กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน

กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน (อังกฤษ: Indo-Iranian languages; มีอีกชื่อว่า กลุ่มภาษาอินโด-อิเรนิก (Indo-Iranic languages) หรือ กลุ่มภาษาอารยัน (Aryan languages) เป็นสาขาในตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียนที่มีผู้พูดมากที่สุดและอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้สุด โดยมีผู้พูดมากกว่า 1.5 พันล้านคน มีบรรพบุรุษเป็นอินโด-อิเรเนียนดั้งเดิม (มีอีกชื่อว่า อารยันทั่วไป) ซึ่งเริ่มมีผู้พูดประมาณปลายสหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสตศักราช ปัจจุบันแตกออกเป็นสามสาขาคืออินโด-อารยัน, อิหร่าน และนูริสถาน ส่วนดาร์ดิก สาขาเอกเทศที่สี่ เคยอยู่ในกลุ่มภาษานี้ แต่นักวิชาการโดยทั่วไปในปัจจุบันมักจัดให้กลุ่มภาษาดาร์ดิกเป็นสมาชิกในอดีตของสาขาอินโด-อารยัน

กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน
อารยัน
ภูมิภาค:	เอเชียใต้, กลาง, ตะวันตก, ยุโรปตะวันออกเฉียงใต้และคอเคซัส / รวมผู้พูด = ประมาณ 1.5 พันล้านคนใน 15 ประเทศ
การจําแนก ทางภาษาศาสตร์:	อินโด-ยูโรเปียน กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน
ภาษาดั้งเดิม:	อินโด-อิเรเนียนดั้งเดิม
กลุ่มย่อย:	อินโด-อารยัน อิหร่าน นูริสถาน
ISO 639-5:	iir
กลอตโตลอก:	indo1320
บริเวณสาขาอินโด-ยูโรเปียนในยูเรเชีย:   อินโด-อิเรเนียน

ภาษา

 

ตารางจำแนกกลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียนในตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน

 

การจัดจำแนกกลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน

กลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียนแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม:

• อินโด-อารยัน/อินดิก
• อิหร่าน/อิเรนิก
• นูริสถาน

มีผู้พูดกลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียนมากกว่า 1.5 พันล้านคน ภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดอยู่ในกลุ่มอินโด-อารยัน: ภาษาฮินดูสตานี (ประมาณ 590 ล้านคน เพราะสำมะโนอินเดียมักรวมภาษาโภชปุรี (40 ล้านคน), ภาษาอวธี (40 ล้านคน), ภาษาไมถิลี (35 ล้านคน), ภาษามาร์วารี (30 ล้านคน), ภาษาราชสถาน (20 ล้านคน), ภาษาฉัตตีสครห์ (18 ล้านคน) และกุเมานี (2.1 ล้านคน) เป็นสำเนียง), ภาษาเบงกอล (205 ล้านคน), ภาษาปัญจาบ (100 ล้านคน), ภาษามราฐี (90 ล้าน), ภาษาคุชราต (50 ล้านคน), ภาษาโอริยา (35 ล้านคน), ภาษาสินธี (25 ล้านคน), ภาษาอัสสัม (24 ล้านคน), ภาษาสิงหล (19 ล้านคน), ภาษาเนปาล (17 ล้านคน) และภาษามณีปุระพิษณุปุระ (12 ล้านคน) ในสาขาอิเรเนียน ภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดคือภาษาเปอร์เซีย (90 ล้านคน), ภาษาปาทาน (ประมาณ 70 ล้านคน), ภาษาเคิร์ด (35 ล้านคน), และภาษาบาลูจิ (8 ล้านคน)

อ้างอิง

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, บ.ก. (2013). "Indo-Iranian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.CS1 maint: display-editors (link)
2. D. D. Mahulkar (1990). Pre-Pāṇinian Linguistic Studies. Northern Book Centre. ISBN 978-81-85119-88-5.
3. Annarita Puglielli; Mara Frascarelli (2011). Linguistic Analysis: From Data to Theory. Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-022250-0.
4. Jadranka Gvozdanović (1999). Numeral Types and Changes Worldwide. Walter de Gruyter. p. 221. ISBN 978-3-11-016113-7.: "The usage of 'Aryan languages' is not to be equated with Indo-Aryan languages, rather Indo-Iranic languages of which Indo-Aryan is a subgrouping."
5. Bashir, Elena (2007). Jain, Danesh; Cardona, George (บ.ก.). The Indo-Aryan languages. p. 905. ISBN 978-0415772945. 'Dardic' is a geographic cover term for those Northwest Indo-Aryan languages which [..] developed new characteristics different from the IA languages of the Indo-Gangetic plain. Although the Dardic and Nuristani (previously 'Kafiri') languages were formerly grouped together, Morgenstierne (1965) has established that the Dardic languages are Indo-Aryan, and that the Nuristani languages constitute a separate subgroup of Indo-Iranian.
6. Edwards, Viv. "Urdu Today". BBC.
7. Thompson, Irene. "Bengali". AboutWorldLanguages. สืบค้นเมื่อ 29 March 2013.
8. "Census of India: Family-wise grouping of the 122 Scheduled and Non-Scheduled Languages -2001". www.censusindia.gov.in.
9. Noack, Rick. "The future of language". Washington Post (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2020-03-27.
10. CIA- The World Factbook: 14.7 million in Turkey (18%)[1]^{[ไม่อยู่ในแหล่งอ้างอิง]}, 4.9–6.5 million in Iraq (15-20%)[2]^{[ไม่อยู่ในแหล่งอ้างอิง]}, 8 million in Iran (10%)"Archived copy". สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2011.^{[ไม่อยู่ในแหล่งอ้างอิง]} (all for 2014), plus several million in Syria, neighboring countries, and the diaspora

ข้อมูล

• Chakrabarti, Byomkes (1994). A comparative study of Santali and Bengali. Calcutta: K.P. Bagchi & Co. ISBN 81-7074-128-9
• Nicholas Sims-Williams, บ.ก. (2002). Indo-Iranian Languages and Peoples. Oxford University Press.

อ่านเพิ่ม

• "Contact and change in the diversification of the Indo-Iranic languages" (PDF). Dr. Russell Gray.
• Pinault, Georges-Jean. "Contacts religieux et culturels des Indo-Iraniens avec la civilisation de l'Oxus". In: Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 149ᵉ année, N. 1, 2005. pp. 213–257. DOI:https://doi.org/10.3406/crai.2005.22848 ; www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_2005_num_149_1_22848
• Pinault, Georges-Jean. "La langue des Scythes et le nom des Arimaspes". In: Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 152e année, N. 1, 2008. pp. 105–138. DOI:https://doi.org/10.3406/crai.2008.92104 ; www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_2008_num_152_1_92104
• Baly, Joseph. Eur-Aryan roots: With their English derivatives and the corresponding words in the cognate languages compared and systematically arranged. Vol. 1. K. Paul, Trench, Trubner & Company, Limited, 1897.

แหล่งข้อมูลอื่น

 

วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า:
Indo-Iranian Swadesh lists

• Swadesh lists of Indo-Iranian basic vocabulary words (from Wiktionary's Swadesh-list appendix)