมโครกรัม/เมตร3 (μg/m3) ในระยะยาว จะเพิ่มความเสี่ยงตายเนื่องจากโรค 8-18% โดยความเสี่ยงสัมพัทธ์ (RR) ต่อโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจของหญิงอยู่ที่ 1.42 เทียบกับชายที่ 0.90 ทั่ว ๆ ไปแล้ว การได้รับอนุภาคแขวนลอยในอากาศในระยะยาวจะเพิ่มอัตราหลอดเลือดแดงแข็งและอักเสบ ถ้าได้รับอนุภาคขนาด PM2.5 เป็นระยะสั้น (2 ชม.) ความเข้มข้นที่เพิ่มขึ้นทุก ๆ 25 μg/m3 จะเพิ่มความเสี่ยงตายเพราะโรค 48% อนึ่ง หลังจากได้รับอนุภาค 5 วัน ความดันช่วงหัวใจบีบตัว (systolic) และช่วงหัวใจคลายตัว (diastolic) จะเพิ่ม 2.8 มิลลิเมตรปรอท และ 2.7 มิลลิเมตรปรอท ตามลำดับสำหรับอนุภาคทุก ๆ 10.5 μg/m3 ที่ได้รับ

งานวิจัยอื่น ๆ ชี้ว่าอนุภาคแขวนลอยในอากาศ PM2.5 เป็นสาเหตุให้หัวใจเต้นมีจังหวะผิดปกติ ลดการเปลี่ยนแปร (variability) ของอัตราการเต้นหัวใจ (คือลด vagal tone) และเด่นสุดคือเป็นเหตุให้หัวใจวาย อนุภาคแขวนลอยในอากาศ PM2.5 ยังสัมพันธ์กับการหนาขึ้นของหลอดเลือดแดงแครอทิด (carotid artery) และความเสี่ยงกล้ามเนื้อหัวใจตายเหตุขาดเลือดอย่างฉับพลัน (acute myocardial infarction) ที่สูงขึ้น

การประเมินความเสี่ยง

โรคหัวใจร่วมหลอดเลือดที่มีอยู่แล้ว หรือเหตุการณ์ปัญหาทางหัวใจที่ได้มีแล้ว เช่น อาการหัวใจล้มหรือโรคหลอดเลือดสมอง เป็นตัวพยากรณ์เหตุการณ์ปัญหาทางหัวใจในอนาคตได้ดีที่สุด อายุ เพศ การสูบบุหรี่ ความดันโลหิต ลิพิดในเลือด และโรคเบาหวานก็เป็นตัวพยากรณ์ที่สำคัญสำหรับผู้ที่ไม่ปรากฏว่ามีโรคหัวใจและหลอดเลือด ตัวแปรเหล่านี้ และบางครั้งรวมตัวแปรอื่น ๆ สามารถผสมเป็นคะแนนประกอบเพื่อประเมินความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดในอนาคตของบุคคล วิธีนับคะแนนเช่นนี้ก็มีมากแม้สมรรถภาพของวิธีแต่ละอย่างก็ยังมีข้อโต้แย้ง

ยังมีวิธีการตรวจวินิจฉัยและสารบ่งชี้ทางชีวภาพอื่น ๆ ที่ได้ศึกษา แต่ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานชัดเจนพอเพื่อให้ใช้เป็นปกติ รวมทั้งประวัติครอบครัว, แคลเซียมพอกหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ, high sensitivity C-reactive protein, อัตราส่วนความดันโลหิตที่ข้อเท้าเทียบกับความดันโลหิตที่ต้นแขน (ankle brachial index), ความเข้มข้นของหมู่ย่อยและอนุภาคของไลโพโปรตีน, lipoprotein(a), apolipoproteins A-I และ B, fibrinogen, การตรวจนับเม็ดเลือดขาว, homocysteine, N-terminal pro B-type natriuretic peptide (NT-proBNP) สารบ่งชี้การทำงานของไต พื้นที่ทั้งหมดของหลอดเลือดแดงแครอทิดที่เป็นคราบตระกัน (อังกฤษ: plaque)

พยาธิสรีรวิทยา

 
ภาพ DDC-SEM แสดงการพอกตัวของแคลเซียมที่หลอดเลือดและหัวใจ อนุภาคกลม ๆ สีส้มที่หนาแน่นกว่า คือ calcium phosphate ส่วนอนุภาคสีเขียวและหนาแน่นน้อยกว่าก็คือสารเคลือบเซลล์ (ECM)

งานศึกษากับกลุ่มประชากรแสดงว่าโรคหลอดเลือดแดงแข็ง ซึ่งเป็นโรคตั้งต้นของโรคหัวใจและหลอดเลือด เริ่มขึ้นตั้งแต่วัยเด็ก งานศึกษาตัวกำหนดทางพยาธิชีววิทยาของโรคหลอดเลือดแดงแข็งตีบในเยาวชน คือ Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth Study แสดงว่ารอยโรคที่เนื้อเยื่อชั้นใน (intima) จะปรากฏที่เส้นเลือดใหญ่ซึ่งนำเลือดออกจากหัวใจด้านซ้าย (เอออร์ตา) ทั้งหมดและหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจด้านขวาเกินครึ่งในเด็กอายุ 7-9 ปี นี่เป็นเรื่องสำคัญมากเพราะคน 1/3 เสียชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนที่มาจากโรคหลอดเลือดแดงแข็ง เพื่อหยุดกระแสเช่นนี้ จะต้องเพิ่มการศึกษาและการสำนึกว่า โรคนี้เป็นปัญหาทางสุขภาพมากที่สุด และเพิ่มการป้องกันหรือลดการเกิดโรค

โรคอ้วนหรือโรคเบาหวานบ่อยครั้งสัมพันธ์กับโรคนี้ และโรคไตเรื้อรังและคอเลสเตอรอลเกินในเลือดก็เช่นกัน จริง ๆ แล้ว โรคหัวใจร่วมหลอดเลือดก็เป็นภาวะแทรกซ้อนที่มีอันตรายต่อชีวิตมากที่สุดสำหรับคนไข้โรคเบาหวาน เพราะมีโอกาสตายเพราะโรคกลุ่มนี้ 2-4 เท่ามากกว่าคนไม่เป็นโรคเบาหวาน

การตรวจคัดโรค

การบันทึกคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) เพื่อตรวจคัดโรค ไม่ว่าจะเมื่ออยู่เฉย ๆ หรือออกกำลังกาย ไม่แนะนำในบุคคลที่ไม่มีอาการและเสี่ยงน้อย รวมทั้งคนอายุน้อยที่ไม่มีปัจจัยเสี่ยง ส่วนผู้ที่เสี่ยงยิ่งกว่านั้น หลักฐานว่าการตรวจคัดโรคด้วย ECG มีประโยชน์ก็ยังไม่ชัดเจน อนึ่ง การบันทึกภาพหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง, MPI และ cardiac stress test ก็ไม่แนะนำด้วยเหมือนกันสำหรับผู้ที่เสี่ยงน้อยและไม่มีอาการ

สารบ่งชี้ทางชีวภาพ (biomarker) อาจช่วยแสดงปัจจัยเสี่ยงต่อหลอดเลือดและหัวใจเพื่อให้พยากรณ์โรคในอนาคตได้ดีขึ้น แต่ประโยชน์เมื่อใช้รักษาก็ยังไม่ชัดเจน

การป้องกัน

ปัจจุบัน วิธีการป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดรวมทั้ง

  • รับประทานอาหารไขมันต่ำ มีใยอาหารสูง รวมทั้งข้าวกล้อง/ธัญพืช ผักและผลไม้ การรับประทานเช่นนี้ 5 ส่วนต่อวันจะลดความเสี่ยงประมาณ 25% โดยส่วนหนึ่งของผักจะมีน้ำหนัก 77 กรัม และของผลไม้หนัก 80 กรัม
  • เลิกสูบบุหรี่และหลีกเลี่ยงควันบุหรี่
  • จำกัดการบริโภคแอลกอฮอล์ให้น้อยกว่าปริมาณที่แนะนำ คือการดื่มแฮลกฮอล์ 1-2 ที่เกือบทุกวันอาจลดความเสี่ยงประมาณ 30% โดยแอลกอฮอล์ที่หนึ่งจะขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของแอล กอฮอล์ เช่น เบียร์ปกติ (5% แอลกอฮอล์) 341 มล. (ขวดหนึ่ง), ไวน์ (12% แอลกอฮอล์) 142 มล. (ประมาณ 3/5 แก้ว) และเครื่องดื่ม 40% แอลกอฮอล์ 43 มล. (ประมาณ 1/5 แก้ว) แต่การดื่มเกินขนาดก็จะเพิ่มความเสี่ยงโรคนี้ และหมอก็ไม่แนะนำให้เริ่มดื่มแอลกอฮอล์เพื่อสุขภาพโดยทั่วไป
  • ลดความดันโลหิตถ้าความดันสูง
  • ลดคอเลสเตอรอลแบบ LDL
  • ลดไขมันในร่างกายถ้าน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน
  • ออกกำลังกายหนักปานกลางเพิ่มเป็น 30 นาทีต่อวัน อย่างน้อยอาทิตย์ละ 5 ครั้ง (หรือคูณ 3 ถ้าออกกำลังกายในท่านอน)
  • ลดทานน้ำตาล
  • ลดความเครียด วิธีนี้อาจยากเพราะไม่ชัดเจนว่า อะไรป้องกันปัจจัยเช่นนี้ การขาดเลือดไปเลี้ยงหัวใจ (myocardial ischemia) เหตุความเครียด สัมพันธ์กับปัญหาทางหัวใจมากขึ้นสำหรับบุคคลที่มีโรคหัวใจมาก่อน ความเครียดทางอารมณ์หรือทางร่างกายอาจนำไปสู่การทำงานผิดปกติของหัวใจรูปแบบหนึ่งที่เรียกว่า Takotsubo syndrome แต่ความเครียดก็เป็นเพียงปัจจัยรองของความดันโลหิตสูง การบำบัดโดยการผ่อนคลายแบบเฉพาะ ๆ ยังมีประโยชน์ที่ไม่ชัดเจน

สำหรับผู้ใหญ่ที่ยังไม่ได้วินิจฉัยว่าเป็นความดันสูง เป็นโรคเบาหวาน มีลิพิดในเลือดสูง หรือเป็นโรคหัวใจ การให้คำแนะนำทั่วไปเพื่อให้ปรับปรุงอาหารและออกกำลังกาย จะไม่เปลี่ยนพฤติกรรมอย่างสำคัญ ดังนั้นจึงไม่แนะนำ ไม่ชัดเจนว่า การรักษาโรคฟันคือโรคปริทันต์อักเสบ (periodontitis) มีผลต่อความเสี่ยงโรคนี้ จนถึงปี 2014 การออกกำลังกายยังไม่ได้ศึกษาพอในผู้เสี่ยงโรคหัวใจสูง

อาหาร

อาหารที่มีผักและผลไม้สูงจะลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด และความตาย หลักฐานแสดงว่า อาหารแบบของคนแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนอาจช่วยในเรื่องโรคนี้ มีหลักฐานว่า อาหารเมดิเตอร์เรเนียนอาจมีประสิทธิผลกว่าอาหารไขมันต่ำเพื่อเปลี่ยนปัจจัยความเสี่ยงโรคในระยะยาว (คือ มีระดับคอเลสเตอรอลและความดันเลือดที่ต่ำกว่า) ส่วนอาหารแบบแดช (DASH diet) ที่มากไปด้วยถั่ว ปลา ผลไม้ และผัก และมีของหวาน ๆ เนื้อแดง และไขมันต่ำ พบว่า ลดความดันโลหิต, ลดคอเลสเตอรอลแบบ LDL พร้อมคอเลสเตอรอลทั้งหมด และปรับปรุงกลุ่มอาการทางเมแทบอลิซึม (metabolic syndrome) แต่จะมีประโยชน์นอกการทดลองทางคลินิกหรือไม่ก็ยังไม่ชัดเจน ส่วนการรับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูงปรากฏว่าลดความเสี่ยงโรคนี้

ไขมันที่ทานรวมทั้งหมดดูเหมือนจะไม่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ แต่อาหารที่มีไขมันทรานส์มากดูเหมือนจะเพิ่มอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด

แนวทางการรับประทานอาหารต่าง ๆ ทั่วโลกแนะนำให้ลดการบริโภคไขมันอิ่มตัว แต่ก็มีข้อโต้เถียงเรื่องผลของไขมันอิ่มตัวต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดในวรรณกรรมการแพทย์งานทบทวนวรรณกรรมปี 2014 และ 2015 ไม่พบหลักฐานว่ามีผลลบ ส่วนงานทบทวรรณกรรมแบบคอเคลนปี 2012 พบหลักฐานที่แสดงนัยว่า การเปลี่ยนไขมันอิ่มตัวในอาหารไปเป็นไขมันไม่อิ่มตัวมีประโยชน์เล็กน้อย แต่งานวิเคราะห์อภิมานปี 2013 ก็สรุปว่า การแทนด้วยไขมันไม่อิ่มตัวในกลุ่มกรดไขมันโอเมกา-6 คือ linoleic acid อาจเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด การเปลี่ยนไขมันอิ่มตัวไปเป็นคาร์โบไฮเดรตไม่ลดความเสี่ยงหรืออาจเพิ่มความเสี่ยง การเปลี่ยนเป็นไขมันไม่อิ่มตัวแบบมีพันธะคู่หลายคู่ (PUFA) มีประโยชน์สูงสุด แต่การรับประทานอาหารเสริมคือกรดไขมันโอเมกา-3 (ซึ่งก็เป็น PUFA เหมือนกัน) ดูเหมือนจะไม่มีผล

การรับประทานอาหารมีเกลือน้อยมีผลไม่ชัดเจน งานทบทวนวรรณกรรมแบบคอเคลนสรุปว่า ผู้มีความดันสูงหรือความดันกึ่งสูงได้ประโยชน์น้อย ถ้าได้โดยประการทั้งปวง อนึ่ง งานทบทวนวรรณกรรมแสดงว่า อาหารที่มีเกลือน้อยอาจมีโทษต่อผู้มีหัวใจวาย (congestive heart failure) แต่งานก็ถูกวิจารณ์โดยเฉพาะว่า ไม่ยกเว้นการทดลองงานหนึ่งในเรื่องหัวใจล้มเหลวที่คนไข้มีระดับเกลือและน้ำต่ำเหตุยาขับปัสสาวะ เพราะเมื่อยกเว้นงานนี้ งานทดลองที่เหลือแสดงแนวโน้มว่ามีประโยชน์

ส่วนงานทบทวนเรื่องอาหารเค็มอีกงานหนึ่งสรุปว่า มีหลักฐานดีว่า อาหารมีเกลือสูงเพิ่มความดันโลหิตและทำให้โรคความดันสูงแย่ลง และเพิ่มปัญหาหัวใจและหลอดเลือด โดยปัญหาหลังเกิดก็เพราะความดันโลหิตสูงขึ้น และน่าจะเกิดผ่านกลไกอื่น ๆ อีกด้วย มีหลักฐานในระดับปานกลาง (moderate) ว่า การบริโภคเกลือมากเพิ่มอัตราการตายเหตุหัวใจและหลอดเลือด และมีหลักฐานบ้างว่า เพิ่มอัตราการตายทั่วไป (overall mortality) เพิ่มอัตราโรคหลอดเลือดสมอง และทำให้หัวใจห้องล่างด้านซ้ายโต (left ventricular hypertrophy)

ยา

แอสไพรินพบว่า ผู้ที่เสี่ยงโรคหัวใจต่ำได้ประโยชน์เพียงเล็กน้อยในเรื่องปัญหาหัวใจและหลอดเลือด เพราะความเสี่ยงเลือดออกหนักเกือบจะเท่าประโยชน์ที่ได้ จึงไม่แนะนำให้ใช้ยานี้สำหรับคนที่เสี่ยงน้อยมาก

ยาลดไขมันคือ statins มีประสิทธิผลป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดไม่ให้แย่ลงสำหรับผู้มีประวัติของโรค แต่เพราะชายมีอัตราปัญหาหัวใจสูงกว่า การลดปัญหาในชายจึงเห็นได้ง่ายกว่าในหญิง สำหรับบุคคลที่ไม่มีโรคแต่มีปัจจัยเสี่ยง ยาดูเหมือนจะมีประโยชน์ลดความเสี่ยงตายและโรคหัวใจ แนวทางการรักษาของสหรัฐฉบับหนึ่งแนะนำให้ใช้ยาสำหรับผู้มีโอกาสเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดเท่ากับ 12% หรือยิ่งกว่านั้นภายใน 10 ปีข้างหน้า ช่วงเวลารับประทานยาเพื่อให้เกิดผลป้องกันความตายดูเหมือนจะนาน คือเป็นปี ซึ่งเกิดช้ากว่าผลลดลิพิดของยา ยาไนอาซิน, fibrates และ CETP Inhibitors (เช่น Torcetrapib) แม้จะเพิ่มคอเลสเตอรอลแบบ HDL แต่ก็ไม่มีผลต่อความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดสำหรับผู้ที่ทานยา statins อยู่

สำหรับคนไข้ความดันสูงในหลอดเลือดปอด (pulmonary hypertension) เหตุโรคหัวใจข้างซ้าย หรือเหตุภาวะเลือดขาดออกซิเจนเนื่องกับปอด (hypoxemic lung diseases) การใช้ยาออกฤทธิ์ต่อหลอดเลือด (vasoactive) อาจมีโทษพร้อมกับมีค่าใช้จ่ายที่ไม่สมควร

อาหารเสริม

แม้อาหารที่ถูกสุขภาพจะมีประโยชน์ แต่โดยทั่วไปแล้วผลของอาหารเสริมที่มีสารต้านอนุมูลอิสระเช่นวิตามิน (วิตามินอี วิตามินซี เป็นต้น) ก็ไม่พบว่าป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดและบางกรณีอาจกลับมีโทษ อนึ่ง อาหารเสริมพวกแร่ธาตุก็ไม่พบว่ามีประโยชน์เช่นกัน

รูปแบบหนึ่งของวิตามินบี3คือไนอาซิน อาจเป็นข้อยกเว้นเพราะลดความเสี่ยงปัญหาหลอดเลือดหัวใจสำหรับบุคคลที่เสี่ยงสูง อาหารเสริมคือ แมกนีเซียม จะลดความดันโลหิตโดยขึ้นอยู่กับขนาดที่ใช้ แนะนำให้รักษาด้วยแมกนีเซียมสำหรับคนไข้ภาวะหัวใจห้องล่างเสียจังหวะ (ventricular arrhythmia) ที่สัมพันธ์กับภาวะ torsades de pointes และมีอาการเป็นคลื่นหัวใจช่วง QT interval ยาวผิดปกติ (long QT syndrome) ตลอดจนคนไข้ที่หัวใจเสียจังหวะเนื่องจากพิษจากยาดิช็อกซิน

ไม่มีหลักฐานสนับสนุนให้ใช้กรดไขมันโอเมกา-3

การรักษา

โรคหัวใจร่วมหลอดเลือดรักษาได้ โดยเบื้องต้นก็คือให้เปลี่ยนอาหารและพฤติกรรม (ดูที่หัวข้อ การป้องกัน)

ความระบาด

 
จำนวนปีที่เสียไปเนื่องจากสุขภาพไม่ดี ความพิการ หรือความตายก่อนวัย (DALY) ต่อประชากร 100,000 คนในปี 2004
  ไม่มีข้อมูล
  น้อยกว่า 70
  70-140
  140-210
  210-280
  280-350
  350-420
  420-490
  490-560
  560-630
  630-700
  700-770
  มากกว่า 770

โรคหัวใจและหลอดเลือดทำให้เสียชีวิตในอันดับต้น ๆ ในปี 2008 การเสียชีวิต 30% ทั่วโลกเกิดจากโรค โดยมีมากกว่าในประเทศที่มีรายได้ต่ำหรือปานกลาง เพราะ 80% ของการเสียชีวิตทั่วโลกเกิดในประเทศเหล่านี้ ประเมินว่าในปี 2030 จะมีคนเสียชีวิต 23 ล้านคนเพราะโรคต่อปี

ทวีปเอเชียใต้มีภาระโรคหัวใจและหลอดเลือด 60% แม้จะมีประชากรเพียงแค่ 20% ในโลก ซึ่งอาจเป็นเพราะแนวโน้มทางกรรมพันธุ์และปัญหาสิ่งแวดล้อม

ในประเทศไทย โรคหัวใจมีแนวโน้มเพิ่ม ในปีพ.ศ. 2556 มีผู้เสียชีวิต 54,530 คน เฉลี่ยวันละ 150 คน หรือเฉลี่ยชั่วโมงละ 6 คน อัตราการป่วยต่อประชากร 1 แสนคน ในปี 2555 เท่ากับ 427 คน เพิ่มจากปี 2547 ซึ่งมีอัตราการป่วยเท่ากับ 185 คน

งานวิจัย

นักวิทยาการระบาดชาวสก็อต (เจอร์รี มอร์ริส) ได้เริ่มศึกษาโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นงานแรกในปี 1949 โดยใช้ข้อมูลอาชีวอนามัยและตีพิมพ์ผลงานในปี 1958 เหตุ การป้องกัน และการรักษารูปแบบต่าง ๆ ของโรคก็ยังเป็นประเด็นงานวิจัยทางชีวเวชในปัจจุบัน โดยมีงานวิทยาศาสตร์ที่ตีพิมพ์เป็นร้อย ๆ งานในแต่ละสัปดาห์

งานปี 2009 งานหนึ่งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการอักเสบอ่อน ๆ ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของโรคหลอดเลือดแดงแข็งกับโรค และวิธีการรักษาที่เป็นไปได้ คนไข้ที่เสี่ยงโรคพบว่า มีสารส่อความอักเสบที่สามัญในเลือดคือ C-reactive protein สูงขึ้น อนึ่ง ปัจจัยเสี่ยงอย่างหนึ่งของโรคและความตายก็คือ โปรตีน osteoprotegerin ซึ่งเป็นตัวควบคุมแฟ็กเตอร์การถอดรหัสที่สำคัญอย่างหนึ่ง (NF-κB) เมื่อเกิดการอักเสบ

ประเด็นที่กำลังศึกษาอย่างหนึ่งก็คือความสัมพันธ์ระหว่างการติดเชื้อ Chlamydophila pneumoniae (เหตุสำคัญอย่างหนึ่งของ ปอดบวม) กับโรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ โดยพบแล้วว่า เป็นไปได้น้อยลงเพราะไม่ดีขึ้นหลังรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ

งานวิจัยหลายงานได้ตรวจสอบประโยชน์ของเมลาโทนินเพื่อป้องกันและรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจ เมลาโทนินเป็นสารคัดหลั่งของต่อมไพเนียลที่พบว่า ช่วยลดคอเลสเตอรอลโดยรวม ลดคอเลสเตอรอลแบบ VLDL และแบบ LDL ในเลือดของหนู เมื่อใช้ในขนาดตามหลักเภสัชวิทยา (pharmacological dose) ก็พบว่าลดความดันเลือดด้วย ดังนั้น มันจึงอาจช่วยรักษาความดันโลหิตสูง อย่างไรก็ดี ยังต้องมีงานวิจัยในเรื่องผลข้างเคียง ขนาดดีที่สุดเพื่อรักษา เป็นต้น ก่อนจะอนุมัติให้ใช้ในการแพทย์

เชิงอรรถ

  1. ความหยุ่น (compliance) คือ การขยายตัวแล้วเพิ่มปริมาตรได้ของอวัยวะที่เป็นโพรง (คือเป็นหลอด) เพราะความดันภายในหลอด หรือเป็นความโน้มเอียงไม่ยอมกลับมีขนาดเดิมอีกของหลอดแม้เมื่อได้รับแรงบีบกดหรือแรงขยาย เป็นคุณสมบัติตรงกันข้ามกับ elastance ซึ่งเป็นความโน้มเอียงที่จะย้อนกลับไปสู่ขนาดเดิมของหลอดเมื่อหมดแรงบีบกดหรือแรงขยายแล้ว
  2. Takotsubo cardiomyopathy หรือ stress cardiomyopathy เป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจอย่างหนึ่งที่ไม่ได้มาจากการขาดเลือด กล้ามเนื้อหัวใจอยู่ดี ๆ ก็เกิดอ่อนแรง ซึ่งอาจจุดชนวนโดยความเครียด เช่น การเสียชีวิตของคนใกล้ชิด การแยกทางกันอยู่ หรือความวิตกกังวลที่เป็นอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันรู้ว่าเป็นเหตุของหัวใจวายฉับพลัน, ภาวะหัวใจเสียจังหวะห้องล่าง (ventricular arrhythmia) ที่อาจทำให้ถึงชีวิต และหัวใจห้องล่างแตก (ventricular rupture) ในบางคน

อ้างอิง

  1. "cardiovascular", ศัพท์บัญญัติอังกฤษ-ไทย, ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (คอมพิวเตอร์) รุ่น ๑.๑ ฉบับ ๒๕๔๕, (แพทยศาสตร์) -หัวใจร่วมหลอดเลือด
  2. "cardiovascular disease". คลังศัพท์ไทย, ฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช). สืบค้นเมื่อ 2018-12-03.[ลิงก์เสีย]
  3. ↑ Shanthi Mendis; Pekka Puska; Bo Norrving; World Health Organization (2011). Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control (PDF). World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization. pp. 3–18. ISBN 978-92-4-156437-3.
  4. ↑ Fuster, Board on Global Health ; Valentin; Academies, Bridget B. Kelly, editors ; Institute of Medicine of the National (2010). Promoting cardiovascular health in the developing world : a critical challenge to achieve global health. Washington, D.C.: National Academies Press. pp. Chapter 2. ISBN 978-0-309-14774-3.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  5. ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (2014-12-17). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
  6. McGill, HC; McMahan, CA; Gidding, SS (March 2008). "Preventing heart disease in the 21st century: implications of the Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth (PDAY) study". Circulation. 117 (9): 1216–27. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.107.717033. PMID 18316498.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  7. Spinks, A; Glasziou, PP; Del Mar, CB (2013-11-05). "Antibiotics for sore throat". The Cochrane database of systematic reviews. 11: CD000023. doi:10.1002/14651858.CD000023.pub4. PMID 24190439.
  8. Sutcliffe, P; Connock, M; Gurung, T; Freeman, K; Johnson, S; Ngianga-Bakwin, K; Grove, A; Gurung, B; Morrow, S; Stranges, S; Clarke, A (2013). "Aspirin in primary prevention of cardiovascular disease and cancer: a systematic review of the balance of evidence from reviews of randomized trials". PLOS ONE. 8 (12): e81970. doi:10.1371/journal.pone.0081970. PMID 24339983.
  9. Sutcliffe, P; Connock, M; Gurung, T; Freeman, K; Johnson, S; Kandala, NB; Grove, A; Gurung, B; Morrow, S; Clarke, A (September 2013). "Aspirin for prophylactic use in the primary prevention of cardiovascular disease and cancer: a systematic review and overview of reviews". Health technology assessment (Winchester, England). 17 (43): 1–253. doi:10.3310/hta17430. PMID 24074752.
  10. US Preventive Services Task, Force (2009-03-17). "Aspirin for the prevention of cardiovascular disease: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement". Annals of Internal Medicine. 150 (6): 396–404. doi:10.7326/0003-4819-150-6-200903170-00008. PMID 19293072.
  11. Moran, AE; Forouzanfar, MH; Roth, GA; Mensah, GA; Ezzati, M; Murray, CJ; Naghavi, M (2014-04-08). "Temporal trends in ischemic heart disease mortality in 21 world regions, 1980 to 2010: the Global Burden of Disease 2010 study". Circulation. 129 (14): 1483–92. doi:10.1161/circulationaha.113.004042. PMID 24573352.
  12. Go, AS; Mozaffarian, D; Roger, VL; Benjamin, EJ; Berry, JD; Borden, WB; Bravata, DM; Dai, S; Ford, ES; Fox, CS; Franco, S; Fullerton, HJ; Gillespie, C; Hailpern, SM; Heit, JA; Howard, VJ; Huffman, MD; Kissela, BM; Kittner, SJ; Lackland, DT; Lichtman, JH; Lisabeth, LD; Magid, D; Marcus, GM; Marelli, A; Matchar, DB; McGuire, DK; Mohler, ER; Moy, CS; Mussolino, ME; Nichol, G; Paynter, NP; Schreiner, PJ; Sorlie, PD; Stein, J; Turan, TN; Virani, SS; Wong, ND; Woo, D; Turner, MB; American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics, Subcommittee (2013-01-01). "Heart disease and stroke statistics--2013 update: a report from the American Heart Association". Circulation. 127 (1): e6–e245. doi:10.1161/cir.0b013e31828124ad. PMID 23239837.
  13. Mendis, Shanthi; Puska,, Pekka; Norrving, Bo (2011). Global atlas on cardiovascular disease prevention and control (1st ed.). Geneva: World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization. p. 48. ISBN 9789241564373.CS1 maint: extra punctuation (link)
  14. Bridget, Kelly B; Institute of Medicine; Fuster, Valentin (2010). Promoting Cardiovascular Health in the Developing World: A Critical Challenge to Achieve Global Health. Washington, D.C: National Academies Press. ISBN 0-309-14774-3.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  15. ↑ Howard, BV; Wylie-Rosett, J (2002-07-23). "Sugar and cardiovascular disease: A statement for healthcare professionals from the Committee on Nutrition of the Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism of the American Heart Association". Circulation. 106 (4): 523–7. doi:10.1161/01.cir.0000019552.77778.04. PMID 12135957.
  16. Finks, SW; Airee, A; Chow, SL; Macaulay, TE; Moranville, MP; Rogers, KC; Trujillo, TC (April 2012). "Key articles of dietary interventions that influence cardiovascular mortality". Pharmacotherapy. 32 (4): e54-87. doi:10.1002/j.1875-9114.2011.01087.x. PMID 22392596.
  17. Micha, R; Michas, G; Mozaffarian, D (December 2012). "Unprocessed red and processed meats and risk of coronary artery disease and type 2 diabetes—an updated review of the evidence". Current atherosclerosis reports. 14 (6): 515–24. doi:10.1007/s11883-012-0282-8. PMC 3483430. PMID 23001745.
  18. Mendis, Shanthi; Puska, Pekka; Norrving, Bo (2011). Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control. World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization. ISBN 978-92-4-156437-3.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  19. Yusuf, S; Hawken, S; Ounpuu, S; และคณะ (2004). "Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study) : case-control study". Lancet. 364 (9438): 937–52. doi:10.1016/S0140-6736(04)17018-9. PMID 15364185.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  20. ↑ Finegold, JA; Asaria, P; Francis, DP (2012-12-04). "Mortality from ischaemic heart disease by country, region, and age: Statistics from World Health Organisation and United Nations". International journal of cardiology. 168 (2): 934–945. doi:10.1016/j.ijcard.2012.10.046. PMID 23218570.
  21. D'Adamo, E; Guardamagna, O; Chiarelli, F; Bartuli, A; Liccardo, D; Ferrari, F; Nobili, V (2015). "Atherogenic dyslipidemia and cardiovascular risk factors in obese children". International journal of endocrinology. 2015: 912047. doi:10.1155/2015/912047. PMC 4309297. PMID 25663838.
  22. . American Heart Association. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-09-26.
  23. Mackay, Mensah, Mendis, et al. The Atlas of Heart Disease and Stroke. World Health Organization. January 2004.
  24. ↑ Vartiainen, Jousilahti; Puska, Tuomilehto (1999). "Sex, Age, Cardiovascular Risk Factors, and coronary heart disease". Circulation. 99 (9): 1165–1172. doi:10.1161/01.cir.99.9.1165.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  25. ↑ Jani, B; Rajkumar, C (2006). "Ageing and vascular ageing". Postgrad Med J. 82 (968): 357–362. doi:10.1136/pgmj.2005.036053.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  26. ↑ World Heart Federation (2011-10-05). . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-08-12. สืบค้นเมื่อ 2011-10-05.
  27. "Diabetes raises women's risk of heart disease more than for men". NPR.org. 2014-05-22. สืบค้นเมื่อ 2014-05-23.
  28. Jackson, R; Chambles, L; Higgins, M; Kuulasmaa, K; Wijnberg, L; Williams, D; WHO MONICA Project, ARIC Study (1999). "Sex difference in ischaemic heart disease mortality and risk factors in 46 communities: an ecologic analysis". Cardiovasc Risk Factors. 7: 43–54.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  29. Doll, Richard; Peto, Richard; Boreham, Jillian; Sutherland, Isabelle (June 2004). "Mortality in relation to smoking: 50 years' observations on male British doctors". BMJ (Clinical research ed.). 328 (7455): 1519. doi:10.1136/bmj.38142.554479.AE. PMC 437139. PMID 15213107.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  30. World Health Organization; UNAIDS (2007-01-01). Prevention of Cardiovascular Disease. World Health Organization. pp. 3-. ISBN 978-92-4-154726-0.
  31. Booker, C.S.; Mann, J.I. (2008). "Trans fatty acids and cardiovascular health: Translation of the evidence base". Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases. 18 (6): 448–456. doi:10.1016/j.numecd.2008.02.005. ISSN 0939-4753.
  32. Remig, Valentina; Franklin, Barry; Margolis, Simeon; Kostas, Georgia; Nece, Theresa; Street, James C. (2010). "Trans Fats in America: A Review of Their Use, Consumption, Health Implications, and Regulation". Journal of the American Dietetic Association. 110 (4): 585–592. doi:10.1016/j.jada.2009.12.024. ISSN 0002-8223.
  33. Te Morenga, L. A.; Howatson, A. J.; Jones, R. M.; Mann, J. (2014). "Dietary sugars and cardiometabolic risk: systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials of the effects on blood pressure and lipids". American Journal of Clinical Nutrition. 100 (1): 65–79. doi:10.3945/ajcn.113.081521. ISSN 0002-9165.
  34. Micha, Renata; Michas, Georgios; Mozaffarian, Dariush (2012). "Unprocessed Red and Processed Meats and Risk of Coronary Artery Disease and Type 2 Diabetes - An Updated Review of the Evidence". Current Atherosclerosis Reports. 14 (6): 515–524. doi:10.1007/s11883-012-0282-8. ISSN 1523-3804. PMC 3483430. PMID 23001745.
  35. Mukamal, Kenneth J.; Chen, Chiung M.; Rao, Sowmya R.; Breslow, Rosalind A. (2010). "Alcohol Consumption and Cardiovascular Mortality Among U.S. Adults, 1987 to 2002". Journal of the American College of Cardiology. 55 (13): 1328–1335. doi:10.1016/j.jacc.2009.10.056. ISSN 0735-1097.
  36. World Health Organization (2011). Global Status Report on Alcohol and Health. World Health Organization. ISBN 978-92-4-156415-1.
  37. ↑ Di Cesare, Mariachiara; Khang, Young-Ho; Asaria, Perviz; Blakely, Tony; Cowan, Melanie J; Farzadfar, Farshad; Guerrero, Ramiro; Ikeda, Nayu; Kyobutungi, Catherine; Msyamboza, Kelias P; Oum, Sophal; Lynch, John W; Marmot, Michael G; Ezzati, Majid (February 2013). "Inequalities in non-communicable diseases and effective responses". Lancet. 381 (9866): 585–597. doi:10.1016/S0140-6736(12)61851-0. PMID 23410608.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  38. Mackenbach, JP; Cavelaars, AE; Kunst, AE; Groenhof, F (July 2000). "Socioeconomic inequalities in cardiovascular disease mortality; an international study". European Heart Journal. 21 (14): 1141–1151. doi:10.1053/euhj.1999.1990. PMID 10924297.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  39. Clark, Alexander M; DesMeules, Marie; Luo, Wei; Amanda S, Duncan; Wielgosz, Andy (November 2009). "Socioeconomic status and cardiovascular disease: risks and implications for care". Nature reviews. Cardiology. 6 (11): 712–722. doi:10.1038/nrcardio.2009.163. PMID 19770848.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  40. World Health Organization (2008). Closing the Gap in a Generation: Health Equity Through Action on the Social Determinants of Health : Commission on Social Determinants of Health Final Report. World Health Organization. pp. 26-. ISBN 978-92-4-156370-3.
  41. ↑ Khallaf, Mohamed (2011). The Impact of Air Pollution on Health, Economy, Environment and Agricultural Sources. InTech. pp. 69–92. ISBN 978-953-307-528-0.
  42. ↑ Franchini, M; Mannucci, PM (2012). "Air pollution and cardiovascular disease". Thrombosis Research. 129 (3): 230–4. doi:10.1016/j.thromres.2011.10.030. PMID 22113148.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  43. ↑ "Cardiovascular Effects of Ambient Particulate Air Pollution Exposure". Circulation. 121 (25): 2755–65. 2010. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.109.893461. PMC 2924678. PMID 20585020.
  44. ↑ Tunstall-Pedoe, H. (2011). "Cardiovascular Risk and Risk Scores: ASSIGN, Framingham, QRISK and others: how to choose". Heart. 97 (6): 442–444. doi:10.1136/hrt.2010.214858. ISSN 1355-6037.
  45. World Health Organization (2007). Prevention of Cardiovascular Disease: Guidelines for Assessment and Management of Cardiovascular Risk. World Health Organization. ISBN 978-92-4-154717-8.
  46. Hernandez, Adrian V.; van Staa, Tjeerd-Pieter; Gulliford, Martin; Ng, Edmond S.-W.; Goldacre, Ben; Smeeth, Liam (2014). "Prediction of Cardiovascular Risk Using Framingham, ASSIGN and QRISK2: How Well Do They Predict Individual Rather than Population Risk?". PLoS ONE. 9 (10): e106455. doi:10.1371/journal.pone.0106455. ISSN 1932-6203.
  47. Hlatky, M. A.; Greenland, P.; Arnett, D. K.; Ballantyne, C. M.; Criqui, M. H.; Elkind, M. S.V.; Go, A. S.; Harrell, F. E.; Hong, Y.; Howard, B. V.; Howard, V. J.; Hsue, P. Y.; Kramer, C. M.; McConnell, J. P.; Normand, S.-L. T.; O'Donnell, C. J.; Smith, S. C.; Wilson, P. W.F. (2009). "Criteria for Evaluation of Novel Markers of Cardiovascular Risk: A Scientific Statement From the American Heart Association". Circulation. 119 (17): 2408–2416. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192278. ISSN 0009-7322.
  48. Eckel, Robert H; Cornier, Marc-Andre (2014). "Update on the NCEP ATP-III emerging cardiometabolic risk factors". BMC Medicine. 12 (1): 115. doi:10.1186/1741-7015-12-115. ISSN 1741-7015.
  49. Inaba, Y; Chen, JA; Bergmann, SR (January 2012). "Carotid plaque, compared with carotid intima-media thickness, more accurately predicts coronary artery disease events: a meta-analysis". Atherosclerosis. 220 (1): 128–33. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2011.06.044. PMID 21764060.
  50. Bertazzo, S และคณะ (2013). "Nano-analytical electron microscopy reveals fundamental insights into human cardiovascular tissue calcification". Nature Materials. 12: 576–583. Explicit use of et al. in: |authors= (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)
  51. Vanhecke, TE; Miller, WM; Franklin, BA; Weber, JE; McCullough, PA (October 2006). "Awareness, knowledge, and perception of heart disease among adolescents". Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 13 (5): 718–23. doi:10.1097/01.hjr.0000214611.91490.5e. PMID 17001210.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  52. Highlander, P; Shaw, GP (2010). "Current pharmacotherapeutic concepts for the treatment of cardiovascular disease in diabetics". Ther Adv Cardiovasc Dis. 4 (1): 43–54. doi:10.1177/1753944709354305.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  53. NPS Medicinewise (2011-03-01). . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2011-03-19. สืบค้นเมื่อ 2011-08-01.
  54. Kvan, E; Pettersen, KI; Sandvik, L; Reikvam, A (2007). "High mortality in diabetic patient with acute myocardial infarction: cardiovascular co-morbidities contribute most to the high risk". Int J Cardiol. 121 (2): 184–188. doi:10.1016/j.ijcard.2006.11.003.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  55. Norhammar A., Malmberg K., Diderhol E., Lagerqvist B., Lindahl B., Ryde; และคณะ (2004). "Diabetes mellitus: the major risk factor in unstable coronary artery disease even after consideration of the extent of coronary artery disease and benefits of revascularization. J". Am Coll Cardiol. 43 (4): 585–591. doi:10.1016/j.jacc.2003.08.050.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  56. DECODE , European Diabetes Epidemiology Group (1999). "Glucose tolerance and mortality: comparison of WHO and American Diabetes Association diagnostic criteria". Lancet. 354 (9179): 617–621. doi:10.1016/S0140-6736(98)12131-1. PMID 10466661.
  57. ↑ Moyer, VA; U.S. Preventive Services Task Force (2012-10-02). "Screening for coronary heart disease with electrocardiography: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement". Annals of Internal Medicine. 157 (7): 512–8. doi:10.7326/0003-4819-157-7-201210020-00514. PMID 22847227.
  58. Maron, B. J.; Friedman, R. A.; Kligfield, P.; Levine, B. D.; Viskin, S.; Chaitman, B. R.; Okin, P. M.; Saul, J. P.; Salberg, L.; Van Hare, G. F.; Soliman, E. Z.; Chen, J.; Matherne, G. P.; Bolling, S. F.; Mitten, M. J.; Caplan, A.; Balady, G. J.; Thompson, P. D. (2014-09-15). "Assessment of the 12-Lead ECG as a Screening Test for Detection of Cardiovascular Disease in Healthy General Populations of Young People (12-25 Years of Age) : A Scientific Statement From the American Heart Association and the American College of Cardiology". Circulation. 130 (15): 1303–1334. doi:10.1161/CIR.0000000000000025.
  59. Chou, Roger (2015-03-17). "Cardiac Screening With Electrocardiography, Stress Echocardiography, or Myocardial Perfusion Imaging: Advice for High-Value Care From the American College of Physicians". Annals of Internal Medicine. 162 (6): 438. doi:10.7326/M14-1225.
  60. Wang, TJ; Gona, P; Larson, MG; Tofler, GH; Levy, D; Newton-Cheh, C; Jacques, PF; Rifai, N; Selhub, J; Robins, SJ; Benjamin, EJ; D'Agostino, RB; Vasan, RS (2006). "Multiple biomarkers for the prediction of first major cardiovascular events and death". N. Engl. J. Med. 355 (25): 2631-billy bob joe9. doi:10.1056/NEJMoa055373. PMID 17182988.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  61. Spence, JD (2006). "Technology Insight: ultrasound measurement of carotid plaque—patient management, genetic research, and therapy evaluation". Nat Clin Pract Neurol. 2 (11): 611–9. doi:10.1038/ncpneuro0324. PMID 17057748.
  62. ↑ . NHS Direct. 2016-10-11. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-09-26. สืบค้นเมื่อ 2018-09-26.
  63. Ignarro, LJ; Balestrieri, ML; Napoli, C (2007-01-15). "Nutrition, physical activity, and cardiovascular disease: an update". Cardiovascular research. 73 (2): 326–40. doi:10.1016/j.cardiores.2006.06.030. PMID 16945357.
  64. ↑ Wang, X; Ouyang, Y; Liu, J; Zhu, M; Zhao, G; Bao, W; Hu, FB (2014-07-29). "Fruit and vegetable consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies". BMJ (Clinical research ed.). 349: g4490. doi:10.1136/bmj.g4490. PMC 4115152. PMID 25073782.
  65. The National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) (2011-10-05). . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2014-10-04. สืบค้นเมื่อ 2011-10-05. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  66. . Heart and Stroke Foundation of Canada. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-07-10. สืบค้นเมื่อ 2018-09-27. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  67. Klatsky, AL (May 2009). "Alcohol and cardiovascular diseases". Expert Rev Cardiovasc Ther. 7 (5): 499–506. doi:10.1586/erc.09.22. PMID 19419257.
  68. Udell, Jay (MD). . Heart & Stroke Foundation, Canda. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-09-26. สืบค้นเมื่อ 2018-09-27.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  69. McMahan, C. Alex; Gidding, Samuel S.; Malcom, Gray T.; Tracy, Richard E.; Strong, Jack P.; McGill, Henry C. (2006-10-01). "Pathobiological determinants of atherosclerosis in youth risk scores are associated with early and advanced atherosclerosis". Pediatrics. 118 (4): 1447–1455. doi:10.1542/peds.2006-0970. ISSN 1098-4275. PMID 17015535.
  70. Raitakari, Olli T.; R?nnemaa, Tapani; J?rvisalo, Mikko J.; Kaitosaari, Tuuli; Volanen, Iina; Kallio, Katariina; Lagstr?m, Hanna; Jokinen, Eero; Niinikoski, Harri (2005-12-13). "Endothelial function in healthy 11-year-old children after dietary intervention with onset in infancy: the Special Turku Coronary Risk Factor Intervention Project for children (STRIP)". Circulation. 112 (24): 3786–3794. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.105.583195. ISSN 1524-4539. PMID 16330680.
  71. McTigue, KM; Hess, R; Ziouras, J (September 2006). "Obesity in older adults: a systematic review of the evidence for diagnosis and treatment". Obesity (Silver Spring). 14 (9): 1485–97. doi:10.1038/oby.2006.171. PMID 17030958.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  72. Linden, W; Stossel, C; Maurice, J (April 1996). "Psychosocial interventions for patients with coronary artery disease: a meta-analysis". Arch. Intern. Med. 156 (7): 745–52. doi:10.1001/archinte.1996.00440070065008. PMID 8615707.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  73. Thompson, D. R.; Ski, C. F. (2013). "Psychosocial interventions in cardiovascular disease - what are they?". European Journal of Preventive Cardiology. 20 (6): 916–917. doi:10.1177/2047487313494031. ISSN 2047-4873.
  74. Wei, J; Rooks, C; Ramadan, R; Shah, AJ; Bremner, JD; Quyyumi, AA; Kutner, M; Vaccarino, V (2014-07-15). "Meta-analysis of mental stress-induced myocardial ischemia and subsequent cardiac events in patients with coronary artery disease". The American journal of cardiology. 114 (2): 187–92. doi:10.1016/j.amjcard.2014.04.022. PMID 24856319.
  75. Zamir, M (2005). The Physics of Coronary Blood Flow. Springer Science and Business Media. p. 387. ISBN 978-0387-25297-1.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  76. Akashi, YJ; Nef, HM; M?llmann, H; Ueyama, T (2010). "Stress cardiomyopathy". Annu. Rev. Med. 61: 271–86. doi:10.1146/annurev.med.041908.191750. PMID 19686084.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  77. Pelliccia, F; Greco, C; Vitale, C; Rosano, G; Gaudio, C; Kaski, JC (August 2014). "Takotsubo syndrome (stress cardiomyopathy) : an intriguing clinical condition in search of its identity". The American Journal of Medicine. 127 (8): 699–704. doi:10.1016/j.amjmed.2014.04.004. PMID 24754972.
  78. Marshall, IJ; Wolfe, CD; McKevitt, C (2012-07-09). "Lay perspectives on hypertension and drug adherence: systematic review of qualitative research". BMJ (Clinical research ed.). 345: e3953. doi:10.1136/bmj.e3953. PMC 3392078. PMID 22777025.
  79. Dickinson, HO; Mason, JM; Nicolson, DJ; Campbell, F; Beyer, FR; Cook, JV; Williams, B; Ford, GA (February 2006). "Lifestyle interventions to reduce raised blood pressure: a systematic review of randomized controlled trials". Journal of Hypertension. 24 (2): 215–33. doi:10.1097/01.hjh.0000199800.72563.26. PMID 16508562.
  80. Abbott, RA; Whear, R; Rodgers, LR; Bethel, A; Thompson Coon, J; Kuyken, W; Stein, K; Dickens, C (May 2014). "Effectiveness of mindfulness-based stress reduction and mindfulness based cognitive therapy in vascular disease: A systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials". Journal of psychosomatic research. 76 (5): 341–51. doi:10.1016/j.jpsychores.2014.02.012. PMID 24745774.
  81. Moyer, VA; U.S. Preventive Services Task Force (2012-09-04). "Behavioral counseling interventions to promote a healthful diet and physical activity for cardiovascular disease prevention in adults: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement". Annals of Internal Medicine. 157 (5): 367–71. doi:10.7326/0003-4819-157-5-201209040-00486. PMID 22733153.
  82. Li, C; Lv, Z; Shi, Z; Zhu, Y; Wu, Y; Li, L; Iheozor-Ejiofor, Z (2014-08-15). "Periodontal therapy for the management of cardiovascular disease in patients with chronic periodontitis". The Cochrane database of systematic reviews. 8: CD009197. doi:10.1002/14651858.CD009197.pub2. PMID 25123257.
  83. Seron, P; Lanas, F; Pardo Hernandez, H; Bonfill Cosp, X (2014-08-13). "Exercise for people with high cardiovascular risk". The Cochrane database of systematic reviews. 8: CD009387. doi:10.1002/14651858.CD009387.pub2. PMID 25120097.
  84. Walker, C; Reamy, BV (April 2009). "Diets for cardiovascular disease prevention: what is the evidence?". Am Fam Physician. 79 (7): 571–8. PMID 19378874.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  85. Nordmann, AJ; Suter-Zimmermann, K; Bucher, HC; Shai, I; Tuttle, KR; Estruch, R; Briel, M (September 2011). "Meta-analysis comparing Mediterranean to low-fat diets for modification of cardiovascular risk factors". The American Journal of Medicine. 124 (9): 841-51.e2. doi:10.1016/j.amjmed.2011.04.024. PMID 21854893.
  86. Sacks, FM; Svetkey, LP; Vollmer, WM; และคณะ (January 2001). "Effects on blood pressure of reduced dietary sodium and the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) diet. DASH-Sodium Collaborative Research Group". N. Engl. J. Med. 344 (1): 3–10. doi:10.1056/NEJM200101043440101. PMID 11136953.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  87. Obarzanek, E; Sacks, FM; Vollmer, WM; และคณะ (July 2001). "Effects on blood lipids of a blood pressure-lowering diet: the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Trial". Am. J. Clin. Nutr. 74 (1): 80–9. PMID 11451721.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  88. Azadbakht, L; Mirmiran, P; Esmaillzadeh, A; Azizi, T; Azizi, F (December 2005). "Beneficial effects of a Dietary Approaches to Stop Hypertension eating plan on features of the metabolic syndrome". Diabetes Care. 28 (12): 2823–31. doi:10.2337/diacare.28.12.2823. PMID 16306540.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  89. Logan, AG (March 2007). "DASH Diet: time for a critical appraisal?". Am. J. Hypertens. 20 (3): 223–4. doi:10.1016/j.amjhyper.2006.10.006. PMID 17324730.
  90. Threapleton, D. E.; Greenwood, D. C.; Evans, C. E. L.; Cleghorn, C. L.; Nykjaer, C.; Woodhead, C.; Cade, J. E.; Gale, C. P.; Burley, V. J. (2013-12-19). "Dietary fibre intake and risk of cardiovascular disease: systematic review and meta-analysis". BMJ. 347 (dec19 2): f6879–f6879. doi:10.1136/bmj.f6879. PMC 3898422. PMID 24355537.
  91. "Fats and fatty acids in human nutrition Report of an expert consultation". World Health Organization. WHO/FAO. สืบค้นเมื่อ 2014-12-20.
  92. ↑ Willett, WC (July 2012). "Dietary fats and coronary heart disease". Journal of internal medicine. 272 (1): 13–24. doi:10.1111/j.1365-2796.2012.02553.x. PMID 22583051.
  93. ↑ Chowdhury, Rajiv; Warnakula, Samantha; Kunutsor, Setor; Crowe, Francesca; Ward, Heather A.; Johnson, Laura; Franco, Oscar H.; Butterworth, Adam S.; Forouhi, Nita G.; Thompson, Simon G.; Khaw, Kay-Tee; Mozaffarian, Dariush; Danesh, John; Di Angelantonio, Emanuele (2014-03-18). "Association of Dietary, Circulating, and Supplement Fatty Acids With Coronary Risk". Annals of Internal Medicine. 160 (6): 398–406. doi:10.7326/M13-1788. PMID 24723079.
  94. ↑ Ramsden, CE; Zamora, D; Leelarthaepin, B; Majchrzak-Hong, SF; Faurot, KR; Suchindran, CM; Ringel, A; Davis, JM; Hibbeln, JR (2013-02-04). "Use of dietary linoleic acid for secondary prevention of coronary heart disease and death: evaluation of recovered data from the Sydney Diet Heart Study and updated meta-analysis". BMJ (Clinical research ed.). 346: e8707. doi:10.1136/bmj.e8707. PMID 23386268.
  95. ↑ "Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies". BMJ. 351 (h3978). 2015-08-12. doi:10.1136/bmj.h3978. PMC 4532752. PMID 26268692.
  96. Hooper, L; Summerbell, CD; Thompson, R; Sills, D; Roberts, FG; Moore, HJ; Davey Smith, G (2012-05-16). "Reduced or modified dietary fat for preventing cardiovascular disease". Cochrane database of systematic reviews (Online). 5: CD002137. doi:10.1002/14651858.CD002137.pub3. PMID 22592684.
  97. Siri-Tarino, Patty W; Sun, Qi; Hu, Frank B; Krauss, Ronald M (2010). "Saturated fat, carbohydrate, and cardiovascular disease". American Journal of Clinical Nutrition. 91 (3): 502–509. doi:10.3945/ajcn.2008.26285. PMC 2824150. PMID 20089734.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  98. Micha, R; Mozaffarian, D (October 2010). "Saturated fat and cardiometabolic risk factors, coronary heart disease, stroke, and diabetes: a fresh look at the evidence". Lipids. 45 (10): 893–905. doi:10.1007/s11745-010-3393-4. PMC 2950931. PMID 20354806.
  99. Astrup, A; Dyerberg, J; Elwood, P; Hermansen, K; Hu, FB; Jakobsen, MU; Kok, FJ; Krauss, RM; Lecerf, JM; LeGrand, P; Nestel, P; Ris?rus, U; Sanders, T; Sinclair, A; Stender, S; Tholstrup, T; Willett, WC (April 2011). "The role of reducing intakes of saturated fat in the prevention of cardiovascular disease: where does the evidence stand in 2010?". The American Journal of Clinical Nutrition. 93 (4): 684–8. doi:10.3945/ajcn.110.004622. PMC 3138219. PMID 21270379.
  100. Rizos, EC; Ntzani, EE; Bika, E; Kostapanos, MS; Elisaf, MS (2012-09-12). "Association between omega-3 fatty acid supplementation and risk of major cardiovascular disease events: a systematic review and meta-analysis". JAMA: the Journal of the American Medical Association. 308 (10): 1024–33. doi:10.1001/2012.jama.11374. PMID 22968891.
  101. ↑ Taylor, RS; Ashton, KE; Moxham, T; Hooper, L; Ebrahim, S (2011-07-06). "Reduced dietary salt for the prevention of cardiovascular disease". Cochrane database of systematic reviews (Online) (7): CD009217. doi:10.1002/14651858.CD009217. PMID 21735439.
  102. ↑ He, F J; MacGregor, GA (2011). (PDF). The Lancet. 378 (9789): 380–382. doi:10.1016/S0140-6736(11)61174-4. PMID 21803192. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2013-12-20. สืบค้นเมื่อ 2014-09-02.
  103. Paterna, S; Gaspare, P; Fasullo, S; Sarullo, FM; Di Pasquale, P (2008). "Normal-sodium diet compared with low-sodium diet in compensated congestive heart failure: is sodium an old enemy or a new friend?". Clin Sci (Lond). 114 (3): 221–230. doi:10.1042/CS20070193. PMID 17688420.
  104. ↑ Bochud, M; Marques-Vidal, P; Burnier, M; Paccaud, F (2012). "Dietary Salt Intake and Cardiovascular Disease: Summarizing the Evidence". Public Health Reviews. 33: 530–552.
  105. Cook, N R; และคณะ (2007). "Long term effects of dietary sodium reduction on cardiovascular disease outcomes: observational follow-up of the trials of hypertension prevention (TOHP)". BMJ. 334 (7599): 334. doi:10.1136/bmj.39147.604896.55. PMC 1857760. PMID 17449506.
  106. Berger, JS; Lala, A; Krantz, MJ; Baker, GS; Hiatt, WR (July 2011). "Aspirin for the prevention of cardiovascular events in patients without clinical cardiovascular disease: a meta-analysis of randomized trials". American Heart Journal. 162 (1): 115-24.e2. doi:10.1016/j.ahj.2011.04.006. PMID 21742097.
  107. "Final Recommendation Statement Aspirin for the Prevention of Cardiovascular Disease: Preventive Medication". us preventive services task force. March 2009. สืบค้นเมื่อ 2015-01-15.
  108. ↑ Gutierrez, J; Ramirez, G; Rundek, T; Sacco, RL (2012-06-25). "Statin Therapy in the Prevention of Recurrent Cardiovascular Events: A Sex-Based Meta-analysisStatin Therapy to Prevent Recurrent CV Events". Archives of Internal Medicine. 172 (12): 909–19. doi:10.1001/archinternmed.2012.2145. PMID 22732744.
  109. Taylor, F; Huffman, MD; Macedo, AF; Moore, TH; Burke, M; Davey Smith, G; Ward, K; Ebrahim, S (2013-01-31). "Statins for the primary prevention of cardiovascular disease". Cochrane database of systematic reviews (Online). 1: CD004816. doi:10.1002/14651858.CD004816.pub5. PMID 23440795.
  110. Downs, JR; O'Malley, PG (2015-08-18). "Management of dyslipidemia for cardiovascular disease risk reduction: synopsis of the 2014 U.S. Department of Veterans Affairs and U.S. Department of Defense clinical practice guideline". Annals of Internal Medicine. 163 (4): 291–7. doi:10.7326/m15-0840. PMID 26099117.
  111. Francis, DP (2011-05-19). "Duration and magnitude of the effect of a single statin tablet in primary prevention of cardiovascular events". International journal of cardiology. 149 (1): 102–7. doi:10.1016/j.ijcard.2010.11.013. PMID 21183232.
  112. Keene, D; Price, C; Shun-Shin, MJ; Francis, DP (2014-07-18). "Effect on cardiovascular risk of high density lipoprotein targeted drug treatments niacin, fibrates, and CETP inhibitors: meta-analysis of randomised controlled trials including 117,411 patients". BMJ (Clinical research ed.). 349: g4379. doi:10.1136/bmj.g4379. PMC 4103514. PMID 25038074.
  113. American College of Chest Physicians; American Thoracic Society (September 2013), "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American College of Chest Physicians and American Thoracic Society, สืบค้นเมื่อ 2013-01-06
  114. Bhupathiraju, SN; Tucker, KL (2011-08-17). "Coronary heart disease prevention: nutrients, foods, and dietary patterns". Clinica chimica acta; international journal of clinical chemistry. 412 (17–18): 1493–514. doi:10.1016/j.cca.2011.04.038. PMID 21575619.
  115. Myung, SK; Ju, W; Cho, B; Oh, SW; Park, SM; Koo, BK; Park, BJ; for the Korean Meta-Analysis (KORMA) Study, Group (2013-01-18). "Efficacy of vitamin and antioxidant supplements in prevention of cardiovascular disease: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials". BMJ (Clinical research ed.). 346: f10. doi:10.1136/bmj.f10. PMC 3548618. PMID 23335472.
  116. Fortmann, SP; Burda, BU; Senger, CA; Lin, JS; Whitlock, EP (2013-11-12). "Vitamin and Mineral Supplements in the Primary Prevention of Cardiovascular Disease and Cancer: An Updated Systematic Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force". Annals of Internal Medicine. 159 (12): 824–34. doi:10.7326/0003-4819-159-12-201312170-00729. PMID 24217421.
  117. Bruckert, E; Labreuche, J; Amarenco, P (June 2010). "Meta-analysis of the effect of nicotinic acid alone or in combination on cardiovascular events and atherosclerosis". Atherosclerosis. 210 (2): 353–61. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2009.12.023. PMID 20079494.
  118. Lavigne, PM; Karas, RH (2013-01-29). "The current state of niacin in cardiovascular disease prevention: a systematic review and meta-regression". Journal of the American College of Cardiology. 61 (4): 440–6. doi:10.1016/j.jacc.2012.10.030. PMID 23265337.
  119. Jee, SH; Miller, ERIII; Guallar, E; และคณะ (2002). "The effect of magnesium supplementation on blood pressure: a meta-analysis of randomized clinical trials". Am J Hypertens. 15 (8): 691–696. doi:10.1016/S0895-7061(02)02964-3. PMID 12160191.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  120. Zipes, DP; Camm, AJ; Borggrefe, M; และคณะ (2012). "ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for Management of Patients With Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines (writing committee to develop Guidelines for Management of Patients With Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death) : developed in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm Society". Circulation. 114 (10): e385–e484. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.106.178233. PMID 16935995.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  121. Kwak, SM; Myung, SK; Lee, YJ; Seo, HG; for the Korean Meta-analysis Study, Group (2012-04-09). "Efficacy of Omega-3 Fatty Acid Supplements (Eicosapentaenoic Acid and Docosahexaenoic Acid) in the Secondary Prevention of Cardiovascular Disease: A Meta-analysis of Randomized, Double-blind, Placebo-Controlled Trials". Archives of Internal Medicine. 172 (9): 686. doi:10.1001/archinternmed.2012.262. PMID 22493407.
  122. "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. สืบค้นเมื่อ 2009-11-11.
  123. . Indian Heart Association. 2015-04-29. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-09-01.
  124. "ภัยเงียบ!!"โรคหัวใจ"ดับชีวิตคนไทยเฉลี่ย 6 คนทุกชั่วโมง". Manager. 2014-09-30. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-03. สืบค้นเมื่อ 2018-12-03.
  125. Morris, J. N.; Crawford, Margaret D. (1958). "Coronary Heart Disease and Physical Activity of Work". British Medical Journal. 2 (5111): 1485–1496. doi:10.1136/bmj.2.5111.1485. PMC 2027542. PMID 13608027.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  126. Karakas, M; Koenig, W (December 2009). "CRP in cardiovascular disease". Herz. 34 (8): 607–13. doi:10.1007/s00059-009-3305-7. PMID 20024640.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  127. "Biomarkers of the osteoprotegerin pathway: clinical correlates, subclinical disease, incident cardiovascular disease, and mortality". 2010. PMID 20448212. Cite journal requires |journal= (help)
  128. Venuraju, SM; Yerramasu, A; Corder, R; Lahiri, A (May 2010). "Osteoprotegerin as a predictor of coronary artery disease and cardiovascular mortality and morbidity". J. Am. Coll. Cardiol. 55 (19): 2049–61. doi:10.1016/j.jacc.2010.03.013. PMID 20447527.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  129. Andraws, R; Berger, JS; Brown, DL (June 2005). "Effects of antibiotic therapy on outcomes of patients with coronary artery disease: a meta-analysis of randomized controlled trials". JAMA. 293 (21): 2641–7. doi:10.1001/jama.293.21.2641. PMID 15928286.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  130. Dominguez-Rodriguez, Alberto (January 2012). "Melatonin and Cardiovascular Disease: Myth or Reality?". Rev Esp Cardiol. 65: 215–218.

แหล่งข้อมูลอื่น

  • โรคระบบหัวใจหลอดเลือด ที่เว็บไซต์ Curlie
  • European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (version 2012) 2012-11-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  • Heart Disease MedicineNet Slides, photos, descriptions

ธันวาคม 08, 2021
โรคระบบห, วใจหลอดเล, อด, โรคห, วใจร, วมหลอดเล, อด, หร, โรคห, วใจและหลอดเล, อด, งกฤษ, cardiovascular, disease, วย, เป, นกล, มโรคเก, ยวก, บห, วใจหร, อหลอดเล, อด, อเป, นโรคท, ผลต, อระบบห, วใจและหลอดเล, อด, รวมท, งกล, มโรคหลอดเล, อดเล, ยงห, วใจ, coronary, artery, . orkhhwicrwmhlxdeluxd 1 hrux orkhhwicaelahlxdeluxd 2 xngkvs Cardiovascular disease twyx CVD epnklumorkhekiywkbhwichruxhlxdeluxd 3 khuxepnorkhthimiphltxrabbhwicaelahlxdeluxd 4 rwmthngklumorkhhlxdeluxdeliynghwic coronary artery disease echn xakarpwdekhnhwic angina aelaklamenuxhwictayehtukhadeluxd myocardial infarction 3 tlxdcnorkhhlxdeluxdsmxng orkhhwicehtukhwamdnsung hypertensive heart disease orkhhwicehtuikhrumatik rheumatic heart disease orkhklamenuxhwic cardiomyopathy phawahwicesiycnghwa heart arrhythmia orkhhwicaetkaenid congenital heart disease orkhlinhwic valvular heart disease hwicxkesb carditis thxeluxdaedngopngphxng aortic aneurysm orkhhlxdeluxdaedngswnplay peripheral artery disease aelaphawalimeluxdxudhlxdeluxdda venous thrombosis 3 5 orkhhwicrwmhlxdeluxd Cardiovascular disease phaphthayculthrrsnkhxnghwicthimiphawaekidphngphud ehluxng aelaorkhaexmilxyd natal aetmsidwy Movat s stainbychicaaenkaelalingkipphaynxkICD 10I51 6ICD 9429 2DiseasesDB28808MeSHD002318bthkhwamnixangxingkhristskrach khristthswrrs khriststwrrs sungepnsarasakhykhxngenuxha klikkhxngorkhcakhunxyukbehtu orkhhlxdeluxdeliynghwic orkhhlxdeluxdsmxng aelaorkhhlxdeluxdaedngswnplay camiphawahlxdeluxdaedngaekhng sungxacmiehtucakkhwamdnsung karsubbuhri orkhebahwan karimxxkkalngkay orkhxwn khxelsetxrxlineluxdsung thanxaharimthuktxng kardumekhruxngdumaexlkxhxlekin epntn karesiychiwitephraa CVD ekidcakkhwamdnsung 13 karsubbuhri 9 orkhebahwan 6 karimxxkkalngkay 6 aelaorkhxwn 5 orkhhwicehtuikhrumatikxacenuxngkbkhxhxyxkesbcakechuxsetrpotkhxkkhsthiimrksa 3 krni 90 khxngorkhpraeminwapxngknid 6 hlxdeluxdaedngaekhngsamarthpxngknodyldpccyesiyng echn thanxaharihthuksukhphaph xxkkalngkay hlikeliyngkhwnbuhri aelacakdkardumaexlkxhxl 3 karrksakhwamdnsungaelaorkhebahwankmipraoychndwy 3 karrksakhxhxyxkesbcakechuxsetrpotkhxkkhsdwyyaptichiwnasamarthldkhwamesiyngorkhhwicehtuikhrumatik 7 karthanyaaexsiphrinephuxpxngknlwnghnamipraoychnimchdecnsahrbphumisukhphaphdi 8 9 aelakhnathanganpxngknechphaakickhxngshrth USPSTF kaenanaimihthasahrbhyingxayunxykwa 55 pi aelasahrbchayxayunxykwa 45 pi aetaenanasahrbphusungxayukwannepnbangphwk 10 karrksaorkhcathaihidphldikwaimrksa 3 orkhepnehtukhxngkaresiychiwitxndbaerk inolk 3 odyrwmphumipraethsthukaehngykewnaexfrika 3 thaihmiphuesiychiwit 17 3 lankhn 31 5 inpi 2013 ephimcak 12 3 lankhn 25 8 inpi 1990 5 karesiychiwitephraaorkhmakkhuneruxy inpraethskalngphthnaodymakinkhnathiidldlnginpraethsphthnaaelwtngaetkhristthswrrs 1970 4 11 orkhhlxdeluxdeliynghwicaelaorkhhlxdeluxdsmxngepnehtuinkrni 80 khxngorkhklumniinchay aela 75 inhying 3 orkhodymakmiphltxphusungxayu inshrth prachakr 11 xayurahwang 20 40 pimiorkh 37 rahwang 40 60 pimiorkh 71 rahwang 60 80 pimiorkh aela 85 khxngphumixayumakkwa 80 pimiorkh 12 xayuechliythiesiychiwitenuxngkborkhxyuraw 80 pi inpraethsphthnaaelwaela 68 piinpraethskalngphthna 4 orkhpkticaerim 7 10 piinchaykxnhying 13 enuxha 1 praephth 2 pccyesiyng 2 1 xayu 2 2 ephs 2 3 yasub 2 4 karimxxkkalngkay 2 5 xaharaelaaexlkxhxl 2 6 thanathangsngkhm esrsthkic 2 7 mlphisthangxakas 2 8 karpraeminkhwamesiyng 3 phyathisrirwithya 4 kartrwckhdorkh 5 karpxngkn 5 1 xahar 5 2 ya 5 3 xaharesrim 6 karrksa 7 khwamrabad 8 nganwicy 9 echingxrrth 10 xangxing 11 aehlngkhxmulxunpraephth aekikhmiorkhklumnihlaychnidthiekiywkbhlxdeluxd odyeriykinphasaxngkvswa vascular disease orkhhlxdeluxd rwmthng orkhhlxdeluxdeliynghwic coronary artery disease hrux coronary heart disease hrux ischemic heart disease orkhhlxdeluxdaedngswnplay epnthihlxdeluxdkhxngaekhnkha orkhhlxdeluxdsmxng orkhhlxdeluxdaedngkhxngittib renal artery stenosis thxeluxdaedngopngphxngmiorkhklumnihlaychnidthiekiywkbhwic rwmthng orkhklamenuxhwic orkhhwicehtukhwamdnsung phawahwicway orkhhwicenuxngkbpxd pulmonary heart disease khuxhwichxnglangdankhwalmehlwenuxngkbrabbhayic phawahwicesiycnghwa orkhhwicxkesb inflammatory heart disease eyuxbuhwicxkesb endocarditis khuxeyuxchninkhxnghwichruxeyuxbuhwic endocardium xkesb ekidthilinhwicxyangsamythisud phawahwicotehtuxkesb inflammatory cardiomegaly klamenuxhwicxkesb orkhlinhwic orkhhwicaetkaenid epnsphawawirupkhxngokhrngsranghwictngaetkaenid orkhhwicehtuikhrumatik khuxklamenuxaelalinhwicesiyhayehtuikhrumatikephraatidechuxaebkhthieriy Streptococcus pyogenespccyesiyng aekikhorkhhwicmipccyesiynghlayxyangrwmthngxayu ephs karichyasub karkhadxxkkalngkay kardumaexlkxhxlmakekin xaharthiimthuksukhphaph orkhxwn prawtiorkhhwicinkhrxbkhrw khwamdnolhitsung natalineluxdsung ephraaorkhebahwan khxelsetxrxlineluxdsung phawasarikhmnsungineluxd pccythangcitaelasngkhm khwamyakcn kardxykarsuksa aelamlphisthangxakas 14 15 16 17 18 aempccyesiyngaetlaxyangcamixiththiphlinradbtang kntxchumchnaelaklumchatiphnthutang aetxiththiphlodyrwmkhxngpccyehlanikkhngesnkhngwamak 19 aelaaempccybangxyang echn xayu ephs prawtikhrxbkhrwcaepliynimid aetpccysakhyhlayxyangkepliyniddwykarepliynphvtikrrm karrksadwyya aelakarpxngknorkhtang rwmthngkhwamdnolhitsung ikhmnineluxdsung aelaorkhebahwan xayu aekikh hwickhxnghyingsungxayuthimiaekhlesiymekaaaelamiphawahwicot xayuepnpccyesiyngsakhythisudtxorkhhwic xtraesiyngcaephimkhunpraman 3 ethainthswrrsaetlathswrrsthixayuephimkhunerimtngaetxayu 45 pi 20 ikhmnxacerimphxkhwictngaetinchwngwyrun 21 phuesiychiwitephraaorkhhwicpraman 82 mixayuxyangnxy 65 pi 22 inkhnaediywkn khwamesiyngorkhhlxdeluxdsmxngkephimepnthwikhunthuk 10 pihlngcakxayuthung 55 pi 23 mikhaxthibayhlayxyangwa thaimxayucungephimkhwamesiyngtxorkhhwic xyanghnungkkhuxepnephraaradbkhxelsetxrxlineluxd 24 inklumprachakrodymak radbcaephimkhunemuxxayuephimkhun inchay nicathungradbkhngthirahwangxayu 45 50 pi inhying radbcasungkhuncnthungxayu 60 65 pi 24 xayuyngsmphnthkbkhwamepliynaeplngkhxngphnnghlxdeluxdthngodyklsastraelaodyokhrngsrang sungthaihesiykhwamyudhyun aelwxacnaipsuorkhhlxdeluxdeliynghwic 25 ephs aekikh chayesiyngorkhhwicsungkwahyingkxnwyhmdradu 20 26 aethlngwyhmdraduaelw nkwichakarbangphwkxangwa khwamesiyngkhxnghyingkcakhlaykbchay 26 aemkhxmulerw nikhxngxngkhkarxnamyolkaelashprachachaticaaeyngthvsdini 20 xyangirkdi thahyingmiorkhebahwan oxkaskarekidorkhhwickcamakkwachaythimiorkhebahwan 27 orkhhlxdeluxdeliynghwicinchaywyklangkhnsamyepn 2 5 ethaethiybkbhying 24 tamngansuksakhxngxngkhkarxnamyolkpi 1999 xtrakartayephraaorkhhlxdeluxdeliynghwictangknrahwangephsephraaehtucakephs 40 28 swnngansuksaxiknganhnungpiediywknphbwa ephsepntwxthibaykhwamaetktangrahwangephsthungkhrunghnung 24 thvsdixthibaykhwamaetktangrahwangephsxyanghnungkkhuxkhwamaetktangkhxnghxromn 24 hyingmiexsotrecnepnhxromnephshlk sungxacmivththipxngknorkhphanemaethbxlisumkhxngkluokhsaelaphanrabbtharngdul aelaxacmivththiprbprungkarthangankhxngesllenuxeyuxbuophrng endothelial cell odytrng 24 karphlitexsotrecncaldlnghlnghmdradu nixacepliynemaethbxlisumkhxngliphidihklayepnliphidaebbthaihhlxdeluxdaedngaekhngodyldkhxelsetxrxlaebb HDL high density lipoprotein ephimaebb LDL low density lipoprotein aelaephimkhxelsetxrxlodyrwm 24 nahnkrangkay khwamsung karaeckaecngikhmnipyngswntang inrangkay xtrakaretnhwic primaneluxdthihwicbibxxkaetlakhrng stroke volume aelakhwamhyunkhxngesneluxd arterial compliance A tangknrahwangchaykbhyingxyangsngektid 25 aetinphuchramak hyingcamikhwamaetktangkhxngkhwamerwkarwingkhxngeluxdrahwangemuxhwicbibtwkbemuxhwickhyaytw pulsatility makkwa aelahlxdeluxdaedngcaaekhngkwa 25 aetkxacepnephraarangkayaelahlxdeluxdmikhnadelkkwa 25 yasub aekikh karsubbuhriepnkaresphyasubrupaebbhlk 3 xntraytxsukhphaphimichmacakkaresphyasubodytrngethann aetmacakkaridkhwnbuhridwy 3 10 khxngkrniorkhnimacakkarsubbuhri 3 aetbukhkhlthieliksubbuhrikxnxayu 30 pikesiyngtayenuxngkbbuhriekuxbethakbkhnthiimidsub 29 karimxxkkalngkay aekikh karxxkkalngkayimephiyngphx khuxxxkkalngpanklangnxykwa 5 khrngtxxathitykhrngla 30 nathi hruxxxkkalngxyanghnknxykwa 3 khrngtxxathitykhrngla 20 nathi pccubnepnpccyesiyngkaresiychiwitxndbthi 4 thwolk 3 inpi 2008 phumixayu 15 pi 31 3 hruxekinkwann 28 2 khxngchay aela 34 4 khxnghying xxkkalngkayimephiyngphx 3 khwamesiyngtxorkhhlxdeluxdeliynghwicaelaorkhebahwancaldlngekuxb 1 3 sahrbphuihythixxkkalngkaypanklang 150 nathitxxathity 30 xnung karxxkkalngkayyngchwyldnahnk khwbkhumkluokhsineluxd khwamdnolhit ikhmnineluxd aelakartxbsnxngtxxinsulin phlehlanixacxthibaypraoychntxhwicidepnbangswn 3 xaharaelaaexlkxhxl aekikh karrbprathanxaharmiikhmnximtw ikhmnthrans aelaekluxmak karrbprathanphkphlimaelaplanxy smphnthkbkhwamesiyngorkhhlxdeluxdhwic aemcasmphnthodyepnehtuhruximkyngimchdecn xngkhkarxnamyolkothskartay 1 7 lanraythwolkenuxngkbkarrbprathanphkphlimnxy 3 primanekluxthirbprathanepntwkahndkhwamdnolhitaelakhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxdthisakhy 3 karrbprathanxaharmiphlngngansung echn xaharphrxmbriophkhaelamiikhmnaelanatalsung snbsnunihekidorkhxwnaelaxacephimkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxd 3 karrbprathanxaharmiikhmnthransnsungmiphllbtxikhmnaelasarbngchikarxkesbineluxd 31 cungsnbsnunihelikbriophkhxaharthimiikhmnthrans 32 mihlkthanwa karrbprathannatalprimanmaksmphnthkbkhwamdnolhitthisungkwaaelakarmiikhmnrupaebbthiimdiineluxd 33 xikthngyngephimkhwamesiyngorkhebahwanxikdwy 15 karrbprathanenuxaeprrupcanwnmaksmphnthkbkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxdthiephimkhun odyxacepnephraabriophkhekluxephim 34 kardumaexlkxhxlsmphnthkborkhhwicaelahlxdeluxdxyangsbsxn aelaxackhunkbprimanthidum kardumaexlkxhxlprimanmaksmphnthkbkhwamesiyngorkhodytrng 3 aetkardumprimannxyodyimmikhxykewn xacsmphnthkbkhwamesiyngorkhthildlng 35 xyangirkdi emuxduklumprachakrthnghmd kardumaexlkxhxlsmphnthkbkhwamesiyngthangsukhphaphhlayxyang cungthaihpraoychnthixacidimkhumkbkhwamesiyngthiephimkhun 3 36 thanathangsngkhm esrsthkic aekikh orkhhlxdeluxdaelahwicmiphltxpraethsthimirayidtaaelapanklangmakkwapraethsthimirayidsung 37 aetkhxmulrupaebbthangsngkhmkhxngorkhkminxyinpraethsthimirayidtaaelapanklangthaihruraylaexiydnxy 37 swninpraethsmirayidsung karmirayidtaaelakardxykarsuksasmphnthkbkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxdthisungkhunxyangkhngesnkhngwa 38 noybaythiephimkhwamimethaethiymknthangsngkhm esrsthkicsmphnthkbkhwamaetktangkarmiorkhenuxngkbsphawathangsngkhm esrsthkicthimakkwa 37 odyxacsmphnthaebbepnehtu pccythangcit sngkhm thangsingaewdlxm phvtikrrmekiywkbsukhphaph karekhathungaephthyphyabalid aelakhunphaphkhxngkarrksa lwnaetephimkhwamaetktangthangsngkhm esrsthkickhxngorkhni 39 khnakrrmkarekiywkbtwkahndsukhphaphthangsngkhm Commission on Social Determinants of Health khxngxngkhkarxnamyolkaenanawa karkracayxanac khwammngkhng karsuksa thixyuxasy pccythangsingaewdlxm xahar aelasatharnsukhthiethaethiymknaeladikwa caepnephuxaekpyhakhwamimethaethiymkninthngeruxngorkhhwicaelahlxdeluxd aelaorkhthiimtidtxxun 40 mlphisthangxakas aekikh mikarsuksawa karidrbxnuphakhaekhwnlxyinxakas particulates miphlthngrayasnaelarayayawtxorkhhwicaelahlxdeluxdhruxim pccubn xnuphakhaekhwnlxyinxakaskhnadelkkwa 2 5 imokhremtr PM2 5 epneruxngthiidrbkhwamsnickaridrbxnuphakhaekhwnlxyinxakasthikhwamekhmkhn 10 imokhrkrm emtr3 mg m3 inrayayaw caephimkhwamesiyngtayenuxngcakorkh 8 18 41 odykhwamesiyngsmphthth RR txorkhhlxdeluxdeliynghwickhxnghyingxyuthi 1 42 ethiybkbchaythi 0 90 41 thw ipaelw karidrbxnuphakhaekhwnlxyinxakasinrayayawcaephimxtrahlxdeluxdaedngaekhngaelaxkesb thaidrbxnuphakhkhnad PM2 5 epnrayasn 2 chm khwamekhmkhnthiephimkhunthuk 25 mg m3 caephimkhwamesiyngtayephraaorkh 48 42 xnung hlngcakidrbxnuphakh 5 wn khwamdnchwnghwicbibtw systolic aelachwnghwickhlaytw diastolic caephim 2 8 milliemtrprxth aela 2 7 milliemtrprxth tamladbsahrbxnuphakhthuk 10 5 mg m3 thiidrb 42 nganwicyxun chiwaxnuphakhaekhwnlxyinxakas PM2 5 epnsaehtuihhwicetnmicnghwaphidpkti ldkarepliynaepr variability khxngxtrakaretnhwic khuxld vagal tone aelaednsudkhuxepnehtuihhwicway 42 43 xnuphakhaekhwnlxyinxakas PM2 5 yngsmphnthkbkarhnakhunkhxnghlxdeluxdaedngaekhrxthid carotid artery aelakhwamesiyngklamenuxhwictayehtukhadeluxdxyangchbphln acute myocardial infarction thisungkhun 42 43 karpraeminkhwamesiyng aekikh orkhhwicrwmhlxdeluxdthimixyuaelw hruxehtukarnpyhathanghwicthiidmiaelw echn xakarhwiclmhruxorkhhlxdeluxdsmxng epntwphyakrnehtukarnpyhathanghwicinxnakhtiddithisud 44 xayu ephs karsubbuhri khwamdnolhit liphidineluxd aelaorkhebahwankepntwphyakrnthisakhysahrbphuthiimpraktwamiorkhhwicaelahlxdeluxd 45 twaeprehlani aelabangkhrngrwmtwaeprxun samarthphsmepnkhaaennprakxbephuxpraeminkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxdinxnakhtkhxngbukhkhl 44 withinbkhaaennechnnikmimakaemsmrrthphaphkhxngwithiaetlaxyangkyngmikhxotaeyng 46 yngmiwithikartrwcwinicchyaelasarbngchithangchiwphaphxun thiidsuksa aetpccubnyngimmihlkthanchdecnphxephuxihichepnpkti rwmthngprawtikhrxbkhrw aekhlesiymphxkhlxdeluxdeliynghwic high sensitivity C reactive protein xtraswnkhwamdnolhitthikhxethaethiybkbkhwamdnolhitthitnaekhn ankle brachial index khwamekhmkhnkhxnghmuyxyaelaxnuphakhkhxngilophoprtin lipoprotein a apolipoproteins A I aela B fibrinogen kartrwcnbemdeluxdkhaw homocysteine N terminal pro B type natriuretic peptide NT proBNP sarbngchikarthangankhxngit 47 48 phunthithnghmdkhxnghlxdeluxdaedngaekhrxthidthiepnkhrabtrakn xngkvs plaque 49 phyathisrirwithya aekikh phaph DDC SEM aesdngkarphxktwkhxngaekhlesiymthihlxdeluxdaelahwic xnuphakhklm sismthihnaaennkwa khux calcium phosphate swnxnuphakhsiekhiywaelahnaaennnxykwakkhuxsarekhluxbesll ECM 50 ngansuksakbklumprachakraesdngwaorkhhlxdeluxdaedngaekhng sungepnorkhtngtnkhxngorkhhwicaelahlxdeluxd erimkhuntngaetwyedk ngansuksatwkahndthangphyathichiwwithyakhxngorkhhlxdeluxdaedngaekhngtibineyawchn khux Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth Study aesdngwarxyorkhthienuxeyuxchnin intima capraktthiesneluxdihysungnaeluxdxxkcakhwicdansay exxxrta thnghmdaelahlxdeluxdeliynghwicdankhwaekinkhrunginedkxayu 7 9 pi 51 niepneruxngsakhymakephraakhn 1 3 esiychiwitcakphawaaethrksxnthimacakorkhhlxdeluxdaedngaekhng ephuxhyudkraaesechnni catxngephimkarsuksaaelakarsanukwa orkhniepnpyhathangsukhphaphmakthisud aelaephimkarpxngknhruxldkarekidorkhorkhxwnhruxorkhebahwanbxykhrngsmphnthkborkhni 52 aelaorkhiteruxrngaelakhxelsetxrxlekinineluxdkechnkn 53 cring aelw orkhhwicrwmhlxdeluxdkepnphawaaethrksxnthimixntraytxchiwitmakthisudsahrbkhnikhorkhebahwan ephraamioxkastayephraaorkhklumni 2 4 ethamakkwakhnimepnorkhebahwan 54 55 56 kartrwckhdorkh aekikhkarbnthukkhluniffahwic ECG ephuxtrwckhdorkh imwacaemuxxyuechy hruxxxkkalngkay imaenanainbukhkhlthiimmixakaraelaesiyngnxy 57 rwmthngkhnxayunxythiimmipccyesiyng 58 swnphuthiesiyngyingkwann hlkthanwakartrwckhdorkhdwy ECG mipraoychnkyngimchdecn 57 xnung karbnthukphaphhwicdwykhlunesiyngkhwamthisung MPI aela cardiac stress test kimaenanadwyehmuxnknsahrbphuthiesiyngnxyaelaimmixakar 59 sarbngchithangchiwphaph biomarker xacchwyaesdngpccyesiyngtxhlxdeluxdaelahwicephuxihphyakrnorkhinxnakhtiddikhun aetpraoychnemuxichrksakyngimchdecn 60 61 karpxngkn aekikhpccubn withikarpxngknorkhhwicaelahlxdeluxdrwmthng rbprathanxaharikhmnta miiyxaharsung rwmthngkhawklxng thyphuch phkaelaphlim 62 63 karrbprathanechnni 5 swntxwncaldkhwamesiyngpraman 25 odyswnhnungkhxngphkcaminahnk 77 krm aelakhxngphlimhnk 80 krm 64 eliksubbuhriaelahlikeliyngkhwnbuhri 62 cakdkarbriophkhaexlkxhxlihnxykwaprimanthiaenana 62 khuxkardumaehlkhxl 1 2 thiekuxbthukwnxacldkhwamesiyngpraman 30 26 65 odyaexlkxhxlthihnungcakhunxyukbkhwamekhmkhnkhxngaexl kxhxl echn ebiyrpkti 5 aexlkxhxl 341 ml khwdhnung iwn 12 aexlkxhxl 142 ml praman 3 5 aekw aelaekhruxngdum 40 aexlkxhxl 43 ml praman 1 5 aekw 66 aetkardumekinkhnadkcaephimkhwamesiyngorkhni 67 aelahmxkimaenanaiherimdumaexlkxhxlephuxsukhphaphodythwip 68 ldkhwamdnolhitthakhwamdnsung ldkhxelsetxrxlaebb LDL 69 70 ldikhmninrangkaythanahnkekinhruxepnorkhxwn 71 xxkkalngkayhnkpanklangephimepn 30 nathitxwn xyangnxyxathityla 5 khrng hruxkhun 3 thaxxkkalngkayinthanxn 62 ldthannatal ldkhwamekhriyd 72 withinixacyakephraaimchdecnwa xairpxngknpccyechnni 73 karkhadeluxdipeliynghwic myocardial ischemia ehtukhwamekhriyd smphnthkbpyhathanghwicmakkhunsahrbbukhkhlthimiorkhhwicmakxn 74 khwamekhriydthangxarmnhruxthangrangkayxacnaipsukarthanganphidpktikhxnghwicrupaebbhnungthieriykwa Takotsubo syndrome B 77 aetkhwamekhriydkepnephiyngpccyrxngkhxngkhwamdnolhitsung 78 karbabdodykarphxnkhlayaebbechphaa yngmipraoychnthiimchdecn 79 80 sahrbphuihythiyngimidwinicchywaepnkhwamdnsung epnorkhebahwan miliphidineluxdsung hruxepnorkhhwic karihkhaaenanathwipephuxihprbprungxaharaelaxxkkalngkay caimepliynphvtikrrmxyangsakhy dngnncungimaenana 81 imchdecnwa karrksaorkhfnkhuxorkhprithntxkesb periodontitis miphltxkhwamesiyngorkhni 82 cnthungpi 2014 karxxkkalngkayyngimidsuksaphxinphuesiyngorkhhwicsung 83 xahar aekikh xaharthimiphkaelaphlimsungcaldkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxd aelakhwamtay 64 hlkthanaesdngwa xaharaebbkhxngkhnaethbthaelemdietxrereniynxacchwyineruxngorkhni 84 mihlkthanwa xaharemdietxrereniynxacmiprasiththiphlkwaxaharikhmntaephuxepliynpccykhwamesiyngorkhinrayayaw khux miradbkhxelsetxrxlaelakhwamdneluxdthitakwa 85 swnxaharaebbaedch DASH diet thimakipdwythw pla phlim aelaphk aelamikhxnghwan enuxaedng aelaikhmnta phbwa ldkhwamdnolhit 86 ldkhxelsetxrxlaebb LDL phrxmkhxelsetxrxlthnghmd 87 aelaprbprungklumxakarthangemaethbxlisum metabolic syndrome 88 aetcamipraoychnnxkkarthdlxngthangkhlinikhruximkyngimchdecn 89 swnkarrbprathanxaharthimiiyxaharsungpraktwaldkhwamesiyngorkhni 90 ikhmnthithanrwmthnghmdduehmuxncaimepnpccyesiyngthisakhy 91 92 aetxaharthimiikhmnthransmakduehmuxncaephimxtrakarekidorkhhwicaelahlxdeluxd 92 93 aenwthangkarrbprathanxahartang thwolkaenanaihldkarbriophkhikhmnximtw 94 aetkmikhxotethiyngeruxngphlkhxngikhmnximtwtxorkhhwicaelahlxdeluxdinwrrnkrrmkaraephthy 93 95 nganthbthwnwrrnkrrmpi 2014 aela 2015 imphbhlkthanwamiphllb 93 95 swnnganthbthwrrnkrrmaebbkhxekhlnpi 2012 phbhlkthanthiaesdngnywa karepliynikhmnximtwinxaharipepnikhmnimximtwmipraoychnelknxy 96 aetnganwiekhraahxphimanpi 2013 ksrupwa karaethndwyikhmnimximtwinklumkrdikhmnoxemka 6 khux linoleic acid xacephimkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxd 94 karepliynikhmnximtwipepnkharobihedrtimldkhwamesiynghruxxacephimkhwamesiyng 97 98 karepliynepnikhmnimximtwaebbmiphnthakhuhlaykhu PUFA mipraoychnsungsud 92 99 aetkarrbprathanxaharesrimkhuxkrdikhmnoxemka 3 sungkepn PUFA ehmuxnkn duehmuxncaimmiphl 100 karrbprathanxaharmiekluxnxymiphlimchdecn nganthbthwnwrrnkrrmaebbkhxekhlnsrupwa phumikhwamdnsunghruxkhwamdnkungsungidpraoychnnxy thaidodyprakarthngpwng 101 xnung nganthbthwnwrrnkrrmaesdngwa xaharthimiekluxnxyxacmiothstxphumihwicway congestive heart failure 101 aetngankthukwicarnodyechphaawa imykewnkarthdlxngnganhnungineruxnghwiclmehlwthikhnikhmiradbekluxaelanataehtuyakhbpssawa 102 ephraaemuxykewnnganni nganthdlxngthiehluxaesdngaenwonmwamipraoychn 102 103 swnnganthbthwneruxngxaharekhmxiknganhnungsrupwa mihlkthandiwa xaharmiekluxsungephimkhwamdnolhitaelathaihorkhkhwamdnsungaeylng aelaephimpyhahwicaelahlxdeluxd odypyhahlngekidkephraakhwamdnolhitsungkhun aelanacaekidphanklikxun xikdwy 104 105 mihlkthaninradbpanklang moderate wa karbriophkhekluxmakephimxtrakartayehtuhwicaelahlxdeluxd aelamihlkthanbangwa ephimxtrakartaythwip overall mortality ephimxtraorkhhlxdeluxdsmxng aelathaihhwichxnglangdansayot left ventricular hypertrophy 104 ya aekikh aexsiphrinphbwa phuthiesiyngorkhhwictaidpraoychnephiyngelknxyineruxngpyhahwicaelahlxdeluxd ephraakhwamesiyngeluxdxxkhnkekuxbcaethapraoychnthiid 106 cungimaenanaihichyanisahrbkhnthiesiyngnxymak 107 yaldikhmnkhux statins miprasiththiphlpxngknorkhhwicaelahlxdeluxdimihaeylngsahrbphumiprawtikhxngorkh 108 aetephraachaymixtrapyhahwicsungkwa karldpyhainchaycungehnidngaykwainhying 108 sahrbbukhkhlthiimmiorkhaetmipccyesiyng yaduehmuxncamipraoychnldkhwamesiyngtayaelaorkhhwic 109 aenwthangkarrksakhxngshrthchbbhnungaenanaihichyasahrbphumioxkasesiyngtxorkhhwicaelahlxdeluxdethakb 12 hruxyingkwannphayin 10 pikhanghna 110 chwngewlarbprathanyaephuxihekidphlpxngknkhwamtayduehmuxncanan khuxepnpi sungekidchakwaphlldliphidkhxngya 111 yainxasin fibrates aela CETP Inhibitors echn Torcetrapib aemcaephimkhxelsetxrxlaebb HDL aetkimmiphltxkhwamesiyngorkhhwicaelahlxdeluxdsahrbphuthithanya statins xyu 112 sahrbkhnikhkhwamdnsunginhlxdeluxdpxd pulmonary hypertension ehtuorkhhwickhangsay hruxehtuphawaeluxdkhadxxksiecnenuxngkbpxd hypoxemic lung diseases karichyaxxkvththitxhlxdeluxd vasoactive xacmiothsphrxmkbmikhaichcaythiimsmkhwr 113 xaharesrim aekikh aemxaharthithuksukhphaphcamipraoychn aetodythwipaelwphlkhxngxaharesrimthimisartanxnumulxisraechnwitamin witaminxi witaminsi epntn kimphbwapxngknorkhhwicaelahlxdeluxdaelabangkrnixacklbmioths 114 115 xnung xaharesrimphwkaerthatukimphbwamipraoychnechnkn 116 rupaebbhnungkhxngwitaminbi3khuxinxasin xacepnkhxykewnephraaldkhwamesiyngpyhahlxdeluxdhwicsahrbbukhkhlthiesiyngsung 117 118 xaharesrimkhux aemkniesiym caldkhwamdnolhitodykhunxyukbkhnadthiich 119 aenanaihrksadwyaemkniesiym sahrbkhnikhphawahwichxnglangesiycnghwa ventricular arrhythmia thismphnthkbphawa torsades de pointes aelamixakarepnkhlunhwicchwng QT interval yawphidpkti long QT syndrome tlxdcnkhnikhthihwicesiycnghwaenuxngcakphiscakyadichxksin 120 immihlkthansnbsnunihichkrdikhmnoxemka 3 121 karrksa aekikhorkhhwicrwmhlxdeluxdrksaid odyebuxngtnkkhuxihepliynxaharaelaphvtikrrm 3 duthihwkhx karpxngkn khwamrabad aekikh canwnpithiesiyipenuxngcaksukhphaphimdi khwamphikar hruxkhwamtaykxnwy DALY txprachakr 100 000 khninpi 2004 122 immikhxmul nxykwa 70 70 140 140 210 210 280 280 350 350 420 420 490 490 560 560 630 630 700 700 770 makkwa 770 orkhhwicaelahlxdeluxdthaihesiychiwitinxndbtn inpi 2008 karesiychiwit 30 thwolkekidcakorkh odymimakkwainpraethsthimirayidtahruxpanklang ephraa 80 khxngkaresiychiwitthwolkekidinpraethsehlani praeminwainpi 2030 camikhnesiychiwit 23 lankhnephraaorkhtxpithwipexechiyitmipharaorkhhwicaelahlxdeluxd 60 aemcamiprachakrephiyngaekh 20 inolk sungxacepnephraaaenwonmthangkrrmphnthuaelapyhasingaewdlxm 123 inpraethsithy orkhhwicmiaenwonmephim inpiph s 2556 miphuesiychiwit 54 530 khn echliywnla 150 khn hruxechliychwomngla 6 khn xtrakarpwytxprachakr 1 aesnkhn inpi 2555 ethakb 427 khn ephimcakpi 2547 sungmixtrakarpwyethakb 185 khn 124 nganwicy aekikhnkwithyakarrabadchawskxt ecxrri mxrris iderimsuksaorkhhwicaelahlxdeluxdepnnganaerkinpi 1949 odyichkhxmulxachiwxnamyaelatiphimphphlnganinpi 1958 125 ehtu karpxngkn aelakarrksarupaebbtang khxngorkhkyngepnpraednnganwicythangchiwewchinpccubn odyminganwithyasastrthitiphimphepnrxy nganinaetlaspdahnganpi 2009 nganhnungsuksakhwamsmphnthrahwangkarxkesbxxn sungepnlksnaednkhxngorkhhlxdeluxdaedngaekhngkborkh aelawithikarrksathiepnipid khnikhthiesiyngorkhphbwa misarsxkhwamxkesb thisamyineluxdkhux C reactive protein sungkhun 126 xnung pccyesiyngxyanghnungkhxngorkhaelakhwamtaykkhux oprtin osteoprotegerin sungepntwkhwbkhumaefketxrkarthxdrhsthisakhyxyanghnung NF kB emuxekidkarxkesb 127 128 praednthikalngsuksaxyanghnungkkhuxkhwamsmphnthrahwangkartidechux Chlamydophila pneumoniae ehtusakhyxyanghnungkhxng pxdbwm kborkhhlxdeluxdeliynghwic odyphbaelwwa epnipidnxylngephraaimdikhunhlngrksadwyyaptichiwna 129 nganwicyhlaynganidtrwcsxbpraoychnkhxngemlaothninephuxpxngknaelarksaorkhhlxdeluxdhwic emlaothninepnsarkhdhlngkhxngtxmipheniylthiphbwa chwyldkhxelsetxrxlodyrwm ldkhxelsetxrxlaebb VLDL aelaaebb LDL ineluxdkhxnghnu emuxichinkhnadtamhlkephschwithya pharmacological dose kphbwaldkhwamdneluxddwy dngnn mncungxacchwyrksakhwamdnolhitsung xyangirkdi yngtxngminganwicyineruxngphlkhangekhiyng khnaddithisudephuxrksa epntn kxncaxnumtiihichinkaraephthy 130 echingxrrth aekikh khwamhyun compliance khux karkhyaytwaelwephimprimatridkhxngxwywathiepnophrng khuxepnhlxd ephraakhwamdnphayinhlxd hruxepnkhwamonmexiyngimyxmklbmikhnadedimxikkhxnghlxdaememuxidrbaerngbibkdhruxaerngkhyay epnkhunsmbtitrngknkhamkb elastance sungepnkhwamonmexiyngthicayxnklbipsukhnadedimkhxnghlxdemuxhmdaerngbibkdhruxaerngkhyayaelw Takotsubo cardiomyopathy hrux stress cardiomyopathy epnorkhklamenuxhwicxyanghnungthiimidmacakkarkhadeluxd klamenuxhwicxyudi kekidxxnaerng 75 sungxaccudchnwnodykhwamekhriyd echn karesiychiwitkhxngkhniklchid karaeykthangknxyu hruxkhwamwitkkngwlthiepnxyangtxenuxng pccubnruwaepnehtukhxnghwicwaychbphln phawahwicesiycnghwahxnglang ventricular arrhythmia thixacthaihthungchiwit aelahwichxnglangaetk ventricular rupture inbangkhn 76 xangxing aekikh cardiovascular sphthbyytixngkvs ithy ithy xngkvs chbbrachbnthitysthan khxmphiwetxr run 1 1 chbb 2545 aephthysastr hwicrwmhlxdeluxd cardiovascular disease khlngsphthithy faybrikarkhwamruthangwithyasastraelaethkhonolyi sanknganphthnawithyasastraelaethkhonolyiaehngchati swthch subkhnemux 2018 12 03 lingkesiy 3 00 3 01 3 02 3 03 3 04 3 05 3 06 3 07 3 08 3 09 3 10 3 11 3 12 3 13 3 14 3 15 3 16 3 17 3 18 3 19 3 20 3 21 Shanthi Mendis Pekka Puska Bo Norrving World Health Organization 2011 Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control PDF World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization pp 3 18 ISBN 978 92 4 156437 3 4 0 4 1 4 2 Fuster Board on Global Health Valentin Academies Bridget B Kelly editors Institute of Medicine of the National 2010 Promoting cardiovascular health in the developing world a critical challenge to achieve global health Washington D C National Academies Press pp Chapter 2 ISBN 978 0 309 14774 3 CS1 maint multiple names authors list link 5 0 5 1 GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators 2014 12 17 Global regional and national age sex specific all cause and cause specific mortality for 240 causes of death 1990 2013 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013 Lancet 385 9963 117 71 doi 10 1016 S0140 6736 14 61682 2 PMC 4340604 PMID 25530442 McGill HC McMahan CA Gidding SS March 2008 Preventing heart disease in the 21st century implications of the Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth PDAY study Circulation 117 9 1216 27 doi 10 1161 CIRCULATIONAHA 107 717033 PMID 18316498 CS1 maint multiple names authors list link Spinks A Glasziou PP Del Mar CB 2013 11 05 Antibiotics for sore throat The Cochrane database of systematic reviews 11 CD000023 doi 10 1002 14651858 CD000023 pub4 PMID 24190439 Sutcliffe P Connock M Gurung T Freeman K Johnson S Ngianga Bakwin K Grove A Gurung B Morrow S Stranges S Clarke A 2013 Aspirin in primary prevention of cardiovascular disease and cancer a systematic review of the balance of evidence from reviews of randomized trials PLOS ONE 8 12 e81970 doi 10 1371 journal pone 0081970 PMID 24339983 Sutcliffe P Connock M Gurung T Freeman K Johnson S Kandala NB Grove A Gurung B Morrow S Clarke A September 2013 Aspirin for prophylactic use in the primary prevention of cardiovascular disease and cancer a systematic review and overview of reviews Health technology assessment Winchester England 17 43 1 253 doi 10 3310 hta17430 PMID 24074752 US Preventive Services Task Force 2009 03 17 Aspirin for the prevention of cardiovascular disease U S Preventive Services Task Force recommendation statement Annals of Internal Medicine 150 6 396 404 doi 10 7326 0003 4819 150 6 200903170 00008 PMID 19293072 Moran AE Forouzanfar MH Roth GA Mensah GA Ezzati M Murray CJ Naghavi M 2014 04 08 Temporal trends in ischemic heart disease mortality in 21 world regions 1980 to 2010 the Global Burden of Disease 2010 study Circulation 129 14 1483 92 doi 10 1161 circulationaha 113 004042 PMID 24573352 Go AS Mozaffarian D Roger VL Benjamin EJ Berry JD Borden WB Bravata DM Dai S Ford ES Fox CS Franco S Fullerton HJ Gillespie C Hailpern SM Heit JA Howard VJ Huffman MD Kissela BM Kittner SJ Lackland DT Lichtman JH Lisabeth LD Magid D Marcus GM Marelli A Matchar DB McGuire DK Mohler ER Moy CS Mussolino ME Nichol G Paynter NP Schreiner PJ Sorlie PD Stein J Turan TN Virani SS Wong ND Woo D Turner MB American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee 2013 01 01 Heart disease and stroke statistics 2013 update a report from the American Heart Association Circulation 127 1 e6 e245 doi 10 1161 cir 0b013e31828124ad PMID 23239837 Mendis Shanthi Puska Pekka Norrving Bo 2011 Global atlas on cardiovascular disease prevention and control 1st ed Geneva World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization p 48 ISBN 9789241564373 CS1 maint extra punctuation link Bridget Kelly B Institute of Medicine Fuster Valentin 2010 Promoting Cardiovascular Health in the Developing World A Critical Challenge to Achieve Global Health Washington D C National Academies Press ISBN 0 309 14774 3 CS1 maint multiple names authors list link 15 0 15 1 Howard BV Wylie Rosett J 2002 07 23 Sugar and cardiovascular disease A statement for healthcare professionals from the Committee on Nutrition of the Council on Nutrition Physical Activity and Metabolism of the American Heart Association Circulation 106 4 523 7 doi 10 1161 01 cir 0000019552 77778 04 PMID 12135957 Finks SW Airee A Chow SL Macaulay TE Moranville MP Rogers KC Trujillo TC April 2012 Key articles of dietary interventions that influence cardiovascular mortality Pharmacotherapy 32 4 e54 87 doi 10 1002 j 1875 9114 2011 01087 x PMID 22392596 Micha R Michas G Mozaffarian D December 2012 Unprocessed red and processed meats and risk of coronary artery disease and type 2 diabetes an updated review of the evidence Current atherosclerosis reports 14 6 515 24 doi 10 1007 s11883 012 0282 8 PMC 3483430 PMID 23001745 Mendis Shanthi Puska Pekka Norrving Bo 2011 Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization ISBN 978 92 4 156437 3 CS1 maint uses authors parameter link Yusuf S Hawken S Ounpuu S aelakhna 2004 Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries the INTERHEART study case control study Lancet 364 9438 937 52 doi 10 1016 S0140 6736 04 17018 9 PMID 15364185 CS1 maint multiple names authors list link 20 0 20 1 20 2 Finegold JA Asaria P Francis DP 2012 12 04 Mortality from ischaemic heart disease by country region and age Statistics from World Health Organisation and United Nations International journal of cardiology 168 2 934 945 doi 10 1016 j ijcard 2012 10 046 PMID 23218570 D Adamo E Guardamagna O Chiarelli F Bartuli A Liccardo D Ferrari F Nobili V 2015 Atherogenic dyslipidemia and cardiovascular risk factors in obese children International journal of endocrinology 2015 912047 doi 10 1155 2015 912047 PMC 4309297 PMID 25663838 Understand Your Risk of Heart Attack American Heart Association khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 09 26 Mackay Mensah Mendis et al The Atlas of Heart Disease and Stroke World Health Organization January 2004 24 0 24 1 24 2 24 3 24 4 24 5 24 6 Vartiainen Jousilahti Puska Tuomilehto 1999 Sex Age Cardiovascular Risk Factors and coronary heart disease Circulation 99 9 1165 1172 doi 10 1161 01 cir 99 9 1165 CS1 maint multiple names authors list link 25 0 25 1 25 2 25 3 Jani B Rajkumar C 2006 Ageing and vascular ageing Postgrad Med J 82 968 357 362 doi 10 1136 pgmj 2005 036053 CS1 maint multiple names authors list link 26 0 26 1 26 2 World Heart Federation 2011 10 05 World Heart Federation Cardiovascular disease risk factors khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 08 12 subkhnemux 2011 10 05 Diabetes raises women s risk of heart disease more than for men NPR org 2014 05 22 subkhnemux 2014 05 23 Jackson R Chambles L Higgins M Kuulasmaa K Wijnberg L Williams D WHO MONICA Project ARIC Study 1999 Sex difference in ischaemic heart disease mortality and risk factors in 46 communities an ecologic analysis Cardiovasc Risk Factors 7 43 54 CS1 maint uses authors parameter link Doll Richard Peto Richard Boreham Jillian Sutherland Isabelle June 2004 Mortality in relation to smoking 50 years observations on male British doctors BMJ Clinical research ed 328 7455 1519 doi 10 1136 bmj 38142 554479 AE PMC 437139 PMID 15213107 CS1 maint multiple names authors list link World Health Organization UNAIDS 2007 01 01 Prevention of Cardiovascular Disease World Health Organization pp 3 ISBN 978 92 4 154726 0 Booker C S Mann J I 2008 Trans fatty acids and cardiovascular health Translation of the evidence base Nutrition Metabolism and Cardiovascular Diseases 18 6 448 456 doi 10 1016 j numecd 2008 02 005 ISSN 0939 4753 Remig Valentina Franklin Barry Margolis Simeon Kostas Georgia Nece Theresa Street James C 2010 Trans Fats in America A Review of Their Use Consumption Health Implications and Regulation Journal of the American Dietetic Association 110 4 585 592 doi 10 1016 j jada 2009 12 024 ISSN 0002 8223 Te Morenga L A Howatson A J Jones R M Mann J 2014 Dietary sugars and cardiometabolic risk systematic review and meta analyses of randomized controlled trials of the effects on blood pressure and lipids American Journal of Clinical Nutrition 100 1 65 79 doi 10 3945 ajcn 113 081521 ISSN 0002 9165 Micha Renata Michas Georgios Mozaffarian Dariush 2012 Unprocessed Red and Processed Meats and Risk of Coronary Artery Disease and Type 2 Diabetes An Updated Review of the Evidence Current Atherosclerosis Reports 14 6 515 524 doi 10 1007 s11883 012 0282 8 ISSN 1523 3804 PMC 3483430 PMID 23001745 Mukamal Kenneth J Chen Chiung M Rao Sowmya R Breslow Rosalind A 2010 Alcohol Consumption and Cardiovascular Mortality Among U S Adults 1987 to 2002 Journal of the American College of Cardiology 55 13 1328 1335 doi 10 1016 j jacc 2009 10 056 ISSN 0735 1097 World Health Organization 2011 Global Status Report on Alcohol and Health World Health Organization ISBN 978 92 4 156415 1 37 0 37 1 37 2 Di Cesare Mariachiara Khang Young Ho Asaria Perviz Blakely Tony Cowan Melanie J Farzadfar Farshad Guerrero Ramiro Ikeda Nayu Kyobutungi Catherine Msyamboza Kelias P Oum Sophal Lynch John W Marmot Michael G Ezzati Majid February 2013 Inequalities in non communicable diseases and effective responses Lancet 381 9866 585 597 doi 10 1016 S0140 6736 12 61851 0 PMID 23410608 CS1 maint multiple names authors list link Mackenbach JP Cavelaars AE Kunst AE Groenhof F July 2000 Socioeconomic inequalities in cardiovascular disease mortality an international study European Heart Journal 21 14 1141 1151 doi 10 1053 euhj 1999 1990 PMID 10924297 CS1 maint multiple names authors list link Clark Alexander M DesMeules Marie Luo Wei Amanda S Duncan Wielgosz Andy November 2009 Socioeconomic status and cardiovascular disease risks and implications for care Nature reviews Cardiology 6 11 712 722 doi 10 1038 nrcardio 2009 163 PMID 19770848 CS1 maint multiple names authors list link World Health Organization 2008 Closing the Gap in a Generation Health Equity Through Action on the Social Determinants of Health Commission on Social Determinants of Health Final Report World Health Organization pp 26 ISBN 978 92 4 156370 3 41 0 41 1 Khallaf Mohamed 2011 The Impact of Air Pollution on Health Economy Environment and Agricultural Sources InTech pp 69 92 ISBN 978 953 307 528 0 42 0 42 1 42 2 42 3 Franchini M Mannucci PM 2012 Air pollution and cardiovascular disease Thrombosis Research 129 3 230 4 doi 10 1016 j thromres 2011 10 030 PMID 22113148 CS1 maint multiple names authors list link 43 0 43 1 Cardiovascular Effects of Ambient Particulate Air Pollution Exposure Circulation 121 25 2755 65 2010 doi 10 1161 CIRCULATIONAHA 109 893461 PMC 2924678 PMID 20585020 44 0 44 1 Tunstall Pedoe H 2011 Cardiovascular Risk and Risk Scores ASSIGN Framingham QRISK and others how to choose Heart 97 6 442 444 doi 10 1136 hrt 2010 214858 ISSN 1355 6037 World Health Organization 2007 Prevention of Cardiovascular Disease Guidelines for Assessment and Management of Cardiovascular Risk World Health Organization ISBN 978 92 4 154717 8 Hernandez Adrian V van Staa Tjeerd Pieter Gulliford Martin Ng Edmond S W Goldacre Ben Smeeth Liam 2014 Prediction of Cardiovascular Risk Using Framingham ASSIGN and QRISK2 How Well Do They Predict Individual Rather than Population Risk PLoS ONE 9 10 e106455 doi 10 1371 journal pone 0106455 ISSN 1932 6203 Hlatky M A Greenland P Arnett D K Ballantyne C M Criqui M H Elkind M S V Go A S Harrell F E Hong Y Howard B V Howard V J Hsue P Y Kramer C M McConnell J P Normand S L T O Donnell C J Smith S C Wilson P W F 2009 Criteria for Evaluation of Novel Markers of Cardiovascular Risk A Scientific Statement From the American Heart Association Circulation 119 17 2408 2416 doi 10 1161 CIRCULATIONAHA 109 192278 ISSN 0009 7322 Eckel Robert H Cornier Marc Andre 2014 Update on the NCEP ATP III emerging cardiometabolic risk factors BMC Medicine 12 1 115 doi 10 1186 1741 7015 12 115 ISSN 1741 7015 Inaba Y Chen JA Bergmann SR January 2012 Carotid plaque compared with carotid intima media thickness more accurately predicts coronary artery disease events a meta analysis Atherosclerosis 220 1 128 33 doi 10 1016 j atherosclerosis 2011 06 044 PMID 21764060 Bertazzo S aelakhna 2013 Nano analytical electron microscopy reveals fundamental insights into human cardiovascular tissue calcification Nature Materials 12 576 583 Explicit use of et al in authors help CS1 maint uses authors parameter link Vanhecke TE Miller WM Franklin BA Weber JE McCullough PA October 2006 Awareness knowledge and perception of heart disease among adolescents Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 13 5 718 23 doi 10 1097 01 hjr 0000214611 91490 5e PMID 17001210 CS1 maint multiple names authors list link Highlander P Shaw GP 2010 Current pharmacotherapeutic concepts for the treatment of cardiovascular disease in diabetics Ther Adv Cardiovasc Dis 4 1 43 54 doi 10 1177 1753944709354305 CS1 maint multiple names authors list link NPS Medicinewise 2011 03 01 NPS Prescribing Practice Review 53 Managing lipids khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2011 03 19 subkhnemux 2011 08 01 Kvan E Pettersen KI Sandvik L Reikvam A 2007 High mortality in diabetic patient with acute myocardial infarction cardiovascular co morbidities contribute most to the high risk Int J Cardiol 121 2 184 188 doi 10 1016 j ijcard 2006 11 003 CS1 maint multiple names authors list link Norhammar A Malmberg K Diderhol E Lagerqvist B Lindahl B Ryde aelakhna 2004 Diabetes mellitus the major risk factor in unstable coronary artery disease even after consideration of the extent of coronary artery disease and benefits of revascularization J Am Coll Cardiol 43 4 585 591 doi 10 1016 j jacc 2003 08 050 CS1 maint multiple names authors list link DECODE European Diabetes Epidemiology Group 1999 Glucose tolerance and mortality comparison of WHO and American Diabetes Association diagnostic criteria Lancet 354 9179 617 621 doi 10 1016 S0140 6736 98 12131 1 PMID 10466661 57 0 57 1 Moyer VA U S Preventive Services Task Force 2012 10 02 Screening for coronary heart disease with electrocardiography U S Preventive Services Task Force recommendation statement Annals of Internal Medicine 157 7 512 8 doi 10 7326 0003 4819 157 7 201210020 00514 PMID 22847227 Maron B J Friedman R A Kligfield P Levine B D Viskin S Chaitman B R Okin P M Saul J P Salberg L Van Hare G F Soliman E Z Chen J Matherne G P Bolling S F Mitten M J Caplan A Balady G J Thompson P D 2014 09 15 Assessment of the 12 Lead ECG as a Screening Test for Detection of Cardiovascular Disease in Healthy General Populations of Young People 12 25 Years of Age A Scientific Statement From the American Heart Association and the American College of Cardiology Circulation 130 15 1303 1334 doi 10 1161 CIR 0000000000000025 Chou Roger 2015 03 17 Cardiac Screening With Electrocardiography Stress Echocardiography or Myocardial Perfusion Imaging Advice for High Value Care From the American College of Physicians Annals of Internal Medicine 162 6 438 doi 10 7326 M14 1225 Wang TJ Gona P Larson MG Tofler GH Levy D Newton Cheh C Jacques PF Rifai N Selhub J Robins SJ Benjamin EJ D Agostino RB Vasan RS 2006 Multiple biomarkers for the prediction of first major cardiovascular events and death N Engl J Med 355 25 2631 billy bob joe9 doi 10 1056 NEJMoa055373 PMID 17182988 CS1 maint multiple names authors list link Spence JD 2006 Technology Insight ultrasound measurement of carotid plaque patient management genetic research and therapy evaluation Nat Clin Pract Neurol 2 11 611 9 doi 10 1038 ncpneuro0324 PMID 17057748 62 0 62 1 62 2 62 3 Prevention Heart Attack NHS Direct 2016 10 11 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 09 26 subkhnemux 2018 09 26 Ignarro LJ Balestrieri ML Napoli C 2007 01 15 Nutrition physical activity and cardiovascular disease an update Cardiovascular research 73 2 326 40 doi 10 1016 j cardiores 2006 06 030 PMID 16945357 64 0 64 1 Wang X Ouyang Y Liu J Zhu M Zhao G Bao W Hu FB 2014 07 29 Fruit and vegetable consumption and mortality from all causes cardiovascular disease and cancer systematic review and dose response meta analysis of prospective cohort studies BMJ Clinical research ed 349 g4490 doi 10 1136 bmj g4490 PMC 4115152 PMID 25073782 The National Heart Lung and Blood Institute NHLBI 2011 10 05 How To Prevent and Control Coronary Heart Disease Risk Factors NHLBI NIH khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2014 10 04 subkhnemux 2011 10 05 Unknown parameter deadurl ignored help CS1 maint multiple names authors list link Alcohol and recreational drug use Heart and Stroke Foundation of Canada khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 07 10 subkhnemux 2018 09 27 Unknown parameter deadurl ignored help Klatsky AL May 2009 Alcohol and cardiovascular diseases Expert Rev Cardiovasc Ther 7 5 499 506 doi 10 1586 erc 09 22 PMID 19419257 Udell Jay MD Ask a cardiologist Alcohol and heart health Heart amp Stroke Foundation Canda khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 09 26 subkhnemux 2018 09 27 CS1 maint uses authors parameter link McMahan C Alex Gidding Samuel S Malcom Gray T Tracy Richard E Strong Jack P McGill Henry C 2006 10 01 Pathobiological determinants of atherosclerosis in youth risk scores are associated with early and advanced atherosclerosis Pediatrics 118 4 1447 1455 doi 10 1542 peds 2006 0970 ISSN 1098 4275 PMID 17015535 Raitakari Olli T R nnemaa Tapani J rvisalo Mikko J Kaitosaari Tuuli Volanen Iina Kallio Katariina Lagstr m Hanna Jokinen Eero Niinikoski Harri 2005 12 13 Endothelial function in healthy 11 year old children after dietary intervention with onset in infancy the Special Turku Coronary Risk Factor Intervention Project for children STRIP Circulation 112 24 3786 3794 doi 10 1161 CIRCULATIONAHA 105 583195 ISSN 1524 4539 PMID 16330680 McTigue KM Hess R Ziouras J September 2006 Obesity in older adults a systematic review of the evidence for diagnosis and treatment Obesity Silver Spring 14 9 1485 97 doi 10 1038 oby 2006 171 PMID 17030958 CS1 maint multiple names authors list link Linden W Stossel C Maurice J April 1996 Psychosocial interventions for patients with coronary artery disease a meta analysis Arch Intern Med 156 7 745 52 doi 10 1001 archinte 1996 00440070065008 PMID 8615707 CS1 maint multiple names authors list link Thompson D R Ski C F 2013 Psychosocial interventions in cardiovascular disease what are they European Journal of Preventive Cardiology 20 6 916 917 doi 10 1177 2047487313494031 ISSN 2047 4873 Wei J Rooks C Ramadan R Shah AJ Bremner JD Quyyumi AA Kutner M Vaccarino V 2014 07 15 Meta analysis of mental stress induced myocardial ischemia and subsequent cardiac events in patients with coronary artery disease The American journal of cardiology 114 2 187 92 doi 10 1016 j amjcard 2014 04 022 PMID 24856319 Zamir M 2005 The Physics of Coronary Blood Flow Springer Science and Business Media p 387 ISBN 978 0387 25297 1 CS1 maint uses authors parameter link Akashi YJ Nef HM M llmann H Ueyama T 2010 Stress cardiomyopathy Annu Rev Med 61 271 86 doi 10 1146 annurev med 041908 191750 PMID 19686084 CS1 maint uses authors parameter link Pelliccia F Greco C Vitale C Rosano G Gaudio C Kaski JC August 2014 Takotsubo syndrome stress cardiomyopathy an intriguing clinical condition in search of its identity The American Journal of Medicine 127 8 699 704 doi 10 1016 j amjmed 2014 04 004 PMID 24754972 Marshall IJ Wolfe CD McKevitt C 2012 07 09 Lay perspectives on hypertension and drug adherence systematic review of qualitative research BMJ Clinical research ed 345 e3953 doi 10 1136 bmj e3953 PMC 3392078 PMID 22777025 Dickinson HO Mason JM Nicolson DJ Campbell F Beyer FR Cook JV Williams B Ford GA February 2006 Lifestyle interventions to reduce raised blood pressure a systematic review of randomized controlled trials Journal of Hypertension 24 2 215 33 doi 10 1097 01 hjh 0000199800 72563 26 PMID 16508562 Abbott RA Whear R Rodgers LR Bethel A Thompson Coon J Kuyken W Stein K Dickens C May 2014 Effectiveness of mindfulness based stress reduction and mindfulness based cognitive therapy in vascular disease A systematic review and meta analysis of randomised controlled trials Journal of psychosomatic research 76 5 341 51 doi 10 1016 j jpsychores 2014 02 012 PMID 24745774 Moyer VA U S Preventive Services Task Force 2012 09 04 Behavioral counseling interventions to promote a healthful diet and physical activity for cardiovascular disease prevention in adults U S Preventive Services Task Force recommendation statement Annals of Internal Medicine 157 5 367 71 doi 10 7326 0003 4819 157 5 201209040 00486 PMID 22733153 Li C Lv Z Shi Z Zhu Y Wu Y Li L Iheozor Ejiofor Z 2014 08 15 Periodontal therapy for the management of cardiovascular disease in patients with chronic periodontitis The Cochrane database of systematic reviews 8 CD009197 doi 10 1002 14651858 CD009197 pub2 PMID 25123257 Seron P Lanas F Pardo Hernandez H Bonfill Cosp X 2014 08 13 Exercise for people with high cardiovascular risk The Cochrane database of systematic reviews 8 CD009387 doi 10 1002 14651858 CD009387 pub2 PMID 25120097 Walker C Reamy BV April 2009 Diets for cardiovascular disease prevention what is the evidence Am Fam Physician 79 7 571 8 PMID 19378874 CS1 maint multiple names authors list link Nordmann AJ Suter Zimmermann K Bucher HC Shai I Tuttle KR Estruch R Briel M September 2011 Meta analysis comparing Mediterranean to low fat diets for modification of cardiovascular risk factors The American Journal of Medicine 124 9 841 51 e2 doi 10 1016 j amjmed 2011 04 024 PMID 21854893 Sacks FM Svetkey LP Vollmer WM aelakhna January 2001 Effects on blood pressure of reduced dietary sodium and the Dietary Approaches to Stop Hypertension DASH diet DASH Sodium Collaborative Research Group N Engl J Med 344 1 3 10 doi 10 1056 NEJM200101043440101 PMID 11136953 CS1 maint multiple names authors list link Obarzanek E Sacks FM Vollmer WM aelakhna July 2001 Effects on blood lipids of a blood pressure lowering diet the Dietary Approaches to Stop Hypertension DASH Trial Am J Clin Nutr 74 1 80 9 PMID 11451721 CS1 maint multiple names authors list link Azadbakht L Mirmiran P Esmaillzadeh A Azizi T Azizi F December 2005 Beneficial effects of a Dietary Approaches to Stop Hypertension eating plan on features of the metabolic syndrome Diabetes Care 28 12 2823 31 doi 10 2337 diacare 28 12 2823 PMID 16306540 CS1 maint multiple names authors list link Logan AG March 2007 DASH Diet time for a critical appraisal Am J Hypertens 20 3 223 4 doi 10 1016 j amjhyper 2006 10 006 PMID 17324730 Threapleton D E Greenwood D C Evans C E L Cleghorn C L Nykjaer C Woodhead C Cade J E Gale C P Burley V J 2013 12 19 Dietary fibre intake and risk of cardiovascular disease systematic review and meta analysis BMJ 347 dec19 2 f6879 f6879 doi 10 1136 bmj f6879 PMC 3898422 PMID 24355537 Fats and fatty acids in human nutrition Report of an expert consultation World Health Organization WHO FAO subkhnemux 2014 12 20 92 0 92 1 92 2 Willett WC July 2012 Dietary fats and coronary heart disease Journal of internal medicine 272 1 13 24 doi 10 1111 j 1365 2796 2012 02553 x PMID 22583051 93 0 93 1 93 2 Chowdhury Rajiv Warnakula Samantha Kunutsor Setor Crowe Francesca Ward Heather A Johnson Laura Franco Oscar H Butterworth Adam S Forouhi Nita G Thompson Simon G Khaw Kay Tee Mozaffarian Dariush Danesh John Di Angelantonio Emanuele 2014 03 18 Association of Dietary Circulating and Supplement Fatty Acids With Coronary Risk Annals of Internal Medicine 160 6 398 406 doi 10 7326 M13 1788 PMID 24723079 94 0 94 1 Ramsden CE Zamora D Leelarthaepin B Majchrzak Hong SF Faurot KR Suchindran CM Ringel A Davis JM Hibbeln JR 2013 02 04 Use of dietary linoleic acid for secondary prevention of coronary heart disease and death evaluation of recovered data from the Sydney Diet Heart Study and updated meta analysis BMJ Clinical research ed 346 e8707 doi 10 1136 bmj e8707 PMID 23386268 95 0 95 1 Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality cardiovascular disease and type 2 diabetes systematic review and meta analysis of observational studies BMJ 351 h3978 2015 08 12 doi 10 1136 bmj h3978 PMC 4532752 PMID 26268692 Hooper L Summerbell CD Thompson R Sills D Roberts FG Moore HJ Davey Smith G 2012 05 16 Reduced or modified dietary fat for preventing cardiovascular disease Cochrane database of systematic reviews Online 5 CD002137 doi 10 1002 14651858 CD002137 pub3 PMID 22592684 Siri Tarino Patty W Sun Qi Hu Frank B Krauss Ronald M 2010 Saturated fat carbohydrate and cardiovascular disease American Journal of Clinical Nutrition 91 3 502 509 doi 10 3945 ajcn 2008 26285 PMC 2824150 PMID 20089734 CS1 maint multiple names authors list link Micha R Mozaffarian D October 2010 Saturated fat and cardiometabolic risk factors coronary heart disease stroke and diabetes a fresh look at the evidence Lipids 45 10 893 905 doi 10 1007 s11745 010 3393 4 PMC 2950931 PMID 20354806 Astrup A Dyerberg J Elwood P Hermansen K Hu FB Jakobsen MU Kok FJ Krauss RM Lecerf JM LeGrand P Nestel P Ris rus U Sanders T Sinclair A Stender S Tholstrup T Willett WC April 2011 The role of reducing intakes of saturated fat in the prevention of cardiovascular disease where does the evidence stand in 2010 The American Journal of Clinical Nutrition 93 4 684 8 doi 10 3945 ajcn 110 004622 PMC 3138219 PMID 21270379 Rizos EC Ntzani EE Bika E Kostapanos MS Elisaf MS 2012 09 12 Association between omega 3 fatty acid supplementation and risk of major cardiovascular disease events a systematic review and meta analysis JAMA the Journal of the American Medical Association 308 10 1024 33 doi 10 1001 2012 jama 11374 PMID 22968891 101 0 101 1 Taylor RS Ashton KE Moxham T Hooper L Ebrahim S 2011 07 06 Reduced dietary salt for the prevention of cardiovascular disease Cochrane database of systematic reviews Online 7 CD009217 doi 10 1002 14651858 CD009217 PMID 21735439 102 0 102 1 He F J MacGregor GA 2011 Salt reduction lowers cardiovascular risk meta analysis of outcome trials PDF The Lancet 378 9789 380 382 doi 10 1016 S0140 6736 11 61174 4 PMID 21803192 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2013 12 20 subkhnemux 2014 09 02 Paterna S Gaspare P Fasullo S Sarullo FM Di Pasquale P 2008 Normal sodium diet compared with low sodium diet in compensated congestive heart failure is sodium an old enemy or a new friend Clin Sci Lond 114 3 221 230 doi 10 1042 CS20070193 PMID 17688420 104 0 104 1 Bochud M Marques Vidal P Burnier M Paccaud F 2012 Dietary Salt Intake and Cardiovascular Disease Summarizing the Evidence Public Health Reviews 33 530 552 Cook N R aelakhna 2007 Long term effects of dietary sodium reduction on cardiovascular disease outcomes observational follow up of the trials of hypertension prevention TOHP BMJ 334 7599 334 doi 10 1136 bmj 39147 604896 55 PMC 1857760 PMID 17449506 Berger JS Lala A Krantz MJ Baker GS Hiatt WR July 2011 Aspirin for the prevention of cardiovascular events in patients without clinical cardiovascular disease a meta analysis of randomized trials American Heart Journal 162 1 115 24 e2 doi 10 1016 j ahj 2011 04 006 PMID 21742097 Final Recommendation Statement Aspirin for the Prevention of Cardiovascular Disease Preventive Medication us preventive services task force March 2009 subkhnemux 2015 01 15 108 0 108 1 Gutierrez J Ramirez G Rundek T Sacco RL 2012 06 25 Statin Therapy in the Prevention of Recurrent Cardiovascular Events A Sex Based Meta analysisStatin Therapy to Prevent Recurrent CV Events Archives of Internal Medicine 172 12 909 19 doi 10 1001 archinternmed 2012 2145 PMID 22732744 Taylor F Huffman MD Macedo AF Moore TH Burke M Davey Smith G Ward K Ebrahim S 2013 01 31 Statins for the primary prevention of cardiovascular disease Cochrane database of systematic reviews Online 1 CD004816 doi 10 1002 14651858 CD004816 pub5 PMID 23440795 Downs JR O Malley PG 2015 08 18 Management of dyslipidemia for cardiovascular disease risk reduction synopsis of the 2014 U S Department of Veterans Affairs and U S Department of Defense clinical practice guideline Annals of Internal Medicine 163 4 291 7 doi 10 7326 m15 0840 PMID 26099117 Francis DP 2011 05 19 Duration and magnitude of the effect of a single statin tablet in primary prevention of cardiovascular events International journal of cardiology 149 1 102 7 doi 10 1016 j ijcard 2010 11 013 PMID 21183232 Keene D Price C Shun Shin MJ Francis DP 2014 07 18 Effect on cardiovascular risk of high density lipoprotein targeted drug treatments niacin fibrates and CETP inhibitors meta analysis of randomised controlled trials including 117 411 patients BMJ Clinical research ed 349 g4379 doi 10 1136 bmj g4379 PMC 4103514 PMID 25038074 American College of Chest Physicians American Thoracic Society September 2013 Five Things Physicians and Patients Should Question Choosing Wisely an initiative of the ABIM Foundation American College of Chest Physicians and American Thoracic Society subkhnemux 2013 01 06 Bhupathiraju SN Tucker KL 2011 08 17 Coronary heart disease prevention nutrients foods and dietary patterns Clinica chimica acta international journal of clinical chemistry 412 17 18 1493 514 doi 10 1016 j cca 2011 04 038 PMID 21575619 Myung SK Ju W Cho B Oh SW Park SM Koo BK Park BJ for the Korean Meta Analysis KORMA Study Group 2013 01 18 Efficacy of vitamin and antioxidant supplements in prevention of cardiovascular disease systematic review and meta analysis of randomised controlled trials BMJ Clinical research ed 346 f10 doi 10 1136 bmj f10 PMC 3548618 PMID 23335472 Fortmann SP Burda BU Senger CA Lin JS Whitlock EP 2013 11 12 Vitamin and Mineral Supplements in the Primary Prevention of Cardiovascular Disease and Cancer An Updated Systematic Evidence Review for the U S Preventive Services Task Force Annals of Internal Medicine 159 12 824 34 doi 10 7326 0003 4819 159 12 201312170 00729 PMID 24217421 Bruckert E Labreuche J Amarenco P June 2010 Meta analysis of the effect of nicotinic acid alone or in combination on cardiovascular events and atherosclerosis Atherosclerosis 210 2 353 61 doi 10 1016 j atherosclerosis 2009 12 023 PMID 20079494 Lavigne PM Karas RH 2013 01 29 The current state of niacin in cardiovascular disease prevention a systematic review and meta regression Journal of the American College of Cardiology 61 4 440 6 doi 10 1016 j jacc 2012 10 030 PMID 23265337 Jee SH Miller ERIII Guallar E aelakhna 2002 The effect of magnesium supplementation on blood pressure a meta analysis of randomized clinical trials Am J Hypertens 15 8 691 696 doi 10 1016 S0895 7061 02 02964 3 PMID 12160191 CS1 maint multiple names authors list link Zipes DP Camm AJ Borggrefe M aelakhna 2012 ACC AHA ESC 2006 Guidelines for Management of Patients With Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death a report of the American College of Cardiology American Heart Association Task Force and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines writing committee to develop Guidelines for Management of Patients With Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death developed in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm Society Circulation 114 10 e385 e484 doi 10 1161 CIRCULATIONAHA 106 178233 PMID 16935995 CS1 maint multiple names authors list link Kwak SM Myung SK Lee YJ Seo HG for the Korean Meta analysis Study Group 2012 04 09 Efficacy of Omega 3 Fatty Acid Supplements Eicosapentaenoic Acid and Docosahexaenoic Acid in the Secondary Prevention of Cardiovascular Disease A Meta analysis of Randomized Double blind Placebo Controlled Trials Archives of Internal Medicine 172 9 686 doi 10 1001 archinternmed 2012 262 PMID 22493407 WHO Disease and injury country estimates World Health Organization 2009 subkhnemux 2009 11 11 Why South Asians Facts Indian Heart Association 2015 04 29 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2018 09 01 phyengiyb orkhhwic dbchiwitkhnithyechliy 6 khnthukchwomng Manager 2014 09 30 ekb cakaehlngedimemux 2018 12 03 subkhnemux 2018 12 03 Morris J N Crawford Margaret D 1958 Coronary Heart Disease and Physical Activity of Work British Medical Journal 2 5111 1485 1496 doi 10 1136 bmj 2 5111 1485 PMC 2027542 PMID 13608027 CS1 maint multiple names authors list link Karakas M Koenig W December 2009 CRP in cardiovascular disease Herz 34 8 607 13 doi 10 1007 s00059 009 3305 7 PMID 20024640 CS1 maint multiple names authors list link Biomarkers of the osteoprotegerin pathway clinical correlates subclinical disease incident cardiovascular disease and mortality 2010 PMID 20448212 Cite journal requires journal help Venuraju SM Yerramasu A Corder R Lahiri A May 2010 Osteoprotegerin as a predictor of coronary artery disease and cardiovascular mortality and morbidity J Am Coll Cardiol 55 19 2049 61 doi 10 1016 j jacc 2010 03 013 PMID 20447527 CS1 maint multiple names authors list link Andraws R Berger JS Brown DL June 2005 Effects of antibiotic therapy on outcomes of patients with coronary artery disease a meta analysis of randomized controlled trials JAMA 293 21 2641 7 doi 10 1001 jama 293 21 2641 PMID 15928286 CS1 maint multiple names authors list link Dominguez Rodriguez Alberto January 2012 Melatonin and Cardiovascular Disease Myth or Reality Rev Esp Cardiol 65 215 218 aehlngkhxmulxun aekikhorkhrabbhwichlxdeluxd thiewbist Curlie European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice version 2012 Archived 2012 11 09 thi ewyaebkaemchchin Heart Disease MedicineNet Slides photos descriptions ekhathungcak https th wikipedia org w index php title orkhrabbhwichlxdeluxd amp oldid 9689709, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม